تبیان، دستیار زندگی

سهم من اينست
سهم من اينست سهم من
آسمانيست که آويختن پرده ای آن را از من می گيرد
سهم من پائين رفتن از يک پله متروکست
و به چيزی در پوسيدگی و غربت واصل گشتن
سهم من گردش حزن آلودی در باغ خاطره هاست
و در اندوه صدايی جان دادن که به من می گويد:
دستهايت را
دوست دارم


فروغ فرخزاد

الهی همه تو،ما هیچ.سخن این است برخود مپیچ.
الهی گفتی کریمم، امید بدان تمام است تا کرم تو در میان است، ناامیدی حرام است.
الهی مکش این چراغ افروخته را و مسوز این دل سوخته را.
الهی اگر امانت را نه امینم، امانت را می نهادی دانستی چنینم.
الهی تا از مهر تو اثر آمد همه مهرها به سر آمد.
الهی من کیم که ترا خواهم؟چون از قیمت خویش آگاهم.دل و دوست یافتن پادشاهی است.بی دل و دوست زیست گمراهی است.
قصه دوستی دانی که چرا دراز است؟زیرا که دوست بی نیاز است.

خیلی از ما فكر می كنیم زنبورها همه شبیه هم هستند. احتمالا ما نمی توانیم تفاوت های آن ها را تشخیص دهیم. اما زنبورها این طور فكر نمی كنند و ما برایشان یك شكل نیستیم. تحقیقات جدید نشان داده اند زنبورهای عسل كه فقط یك صدم درصد انسان سلول عصبی دارند، می توانند چهره آدم ها را بشناسند و به خاطر بیاورند.

تشخیص چهره برای انسان یكی از فعالیت های مهم مغز در زندگی روزمره است. وقتی به صورت اشخاص دیگر نگاه می كنیم، منطقه ای از مغز به نام قشر دوكی شكل فعال می شود. سوال این است كه آیا حیوانات هم بدون داشتن چنین قسمتی در مغز یا دستگاه عصبی شان می توانند چهره ها را از هم تشخیص دهند؟ برای مثال در مورد زنبورهای عسل این یك نیاز حیاتی است كه تفاوت بین گل های مختلف را تشخیص دهند. برای همین آدرین دایر از دانشگاه كمبریج به دنبال جواب این سوال است كه آیا توانایی زنبورها در تشخیص گل ها را می توان به جنبه های دیگر هم تعمیم داد؟ مثلا توانایی در تشخیص چهره انسان ها یا دیگر حیوانات.

آدرین دایر و همكارانش به دنبال جواب این سوال آزمایش هایی برای زنبورهای عسل طراحی كردند. در این آزمایش عكس چهار آدم مختلف را روی دیوار چسباندند و با جایزه دادن محلول ساكاروز آن ها را ترغیب كردند كه به چهره موردنظر كه هدف آزمایش بود نزدیك شوند. در طول آزمایش مدام جای چهره هدف را عوض می كردند و زنبورها باز هم آن را تشخیص می دادند. حتی با بیرون بردن محلول ساكاروز زنبور ها در ۹۰ درصد موارد به هدف نزدیك می شدند. آزمایش های این گروه نشان می دهد كه زنبورها می توانند چهره موردنظر را در حافظه خود ثبت كنند و بعدها آن را به یاد بیاورند. برای مثال دو روز بعد از آزمایش همان زنبورها دوباره همان چهره موردنظر را انتخاب می كردند.

دایر می گوید نتایج آزمایش هایشان این تصور را زیر سوال می برد كه برای یادآوری صورت افراد منطقه خاصی از مغز لازم است. ممكن است ویژگی هایی شبیه حافظه در انسان به مغز پیچیده پستانداران نسبت داده شود، اما قبل از این كه كسی سراغ دیگر گونه های حیات مثل زنبورعسل نرود، نمی تواند ادعا كند كه مغزهای ساده نمی توانند این كارها را انجام دهند.

