تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : همه ائمه اطهار(ع) كريم هستند، ليكن اتصاف امام مجتبى(ع) به اين وصف، به جهت ظهور بيشتر اين خصوصيت در دوران حيات - به ويژه در برخورد با مخالفين و دشمنان - بوده است.

پاسخ : ميد است چنين روزى پيش آيد. درباره علت كثرت جمعيت اهل تسنن توجه به چند نكته لازم است: 1- كثرت عدد هيچ ارتباط لزومى با حقانيت ندارد. عين همين سؤال را مى‏توان درباره فزون تعداد مسيحيان مطرح ساخت. به تعبير حضرت على(ع) بايد حقيقت را معيار شناخت افراد قرار داد، نه اشخاص را معيار شناخت حقيقت. 2- كم بودن تعداد شيعه در برابر اهل سنت علل تاريخى مهمى دارد؛ از جمله: الف) حكومت‏هاى جور در طول تاريخ مانع جدى تبليغ و شناسايى مكتب اهل بيت(ع) بوده و به هر شكل ممكن از آن جلوگيرى مى‏كردند. لاجرم جهانيان آن‏سان كه بايد و شايد در طول تاريخ با اين فرهنگ غنى آشنايى نيافتند. ب ) بر اثر فشار و سختگيرى‏هاى فزون از حد، حكام شيعه در طول تاريخ در رعب وحشت و رنج به سر مى‏بردند. اين مسأله نيز مانع نزديك شدن ديگران به شيعه و گسترش تشيع مى‏گرديد. ج ) در بسيارى از موارد بر اثر جور و ستم شديد حكام، شيعيان به شدت در تقيه بوده و ناچار به عمل براساس برخى از مكاتب فقهى‏اهل سنت‏بودند. استمرار طولانى اين وضعيت موجب شد پس از گذشت مدتى، نسل‏هاى بعدى اصالت شيعى خود را فراموش كرده و آيينى را كه توسط آباى آنها به خاطر تقيه برگزيده شده بود، عين حقيقت تلقى كنند و براى هميشه به آن پاى بند باشند. اين مسأله در بسيارى از نقاط جهان اسلام به ويژه در هند و بنگلادش و سريلانكا و سوريه و تركيه وجود داشته است. د ) در مورد اثبات حقانيت شيعه كتاب‏هاى بسيارى نوشته شده، جالب اين است كه اكثر علماى شيعه حقانيت شيعه را با مدارك اهل سنت به اثبات مى‏رسانند. طبيعى است براى اثبات اين مدعا نمى‏توان در يك نامه ادله و مدارك ارائه نمود. ازاين‏رو خوانندگان را به مراجعه متون زير دعوت مى‏كنيم: 1- الغدير،علامه امينى، ترجمه: جلال الدين فارسى 2- شيعه در اسلام،علامه طباطبايى 3- عقبات الانوار،علامه مير حامد حسين لكنهوى اين كتاب مشتمل بر بيش از ده جلد و همه منابع آن از اهل سنت مى‏باشد. 4- معارف اسلام در دو مكتب (ترجمه: معالم المدرستين)علامه عسكرى، ترجمه: دكتر جليل تجليل 5- حق‏جو و حق‏شناس (ترجمه: المراجعات)،علامه سيد شرف الدين، ترجمه امامى اين كتاب حاوى مناظره علمى و تحقيقى دو عالم برجسته شيعه و سنى است و داراى اتقان و استدلالات محكم و به دور از هرگونه تعصب است. ه ) در مورد نماز و روزه در سنت پيامبر(ص) نوشته‏هاى بسيارى وجود دارد؛ از جمله:
وضوء النبى من خلال ملابسات التشريع، على الشهرستانى، و سبع مسائل فقهيه، جعفر السبحانى‏.

پاسخ : در طبقات ابن سعد دو فرزند به نامهاى يعقوب و اسماعيل به جعده نسبت داده شده كه از سرنوشت آنها هيچ خبرى در دست نيست ولى ديگر متون تاريخى همين مقدار از آن گفته‏اند. فرزندان ديگر امام حسن(ع) كه در كربلا حضور داشته‏اند از جعده نبوده‏اند؛ مثلاً : حسن مثنى فرزند خوله دختر فطنانيه يا فرازيّه است و زيد ام‏بشير دختر ابومسعود بن عقتبه ثعلبه حرزجى است.

