تبیان، دستیار زندگی

به گزارش جام‌جم، شبکه‌های مختلف رادیو 62 مسابقه فرهنگی و مذهبی را برای پخش در ماه رمضان تدارک دیده‌اند. مسابقه آبی فیروزه‌ای با موضوع سوره حجرات و سبک زندگی در 30 قسمت از رادیو جوان پخش می‌شود. رادیو ایران مسابقه چهار فصل را با موضوع تاثیر ماه رمضان بر سلامتی انسان تدارک دیده است. مسابقه نسیم رمضان هم با محوریت پرسش از مباحث تفسیری آیت‌الله مکارم شیرازی از رادیو معارف پخش می‌شود.

407 ساعت تلاوت و ترتیل

رادیو قرآن از قاریانی همچون سبزعلی، سعیدیان و خلیل الحوصدی به مدت 121 ساعت تلاوت پخش می‌کند. رادیو صدای آشنا هم در 90 برنامه به مدت 45 ساعت ترتیل روی آنتن می‌فرستد. رادیو ورزش هم در قالب برنامه آوای وحی تلاوت محمد عباسی را به مدت 30 ساعت پخش می‌کند.

رادیو ایران، رادیو البرز و رادیو نوا هم در ایام رمضان ترتیل‌های گوناگون را پخش می‌کنند. تلاوت عباس امام جمعه از رادیو البرز و تلاوت قاسم رفیعی از رادیو نوا پخش می‌شود. رادیو فرهنگ هم ترتیل قرآن کریم را به مدت 30 ساعت پخش می‌کند.

ترتیل استاد احمد عامر هم از رادیو تهران پخش می‌شود. رادیو معارف هم ترتیل عباس امام جمعه را در نظر گرفته است. رادیو جوان هم هر روز تلاوت یک جزء قرآن کریم را با قرائت محمد جبرییل پخش می‌کند. رادیو فصلی در گفت‌وگو با قاریان جوان به صورت زنده قرائت پخش می‌کند.

شبکه‌های رادیویی در قالب 27 برنامه، مراسم احیا را پوشش می‌دهند. رادیو ایران این مراسم را در قالب برنامه نورباران از حسینیه همدانی‌ها، دانشگاه امام صادق(ع) و مدرسه عالی شهید مطهری‌ پخش می‌کند. رادیو تهران هم سه برنامه ویژه شب‌های قدر از حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) آماده کرده است.

رادیو فرهنگ برنامه سوره باران را در سه قسمت، رادیو جوان برنامه خدایی را که در این نزدیکی است در سه قسمت از حرم امامزاده صالح و حرم عبدالعظیم حسنی(ع) و رادیو معارف برنامه فیض حضور را از حرم حضرت معصومه(س) پخش می‌کنند.شنوندگان رادیو می‌توانند مراسم احیای شیخ حسن انصاری را از رادیو ورزش گوش کنند. رادیو فصلی همزمان ویژه برنامه رادیو ایران را به مناسبت شب‌های احیا پخش می‌کند.

28 برنامه ویژه عید فطر

رادیو برای عید فطر هم 28 عنوان برنامه تدارک دیده است. رادیو جوان برای این روز، پوشش نماز عید فطر به امامت رهبر معظم انقلاب، چی بگم؟، کارنامه صادر شد و عید است عاشقان را به مدت 11 ساعت در نظر گرفته است. صلای فطر و تاثیر یک ماه روزه‌داری بر انسان از دید قرآن و اهل بیت(ع) به مدت 5/2 ساعت از برنامه‌های رادیو قرآن به مناسبت این روز است. رادیو ایران هم برنامه‌های قنوت شکر، عیدانه، عصر جمعه، لبخند و کوی نشاط را پخش می‌کند.

پخش نماز عید فطر، ویژه عید فطر و طنز شادی به مدت 4 ساعت از رادیو تهران پخش می‌شود. رادیو معارف هم برنامه‌های عید بندگی، پخش نماز عید فطر و چگونگی حفظ دستاوردهای معنوی ماه مبارک رمضان را به مدت 5/3 ساعت پخش می‌کند.

