دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
دنیا مزرعه ى آخرت
از آیات قرآن و روایات استفاده مى شود كه خداى مهربان دنیا را براى بندگانش به منزله ى مزرعه و كشتزار براى آخرت قرار داده است . انسان باید در سایه ى تعالیم وحى و هدایت انبیا و امامان چند روزى كه در دنیاست مانند زارعى عاقل و دهقانى بصیر بذر ایمان و عمل صالح و حسن خلق را در این كشتزار بپاشد ، و پس از ورود به آخرت بهترین محصول و میوه را كه رضاى حق و بهشت جاوید است تحصیل كند .
انسان با همه ى وجود باید مواظب باشد زرق و برق امور مادى ، و ظاهر دل فریب اجناس و عناصر ، او را از زراعت براى آخرت غافل نكند ، و به هوا و هوس و شهوات نامناسب دچار ننماید ، و از شاهراه هدایت به دركات انحراف و ضلالت نیندازد ، كه اگر چنین شود از وجود او موجودى چون فرعون و قارون و نمرود و شداد و معاویه و یزید ساخته مى شود كه به چیزى در دنیا جز آدم كشى و غارتگرى و پایمال كردن حقوق انسان ها و مخالفت با حقایق و ضدّیت با پیامبران و امامان رضایت نخواهد داد .
آنان كه با بى خبرى از حقایق و جهل به معارف و جداى از هدایت حق زندگى مى كنند ، منتهاى آرزو و آخرین هدف و تنها مقصدشان دنیاست ، و ماوراى آن چیزى را نمى بینند . آنان با چنین اندیشه اى یقیناً گرد حقایق نمى گردند ، و به شجره ى طیبه ى ایمان وصل نمى شوند ، و عمل صالحى را انجام نمى دهند ، و به مكارم اخلاقى آراسته نمى گردند ; وجودشان از نظر سیرت و حركات از هر حیوانى حیوان تر و از هر درنده اى درنده تر و از هر شیطانى خبیث تر است .
اینان به خاطر گرایش غلط و اشتباه و باطلشان به دنیا ، قلبشان هم چون سنگى سخت و بلكه سخت تر از سنگ است كه هیچ بذرى از بذرهاى معنوى و الهى و ملكوتى در قلبشان رشد و نمو نمى كند ، بلكه بذرهاى معنوى در قلب آنان تباه و ضایع مى گردد .
اینان به خاطر این كه از این حقیقت ناب كه در كلام معصوم آمده كه :
الدُّنیا مَزْرَعَةُ الآخِرَة(1) .
« دنیا مزرعه ى آخرت است. »
غافلند . در شوره زار وجودشان جز بذر گناه و معصیت نمى كارند ; بذرى كه محصولش خشم و نفرت خدا و عذاب دردناك دوزخ است .
دنیایى كه در قرآن و روایات مذمت شده در حقیقت نگاه این گونه بى خبران و برداشت اشتباه آنان و اندیشه ى باطل و غلط ایشان است كه به سبب انحراف در نگاه و برداشت و اندیشه عناصر و اجناس و مواد و ابزار را جز در مسیر شهوات حیوانى و غرایز نفسانى و هرگونه گناه و معصیت و زشتى و آلودگى به كار نمى گیرند ، و خود را به خسارت ابدى و زیان همیشگى دچار مى كنند .
اتصال به چنین دنیایى با چنین نگاه و برداشت و اندیشه اى عامل تخریب انسانیت و از دست دادن آخرت آباد و محروم ماندن از فیوضات حضرت رب الارباب و دور شدن از رحمت حق و دچار شدن به پوچى و پوكى و بر باد رفتن استعدادهاى معنوى و سقوط در منجلاب معاصى و ورود به هلاكت ابدى و باز ماندن از سعادت و خوشبختى همیشگى و سرمدى است .
از دیدگاه قرآن و روایات ، دنیا مدرسه اى است كه باید در آن معرفت آموخت ; خزینه اى است كه باید در آن گنج سعادت اندوخت ; خیاط خانه اى است كه باید در آن براى جسم و جان لباس طاعت و عبادت دوخت ; و گذرگاهى است كه باید از آن به سوى آخرت كوچید ; و مزرعه اى است كه باید در آن بذر ایمان و عمل و اخلاق كاشت .