مایكل تار نوروساینتیست دانشگاه براون می گوید این تحقیق نشان می دهد زنبورها باهوش تر از آن هستند كه ما فكر می كنیم. اما هنوز معلوم نیست كه سازوكار این عمل زنبورها چگونه است. برای همین مایكل تار ادعا می كند اگر آن ها در آزمایش هایشان به جای چهره انسان از سیب زمینی هم استفاده می كردند همین نتایج را به دست می آوردند. در واقع زنبورها به دنبال پیدا كردن ساكاروز هستند و به نظر می رسد تشخیص چهره ای در كار نیست. اما نظر مایكل تار بیش از حد تردیدآمیز است و تیم دانشگاه كمبریج فكر می كنند آزمایش هایشان یك چیزهایی را در مورد زنبورها ثابت می كند.

كسان دیگری هم هستند كه نتیجه آزمایش زنبورها را قبول دارند. برای مثال جیمز گولد رفتارشناس جانوران كه تحقیقات زیادی برروی زنبورها و چگونگی تشخیص گل ها انجام داده است به تحقیقات گروه آدرین دایر خوشبین است. او می گوید همان طور كه انسان ها به دنبال تغییرات تكاملی توانایی تشخیص صورت افراد را پیدا كرده اند، زنبورها هم همین طور هستند. زنبورها هم می توانند شكل ها و الگوهای متفاوت را از هم تشخیص دهند. تنها فرقش این است كه برای زنبورها چهره انسان مثل یك گل بزرگ و عجیب است.

سايز بدن افراد نتيجه اي از تداخل عوامل داخلي و محيطي در طول دوران رشد است. عوامل داخلي تعيين كننده قد ، فاكتورهاي ژنتيكي است كه فرد از والدينش دريافت مي‌كند و قابل تغيير نيست. عوامل محيطي تاثير گذار نيز عبارتند از : تغذيه ، آب و هوا ، اقليم ، بيماري‌ها و .... به عنوان مثال شواهد موجود نشان مي‌دهد نزديكي يا دوري به خط استوا در اندازه بدن افراد موثر است .اگر چه نمي‌توان عوامل محيطي و ژنتيكي را به راحتي جدا كرد ولي با بررسي ملل مختلف ،نژادها و سرزمين‌هاي گوناگون اين نتيجه به دست مي‌آيد كه عوامل محيطي بسيار مهم اند. از آنجا كه نژاد آريا از بلند قد ترين نژادهاي دنيا بوده و هميشه در خوش قد و بالايي ، زبانزد ديگر اقوام بوده است، پس بايد قبول كرد كه افت قد و قامت اين نژاد زير سر مشكلات تغذيه‌اي است. باور مي‌كنيد كه نامناسب بودن كيفيت تغذيه در كشور طي چند سال اخير، باعث كاهش2 / 5 سانتي متري قد ايرانيان شده است؟ سرانه مصرف شير در كشورهاي اسكانديناوي 500 ليتر، در‌ ‌كشورهاي اروپايي 350 ليتر و در هندوستان و بنگلادش 150 ليتربراي هر نفر در سال است. اين ميزان مصرف در كشور ما 75 ليتر است كه متاسفانه حتي از كشورهاي هندوستان و‌ ‌بنگلادش نيز پايين تر است. بدتر اينكه، درست در مقابل مصرف شير، آمارها ايران را چهارمين كشور مصرف كننده‌ ‌نوشابه در جهان و حتي پرمصرف‌تر از كشور چين اعلام مي‌كنند. اين مي‌تواند يكي از مهم‌ترين دلايل كوتاهي قد كودكان نسل حاضر نسبت به كودكان نسل گذشته باشد .
روستاهائي كه بايد معدن توليد لبنيات باشند، به دليل مشكلات مالي لبنيات توليد شده خود را به شهرها صادر مي‌كنند و همين مسئله موجب كاهش مصرف لبنيات در بين آنها شده و كوتاه قدي روز افزون در كودكان اين جوامع از مشهودترين عوارض اين مسئله است.
توصيه متخصصان تغذيه به نوجوانان، مصرف روزانه 150 گرم گوشت ، نصف تا يك ليوان حبوبات پخته ، 2 تا 3 ليوان شير و لبنيات ديگر به همراه سبزيجات فراوان است. نوجواناني كه در سنين رشد هستند و افزايش قد خوبي ندارند، مي توانند با مصرف مكمل ويتامين‌ها و املاح ، طبق دستور و مصرف هفتگي آهن ، رشد قديشان را بهبود بخشند. كساني كه مي خواهند قد بلند تري داشته باشند مي‌توانند هفته‌اي يكبار جگر و هفته‌اي دو بار غذاي دريايي ميل كنند و هر روز چند عدد، بادام، بادام زميني و گردو بخورند. غذاهاي دريايي مثل ماهي ، ميگو جگر و دانه‌هاي روغني حاوي املاح زيادي هستند و فوايد بسياري براي نوجوانان دارند.بيشتر رشد قدي با افزايش طول استخوان‌هاي دراز بدن صورت مي‌گيرد.

