تبیان، دستیار زندگی

چقدر مهم است که مواد غذایی را در ظروف مناسب نگهداری کنیم؟

در قدیم که هنوز سیستم‌های سرمایشی وجود نداشت، مردم از روش‌های قورمه کردن، نمک زدن و خشک کردن برای نگهداری مواد غذایی استفاده می‌کردند. امروزه نیز با وجود روش‌های سرمایشی، بسته‌بندی مواد غذایی هنوز از مهم‌ترین روش‌های نگهداری محسوب می‌شود.

بسته‌بندی و نگهداری نادرست غذا، باعث ضایع شدن تمام زحماتی می‌شود که برای تهیه آن کشیده شده است. بسته‌بندی مناسب ماده غذایی آن را در مقابل عوامل شیمیایی، فیزیکی و میکروبی محافظت می‌کند.

بسیاری از خانم‌ها برای نگهداری مواد غذایی از ظروف پلاستیکی استفاده می‌کنند. این کار درست است؟

ظروف پلاستیکی، سبک، متنوع و ارزان هستند اما برای نگهداری انواع مختلف مواد غذایی توصیه نمی‌شوند. برخی از عوامل مهم؛ نوع پلاستیک، ماده غذایی، حرارت و میزان رطوبت، چربی، اسیدیته و سایر ویژگی‌های شیمیایی هستند. متأسفانه برخی افراد ویژگی‌های همه مواد پلاستیکی را یکسان تصور می‌کنند و به اختلاف‌های مهم و اساسی مواد مختلف پلاستیکی در نگهداری خوراکی‌ها، بی‌توجهند.

از کجا بفهمیم چه ظرف پلاستیکی‌ای برای ماده غذایی ما مناسب است؟

این مسئله‌ای نیست که مصرف‌کننده بتواند متوجه آن شود. اصطلاح «پلاستیک» گروه بزرگی از مواد پلیمری مختلف را پوشش می‌دهد و شامل پلی‌اولفین‌ها، عمدتاً پلی‌اتیلن و پلی‌پروپیلن (pp)، پلی‌وینیل کلراید (PVC)، پلی‌استایرن (PS)، پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)، پلی‌آمید (PA) و پلی‌کربنات (PC) هستند.

ظروف پلی‌استایرن یا PS برای بسته‌بندی یا نگهداری مواد غذایی توصیه نمی‌شوند. این ظروف نسبت به بخار آب، گاز، بو و نور نفوذپذیر هستند، ضمناً هنگامی که مواد غذایی داغ یا چرب در این ظروف ریخته می‌شوند، منومرهای سرطان‌زا از ظروف داخل مواد غذایی مهاجرت و سلامت مصرف‌کننده را تهدید می‌کند بنابراین توصیه می‌شود برای مواد غذایی گرم از ظروف پلی‌پروپیلن (PP) استفاده شود.

ظروف PET یا پلی‌اتیلن ترفتالات نیز نسبت به نور، نفوذپذیر است و متداول‌ترین مصرف آن برای بطری‌های نوشابه و آب آشامیدنی است. البته این بطری‌ها یک‌بار مصرف هستند و باید از پرکردن مجدد آن‌ها در منزل خودداری کرد. همچنین این بطری‌ها را نباید به مدت طولانی در محیط سرد فریزر یا گرم مانند فضای داخل اتومبیل در فصل تابستان نگهداری و محتویات آن‌ها را مصرف کرد زیرا مواد شیمیایی از ظرف به داخل محتویات بطری وارد شده است. می‌توان گفت مناسب‌ترین ظروف پلاستیکی برای نگهداری مواد غذایی، ظروف PE پلی‌اتیلن و PP پلی‌پروپیلن هستند اما از آنجا که یک خانم خانه‌دار نمی‌تواند متوجه شود ظرف پلاستیکی‌اش از چه نوعی است، بهتر است از ظروف پیرکس استفاده کند.

چرا پیرکس؟

ظروف شیشه‌ای نسبت به گازها، بخارها، مایعات و روغن‌ها مقاومند. این ظرف‌ها از نظر شیمیایی خنثی هستند، هیچ بویی ندارند، باعث تغییر مزه غذا نمی‌شوند و به خوبی از آن محافظت می‌کنند. ظرف‌های شیشه‌ای به آسانی شستشو و ضدعفونی می‌شوند، کاملاً بهداشتی هستند، مقاومت حرارتی خوب و به اشکال زیبا و گوناگونی در بازار وجود دارند.