رادیو ورزش در برنامه‌های یک عصر خوب با ورزش، صبح و ورزش، صدای ورزش، روز هفتم و رسم خوبان به مباحث ماه رمضان و عید فطر می‌پردازد. کوچه سلامت پلاک 102،‌ بیان نکات بهداشت فردی و اجتماعی به زبان طنز و بفرمایید سیب در روز عید فطر از رادیو سلامت پخش می‌شود. رادیو اقتصاد برنامه‌های عید بندگی، تاثیرات اقتصادی و زکات فطره را پخش می‌کند.

از برنامه‌های رادیو فصلی در روز عید فطر می‌توان به پخش نماز عید فطر، بخش‌های شاد و فرح‌انگیز و مسابقه شاد ویژه عید فطر اشاره کرد. برنامه‌های عید بندگی، اطلاع‌رسانی و پخش نماز عید سعید فطر و جشن رستگاری هم از رادیو فرهنگ پخش می‌شود.

94 ساعت نمایشگاه قرآن

معاونت صدا در قالب 120 برنامه و به مدت 94 ساعت، برنامه‌های نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم را پوشش می‌دهد. رادیو ایران، رادیو قرآن، رادیو کتاب و رادیو فصلی هر کدام به ترتیب 9 ساعت، 45 ساعت، 15 ساعت و 25 ساعت از نمایشگاه قرآن برنامه پخش می‌کنند.

 پس جشن تکلیف و شروع این مسئولیت سنگین، اما شیرین را به شما و فرزند دلبندتان تبریک می‌گوییم. اما یک پرسش. تا چه میزان فرزندتان را با تکالیف عبادی همچون نماز خواندن و روزه گرفتن آشنا کرده‌اید؟ آیا شما از آن دسته خانواده‌هایی هستید که تربیت دینی را مختص دوران بلوغ می‌دانید و معتقدید که چند روز قبل از ماه مبارک می‌توانید اعمال این ماه و فلسفه روزه‌داری را در چند جمله اجمالی به فرزندتان آموزش دهید؟ یا این‌که اعتقاد دارید تربیت دینی کودک از دوران خردسالی او شروع می‌شود و تا به حال فرزندتان را با تکالیف عبادی آشنا کرده‌اید؟

اما اگر می‌خواهید با مفهوم دقیق تربیت دینی آشنا شوید و بدانید از کی و چگونه فرزندتان را با فلسفه روزه گرفتن و تمرین روزه‌داری آشنا کنید حجت‌الاسلام والمسلمین نصیر عابدینی، کارشناس ارشد روانشناسی به این‌گونه پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.

شروع تربیت دینی قبل از انعقاد نطفه

«تربیت دینی، تربیت فرد در سه حوزه اصلی یعنی حوزه شناختی، عاطفی و رفتاری براساس آموزه‌های دین است که فرد را در نظر و عمل به آن آموزه‌ها متعهد و پایبند می‌کند.» این را عابدینی می‌گوید و می‌افزاید: از یک منظر نقطه شروع تربیت دینی کودک را می‌توان حتی تا زمان قبل از انعقاد نطفه (که با مراقبت‌ها و خواندن یک سری از دعاها همراه است) عقب برد. بی‌شک انتخاب همسر مناسب هم یکی از ملاک‌های اصلی آن است. او ادامه می‌دهد خوانده شدن نوای ملکوتی اذان و اقامه در گوش نوزاد و شیر دادن او با وضو از دیگر مؤلفه‌های تربیت دینی است.