بدان اى دل اگر هستى تو عاقل *** كه یك دم مى نشاید بود غافل
به روز و شب عبادت كرد باید *** دل و جانت قرین درد باید
از آن بخشیدت اى جان زندگى را *** كه تا بندى كمر مر بندگى را
به راه بندگى چون اندر آیى *** به قدر وسع خود جهدى نمایى
عبادت را اساس راه دین دان *** عبادت بود مقصودش یقین دان
به كارت هرچه آمد ظاهر شرع *** بیاموز از فقیهى اصل تا فرع
وضو و غسل و اركان طهارت *** تمامت فهم كن اندر عبادت
همان حكم نماز و روزه ى خویش *** بخوان و فهم كن آن گه بیندیش
همان حكم زكات و حج یك سر *** اگر مالت بود بر خوان ز دفتر
همان حكم حلال و هر حرامى *** همى خوان تا كه یابى نیك نامى
ز شخص عالم این یكسر بیاموز *** كه تا روزت شود پیوسته فیروز
ز غیر حق تبرى كن تو جانا *** كه تا بینا شوى در راه و دانا
برگرفته از کتاب زیباییهاى اخلاق اثر استاد حسین انصاریان به نشانی Erfan.ir
پنج شنبه 23/12/1386 - 13:13
دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
برگشت به اخلاق راه نجات از مفاسد
خلأ زندگى از حسنات اخلاقى بسیار خطرناك و وحشت زا و عاملى براى آماده كردن سقوط انسان از انسانیت و وسیله اى براى نابودى و هلاكت جامعه است .
هرگاه افراد جامعه ولااقل اكثریت آن به فضایل اخلاق متصف نباشند ، و غرایز نفسانى لگامى از عقل و ایمان و تقوا نداشته باشند ، سیر زندگى بس صعب و دشوار و جامعه كه براى تعاون و در نتیجه سعادت افرادش شكل گرفته تبدیل به جهنمى سوزان خواهد شد ، مانند جامعه ى امروزى بشر كه سرا پا شراره ى سوزان و شكنجه است !
قباحت از قبایح برداشته شده و در همه ى شؤون زندگى بیمارى مهلك فساد رخنه كرده است . هركس دستش برسد از خون دیگران تغذیه مى كند و اگر ضعیف و ناتوان یا ـ به ندرت به خاطر تقوا ـ گرگ و زالو نبود باید بمیرد .
ملت هایى كه مرگ و انقراض آنان را در نیستى فرو بُرد و اكنون نامى از ایشان نمانده ، و قرن ها داراى عظمت و آبرو بودند ، به حكم همان تواریخى كه نامشان را در آنجا مى خوانیم عیناً در چنگال مفاسدى افتاده بودند كه جامعه ى بشرى امروز غرق در آن مفاسد است !
با كمال تأسف پرتگاه نیستى ، غرقاب فنا براى سقوط ، و فرو بردن جامعه ى فعلى در همه ى مناطق جهان، دهان گشاده وتمام موجبات سقوط وانقراض مهیاست.
ملت ها به مفاسد خو گرفته اند و فساد در نظرشان عادى شده است . هر روز كم و بیش فقر عمومى ـ چه در جهت مادى و چه در جهت معنوى و نتایج شوم آن ـ و شیوع فحشا و علنى بودن آن ، بدون پرده در جراید و مجلات دنیا منعكس است و نیاز به تفصیل ندارد .
بشر براى نجات از این همه مفاسد و مهالك هیچ راهى جز برگشت به گردونه ى ایمان به خدا و قیامت و آراسته شدن به حسنات اخلاقى ندارد . بشر آن گاه از همه ى جانداران برتر مى شود كه از خود شخصیت اخلاقى بسازد ، علم فقه و حقوق و هندسه و ریاضى و پزشكى گرچه براى رفاه جامعه لازم است ـ اما نه به صورت واجب عینى بر همه كس ـ ولى دارا بودن راستى و امانت و معاونت با غیر و سایر فضایل اخلاقى بر فرد فرد بشر واجب عینى است و اگر چند تنى در جامعه و ملتى یا در جهان به این فضایل ممتاز بودند این تكلیف حیاتى از دیگران ساقط نیست .
همه كس و هر فرد باید راستگو و صریح و شجاع و امین و داراى اخلاق و ملكات فاضله باشد ، تا به حق انسانیت خود كه عبارت از تربیت جهت ممتازه است قیام كند وگرنه انسان نیست ; یعنى آنچه را كه در پرتو آن از جانوران برترى یافته ضایع و باطل كرده است و نشاید كه نامش نهند آدمى ، به همین خاطر خطاب هاى قرآن « یا أیها النّاس » است و دیدیم كه از پرتو تابش انوار هدایت چه آلودگانى كه خواستند از آلودگى برهند به راه راست آمده و پاك شدند و به مقاماتى رسیدند(1) .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ علم اخلاق یا حكمت عملى : 6 ـ 8 ، با اندكى تصرف در عبارات .