تبليغات غيرواقعي
در سنين كودكي در انتهاي استخوان‌هاي دراز بدن مثل استخوان ران و ساق پا، منطقه اي بنام اپي فيز موجود است كه هنوز استخواني نشده و از جنس غضروف است. اين بخش مولد با تكثير سلولي موجب افزايش قد استخوان‌ها مي‌شود و در انتهاي سنين بلوغ ، اين بخش استخواني شده و در اين مرحله‌ رشد‌ قدي ‌فرد‌ متوقف مي شود ، لذا قد فرد بلندتر نخواهد شد. در بدن ، هورموني به نام هورمون رشد موجود است كه در سنين كودكي و نوجواني تكثير سلولي ، اين مناطق غضروفي را تحريك و موجب افزايش استخوان سازي مي شود. اگر علت كوتاه قدي كمبود اين هورمون باشد با عقب انداختن زمان بلوغ و تزريق روزانه هورمون رشد مي توان آن را درمان كرد. بعد از بلوغ در دختران و پسران،انجام اين روش نه تنها كمكي به بلند شدن قد آنها نخواهد كرد؛ بلكه به سيستم طبيعي بدن نيز لطمه وارد مي‌سازد. بنا‌براين تبليغات داروهاي هورموني مربوط به رشد قد كه گهگاه به گوش مي‌رسد و عنوان مي‌شود كه با مصرف اين داروها حتي مي‌توان در سنين پس از بلوغ نيز قد را به ميزان دلخواه افزايش داد كاملاً بي اساس است. طبق اعلام اخير وزارت بهداشت هم تبليغات چسب افزايش قد كه به تازگي در برخي نشريات و جرايد افزايش يافته است پايه و اساس علمي ندارد.

جراحي قد؟
يك نكته بسيارمهم در افزايش قد، انجام فعاليت‌هاي ورزشي است . هر چه تحرك ما بيشتر باشد گردش املاح استخواني بيشتر خواهد بود و اين مسئله به رشد قدي كمك خواهد كرد. ورزش‌هايي مثل بسكتبال ، واليبال ، شنا ، بدمينتون و تنيس براي كمك به افزايش قد بسيار مفيدند. اين امكان وجود دارد كه بعضي انحرافات ناحيه ستون فقرات بتواند باعث كوتاهي قد شود . اين موارد اغلب تا پايان دوران نوجواني به رشد خودشان‌ ‌ادامه مي‌دهند پس براي درمان لازم است كه تا پايان دوران بلوغ صبر‌ ‌كرده و بعد براي درمان از روش‌هاي مختلفي از‌ ‌انواع بريس‌ها گرفته تا روش‌هاي جراحي استفاده‌ ‌شود. چيزي كه محرز است اين است كه‌ ‌اين روش‌ها مانع كوتاهي قد بيشتر اين افراد خواهد شد.در دهه اخير با انجام عملي بر روي افراد كوتاه قد ، به طور مصنوعي طول استخوان‌هاي درازشان را افزايش مي‌دهند، بدين ترتيب كه يك برش ظريف روي استخوان ساق مي‌دهند و دستگاهي از بيرون و بر روي استخوان ساق وصل مي‌كنند. سپس بصورت منظم دستگاه را پيچانده و روزي يك ميلي متر به قد اضافه مي‌كنند. اين عمل حدوداً 4 سال است كه در ايران انجام مي‌شود وتعداد جواناني كه اين عمل را انجام مي‌دهند رو به افزايش است به طوري كه در بين كشورهاي همسايه بيشترين آمار عمل افزايش قد به ايران تعلق دارد. اين عمل در حدود 10 تا 12 ميليون تومان هزينه دارد.