تبیان، دستیار زندگی

بنجامین فرانكلین دانشمند و سیاست‏‌مدار امریكایى، در هفدهم ژانویه 1706م در بندر بوستون امریكا به دنیا آمد. وی در ابتدا دو سال به مدرسه رفت و در این دو سال، شاگرد خوبی شناخته نشد. با این حال بنجامین در خارج از مدرسه، بدون معلم همه چیز را فراگرفت. وی در ابتدا به فن چاپ روی آورد و پس از چند سال، در شمار مهم‏ترین چاپگران امریكا قرار گرفت. فرانكلین در این مدت به انتشار روزنامه دست زد و به نویسندگی و رونامه‏‌نگاری پرداخت. وی در طی سال‌‏های فعالیت خود انجمن فیلسوفان امریكا را بنیاد نهاد و عقاید و ایمان این گروه به سیاست استقلال امریكا و تشكیل جلسات مخفیانه‏‌شان، شالوده انقلاب بزرگ امریكا را فراهم نمود. وی هم‏چنین اولین اداره آتش نشانی در فیلادلفیا، اولین پستخانه در امریكا و نیز دانشگاه پنسیلوانیا را تأسیس كرد. فرانكلین در جنگ‌‏های استقلال طلبانه مردم امریكا علیه استعمار انگلیس، وارد عرصه مبارزات سیاسی گردید و نقش مهمی ایفا كرد. او تنها كسی است كه در چهار كار مهم و سرنوشت ساز ایالات متحده دخیل بوده و در به ثمر رسیدن آن تلاش كرده است: اعلام استقلال ایالات متحده امریكا، امضای پیمان صلح با انگلستان، امضای پیمان اتحاد با فرانسه و امضای قانون اساسی امریكا. در این زمانْ فرانكلین یگانه فرد امریكایى بود كه در دوران استعمار اروپا شهرت فراگیری داشت. فرانكلین در كنار فعالیت‏‌های سیاسی، از امور علمی غافل نبود و در آزمایشگاهی كه برای خود ساخت، به كشف و اختراعات مهمی نایل آمد. او برای اولین بار دریافت كه برق نوعی جریان است و جریان برق، جریانی از انرژی می‏‌باشد. هیچ دانشمندی در زمان فرانكلین به اندازه او از برق اطلاع نداشت. او توانست باتری برق بسازد و انواع برق را به كنترل درآورد. فرانكلین هم‏چنین برق‏‌گیر را برای جلوگیری از خرابی‏‌های صاعقه اختراع كرد و از خسارات صاعقه جلوگیری نمود. وی موقعی كه چشمانش ضعیف شد، ذره بین و عینك دقیق مخصوصی را اختراع كرد و اسبابی را برای آوردن كتاب از قفسه‏‌های بالایى ساخت كه امروزه در كتابخانه‏‌ها از آن استفاده می‏‌شود. فرانكلین، كلیه تحقیقات و اكتشافات خود در باب الكتریسیته را در كتابی جمع آوری كرد كه به عنوان پرتیراژترین كتاب علمی نیمه قرن هجدهم شناخته شد. فرانكلین مردی دانشمند، متفكر، سیاست‏مدار، نیكوكار و ماجراجو بود و در راه خدمات اجتماعی فعالیت‏‌های زیادی نمود. موفقیت‏‌های علمی و سیاسی فرانكلین، همه از این شعار و اعتقاد فلسفی سرچشمه می‏‌گرفت كه هر انسانی برای آن به جهان می‏آید تا زندگی را برای هم‏نوعان خود آسان‏تر سازد. فرانكلین قبل از مرگ، امید خود را درباره جاودانی شخص پس از زندگی چنین بیان كرد: از آنجا كه به خدا ایمان دارم، به زندگی پس از مرگ، با دلیل عقیده دارم. وقتی كه می‏بینم هیچ چیز در دنیا نیست نمی‌‏شود، حتی یك قطره آب هم به هدر نمی‏‌رود، نمی‏‌توانم نابودی روح را قبول كنم، از این‏رو، چون خویشتن را در جهان موجود می‏بینم، اعتقاد دارم كه به این شكل یا شكل دیگری همیشه در جهان، موجود خواهم بود. بنجامین فرانكلین سرانجام در 17 آوریل 1790م در 84 سالگی درگذشت.