این روانشناس تاکید می‌کند: خداشناسی و پذیرش اعمال دینی به‌صورت فطری در نهاد همه کودکان وجود دارد؛ اما درجه پذیرش آن بسته به شیوه تربیتی پدر و مادر متفاوت است. او می‌گوید طبق برخی روایات با وجود آن که فرزند فطرت الهی دارد، اما والدین به عنوان یک عامل محیطی می‌توانند فرزند را به سمت ادیان دیگر همچون یهودی، نصرانی و... تغییر جهت دهند و صددرصد تاثیرگذار باشند.

دوره کودکی را مغتنم شمارید

گروهی معتقدند کودک تا به حد بلوغ نرسد، استعداد درک آموزش‌های دینی را ندارد. اما گروه دیگری عقیده دارند که اطفال، استعداد آن را دارند که تحت تربیت دینی قرار گیرند و مطالب دینی را در حد فهم خود درک کنند.

به گفته حجت‌الاسلام عابدینی درست است که پسر بعد از 15 سال و دختر بعد از 9 سال قمری به تکلیف می‌رسد، اما آموزش و تمرین تکالیف دینی را نمی‌توان تا سن بلوغ به تاخیر انداخت. او می‌افزاید: باید انسان از کودکی نسبت به ظرفیت پذیرش و زمینه مذهبی فراهم شده از سوی والدین (به نحو با نشاط و سرزنده) با عبادات و تکالیف دینی آشنا شود تا در سن بلوغ به انجام آن رغبت داشته باشد. در غیر این صورت انجام اعمالی چون خواندن نماز و روزه گرفتن در سن تکلیف برای نوجوان دشوار خواهد بود و چندان تقیدی به آن نخواهد داشت و با اندک بهانه‌ای ممکن است آن‌ را ترک کند.

عابدینی به موضوع مهمی اشاره می‌کند و می‌گوید: باید بکوشیم رغبت کودکان نسبت به انجام تکالیف عبادی را به انگیزه و خواست درونی آنها تبدیل کنیم؛ چرا که اگر این علاقه از درون و به اراده آنها نباشد، تربیت دینی موثر نخواهد بود. او می‌افزاید: والدین باید با بهره‌‌گیری از بُعد عاطفی و هیجانی کودک از ابتدا تصویری زیبا از خدا و تکالیف دینی برای او ترسیم کنند و با تشویق یا انتخاب همسالان تاثیرگذار مذهبی برای او، شور و انگیزه گرایش و عمل به تکالیف و مناسک عبادی و ارتباط با خدا را در کودک درونی کنند. به گفته عابدینی بیدار کردن انگیزه در کودک باعث پایدار ماندن گرایش‌های مذهبی‌اش می‌شود.

این کارشناس ارشد روانشناسی اظهار می‌کند: بیشتر کسانی که در سنین بالاتر وظایف عبادی خود را بخوبی انجام نمی‌دهند، بی‌اعتقاد به مبانی دینی نیستند. بلکه کوتاهی آنها به‌دلیل نبود زمینه مناسب و آمادگی دینی لازم در سنین کودکی است. او تاکید می‌کند به‌دلیل آن‌که امروزه ترویج آگاهی‌های مذهبی از طریق رسانه‌های عمومی زیاد شده است بر فرد واجب است که اعمال مذهبی خود را کامل کند و در غیر این صورت کوتاهی از جانب او خواهد بود.

وقتی کودک از خدا می‌پرسد...

حجت‌الاسلام عابدینی در پاسخ به این‌که چگونه می‌توان فرزند را به خدا متوجه کرد، می‌گوید: تصویر کودکان از خدا همپوشانی زیادی با تصویر فرزند از والدین بویژه پدر دارد. در حقیقت چهره مثبت مذهبی والدین می‌تواند در ناخودآگاه فرزند به صورت غیرمستقیم اثرگذار بوده و حس خداشناسی او را بیدار کند. اما پرسشی که بیشتر والدین می‌پرسند آن‌که وقتی کودک از پدر و مادر می‌پرسد که خدا کجاست؟ چرا ما او را نمی‌بینیم؟ او چگونه زندگی می‌کند؟ باید چه پاسخی به او بدهیم؟