ارْحَمُوا تُرْحَموا وَاغفِروا یُغْفَرْ لَكُم
كنز العمال : 3 / 164
برگرفته از کتاب زیباییهاى اخلاق اثر استاد حسین انصاریان به نشانی Erfan.ir
پنج شنبه 23/12/1386 - 13:12
دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
جایگاه اخلاق در معارف الهى
ما اگر در آیات قرآن به مسائل فقهى دقت كنیم خواهیم یافت كه آیات مربوط به احكام فقهى نزدیك به پانصد آیه مى شود ; ولى در رابطه با حقایق اخلاقى و حسنات نفسانى از ابتدا تا انتهاى قرآن مجید سوره به سوره و صفحه به صفحه به مكارم اخلاقى اشاره شده و كثرت روایات هم در این زمینه به اندازه اى است كه از مجموع آنها كتاب ها به وجود آمده است .
شما در كتابهاى كافى ، وافى ، وسائل الشیعه ، محجة البیضاء و بحار الانوار و همه ى تفاسیر قرآن و كتب معتبر روایى ، صفحه اى را نمى بینید مگر این كه حدیثى یا احادیثى در رابطه با مكارم اخلاق در آن هست . این همه آیه و روایت درباره ى ارزش هاى اخلاقى نشانگر جایگاه ویژه ى اخلاق در معارف الهى است ، و بر ماست كه به حسنات اخلاقى با دیدى دیگر بنگریم و براى این حقایق پرارزش حسابى دیگر باز كنیم و بكوشیم كه وجود ما از هیچ یك از آن حسنات خالى نباشد ; زیرا حسنات و مكارم اخلاقى بهترین بستر براى پذیرفتن حقایق و اجراى آنها در همه ى شؤون زندگى است .
برگرفته از کتاب زیباییهاى اخلاق اثر استاد حسین انصاریان به نشانی Erfan.ir
پنج شنبه 23/12/1386 - 13:11
دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
پنج ویژگى و خصلت از نیكان
عَن أبى جعفر (علیه السلام) قَال : سُئِلَ النَّبىُّ عَن خِیارِ العِبادِ ، فَقَال : الَّذِینَ إذَا أحْسَنُوا اسْتَبشَرُوا ، وَإذَا أساؤُوا اسْتَغفَرُوا ، وَإذَا أُعْطُوا شَكَرُوا ، وَإذَا ابْتُلُوا صَبَرُوا ، وَإذَا غَضِبُوا غَفَرُوا(1) .
امام باقر (علیه السلام) فرمود : از پیامبر درباره ى بهترین بندگان سؤال شد ، حضرت فرمود : كسانى اند كه چون كار نیكى انجام دهند خوشحال و شاد مى شوند ، و هنگامى كه كار زشتى از آنان سر زند از خدا طلب مغفرت مى كنند ، و زمانى كه نعمتى به آنان عطا شود سپاس مى گزارند ، و چون به بلا و آزمایشى مبتلا شوند صبر و شكیبایى می ورزند ، و هنگامى كه از كسى به خشم آیند گذشت مى كنند .
آرى ، یكى از نشانه هاى بندگان حق این است كه چون كار نیكى مانند عبادت و خدمت به خلق و به كارگیرى حسنات از آنان صادر مى شود خوشحال مى گردند ; و خوشحالى آنان به خاطر این است كه خداى مهربان توفیق انجام نیكى ها را رفیق راهشان كرد و شادمان از اینند كه جسم و جان و وقت را براى خدا هزینه كرده اند .
ولى آلودگان به رذایل اخلاقى به اختیار خود و براى خدا به عبادت قیام نمى كنند ; عبادات آنان به خاطر اهدافى پلید و براى خودنمایى است و چون خود را در میان اهل ایمان مى بینند به اجبار و زور باطنى به گردونه ى عبادت درمى آیند و در حال عبادت هم از این كه ناچار به عبادت شده اند ناراحتند و عبادت را از روى بى میلى و كسالت انجام مى دهند ; چنان كه قرآن درباره ى منافقان فرموده :
( إِنَّ الْمُنَافِقِینَ یُخَادِعُونَ اللّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلاَةِ قَامُوا كُسَالى یُرَاءُونَ النَّاسَ وَلاَ یَذْكُرُونَ اللّهَ إِلاَّ قَلِیلاً )(2) .