«پروكلوس لیکائوس» فیلسوف، نویسنده و ریاضیدان یونانی هفدهم اپریل 485 میلادی در 73 سالگی درگذشت. وی که از فلاسفه نئوافلاتونی بود هرگز ازدواج نكرد و گوشت نخورد. تعریف پروکلوس از اینتلِکت و اینتلِکچوال (انتلکتول ـ اصطلاحا؛ روشنفکر) که همانا توان و ظرفیت دانستن و انسان آگاه است تا به امروز تغییر نکرده است. پروکلوس گفته است که اینتلِکچوال (انتلکتول) فردی است که تفکّر و رفتار غیرمادی داشته باشد. وی استدلال کرده است که انسان ذاتا تمایلات معنوی و اخلاقی دارد و وضعیت و شرایط جامعه در او آزمندی و آمادگی تعرّض بوجود می‌آورد و تمدن و فرهنگ جوامع را متفاوت می‌سازد. بزعم پروکلوس، انسان آگاه فردی است عاطفی، اهل استدلال و مواظب احوال دیگران و حساس نسبت به ظلم و بیدادگری.
پروکلوس عمیقا معتقد به انتشار تجربه و انعکاس اشتباهات بود تا تکرار نشوند. وی به سالخوردگان اندرز داده است که تجربه زندگی را باخود به گور نبرند آن را بازگو کنند تا نسل بعد از آنان بتواند راه و چاه را تشخیص دهد که نیاموختن گناهی است بزرگ. وی در کار قصه نویسی مخالف نوشتن داستان تخیلی بود و از اینکه برخی سخنوران واقعیت‌های زندگی را رها ساخته و دنبال خیال رفته‌اند ابراز تعجب کرده است. پروکلوس كه در عین حال یک مدرّس بود به شاگردانش می‌گفت که مصاحبه با سالخوردگان، سوژه بسیار به دست می‌دهد كه نوشتن و بازگو کردن آنها، انسان و به ویژه نسل نو و آینده را بیدار و روشن خواهد ساخت. وی پاسخ به این پرسش را كه چرا ازدواج نكرده بود به صورت كتاب در آورده و مدعی شده است كه نمی‌خواسته مسئول دشواری‌های احتمالی فرزندان باشد كه قبلا خواهش نكرده اند به این دنیای پُر از درد و رنج و زحمت وارد شوند. تاریخنگاران پروکلوس را پدر تفسیرنگاری ژورنالیستی می‌دانند. وی عقاید و نظرات افلاتون، ارسطو و اندیشمندان و دانشمندان پیشین و یا همعصر خودرا به این صورت تفسیر کرده است؛ روشن و ساده و بدون تکلّف. در زمینه ریاضیات، پروکلوس در اثبات قضیه‌های هندسه روشی متفاوت از فیساگوراس (فیثاغورث) ارائه كرد. «پروكلوس» كه ده‌ها سال رئیس آكادمی آتن بود در قسطنطنیه (کنستانتینوپل ـ استانبول) به دنیا آمده و در اسكندریه تحصیل كرده بود. او را از آخرین گروه اندیشمندان بزرگ یونان باستان بشمار آورده‌اند.