نصیرعابدینی در این رابطه می‌گوید: خانواده‌ها باید بدانند کودک تا پیش از دوازده سالگی بیشتر آنچه را که می‌بیند یا لمس می‌کند، درک می‌کند. بر این اساس پدر و مادر باید با توجه به سن و ظرفیت پذیرش کودک به او پاسخ دهند و چون بیشتر والدین قادر به تشخیص درجه سطح شناختی کودک نیستند، باید از او کمک بگیرند و براساس دانسته‌هایش به او جواب دهند؛ یعنی از او بپرسند تو چه فکر می‌کنی؟ به نظر تو خدا کجاست؟ شاید او بگوید که خدا در زمین یا آسمان است بر این اساس والدین می‌توانند با توجه به جواب او پاسخی کامل‌تر دهند و مثلا بگویند خدا همه جا حضور دارد یا عبارت‌هایی مشابه؛ اما اگر کودک پرسید چرا ما خدا را نمی‌بینیم، چه باید بگوییم؟ این روان‌شناس مذهبی می‌گوید: با زبانی ساده بگویید همان‌طور که ما برق و هوا را نمی‌بینیم، خدا را هم نمی‌توانیم ببینیم؛ ولی او همیشه در کنار ما بوده و مراقب و پشتیبان ماست.

نکته‌ای که عابدینی به آن تاکید دارد آن است که شروع آشنایی کودک با خدا زمانی است که او درباره خدا می‌پرسد و شروع آن در کودکان متفاوت است و نباید والدین به پرسش یا بیداری دینی فرزند بی‌اعتنایی کنند یا به او جواب دروغ دهند یا بیشتر از نیاز او و آنچه که می‌داند به کودک پاسخ دهند؛ چرا که هنوز آمادگی لازم برای درک دقیق و بیشتر مفاهیم دینی را ندارد.

استفاده از بعد هیجانی کودک

اما چگونه فلسفه روزه گرفتن را به کودک آموزش دهیم؟ نصیرعابدینی در جواب این پرسش می‌گوید: اگر بخواهیم کودک را با بحث شناختی روزه آشنا کنیم و در این راه هم موفق شویم باید از بعد هیجانی کودک بهره بگیریم. به‌طور مثال وقتی کودک در فضای مذهبی شادی قرار دارد، ناخودآگاه هیجانات مثبت همچون نشاط و شادابی در او تقویت می‌شود و اینجاست که می‌توان بتدریج او را با فلسفه روزه گرفتن و نماز خواندن آشنا کرد. عابدینی ادامه می‌دهد: اگر یکی دو سال به همین سبک به کودک آموزش دهیم، ذهن او مانند آهن ربا شده و عطش مذهبی اش تحریک می‌شود. او تصریح می‌کند: خانواده‌ها نباید تکالیف دینی را یکباره و طوطی وار به بچه القا کنند؛ چرا که همین امر تکالیف را سخت و مشقت آور کرده و بشدت از روحیه دینداری و دین باوری کودک می‌کاهد.

چرا باید روزه بگیرم؟

اما در پاسخ به کودکی که می‌پرسد چرا روزه می‌گیریم چه باید بگوییم؟ حجت‌الاسلام عابدینی اظهار می‌کند: می‌توانیم کودک را با مفهوم صبر و گرسنگی محرومان آشنا کنیم و بگوییم با روزه گرفتن برثواب اعمال ما افزوده می‌شود و گناهان مان پاک می‌شود. برای تشویق او به شروع تمرین عملی روزه گرفتن نیز شور و شوق خود را به شروع ماه مبارک و اوقات افطارابراز کنیم. او را گاهی در وقت سحر بیدار کنیم. در کنار رمان‌های غیرمذهبی، گاهی برای او کتب داستان دینی بخریم. برای تقویت گرایشات مذهبی بویژه در ماه مبارک او را همراه خود به مجالس مذهبی، مساجد، مراسم نماز جماعت، مراسم تفسیر و ختم قرآن یا مهم‌تر آن‌که کودک را به همراه خود به مراسم افطار که بیشتر از سوی اقوام برگزار می‌شود، ببریم. به گفته عابدینی به‌دلیل آن‌که در این نوع مهمانی‌ها کودک بیشتر با همسالان روزه‌دار که از خویشاوند هستند، مجاورت دارد بعد هیجانی و عاطفی او تحریک شده و گرایش او به تکالیف دینی بیشتر می‌شود.

