تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : معلول چيزي است كه از خود استقلالي ندارد و وجودش وابسته به علت است. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : بحث ثبوتي بحثي است كه واقع را ارزيابي مي‏كنند و امكان و عدم امكان آن را تحليل نمايند و بحث اثباتي اين است كه درباره دليل بر وجود آن بحث كنند. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : ماهيت را وقتي با چيز ديگر مي‏سنجند داراي اعتبار است گاهي ماهيت نسبت به آن شئي، به شرط شئي است يعني وجود آن شئي با ماهيت اعتبار مي‏شود. مانند انسان كه نسبت به نطق بشرط شئي است و گاهي ماهيت نسبت بآن شئي ملحوظ به شرط لا است يعني عدم آن با ماهيت اعتبار مي‏شود مانند ماهيت انسان كه نسبت به ناهق بودن به شرط لا است و گاهي ماهيت نسبت به آن شئي لا به شرط است مانند ماهيت انسان نسبت به كتابت كه لا به شرط است. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : حمل اولي حمل چيزي است بر چيز ديگر كه از نظر مفهوم با يكديگر متحد باشند مانند «الانسان حيوان - ناطق» و حمل شايع صناعي حمل چيزي است بر ديگري كه مفهوماً مختلف ولي وجوداً با يكديگر متحد باشند مثل الانسان ضاحك. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : فصل منطقي كلي‏اي است كه نوع را از ساير امور مشتركه او در جنس ممتاز و جدا مي‏سازد مانند ناطق كه انسان را از تمام انواع مشترك با انسان در حيوانيّت جدا مي‏سازد. بنابراين مفهوم ناطق فصل منطقي است ولي مبدئي كه اين مفهوم از آن گرفته شده كه در مثال مذكور عبارت از نفس ناطقه انسان است فصل حقيقي مي‏باشد. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : ترجيح بلامرجح اين است كه انسان چيزي را بدون مرجح بر چيز ديگر ترجيح دهد و ترجح بلامرجح اين است كه يكي از دو چيز بخودي خود(بدون اين كه كسي او را ترجيح دهد) بر ديگري رجحان يابد. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : علت مادّي و ماده فرقي ندارد و ماده عبارت است از قوه و استعداد كه بآن هيولي نيز گفته مي‏شود و هر جسمي داراي چهار علت است علت مادي كه همان ماده و استعداد پذيرش صورت است و علت صوري كه همان صورت نوعيه هر ماهيتي است و علت فاعلي او است و علت غايي كه غايت و انگيزه‏ي وجودي او است. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : علت به چيزي گفته مي‏شود كه باعث پديد آمدن چيز ديگر مي‏شود به آن چيز ديگر كه «علت» باعث پديد آمدن آن شده معلول مي‏گويند. مثلاً باز شدن «قفل» پديده‏اي است كه در اثر حركت به وجود مي‏آيد حركت دست را كه باعث باز شدن قفل مي‏شود «علت» و باز شدن قفل را «معلول» مي‏نامند. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : واژه‏ي ماده در منطق و فلسفه و علوم طبيعي اصطلاحات مختلفي دارد كه بررسي همه آنها و معادلهايش در زبانهاي اروپايي و مناسبت اين اصطلاحات با ريشه‏ها لغوي آنها به درازا مي‏كشد و ما تنها به توضيح دو اصطلاح بسنده مي‏كنيم: 1. ماده در اصطلاح علمي عبارت است از موجود مفروضي كه با صفاتي از قبيل جرم داشتن، جذب و دفع پذيري و مانند آنها مشخص مي‏شود و ماده به آن معني كه در فيزيك و شيمي اطلاق مي‏شود تقريباً مرادف با مفهوم فلسفي جسم(جوهر داراي ابعاد سه گانه) مي‏باشد. 2. ماده در اصطلاح فلسفي عبارت است از جوهري كه محل صورتهاي جوهري واقع مي‏شود و به آن هيولا هم گفته مي‏شود. بايد توجه داشت كه فلاسفه با توجه به تبديل و تبديلاتي كه در پديده‏هاي محسوس روي مي‏دهد و همواره موجود نوي جانشين موجود كهنه مي‏شود بدون اين كه موجود قبلي به كلّي از ميان برود معتقدند كه ميان همه موجودات قابل تبديل و تبدل به يكديگر موجود مشتركي وجود دارد كه با پيدايش صورتهاي مختلف به شكلهاي گوناگون ظاهر مي‏شود و آن را ماده‏ي نخستين يا هيولاي اولي مي‏نامند. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : سيستم فكري كه شالوده نظري رفتار انسان را تشكيل مي‏دهد جهان بيني ناميده مي‏شود و با توجه به جهان بيني است كه تلاشها و حركتها و فعاليتهاي انسان انساني خواهد بود. « بخش پاسخ به سؤالات »