17 اپریل سال 693 پیش از میلاد (در بیشتر كتاب‌های تاریخ عهد باستان؛ 17 اپریل)، و پیش از تاسیس یک دولت واحد در ایران، ارتش آشور بانیپال (حکمران مناطقی در شرق مدیترانه به پایتختی نینوا ـ موصل ـ در شمال عراق امروز) شهر شوش را متصرف شد و ویران ساخت. دولت همدان [دولت طایفه ایرانی ماد ساکن مناطقی از محور ری در جهت غرب ایران زمین] چند دهه بعد با كمك دولت بابل (به مرکزیت جنوب عراق امروز)، دولت ستمگر آشور را كه به صورت یك امپراتوری درآمده بود برانداختند و از صفحه روزگار پاك كردند. دولت همدان سپس چند گروه ایرانی را به سرزمین آشور منتقل كرد و در آنجا سكنی داد تا مانع احیاء آن دولت ستمگر شوند و كردهای عراق، تركیه و سوریه فرزندان همان مادها هستند كه فرهنگ ایرانی خودرا همچنان حفظ كرده‌اند. شوش در دوران هخامنشیان بازسازی و پایتخت اداری و زمستانی ایران شد و كاخ آپادانا در آن بنا گردید. داریوش بزرگ پس از ساختن آپادانا در شوش، بر یك لوح سنگی این جمله را نوشت كه به یادگار مانده است: «به نام اهورامزدا، من این كاخ را در شوش ساختم». كار ساختن كاخ در سال 521 پیش از میلاد پایان یافت. شهر شوش در 110 كیلومتری شمال اهواز و 280 كیلومتری جنوب خرم آباد قراردارد.

میرزا حسین بن محمد تقی بن محمد علی نوری مازندرانی معروف به میرزا حسین نوری در سال 1254 ق در شهرستان نور در مازندران به دنیا آمد. میرزای نوری، فقیه امامی، محدث، مفسر و شاعر، نزد شیخ العراقین عبدالحسین تهرانی، شیخ مرتضی انصاری، حاج ملاعلی كَنی، میرزا محمدحسن شیرازی و سیدمهدی قزوینی تلمذ نمود. میرزا حسین نوری همچنین از استادان شیخ آقابزرگ تهرانی، حاج شیخ عباس قمی، محمد حسین كاشف الغطاء و سید شرف‏الدین عاملی در حدیث نیز بوده است. میرزای نوری در ترویج اصول مذهب جعفری و نشر آثار ائمه‏‌ی اطهار(ع)، كوشش بسیار كرد. همچنین این عالم فاضل در عبادت، پرهیزگاری، تقوی و كمالات نفسانی، انسانی نمونه بود. از آثار وی: مُستَدرك الوسایل در فقه(در 3 جلد) است كه به جهت تألیف این كتاب به ایشان "صاحب مُستَدرَكُ الوَسایل" می‏‌گویند. مَعالِمُ الصَّبر، جَنَّةُالمأوی و نَفَسُ الرَّحمن فی فضائلِ سَلمان، نیز از اوست. میرزای نوری دارای كتابخانه‏‌ی جامع و معتبری بود كه در ایران و عراقِ عرب نظیر آن در كمیَّت و كیفیَّت یافت نمی‏‌شد ولی این كتابخانه پس از وفات میرزا، به كلی متفرق شد. ایشان پدر همسر شهید شیخ فضل اللَّه نوری، عالم مبارز و آگاه دوران مشروطه بود و بسیاری از كتب نفیس میرزا حسین، نزد فرزندانِ شیخ فضل‏اللَّه نوری، ماند. بعدها مقداری از این كتاب‏‌ها، توسط آیت‌اللَّه بروجردی خریداری و به كتابخانه‏‌ی معظم له در نجف اشرف منتقل شد. میرزا حسین نوری سرانجام در 17 یا 27 جمادی الثانی سال 1320 ق در 66 سالگی بدرود حیات گفت و در نجف اشرف مدفون گشت.

در جریان جنگ‏‌های صلیبی بین مسلمانان و جنگجویان مسیحی، قراداد سیاسی "عَكّا" برای تسلیم شهر "عَكّا"به مسیحیان و استرداد سه هزار اسیر مسلمان، بین مسلمانان و مسیحیان به امضا رسید. ولی مسیحیان، اسیرانِ مسلمان را كشته و دوباره جنگ‏‌های صلیبی آغاز شد كه با شكست مسیحیان پایان یافت. شهر عَكّا در سال پانزدهم هجری توسط مسلمانان فتح شده بود اما در سال 497 ق به تسخیر فرنگی‏‌ها درآمد. این شهر در سال 583 ق توسط صلاح‏الدین ایوبی از صلیبیون باز پس گرفته شد ولی در سال 587 ق باز هم به چنگ فرنگی‏‌ها افتاد و تاكنون در دست آنان باقی مانده است.