خوشبختانه مواد اولیه تولید شیشه نیز در کشور ما فراوان و در دسترس است. قدمت استفاده از ظروف شیشه‌ای زیاد است. با پیدایش صنعت پلاستیک، کاربرد شیشه‌ها کاهش یافت اما با توجه به ویژگی‌های مناسب شیشه برای نگهداری مواد غذایی و شفافیت آن برای مشاهده غذا، با وجود سنگین و شکننده بودن، بسته‌بندی در ظروف شیشه‌ای رونق گرفته است.

پس هر نوع ماده غذایی را می‌توانیم در ظروف شیشه‌ای نگهداری کنیم و بهترین انتخاب محسوب می‌شود؟

تا حدی اما نه کاملاً. تنها ضعف نگهداری مواد غذایی در ظروف شیشه‌ای، نفوذپذیری آن به نور است. البته برای حل این موضوع نیز می‌توان از ظروف شیشه‌ای تیره استفاده کرد.

برای نگهداری چه نوع مواد غذایی‌ای از شیشه استفاده کنیم؟

مواد غذایی‌ای که به رطوبت حساسند مثل قهوه فوری یا مواد غذایی اسیدی مانند انواع ترشیجات.

 نگهداری مواد غذایی اسیدی در ظروف روی مناسب نیست

برای نگهداری میوه و سبزی چه ظروفی را پیشنهاد می‌دهید؟

ظروفی که در آن‌ها از تکنولوژی نانوسید استفاده شده است. تکنولوژی نانوسید با کارایی وسیع و موثر در برابر انواع میکروارگانیسم‌ها می‌تواند باعث افزایش عمر مفید و ماندگاری درازمدت محصولات شود. بسته‌بندی‌های نانو مواد غذایی‌ای مانند میوه، سبزی، نان، پنیر، سوپ، سس و انواع گوشت را در طولانی‌مدت بدون تغییر در رنگ، مزه و خواص غذایی‌شان نگه می‌دارند و نسبت به ظروف معمولی، ماده غذایی را 3 تا 4 برابر تازه‌تر نگهداری می‌کنند.

آیا در بازار ما ظروفی با این تکنولوژی یافت می‌شود؟

متأسفانه نه. این تکنولوژی به صنعت راه یافته اما هنوز مصارف خانگی پیدا نکرده است.

پس چه ظروفی برای این مواد غذایی در دسترس و مناسب‌تر هستند؟

ظروف پلاستیکی پت(pet) درداری که کف آن‌ها حالت توری دارد تا هوا رد و بدل شود و در بازار موجود است، بهترین انتخاب محسوب می‌شوند. البته می‌توان از قابلمه‌های فلزی، تفلون یا لعابی دردار نیز استفاده کرد.

برای نگهداری مواد غذایی آبدار مثل سوپ چه ظروفی مناسب است؟

همان ظروف پیرکس که پیشتر به آن اشاره کردیم، اما اگر در دسترس نبود، از ظروف پلاستیکی مناسب هم می‌توان استفاده کرد.

برای مواد غذایی خشک مثل انواع پیراشکی یا پیتزا هم همین ظروف مناسبند؟

مناسب‌ترین کار برای نگهداری پیتزا، استفاده از کاغذ مخصوص است که خوشبختانه امروزه در کشور ما متداول شده است. می‌توانیم در ظروف پیرکس دردار این کاغذها را قرار دهیم و بعد این مواد غذایی را داخل آن بریزیم.

برای مواد غذایی مایع به ویژه روغن چه ظرفی انتخاب کنیم؟

بهتر است روغن را در همان بطری پلاستیکی خودش نگهداری کنیم اما اگر حجم آن زیاد است و می‌خواهیم آن را به ظرف دیگری انتقال دهیم، بهتر است این ظرف شیشه‌ای شفاف نباشد زیرا نور باعث تجزیه روغن و ایجاد ترکیب‌های سمی در آن می‌شود.