« یقیناً منافقان با خدا خدعه مى كنند و خدا كیفر خدعه ى آنان را خواهد داد و هنگامى كه به نماز برمى خیزند با كسالت و بى میلى برمى خیزند ، در عبادت خود ریاكارند و خدا را جز بسیار اندك یاد نمى كنند .»
( وَمَا مَنَعَهُمْ أَن تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلاَّ أَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللّهِ وَبِرَسُولِهِ وَلاَ یَأْتُونَ الصَّلاَةَ إِلاَّ وَهُمْ كُسَالَى وَلاَ یُنفِقُونَ إِلاَّ وَهُمْ كَارِهُونَ )(3) .
« و چیزى آنان را از پذیرفته شدن انفاق هایشان باز نداشت جز این كه به خدا و به رسولش كفر ورزیدند و جز با كسالت به سوى نماز نمى آیند و جز با بى میلى انفاق نمى كنند. »
قرآن مجید و روایات ، از طرفى به انسان نسبت به حقایق آگاهى و معرفت مى دهند ، و از سوى دیگر با بیان واقعیات اخلاقى درونش را تلطیف مى كنند تا آماده ى پذیرفتن احكام حق و اجراى فرامین خدا گردد .
انسان اگر از قرآن و روایات كسب آگاهى و معرفت نكند و موارد اخلاقى را از آن دو منبع گرانبها نشناسد ، به كفر و شرك و نفاق باقى مى ماند و هیچ كار پسندیده اى را از روى شوق و ذوق انجام نمى دهد ، و در هیچ امرى تقواى الهى را رعایت نمى كند و خود را ملزم به بندگى حق و اداى حقوق مردم نخواهد دانست .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ اصول كافى: 2 / 240، باب المؤمن وعلاماته، حدیث 31; امالى صدوق: 10، المجلس الثالث، حدیث 4.
2 ـ نساء ( 4 ) : 142 .
3 ـ توبه ( 9 ) : 54 .
برگرفته از کتاب زیباییهاى اخلاق اثر استاد حسین انصاریان به نشانی Erfan.ir
چهارشنبه 22/12/1386 - 13:12
دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
عبادات و اخلاق
قیمت و اهمیت مكارم اخلاق و حسنات نفسانى به اندازه اى است كه رسول خدا و اهل بیت در كنار هر عبادتى به رعایت آنها وصیت كرده اند ، و عبادت را بدون مكارم اخلاقى و حسنات نفسانى بى ارزش دانسته و فقط موجب سقوط تكلیف قلمداد كرده اند .
حضرت رضا (علیه السلام) از پدران بزرگوارش از امیرالمؤمنین (علیه السلام) روایت مى كند كه پیامبر اسلام درباره ى ماه رمضان براى ما سخنرانى كرد . در ضمن آن سخنرانى سفارشات مهمى به مسائل اخلاقى شده ، از جمله :
« به تهیدستان و از كار افتادگان صدقه دهید ، بزرگانتان را احترام كنید ، به خردسالانتان رحم نمایید ، به خویشاوندانتان رسیدگى كنید ، زبانتان را حفظ نمایید و چشم از آنچه بر شما حلال نیست بپوشید و گوش از آنچه شنیدنش بر شما حلال نیست ببندید و به ایتام عطا كنید تا به یتیمانتان عطا كنند ، از گناهانتان به درگاه خدا توبه كنید. »
اى مردم ! هركس در این ماه اخلاقش را نیكو كند براى او مجوز عبور از صراط خواهد بود ، روزى كه قدم ها در آن بلغزد ; و هركس در این ماه بر خدم و حشم خود و بر كلفت و كارگر خویش آسان بگیرد ، خدا حسابش را بر او آسان خواهد گرفت ; و هركس در این ماه شرّش را نگهدارد خدا خشمش را روز قیامت از او نگه خواهد داشت ; و هركس در این ماه یتیمى را اكرام كند خدا روز قیامت او را اكرام خواهد كرد و هركس در این ماه صله ى رحم كند خدا در قیامت او را به رحمتش متصل خواهد كرد و هركس در این ماه قطع رحم كند خدا در قیامت رحمتش را از او قطع خواهد كرد(1) .
پیامبر اسلام هرگاه ماه رمضان مى رسید هر اسیرى را آزاد مى كرد و به هر سائل و تهیدستى انفاق مى نمود(2) .
رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) مى فرماید :
« به مرد یا زنى كه نماز شب را روزى داده اند ، و او با رعایت خلوص نیت براى خدا برخیزد و وضویى كامل بسازد و با نیتى صادقانه و قلبى پاك از هر آلودگى و بدنى فروتن و اشكى ریزان براى خدا نماز بخواند ، خدا نه صف از فرشتگان را پشت سر او قرار مى دهد كه در هر صفى عدد آنان را جز خدا نمى داند ، یك سر صف وصل به مشرق و دیگر صف وصل به مغرب است ، هنگامى كه از نماز فارغ شود به عدد آن فرشتگان براى او درجه و مقام نوشته خواهد شد(3) »
امیرالمؤمنین (علیه السلام) در ایام حكومتش هر روز به بازار كوفه مى رفت و فریاد مى زد :
« اى گروه تاجران ! تقواى الهى پیشه كنید ; درخواست خیر را پیش اندازید و به سهولت و آسان گرفتن ، بركت جویید . به خریداران نزدیك شوید ، و به بردبارى و حلم آراسته گردید ، و از سوگند خوردن بپرهیزید ، و از دروغ دورى كنید ، و از ستم ورزیدن كناره گیرى نمایید ، و به ستمدیدگان انصاف دهید ، و به ربا نزدیك نشوید ، و ترازو و كیل را كامل و تمام بدهید ، و از اجناس مردم مكاهید ، و تبهكارانه در زمین فساد مكنید(4) .»
پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود :
مَن بَاعَ وَاشْتَرَى فَلْیَحْفَظْ خَمسَ خصال وَإلاَّ فَلا یَشْتَرِیَنَّ وَلاَ یَبِیعَنَّ : الرِّبا
وَالحَلْفَ وَكِتمانَ العَیبِ وَالحَمدَ إذا بَاعَ وَالذَّمَّ إذَا اشتَرى(5) .
« كسى كه مى فروشد و مى خرد باید پنج خصلت را حفظ كند و اگر جز این باشد نخرد و نفروشد : پرهیز از ربا ، خوددارى از سوگند ، دورى از پنهان كردن عیب جنس ، اجتناب از تعریف و مدح جنس هنگامى كه مى فروشد و دورى گزیدن از مذمت جنس هنگامى كه مى خرد. »
« پیامبر اسلام به حكیم بن حزام اجازه ى تجارت نداد مگر این كه با او عهد كرد سه برنامه را در تجارت رعایت كند : پس گرفتن جنس از خریدارى كه از خریدش پشیمان شده است ; مهلت دادن به كسى كه در پرداخت پول دچار مشكل شده است ; و گرفتن حق از دیگران چه این كه كامل باشد یا نباشد(6) .»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ عیون اخبار الرضا : 1 / 259 ، حدیث 53 ; وسائل الشیعه : 10 / 313 ، باب 18 ، حدیث 13494 .
2 ـ ثواب الاعمال : 72 ، باب فضل شهر رمضان ; وسائل الشیعه : 10 / 315 ، باب 18 ، حدیث 13497 .
3 ـ روضة الواعظین : 2 / 315 ، مجلس فى ذكر فضائل الصلاة ; وسائل الشیعه : 8 / 155 ، باب 39 ، حدیث 10290 .
4 ـ عن جابر ، عن أبى جعفر (علیه السلام) قال : كان أمیرالمؤمنین (علیه السلام) بالكوفة عندكم یغتدى كل یوم بكرة من القصر فیطوف فى أسواق الكوفة سوقا سوقا ومعه الدرة على عاتقه وكان لها طرفان وكانت تسمى السبیبة فیقف على أهل كل سوق فینادى : یا معشر التجار : اتقوا الله عز وجل ، فاذا سمعوا صوته (علیه السلام) القوا ما بأیدیهم وأرعوا الیه بقلوبهم وسمعوا باذانهم ، فیقول (علیه السلام) : قدموا الاستخارة ، وتبركوا بالسهولة ، واقتربوا من المبتاعین ، وتزینوا بالحلم ، وتناهوا عن الیمین ، وجانبوا الكذب ، وتجافوا عن الظلم ، وأنصفوا المظلومین ، ولا تقربوا الربا ، وأوفوا الكیل والمیزان ، ولا تبخسوا الناس أشیاءهم ، ولا تعثوا فى الأرض مفسدین ، فیطوف (علیه السلام) فى جمیع أسواق الكوفة ثم یرجع فیقعد للناس .
كافى : 5 / 151 ، باب آداب التجارة ، حدیث 3 ; وسائل الشیعه : 17 / 382 ، باب 2 ، حدیث 22798 .
5 ـ كافى : 5 / 150 ، باب آداب التجارة ، حدیث 2 ; خصال : 1 / 285 ، حدیث 38 .
6 ـ اصول كافى : 5 / 151 ، باب آداب التجارة ، حدیث 4 .