روزه کله گنجشکی

وقتی بچه به سن تمیز می‌رسد و آمادگی و توانایی روزه گرفتن را در او پیدا می​شود، لازم است او را تشویق کنیم که گاهی به مقدار توانایی‌اش ـ نصف روز، بیشتر یا کمتر ـ روزه بگیرد و اگر بی‌تاب شد وسط روز به او آب یا غذای مختصری بدهیم. این را عابدینی می‌گوید و می‌افزاید: هر چه توانایی کودک در تحمل گرسنگی و تشنگی بیشتر شود پس از مدتی اراده‌اش تقویت شده و می‌تواند روزه را کامل بگیرد. بتدریج که تعداد روزه‌های کودک زیادتر شد در آخر ماه رمضان می‌توانیم گاهی برای تشویق به او هدیه بدهیم. این هدیه می‌تواند یک تحسین کلامی تاثیرگذار در جمع خانواده یا اقوام یا یک هدیه مادی باشد. البته این روان‌شناس تاکید می‌کند: کودک را زیاد وابسته به مشوق‌های مادی نکنید، چرا که انگیزه مذهبی او ناپایدار خواهد ماند.

حجت‌الاسلام عابدینی با اشاره به این‌که حتی اگر کودک به سن تکلیف رسیده باشد باید توانایی او را در نظر بگیریم، می‌گوید: اگرنوجوان بویژه روزه اولی‌ها در هوای گرم امسال توان گرفتن روزه به‌طور مرتب را نداشته باشند باید برای آنان تدابیر و محمل شرعی در نظر بگیریم. به‌عنوان مثال در روزهایی از ماه مبارک او را به مسافرت ببریم و این همان رافت اسلام در انجام تکالیف الهی است که همیشه و هر کجا براساس ظرفیت و توانایی افراد درجه و میزان اعمال آنان را تعیین می‌کند.

روزه، دشمن هیجانات آسیب‌زا

نصیر عابدینی با تاکید بر این‌که روزه می‌تواند هیجانات جنسی، اضطراب و افسردگی احتمالی دوران بلوغ را تقلیل دهد، می‌افزاید روزه می‌تواند با تقلیل انرژی و تنظیم و متعادل کردن هورمون‌های جنسی از غلیان آن بکاهد و با ایجاد نظم در خواب شبانه و نشاط در سحرخیزی علائم افسردگی و تنش را تا حدود زیادی سرکوب کند. این روان‌شناس ادامه می‌دهد روزه با تقویت اراده و انسجام سامانه باورهای مذهبی، نوجوان را در برابر گرسنگی و تشنگی مقاوم کرده و باعث افزایش اعتماد به نفس و بهداشت روان او می‌شود. عابدینی با اشاره به این‌که مسئولیت اصلی تربیت دینی فرزند به عهده والدین است، خاطرنشان می‌کند خانواده‌ها باید فعال باشند و برای ایجاد عطش مذهبی، بستر و زمینه مناسبی را براساس ظرفیت فرزندان فراهم کرده و در این راه از مشاوران خبره و کارآمد دینی کمک بگیرند.

دم نوش چای سبز باعث کاهش کلسترول در خون شده و امراض و حمله‌های قلبی را کاهش می‌دهد. همچنین نوشیدن یک فنجان از این دم‌نوش در بین وعده‌های غذایی از جمع شدن سلول‌های چربی جلوگیری می‌کند. چای سبز خون را رقیق می‌کند و آرام بخش است.

