مشاهده مطالب کاربر

تعداد مطالب : 51

تعداد نظرات : 71

زمان آخرین مطلب : 5088روز قبل

اقتصاد

تولید در دنیای جدید,نسل جدیدی از تولید,چه چیزی و چگونه تولید كنیم؟نگاهی به ایران.

تولید در دنیای جدید
اهمیت تولید
زمانی که صنعت رو به رشد نهاد و انقلاب صنعتی در غرب قوام گرفت و کل جامعه غربی را متحول ساخت، مرکز ثقل تولید مادیات و ثروت از بازرگانی و تجارت به صنعت و تولید کالا منتقل شد، بطوریکه حتی خرید و فروش و بازاریابی به بخشی از فعالیت سازمان‌های بزرگ تولیدی تبدیل شد.

در جهان صنعتی امروز، به تولید به عنوان یك سلاح رقابتی نگریسته می‌شود و سازمان‌های تولیدی در محیطی قرار گرفته‌اند كه از ویژگی‌های آن می‌توان به افزایش فشارهای رقابتی، تنوع در محصولات، تغییر در انتظارات اجتماعی و افزایش سطح توقع مشتریان اشاره كرد.

اهمیت تولید در اقتصاد چیزی نیست كه نیاز به توضیح داشته باشد. در سال‌های اخیر به قدری این موضوع از سوی متولیان امر تولید تكرار شده است كه هر كس به شخصه می‌تواند درباب فواید آن برای استقلال كشور، جلوگیری از خروج ارز و مهم‌تر از همه اشتغال‌زایی، نطق كوتاهی بكند.

نسل جدیدی از تولید
تولید را پروسه تبدیل مواد خام اولیه به مواد نهایی (محصول) می‌دانیم كه در طی این فرآیند ارزش محصول اولیه بیشتر شده و عملا به گفته كارشناسان، «ارزش افزوده» ایجاد می‌گردد. این تعریف از پروسه تولید از گذشته‌های دور تا به امروز كمترین تغییرات را داشته است.

البته تغییرات به وجود آمده با گذشت زمان خود را در قالب تعریف ما از مواد جلوه كرده است. تولید از عصر آهن و شاید پیش از آن وجود داشته و تا به امروز ادامه داشته ولی زمینه تولیدی از آن زمان تا بحال متفاوت بوده است. این تفاوت در زمینه‌های تولیدی به تغییر در نحوه تفكر جوامع بر می‌گردد. برای مثال اگر در زمان‌های گذشته زور و بازو و قدرت‌بدنی بود كه حرف اول را می‌زد، بعد‌ها این قدرت به زمین و ثروت رسید و امروز این اندیشه و تفكر است كه بر معاملات جهانی تاثیرگذار است.

اگر در گذشته پروسه تولید به مدد زور و توان بازو انجام می‌گرفت امروزه همان تولید به مدد ماشین آلات و ادوات ساخته نه دست بلكه ذهن و دانش بشر است كه انجام می‌گردد. البته نمی‌گوییم مواد اولیه امروز فقط دانش است ولی باید بدانیم كه امروزه دانش هم جزو مواد اولیه محسوب می‌گردد.

منابع تولیدی مورد نظر دیگر تنها شامل سرمایه، زمین، ماشین آلات و تجهیزات نمی‌شوند، بلكه بنای تولید نسل آینده بر تاكید و توجه به اطلاعات، مدیریت دانش و توجه ویژه به مسئله آموزش افراد خواهد بود. و به همین دلیل است كه امروز از جنبش نرم‌افزاری و تولید دانش سخن به میان می‌آید و باید گفت كه بسیار خوشحالیم كه مدیران درجه اول مملكت بر اهمیت دانش و اطلاعات در هزاره جدید معتقدند.

چه چیزی و چگونه تولید كنیم؟
اگر در گذشته تولید فقط در كارخانه‌های داخلی انجام می‌شد این امروزه روند تولید جهانی است و بخش اعظم تولید كشورهای پیشرفته صنعتی در خارج خاك این كشورها انجام می‌گیرد. برای مثال می‌توان كشور كره جنوبی را نام برد كه با وجود اتكای‌ گذشته خود به‌ تولید داخلی، دیگر همه‌ چیز را در داخل‌ كشور تولید نمی‌كند و همچنین می‌توان گفت تولیدات‌ ژاپن‌ نیز اینك‌ تا حد زیادی‌ بیرون‌ از این‌ كشور انجام‌ می‌گیرد.