برگرفته از کتاب زیباییهاى اخلاق اثر استاد حسین انصاریان به نشانی Erfan.ir
چهارشنبه 22/12/1386 - 13:11
دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
حسن خلق ، قوى ترین جاذبه
از آیات قرآن و روایات اهل بیت (علیهم السلام) چنین مى فهمیم كه حسن خلق براى جذب فیوضات الهى و رحمت واسعه ، قوى ترین جاذبه است .
آیا عبادت انسان پاك دامن و باتقوا و داراى خلوص و حضور قلب ، با عبادت انسانى كه آلوده دامن و خالى از تقوا و اخلاص و حضور قلب است برابر است ؟ یقیناً برابر نیست . آیا انسانى كه با سینه اى پر از صفا و مهر و محبت و نیت خیر عبادت مى كند ، با انسانى كه سینه اش جنگل زندگى درندگانى چون حسد و حرص و كبر و كینه است مساوى است ؟ بى تردید مساوى نیست .
عبادتى كه زلفش به حسن خلق گره خورده ، جذب كننده ى رحمت و كرامت و فیض و قبولى است ; و عبادتى كه آمیخته با آلودگى هاى نفسانى است توان و قدرتى براى جذب فیوضات الهى ندارد .
آیه ى شریفه ى « واى بر نمازگزاران »(1) درباره ى همین آلودگان به رذایل
اخلاقى كه بویژه آلوده به ریا و بخلند نازل شده است ، و نشان مى دهد كه نمازِ آلودگان به رذایل نمى تواند قبولى حق و رحمت پروردگار را جذب كند ، بلكه چنین نمازى با نمازگزارش مورد خشم و نفرت خداست .
تواضع اصحاب كهف نسبت به حق سبب اضافه شدن هدایت خاص به آنان شد ; هدایتى كه آنان را از دقیانوس و قومش جدا كرد و در غارى دوردست به پناه خدا برد و در رحمت واسعه ى حق درآورد و وجودشان را اسوه و سرمشق آیندگان قرار داد .
( إِنَّهمْ فِتْیَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدىً )(2) .
« اینان جوانمردانى بودند كه به پروردگارشان ایمان آوردند و ما بر هدایتشان افزودیم. »
ارزش حسنات اخلاقى در حدّى است كه پیامبر و امامان معصوم (علیهم السلام) در هر فرصتى مردم را به آراسته شدن به آنها سفارش مى كردند و به آراستگان به حسنات اخلاقى احترام ویژه اى مى گذاشتند .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2 ـ ( فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ ) ماعون ( 107 ) : 4 .
3 ـ كهف ( 18 ) : 13 .
برگرفته از کتاب زیباییهاى اخلاق اثر استاد حسین انصاریان به نشانی Erfan.ir
چهارشنبه 22/12/1386 - 13:10
دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
خلق نیكو
حسن خلق چنان كه پیامبر بزرگ اسلام فرموده اند : اخلاق اعظم خداست . این اخلاق یا رشته هایى از آن ، در هركس باشد مایه ى نجات دنیا و آخرت او و سبب رهایى اش از مشكلات و رنج ها و عامل آزادى اش از دوزخ است .
تحمل حسنات اخلاقى و بویژه در برخورد با مردم و به كارگرفتن آن حقایق عالى نسبت به دوست و دشمن ، روحى گسترده و حوصله اى وسیع و شرح صدرى عظیم مى طلبد ، كه همه ى این امور جزء به جزء و قدم به قدمش ، حركت به سوى حق و هماهنگى با اخلاق خدا و عبادتى باارزش و روزنه اى است براى ورود به رحمت واسعه ى الهى و جلب رضایت و خشنودى پروردگار ; و در نتیجه سبب رهایى از خزى دنیا و عذاب آخرت و زمینه ى به دست آوردن سعادت امروز و فرداست .
آیات قرآن و روایات اهل بیت (علیهم السلام) نشان مى دهد كه چه بسیار مردمى كه محروم از عباداتى چون نماز و روزه و حج و زكات بودند ولى به خاطر دارا بودن برخى از حسنات اخلاقى توفیق خدا رفیقشان شد ، و آنان را از گمراهى و انحراف و سردرگمى و خلاف نجات داد ، و به گردونه ى عبادت و بندگى حق وارد كرد ، و سبب نجات آنان از زندان هواى نفس و اسارت شیطان شد ، تا جایى كه به جبران گذشته برخاستند ، و توبه ى نصوح به جاى آوردند ، و عبادات از دست رفته را قضا كردند ، و خود را به آمرزش و مغفرت حق رساندند ، و در دریاى رحمت واسعه ى الهى غرق شدند .