پاسخ : ايمان به غيب؛ يعنى، قبول داشتن امورى كه به واسطه عقل قرآن و احاديث ثابت گشته ولى با چشم قابل ديدن نيست مثل قبول داشتن، وجود خدا، ملائكه، قيامت، بهشت، جهنم، اعتقاد به زنده بودن امام زمان(عج). ولى اعتقاد به زنده بودن همه امامان جزو ايمان به غيب نيست. بله، آنها شهيد شدند و از دنيا رفتند و مانند همه انسان‏هاى ديگر در عالم برزخ به سر مى‏برند ولى چون داراى مقامات عاليه بودند در عالم برزخ تصرفهايى در اين دنيا مى‏نمايند مثل برآوردن حاجات برخى از مردم، دفع بلايا و... .

پاسخ : نيازهاى عاطفى و غرايز ديگر در ايام جوانى، آدمى را به سوى «دوست داشتن و عشق ورزيدن» سوق مى‏دهد كه البته اين يك امر طبيعى و غريزى است و كمتر مى‏توان راهى براى گريز از آن پيدا كرد. آنچه در اين مقوله اهميت دارد، كنترل عقلايى بر احساسات و پرهيز از مخاطراتى است كه ممكن است فرد را به گرفتارى‏هاى مختلف روحى و جسمى دچار سازد. «دوست داشتن و عشق ورزيدن» اشكالى ندارد، ولى اگر اين حق از مسير معيّن، مشخص و صحيح استيفا نشود، ممكن است عوارض نامطلوبى را براى انسان ايجاد كند.

پاسخ : تشكيل احزاب از نظر قانون اساسى در جمهورى اسلامى ايران بلامانع است. البته بنا به شرايط ويژه كشور در سال‏هاى جنگ تحميلى و نيز مخاطرات ديگر تاكنون زمينه مناسبى براى فعاليت سالم احزاب فراهم نشده است. مسلماً فعاليت احزاب و گروه‏ها در هر كشورى بايد در محدوده قوانين آن كشور و تابعى از كل نظام باشد كه اين شرايط بايد در قانون تشكيل احزاب مورد نظر قرار گيرد تا حزب و گروه وسيله‏اى در دست دشمنان قرار نگيرد.

پاسخ : همسر خوب و مناسب ويژگى‏هاى متعددى دارد كه ان‏شاءالله شما با يكايك آنها آشنا و نسبت به احراز آن كوشا هستيد. اما در خصوص ويژگى «ايمان» كه يك صفت قلبى است به عرض مى‏رسانيم كه راه شناخت و پى بردن به اين ويژگى درونى، دقت در اعمال و رفتار ناشى از آن است. مثلاً شجاعت يك صفت نفسانى و درونى است و كسى نيست كه ادعاى شجاعت نكند ولى راه تشخيص فرد شجاع از ترسو دقت در رفتارهاى وى و مشاهده آنها است. مثلاً كسى كه شب از بيرون رفتن و يا واقع شدن در تاريكى امتناع مى‏ورزد و با مشاهده يك صحنه پراضطراب رنگ رخساره‏اش را مى‏بازد، نمى‏تواند شجاع باشد. حال براى پى بردن به ايمان افراد نيز بايد از نظر رفتارى وى را مورد دقت قرار دهيد. مثلاً شخص با ايمان به سهولت غيبت نمى‏كند، تهمت نمى‏زند، از انجام واجبات غفلت نمى‏ورزد و نمازهاى واجب را در اول وقت و با حضور قلب و كيفيت برتر به جا مى‏آورد، در رعايت حساب مالى (خمس و زكات) دقت دارد و وضعيت شخصى او از نظر پايبندى به امور شرعى دارد و... بنابراين به صرف ادعا نمى‏توان كسى را با ايمان دانست چون مدعيان ايمان كم نيستند و از طرفى ايمان هم مراتب متعدد دارد، لذا براى اين كه بدانيد فرد مورد نظر، شخص مؤمنى هست يا نه؟ بايد در رفتارهاى دينى و عبادى او و ميزان پاى‏بندى او به اين اعمال دقت و توجه داشته باشيد و تنها و تنها از اين راه مى‏توان به ايمان او پى برد. مثلاً در برابر او غيبت كنيد و ببينيد آيا عكس‏العمل نشان مى‏دهد يا نه يا دقت كنيد كه آيا در اول وقت به سراغ اقامه نمازها مى‏رود يا در پايان وقت و همانند انسان‏هاى عجول نماز مى‏گذارد و... اميدواريم با رعايت اين معيار در مسير آنچه هدف شماست موفق باشيد.