در اروپا كشور سوییس‌ نماد كاملی از چنین كشورهایی است. به‌ عنوان‌ مثال‌ 98 درصد از توان‌ تولیدی‌ شركت‌ نستله‌ در بیرون‌ از سویس‌ قرار گرفته‌ است. هلند هم‌ بیشتر فرآورده‌های‌ خود را بیرون‌ از كشور تولید می‌كند. پیشرفت‌ این‌ گرایش‌ جهانی در بخش‌های‌ عمده تولید ناخالص‌ داخلی یعنی‌ خدمات‌ با ارزش‌ افزوده‌ی بالا، ایده‌های‌ تولید، طراحی، مشاوره‌ و ارایه خدمات‌ ملی‌ بازتاب‌ یافته‌ است.

هرچند موضوع‌ ساخت‌ و تولید صنعتی‌ هم‌ چنان‌ به‌ حساب‌ می‌آید اما از اهمیت‌ آن‌ در مقایسه‌ با گذشته كاسته‌ شده‌ است. صادرات‌ خدمات‌ به‌ عنوان‌ بخشی‌ از سرمایه‌گذاری‌ مستقیم‌ خارجی، در اقتصادهای‌ كاملاً صنعتی‌ شده‌ رشد به‌ سزایی‌ داشته‌ است.

بنابر گزارش‌ سال 94 بانك‌ جهانی‌ با عنوان‌ آزادسازی‌ مبادلات‌ در بخش‌ خدمات‌ بین‌المللی، تقریباً تمام‌ اقتصادهای‌ آزاد كه‌ عهده‌دار صادرات‌ عمده سرمایه‌های‌ خدماتی‌ هستند، جهت‌گیری‌ سرمایه‌گذاری‌ مستقیم‌ خارجی‌ خود را به‌ سوی‌ بخش‌ خدمات‌ تنظیم‌ كرده‌اند. از این‌ رو از اهمیت‌ تولید صنعتی‌ برای‌ این‌ كشورها هم‌ چنان‌ كاسته‌ خواهد شد.

این‌ به مفهوم‌ آن‌ است‌ كه‌ بسیاری‌ از ملت‌ها حتی‌ بدون‌ برخورداری‌ از امكانات‌ عمده‌ در تولید صنعتی، می‌توانند پیشرفت‌ كنند. البته عكس آن نیز صادق است. به گفته كارشناسان اقتصادی هرچند چین‌ ذاتاً و به‌ فوریت‌ نمی‌داند كه‌ طراحی‌ تولید چه‌ فرآورده‌ای‌ را باید برای بازارهای‌ جهانی‌ انجام‌ دهد، اما در سرمایه‌گذاری‌ مشترك‌ با شركت‌های‌ خارجی‌ موفق‌ عمل‌ كرده‌ است.

چین‌ محل‌ مورد توجه‌ برای‌ تولید كالاهای‌ صنعتی‌ است‌ اما این‌ فرآورده‌های‌ چینی‌ با طراحی، بازاریابی‌ و تامین‌ اعتبار بنگاه‌های‌ اقتصادی‌ خارجی‌ پیشرفته، ساخته‌ می‌شوند. لذا هم‌ اكنون‌ چین‌ نمی‌تواند آینده اقتصادی‌ خود را طراحی‌ نماید.

تعدادی از كارشناسان اقتصادی نیز معتقدند در این بازار جهانی، سرمایه‌گذاری‌ بر منابع‌ انسانی‌ می‌تواند، جایگزینی‌ برای‌ رهایی‌ از نگرانی‌های‌ ناشی‌ از هوس‌های‌ گذرای‌ بازار كالاها و مصونیت‌ در برابر تهدید دایمی‌ مازاد تولید در بازارها باشد.