ظروف روغن مایع باید تیره باشد یا در کابینت‌های دردار نگهداری شود که نور به آن‌ها نرسد. برای روغن جامد نیز قوطی فلزی قلع‌اندود مناسب است اما هرگز نباید از ظروف پلاستیکی برای نگهداری آن استفاده کرد. اگر حجم روغن بالاست، آن را در ظروف شیشه‌ای تیره‌رنگ بریزید یا دور آن را فویل بپیچید. البته برخی بطری‌های شیشه‌ای حالت انکساری دارند که نور را می‌شکنند، این بطری‌ها هم ظروف مناسبی‌اند.

برای نگهداری شیرینی‌ها که روغن زیادی دارند، چه ظرفی را انتخاب کنیم؟

ظروف پلاستیکی برای شیرینی‌های چرب و تر مناسب نیست، اما اگر خشک هستند و ظرف پیرکس در دسترس نیست، استفاده از پلاستیک مانعی ندارد. البته بهتر است کاغذهای روغنی مخصوص شیرینی را درون این ظروف قرار دهیم و شیرینی را روی آن‌ها بچینیم.

منبع: هفته نامه سلامت

مواد لازم:

آرد: 350 گرم

بکینگ‌پودر: نصف قاشق چای‌خوری

نمک:یک قاشق چای‌خوری

ماست: 150 میلی‌لیتر (10 قاشق سوپ‌خوری)

مایه خمیر: یک قاشق سوپ‌خوری

پودر قند: یک و نیم قاشق چای‌خوری

شیر ولرم: 150 میلی‌لیتر

طرز تهیه:

* ابتدا مایه خمیر، پودر قند و شیر ولرم را با هم مخلوط کرده و در جای گرمی به مدت 10 تا 15 دقیقه قرار دهید.

* سپس آرد و بکینگ‌پودر و نمک را با هم الک کرده در یک کاسه بریزید و بعد ماست و مایه خمیر را به آن بیفزایید.

* سپس 10 دقیقه خمیر را ورز دهید و روی سطح آردپاشی شده به مدت 4 ساعت خمیر را استراحت دهید.

* به اندازه یک نارنگی از خمیر برداشته و گرد کرده، آن را با وردنه باز کنید تا به شکل دایره درآید. با یک چنگال روی آن چند سوراخ ایجاد کنید و خمیر را درون تابه‌ای که با قلم‌مو چرب کرده‌اید بیندازید تا دو طرف آن پخته شود.

* نان حاضر است.

برعکس این 6 طرح‌ زیبا و شیک می‌توانند خود وسایل دکوری باشند.

با توجه به سبک دکوراسیون، یکی از این طرح‌های مدرن را انتخاب و با این مدل‌های براق، پرآب و رنگ، مدرن، زیبا و هنری دکوراسیون خانه خود را تکمیل کنید.

1- VU شکل

این رادیاتور به شکل VU است. طرح روی رادیاتور و شکل متفاوت آن مناسب فضاهای با سبک مدرن است. در دو رنگ نقره‌ای و طلایی جلوه خاصی به اتاق می‌دهد.

2- تورمانند

این رادیاتور با شکل گرد و تور مانند، در نوع خود شیک و زیباست. کافیست در کنار آن بنشینید و رویاپردازی کنید.

3- طرح بامبو

این رادیاتور زیبا با چوب بامبو، شیک و مناسب خانه‌هایی با سبک کلاسیک و مدرن است. به خصوص با خانه‌های دارای سطوح پارکت هماهنگ است.

4- تابلو مانند

این رادیاتور با طرح‌‌های ترمه مانند، با تابلوی هنری اشتباه گرفته می‌شود. رنگ‌بندی آن فضای یکنواخت خانه را شاد می‌کند.

5- سیلندری

این رادیاتور سیلندر مانند شکل مدرنی دارد. برخلاف رادیاتورهای دیگر انگار از سقف آویزان شده است.

6- مربع

مربع 4 قسمتی با دو رنگ طلایی و مسی به صورت ضربدری، آن را به دکوری زیبا و مدرن تبدیل کرده است.

• در بعضی از رادیاتورها جا برای آویزان کردن حوله وجود دارد و مناسب حمام و سرویس‌های بهداشتی‌اند.

همشهری آنلاین:
کارشناس مواد آشامیدنی و بهداشتی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی یزد توصیه کرد: از قرار دادن سبزی سرخ شده داخل فریزر خودداری کنید.

رضا مورکیان در گفت‌وگو با ایسنا، با توصیه بر خودداری از قرار دادن سبزی سرخ شده داخل فریزر، اظهار کرد: چنانچه سبزی سرخ شود، مواد مضر روغن در سبزی ذخیره می‌شود.