و چه بسیار مردمى كه اهل نماز و روزه بودند و گاهى بر سجاده ى تهجّد شبانه مى نشستند و جمعه و جماعات را ترك نمى كردند ، ولى به خاطر آلوده بودن به رذایل اخلاقى از سعادت ابدى و خوشبختى دایمى محروم شدند ، و عباداتشان به قول قرآن تباه و بى اثر و ضایع شد ، و چون غبارى در برابر باد به هوا پراكنده گشت ، و مورد خشم حق قرار گرفتند ، و رضا و خشنودى دوست را از دست نهادند ، و قدم به قدم از خدا دور شدند ، و نهایتاً عذاب الهى را براى خود خریدند ، و به كنج ذلت و خوارى و بیچارگى و بدبختى خزیدند !
برگرفته از کتاب زیباییهاى اخلاق اثر استاد حسین انصاریان به نشانی Erfan.ir
چهارشنبه 22/12/1386 - 13:9
دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
ریشه ى خوبى ها و زشتى ها
اگر بگوییم اعمال شایسته و حركات ناپسند انسان ریشه در حالات مثبت و منفى باطنى و نفسانى دارد سخنى به گزاف نگفته ایم .
مثلا كسانى كه باطنشان به نور تواضع و فروتنى و خشوع و انكسار منور است ، به آسانى از فرمان هاى حق پیروى مى كنند و به سهولت حقوق مردم را رعایت مى نمایند ; اما كسانى كه باطنشان آلوده به كبر و خود بزرگ بینى و غرور و خودبینى است از اجراى فرمان هاى حق سرپیچى مى كنند ، و نه این كه حقوق مردم را رعایت نمى كنند بلكه به پایمال كردن و غارت حقوق بندگان خدا دست مى یازند .
قرآن و روایات نسبت به دارندگان حالات مثبت و آلودگان به حالات منفى به طور مفصل نظر داده اند كه به بخشى از آن آیات و روایات اشاره مى شود . انسان در طول زندگى به ناچار با مصایب و مشكلات و سختى ها و بلاهایى برخورد خواهد كرد . قرآن مجید براى شكستن هیبت و عظمت مصایب و حل مشكلات ، و برطرف كردن سختى ها و بلاها ، مردم را به یارى گرفتن از صبر و نماز فرمان مى دهد و مى گوید : این یارى خواستن و كمك گرفتن از صبر و نماز دشوار و سنگین است مگر بر كسانى كه باطنشان آراسته به خشوع و فروتنى است :
( وَاسْتَعِینُوْا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَكَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِینَ )(1) .
« از شكیبایى و نماز یارى جویید و این دو ، كارى دشوارند ، جز براى اهل خشوع .»
آرى ، كسى كه باطنش آلوده به كبر و خود بزرگ بینى است از این گونه نسخه ها كه درمان دردهاى زندگى است سر برمى تابد و از انجامش امتناع ورزد و بلكه این حقایق عالى را باور نمى كند و گاهى هم آنها را به مسخره مى گیرد .
ولى كسى كه باطنش آراسته به تواضع و فروتنى است این حقایق را باور مى كند و به عنوان نسخه ى الهى براى درمان دردها مى پذیرد و با دل و جان به انجام آن برمى خیزد و نتیجه هم مى گیرد .
مفسران نقل كرده اند : هرگاه پیامبر اسلام با مشكلى روبرو مى شد كه او را ناراحت مى كرد از صبر و نماز مدد مى گرفت(2) .
از حضرت صادق (علیه السلام) روایت شده كه فرمود :
«« هرگاه با غمى از غم هاى دنیا روبرو مى شوید وضو بگیرید و به مسجد بروید و نماز بخوانید و دعا كنید ; زیرا خدا فرمان داده : ( وَاسْتَعِینُوْا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ )(3). »»
« در كتاب شریف كافى آمده است : هرگاه مشكل مهم و سختى براى امیرالمؤمنین (علیه السلام) پیش مى آمد به نماز برمى خواست ، سپس این آیه را تلاوت مى كرد : ( وَاسْتَعِینُوْا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ )(4) .»
ملاحظه كنید سرور كائنات ، رحمت خدا بر عالمیان ، خاتم پیامبران ، و شخصیت بزرگوار و باكرامتى چون امیر مؤمنان ، و امام به حق ناطق حضرت صادق (علیه السلام) براى حل مشكلات و شكستن صولت سختى ها از صبر و نماز مدد مى جستند ; زیرا باطن ملكوتى و عرشى آنان به صفت تواضع و فروتنى و به تعبیر قرآن به حالت خشوع آراسته بود .