ابوعبداللَّه، حسین بن محمد بن عبدالوهاب معروف به بارع بغدادی، ادیبِ مشهور، نحوی، لغوی، قاری و فاضل شهیر عرب در سال 443 ق در بغداد به دنیا آمد. او در علم نحو و لغت از علمای برجسته‏‌ی دوران به شمار می‏‌رفت و تنها اثر به جای مانده از او، دیوان اشعار اوست. بارع در آخر عمرِ 81 ساله‏‌ی خود، نابینا شد.

سلجوقیان كه نَسَب ایشان به سلجوق بن دَقّاق می‏‌رسد، طایفه‏‌ای از تركمانان غَز بودند كه در روزگار سامانیان، در دشت‏‌های خوارزم و سواحل دریای خزر سكونت داشتند. در حدود سال 416 ق، تركمانان سلجوقی در ماوراءالنهر سر به عصیان برداشتند ولی از محمود غزنوی شكست خورده، تار و مار شدند. پس از مرگ سلطان محمود غزنوی، در سال 426 ق، قریب ده هزار تن از جنگاوران سلجوقی به سركردگی طغرل بیك ودیگران از ماوراءالنهر به حدود خراسان آمدند و با سلطان مسعود غزنوی درگیر شدند. این جنگ و جنگ‏‌های بعدی به ضعف و شكست مسعود غزنوی انجامید. سرانجام طغرل بیك در سال 429 ق به نیشابور آمد و بر تخت سلطنت نشست.

رویدادهای مهم 28 فروردین در تقویم خورشیدی:

• موج‌ توقیف‌ روزنامه‌‌های‌ جناح‌ چپ‌ و آزادی‌ نسبتا کامل‌ روزنامه‌‌های‌ جناح‌ راست‌ (1324 ش)

• مشاجره دكتر مصدق و انگلستان بر سر بحرین (1340 ش)

• پایان ساختمان سد ساحلی بندرعباس (1340 ش)

• شورش مسلحانه ایل قشقایی در فارس و طبق اعلامیه دولت، در مخالفت با برنامه اصلاحات ارضی (1343 ش)

• شرکت سهامی فروشگاه فردوسی منحل شد و بجای آن سازمان تعاون مصرف شهر و روستا تشکیل شد(1352ش)

• وزیر خارجه ایران به نطق تهدیدآمیز کیسینجر وزیر خارجه امریکا نسبت به افزایش بهای نفت پاسخ داد و اظهارات او را سفسطه دانست(1353ش)

• دکتر محمد مشکوه به سمت ریاست دانشکده اقتصاد تعیین شد(1353ش)

• حسنی مبارک که حامل پیامی از جانب انورسادات رئیس جمهوری مصر برای شاه بود وارد تهران شد(1356ش)

• سه نفر مسلح به بانک صادرات شعبه سرخاب تبریز حمله کردند. در این حمله رئیس بانک و یک نفر از حمله کنندگان کشته شدند.(1356ش)

• روزی که دولت ایران دست به مبارزه همه جانبه با دود کردن سیگار زد (1357ش)

• مذاکرات بازرگانی ایران و اسپانیا در تهران آغاز شد(1357ش)

• اعطای وام 65 میلیون دلاری به عراق از جانب اردن جهت جنگ با ایران(1362ش)

• درگذشت "محمد امین مكری" شاعر و نویسنده كُرد (1365 ش)

• شهادت شهید امیرحسین رضاپور نائینی (1366ش)

• بازپس‏‌گیری فاو توسط رژیم بعث عراق (1367 ش)

• رحلت علامه "سید ذی شأن حیدر جوادی" عالم و اصلاح‏گر مسلمان هندی (1379 ش)