همچنین روی سلول‌های مغزی اثر گذاشته و باعث تقویت حافظه می‌شود. این چای برای پیشگیری از پارکینسون و آلزایمر هم مفید است. اگر می‌خواهید خستگی یک روز کاری را از خودتان دور کرده و با استرس‌هایتان خداحافظی کنید این دم نوش پیشنهاد خوبی است. چرا که با مصرف دراز مدت چای سبز ورم مفاصل کم می‌شود و درد ناشی از روماتیسم کنترل می‌شود. متخصصان زیبایی این دم نوش را به دلیل این که مینای دندان را تقویت کرده و از افتادگی و چروک زود​رس پوست جلو گیری می‌کند، توصیه می‌کنند. اگر در حال رعایت کردن رژیم غذایی برای کاهش وزن هستید این دم نوش به علت بالا بردن سوخت و ساز بدن باعث می‌شود چربی‌های ذخیره شدن در بدن زودتر از بین بروند. در آخر می‌توانید از چای سبز برای شستن موی سر و جلو گیری از ریزش مو، همچنین کم شدن چربی مو و درمان شوره سر استفاده کنید.

طرز تهیه:یک قاشق مربا خوری چای سبز، همراه یک تکه چوب دارچین، و یک قاشق مربا خوری زیره سبز را با یک لیوان آب جوش درون قوری ریخته و مدت ده دقیقه صبر کنید تا دم نوش شما آماده شود. می‌توانید هنگام مصرف کمی شکر به آن اضافه کنید تا طعم بهتری داشته باشد.

مواد لازم:

سیب زمینی 2 عدد

کدوی متوسط 4 عدد

تخم مرغ 2 عدد

شوید و پیازچه خرد شده 5 قاشق غذا خوری

آرد 2 قاشق غذا خوری

نمک و ادویه به میزان لازم

ماست برای تهیه سس یک لیوان

روغن برای سرخ کردن به میزان لازم

ابتدا سیب زمینی و کدو‌ها را آب پز کرده و سپس رنده کنید. آرد، تخم مرغ، فلفل و نمک و نیمی از پیازچه و شویدها را به مواد اضافه کرده و خوب مخلوط کنید. روغن را در ماهی تابه ریخته پس از گرم شدن مواد را درون روغن سرخ کنید. بعد از این‌که یک طرف کو​کو سرخ شد آن را بر گردانید تا روی دیگر آن هم سرخ شود. از بقیه پیازچه و شوید برای تهیه سس این غذا استفاده کنید. به این ترتیب که آن‌ها را با ماست و مقداری نمک و نعنا خشک شده مخلوط کنید. کوکو را با سس آماده شده تزیین کنید و سر میز بیاورید.

یکی از سبزی‌های این فصل ریواس است که با توجه به خواص سرشار آن، خوب است​ بین برنامه غذایی‌تان جایی​ برای آن باز کنید.

مواد لازم برای تهیه این دسر:

ریواس 4 الی 5 ساقه

شکر 2 فنجان

آب 2 لیوان

زعفران و گلاب به مقدار لازم

ابتدا آب را در ظرفی ریخته و روی حرارت قرار دهید.

شکر را اضافه کنید و بگذارید​ جوش بیاید. ریواس‌ها را پوست بگیرید و به قطعه‌های دو سانتی برش بزنید. بعد از جوش آمدن شربت، مقداری زعفران به آن اضافه کنید.

سپس ریواس‌های خرد شده را درون شربت بریزید. دقت کنید​ زمان پخت ریواس‌ها طول نکشد. زیرا ریواس به علت بافت ظریفی که دارد زود می‌پزد و در صورت پخت بیش از حد ممکن است از هم جدا شود. بعد از چند جوش حرارت را کم کرده و گلاب را اضافه کنید. این دسر معمولا به صورت سرد سرو می‌شود بنابراین قبل از مصرف آن را در یخچال قرار دهید.