پاسخ : نماز اول وقت در نصوص دينى مورد تأكيد بسيار قرار گرفته و فضايل فراوانى براى آن نقل شده است. از نظر تأثيرات روحى، روانى و اجتماعى، مى‏توان امور زير را نام برد: الف) عادت دادن شخص به نظم، ب ) وجود نشاط و آمادگى و حضور قلب بيشتر جهت انس و ارتباط با خدا و تقويت كمالات نفسانى، ج ) زمينه‏سازى جهت برگزارى جماعت‏هاى بزرگ و انس و الفت و اتحاد بيشتر مسلمانان. توضيح آن كه: وقتى جامعه اسلامى مقيد به خواندن نماز در اول وقت باشند، در هر منطقه غالب مردم همزمان به نماز مى‏ايستند. اين مسأله آمادگى آنان را براى جماعت و ايجاد صفوف گسترده و پرجمعيت بيشتر مى‏كند. در حالى كه نماز در غير اول وقت، در بين زمان‏هاى مختلف پراكنده مى‏شود و از اجتماع و شكوه عبادى و انس و الفت مؤمنان در مراكز دينى مى‏كاهد.

پاسخ : حزب سبزهاى آلمان - كه از طرف صهيونيست‏ها پشتيبانى مى‏شود - براى بررسى اوضاع ايران پس از انتخابات مجلس ششم، كنفرانسى را تشكيل داد. در اين كنفرانس از كليه عناصر ضد انقلاب و برخى ميانه‏روها دعوت شد تا نقطه نظرات خود را بيان كنند. از داخل ايران هم از برخى شخصيت‏هاى جبهه دوم خرداد و نهضت آزادى دعوت شدند كه در اين جلسه شركت كنند. از همين‏رو آقايان سحابى، يوسفى اشكورى، على افشارى (دفتر تحكيم وحدت)، اكبر گنجى و... در اين جلسه شركت كردند. اين جلسه پيش از آن كه به تصور آقايان براى بيان مواضع انقلاب و اصلاحات باشد، عملاً به تمسخر ارزش‏ها و ميدانى براى مانور ضد انقلاب مبدل گشت و آقايان نيز نوعاً تماشاگر شدند. بخش مهمى از اين كنفرانس تنفر زيادى را در مردم برانگيخت و سؤالات زيادى را در اذهان درباره مواضع برخى افراد و جناح‏ها مطرح ساخت.

پاسخ : از خصوصيت‏هاى دين مقدس اسلام اين است كه در هر حال و هر شغل و هر مكانى مى‏توان در عين اشتغال به كار و تلاش، غرق در عبادت بود و به آن كار انگيزه الهى و خدايى بخشيد. حديث شريف انما الاعمال بالنيات‏، (بحارالانوار، ج 70، ص 212، ح 40) راه‏گشاى بسيارى از اين مشكلات است و يادآورى ميكند كه چيزى كه مهم است به خداوند توجه داشتن و با ياد او و عشق و محبت او در زندگى گام برداشتن است. كشاورزى كه با چنين نيتى در مزرعه از سر و رويش عرق جارى است و كارگرى كه براى تأمين نيازمندى زندگى خود و خانواده‏اش كارهاى سختى را انجام مى‏دهد مى‏تواند با همين نيت كه به اعمال و فعاليت‏هاى او رنگ خدايى مى‏دهد خود را به مبدأ قدرت و عظمت و رحمت متصل نمايد و خود را در حال عبادت ببيند. دانشجويى كه هدفش از درس خواندن به دست آوردن تخصص و رفع مشكلات مملكت و قطع وابستگى به بيگانگان و خدمت به مردم و خلق خداست و با همين انگيزه و با توجه به خداوند و ايجاد ارتباط با او درس مى‏خواند، كارش مورد رضايت خداوند است و عبادت محسوب مى‏گردد چون هدف از عبادت، نزديكى و قرب انسان با خداوند متعال و ايجاد ارتباط با اوست كه با چنين نيتى مى‏توان هر عملى را به عبادت تبديل كرد.