علامه سید ذی شأن حیدر جوادی، یكی از مشهورترین علمای شیعه در هندوستان، در سال 1317 ش (1357 ق) در روستایی از توابع اللَّه آباد هند به دنیا آمد و پس از طی دروس مقدماتی علوم، راهی نجف اشرف گردید. وی پس از طی سطوح عالیه، در درس خارج فقه و اصول حضرات آیات: سید محسن حكیم، سید ابوالقاسم خویی و شهید سید محمدباقر صدر شركت جست و پس از اقامت ده ساله و اخذ اجازات متعدد روایی و حسبیه از مراجع نجف، برای انجام خدمات دینی به زادگاهش بازگشت. علامه حیدر جوادی در اللَّه آباد هند به مقابله جدی با تفكر مادی‏گرایی و بدعت وهابیت و تألیف و تدریس و سخنرانی پرداخت و با همكاری یكی از عالمان منطقه، به تأسیس سازمان دینی "تنظیم المكاتب" كه سازمانی بزرگ و فعال در امور دینی است، دست زد. این عالم مسلمان در سال 1356 ش به ابوظبی رفت و با بر عهده گرفتن سرپرستی شیعیان اردو زبان و ارشاد و تبلیغ دین، ده‌‏ها نفر از اهل تسنن را به تشیع رهنمون ساخت. علامه حیدر جوادی علاوه بر آن، ده‏‌ها مسجد، مدرسه، حسینیه، كتابخانه و درمانگاه را در سراسر هندوستان پایه‏‌گذاری كرد و در سال 1376 ش، با حكم مقام معظم رهبری، حضرت آیت‏‌اللَّه خامنه‏‌ای به وكالت ایشان در هند منصوب گردید. او همچنین علاوه بر تألیف و تصنیف كتب مفید، موفق شد شبكه جهانی اسلامی را در تلویزیون بمبئی تأسیس نماید و صدای اسلام را به اقصی نقاط هند برساند. از ایشان علاوه بر یكصد تألیف و پنجاه ترجمه، حدود پانزده هزار نوار صوتی و تصویری و هزاران مقاله بر جای مانده است. وی به زبان‏‌های عربی، فارسی، اردو و انگلیسی نیز مسلط بود. آن مرد بزرگ سرانجام در 28 فروردین 1379 ش برابر با عاشورای 1421 ق در 62 سالگی دارفانی را وداع گفت و در اللَّه آباد به خاك سپرده شد.

در فروردین 1367، در زمانی كه ایران در آستانه برگزاری انتخابات دوره سوم مجلس شورای اسلامی و فرارسیدن ماه مبارك رمضان بود و نیروهای خودی پس از انجام عملیات والفجر 10 در زمستان 1366، به شهرهای خود بازگشته بودند، ارتش عراق در ساعت 5 بامداد روز 28 فروردین 1367، با اجرای آتش سنگین در سراسر خطوط و عقبه یگان‏‌های خودی در فاو و اجرای حمله شیمیایی به صورت گسترده، تهاجم خود را به منطقه استراتژیك فاو آغاز كرد. عراق برای حمله به فاو، 26 ماه زیرسازی‏‌های لازم را به عمل آورده و ضمن انجام تلاش‏‌های گسترده، در انتظار فرصتی مناسب برای حمله به نقطه مهم بود. در جبهه خودی، با وجود آمادگی نیروها، سلاح‏ها و ادوات موجود در خط، بر اثر حجم گسترده آتش دشمن، منهدم و بر اثر حملات شیمیایی نیز نیروهای مسؤول و خدمه یگان‏‌های ادوات، ضد زره و توپخانه، زخمی و شهید شدند و امكان پشتیبانی آتش از نیروهای درگیر در خط، در همان آغاز عملیات از میان رفت. سرانجام علی رغم فداكاری و جانبازی فراوان رزمندگان اسلام، شهر مهم فاو در عرض 36 ساعت به دست نیروهای عراقی افتاد و منطقه فاو پس از دو سال و سه ماه، به طور كامل از قوای ایرانی تخلیه شد. برتری كمّی فوق‏‌العاده عراق از نظر نیرو و تجهیزات، عدم حضور كافی نیروهای خودی در منطقه، برنامه‏ریزی دقیق و دراز مدت دشمن برای بازپس‏گیری فاو و جمع‏آوری اطلاعات بسیار دقیق از مواضع استقرار نیروهای ایران در فاو با كمك ماهواره‏‌های اطلاعاتی آمریكا و منافقین و... از جمله علل اصلی سقوط فاو به شمار می‌‏روند.