ولى مغروران و متكبران و آلوده باطنان حاضر نیستند براى درهم شكستن سختى ها و برطرف كردن مشكلات به صبر و نماز روى كنند ; زیرا به خاطر كبر و غرورشان توسل به صبر و استقامت و نماز و عبادت براى آنان بسیار سنگین و دشوار است .
اولیاى الهى و سالكان مسلك ملكوتى نه این كه از عبادت و روى آوردن به پیشگاه خسته نمى شدند و به كسالت دچار نمى گشتند ، بلكه به خاطر معرفتشان و صفاى باطنشان ، و فروتنى و خشوع درونشان ، با كمال شوق و نشاط به عبادت روى مى كردند ، و در برخورد با مردم با اشتیاق و رغبت حسنات اخلاقى را به كار مى گرفتند ; چنان كه این معنى را از روایت بسیار پرقیمت و باارزشى كه در سطور بعد مى آید استفاده مى كنیم .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ بقره ( 2 ) : 45 .
2 ـ مجمع البیان : 1 / 99 .
3 ـ بقره ( 2 ) : 45 ; مجمع البیان : 1 / 99 .
4 ـ كافى : 2 / 480 ، باب صلاة من خاف مكروها ، حدیث 1 .
برگرفته از کتاب زیباییهاى اخلاق اثر استاد حسین انصاریان به نشانی Erfan.ir
چهارشنبه 22/12/1386 - 13:8
دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
مصادیق حسن خلق
آیات قرآن و روایات این حقایق را از مكارم اخلاق و ارزش هاى رفتارى و از مصادیق حسن خلق دانسته اند : راستى در گفتار ، بذل و بخشش به تهیدست ، تلافى كردن خوبى دیگران ، حفظ امانت ، صله ى رحم ، حفظ عهد و امان و ضمان و حرمت و حق همسایه و رفیق ، حیا ، شجاعت ، صبر ، مهماندارى ، وفاى به عهد ، نرمى ، مدارا ، ملاطفت ، حفظ آبروى مردم ، گذشت از كسانى كه به انسان ستم روا داشته اند ، انس و الفت با مردم ، آسان گرفتن به دیگران ، انصاف ، عدالت ، قناعت ، احترام به بزرگ تر ، ترحّم به كوچك تر ، رعایت ایتام ، خیرخواهى ، دور بودن از حسد و تجاوز و حرص و تكبر و ریا و خشم و سخت دلى و . . . .
پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود :
مِن سَعادةِ المَرءِ حُسْنُ الخُلُقِ وَمِن شَقاوَتِهِ سُوءُ الخُلُقِ(1) .
« از خوشبختى مرد حسن خلق و از بدبختى اش بدخلقى است. »
و نیز فرمود :
أفضلُ عَمل یُؤتِى بِه یَومَ القِیامَةِ خُلقٌ حَسَن(2) .
« برترین عملى كه روز قیامت آورده مى شود اخلاق نیكوست . »
و نیز فرمود :
أفضَلُ مَا اُعطِىَ المُسلِمَ خُلقٌ حَسَن(3) .
« برترین چیزى كه به مسلمان عطا شده اخلاق نیكوست . »
و نیز فرمود :
إنَّ هذِهِ الأخلاق منائِح من اللهِ ، فَإذا أحبّ الله عَبداً مَنَحَه خُلقاً حَسناً ، وَإذا أبغضَ اللهُ عَبداً مَنَحَه خُلقاً سیئاً(4) .
« اخلاق عطایاى خداست ، هنگامى كه خدا بنده اى را دوست بدارد خلق حسن به او عطا مى كند و هنگامى كه بنده اى را دشمن بدارد خلق زشت به او مى دهد . »
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ـ كنز العمال : 3 / 12 ; مجموعه ى ورام : 2 / 250 ، الجزء الثانى .
2 ـ كنز العمال 3 / 13 .
3 ـ كنز العمال : 3 / 14 .
4 ـ كنز العمال : 3 / 15 .
برگرفته از کتاب زیباییهاى اخلاق اثر استاد حسین انصاریان به نشانی Erfan.ir
چهارشنبه 22/12/1386 - 13:7
دعا و زیارت
بسم الله الرحمن الرحیم
« نماز شب صورت را نیکو و اخلاق را پسندیده و انسان را خوشبو می کند ، روزی را فراوان و سرشار می نماید دین و قرض را ادا می کند و غم و اندوه را از بین می برد. »
امام صادق (ع)
يکشنبه 12/12/1386 - 13:21