اگر در دهه 30 در كتاب‌های‌ درسی‌ متعارف‌ رشته‌ روابط‌ بین‌الملل، قدرت‌های‌ بزرگ‌ را برپایه‌ مؤ‌لفه‌هایی‌ چون‌ برخورداری‌ ازمنابع‌ طبیعی‌ پایه: نفت، سنگ‌ آهن، بوكسیت، مس، تنگستن، و منگنز رده‌بندی‌ می‌كردند و باور تحلیلگران‌ این‌ بود كه‌ كشور برخوردار از بیشترین‌ ذخایر مواد خام و كالاهای‌ استخراج‌ شده‌ از زمین، قدرت‌ مسلط‌ خواهد بود، هم‌ اینك‌ اغلب‌ كشورهای‌ پیشرفته‌ جهان، كمتر از موهبت‌ منابع‌ طبیعی‌ برخوردار هستند. مثلا ژاپن‌ صنعت‌ زغال‌ سنگ‌ خود را تعطیل‌ كرد و اساسا سنگ‌ آهن، بوكسیت‌ یا نفت‌ ندارد و به‌ جز برنج‌ بیشتر مواد غذایی‌ خود را وارد می‌كند.

اما ژاپن‌ از سرمایه‌های‌ انسانی‌ فراوان‌ برخوردار است‌ و همین‌ باعث‌ تفاوت‌ آن‌ با دیگر كشورها می‌شود. همین‌ دلایل‌ برای‌ ایالات‌ متحده‌ نیز موثر و قابل‌ توجه‌ هستند. البته این موضوع را هم نباید فراموش كرد كه تمام كشورها اگر بخواهند هم توان تولید همه چیز را در داخل كشور ندارند، پس در این مورد بهترین اقدام، پیدا كردن بهترین موارد برای تولید است كه توان رقابت در بازارهای جهانی را هم داشته باشد.

نگاهی به ایران
از گذشته‌های دور این احساس‌ كه ایرانی می‌تواند به‌ یك‌ قدرت‌ منطقه‌ای‌ و جهانی‌ تبدیل‌ شود در ایرانیان‌ وجود داشته بخصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این حس در وجود تك تك ما بوده است. اما اینكه این‌ احساس‌ در چه مدتی در قالب فعالیت‌های‌ عینی‌، عملیاتی‌ و اجرایی‌ شود مهم است.

البته اینكه روند اجرایی شدن این احساس طی چه مراحلی و با چه روندی طی شود هم از نكات دیگری است كه مهم است. باید قبول كنیم كه كشور ایران جزو غنی‌ترین كشورهای جهان از لحاظ منابع طبیعی محسوب شده و همچنین دارای بیشترین قشر جوان و تحصیلكرده در منطقه است.

امروزه در كشور ما تولید در ابتدای راه خود قرار دارد. امروز، ما می‌دانیم‌ كه با سند چشم‌انداز 20 ساله باید در ظرف‌ بیست سال آینده‌ ایرانمان‌ را به‌ بالاترین‌ رتبه‌ علمی‌ و اقتصادی‌ در منطقه‌ برسانیم‌. برای‌ رسیدن‌ به‌ موفقیت‌ ترسیم‌ شده در سند چشم‌‌انداز و دستیابی‌ به‌ تمدن‌ بزرگ‌ ایران اسلامی‌، به‌ نگاه عمیق‌تر و دقیق‌تری نیاز داریم كه اولا بدانیم به كجا می‌رویم و ثانیا اینكه چه چیزی را می‌خواهیم بدست بیاوریم.

اگر قرار است كه تولید كنیم باید بدانیم كه چه چیزی را باید تولید كنیم و از كدامیك از روش‌های تولیدی موجود بهره ببریم. و یا اینكه به طور كلی كدامیك از مراحل تولید را در كشور ایجاد كنیم و كدامیك را در خارج از مرزها انجام دهیم. با كنار گذاشتن تفكرات قدیمی باور كنیم كه در عصر انقلاب فناوری اطلاعات قرار داریم و بدون حساسیت‌های صنفی بررسی كنیم كه برای رسیدن كشور به رشد اقتصادی مطلوب چه روشی كارآمد‌تر و كدام نحوه تولید بهتر و جوابگوست.

شنبه 21/6/1388 - 17:35

[ نظر به این مطلب ] - [ نظرات این مطلب : 0 ]