وی گفت: برای فریز کردن سبزی باید سعی شود بعد از خرد کردن سبزی، حرارت مختصری به آن داده شود. از آنجا که سبزی با حرارت دیدن آب می‌اندازد و بخار روی آن می پیچد، نیازی به سرخ کردن با روغن ندارد پس از آن که آب سبزی تبخیر شد، باید اجازه داد تا سبزی سرد شده و در لایه های نازک بسته بندی و داخل فریزر قرار گیرد.

مورکیان تصریح کرد: سبزی را می توان 2 تا 3 ماه در فریزر نگهداری کرد و اگر بیش از این مدت داخل فریزر بماند ارزش تغذیه آن کم نمی‌شود بلکه مواد معطر آن کم می‌شود.

وی اضافه کرد: اگر بسته‌بندی مواد غذایی منجمد شده را از داخل فریزر بیرون آورده و از حالت انجماد درآید و پس از مصرف، مقداری از آن مجددا داخل فریزر قرار گیرد، املاح و ویتامین‌ها و مواد معطر آن خارج می‌شود بنابراین این ماده غذایی ارزش تغذیه‌ای ندارد. در این حالت در مورد سبزی فقط از فیبر آن می‌توان استفاده کرد.

این کارشناس در پایان گفت: اگر سبزی در بسته‌های صاف و مقطع بسته‌بندی و داخل فریزر قرار داده شود و زمان استفاده، بسته بیش از اندازه مصرف باشد می‌توان بسته را شکست و مابقی را داخل فریزر قرار داد، در این صورت به شرط این که بسته‌بندی آلوده نشده باشد، مشکلی در ارزش تغذیه‌ای سبزی ایجاد نمی‌شود.

مهارت‌های زندگی > فوت و فن- همشهری آنلاین- ندا شریف: با توجه به اندازه‌ها و در نظر گرفتن تناسب، نواقص را استتار کنید.

1- کنترل وسایل اضافه

زیاد بودن وسایل در اندازه‌های مختلف، محیط را درهم و نامرتب نشان می‌دهد. به خصوص در مورد کتابخانه که کتاب‌ها و وسایل دکوری زیادی در آن جا می‌گیرد، وسایل هم اندازه را یکجا قرار دهید. کتاب‌های هم سایز، کریستال‌ها و ظروف مشابه را روی یک طبقه، کنار هم بگذارید. راه دیگر قرار دادن وسایل متفرقه داخل سبدهای حصیری یا چوبی هم اندازه است.

2- خطای دید و پوشاندن نواقص

با کمک اندازه و تناسب‌ها، افکت ایجاد کنید. به عنوان مثال با استفاده از پرده‌های بلند و آویختن آن‌ها از سقف، ارتفاع را بلندتر نشان دهید و با خطای دید، نقص پنجره‌های کوچک، اتاق کوچک یا سقف کوتاه را بپوشانید.

3- طرز قرار دادن کوسن‌ها

هنگام قرار دادن کوسن‌ها، تناسب را در نظر بگیرید تا بتوانید حالت‌های مختلفی ایجاد کنید. برای گرم نشان دادن محیط با توجه به ارتفاع مبل از چند کوسن که کنار هم قرار می‌گیرند، استفاده کنید و برای مرتب و جدید جلوه دادن فضا کافیست یک جفت کوسن بزرگ را گوشه مبل‌ها بگذارید.

4- نوع قرار دادن بالش‌ها

قرار دادن کوهی از بالش‌های بزرگ روی تختخواب استفاده از آن‌ها را سخت و حتی غیرممکن می‌کند. بهتر است فقط یک جفت بالش را برای خواب در نظر بگیرید. کوسن‌های کوچک مربع شکل را بعد از آن قرار دهید و در ردیف بعد از یک یا دو کوسن‌ استوانه‌ای به عنوان تزیین استفاده کنید.

5- پر کردن فضای خالی

از اندازه‌ها برای ایجاد توازن یک اتاق استفاده کنید. در اتاق‌های دارای سقف و پنجره‌های بلند حداقل از یک شیئ بلند برای رسیدن به تعادل استفاده کنید. به عنوان مثال می‌توانید از یک کمد یا تابلو بلند برای پوشش دیوار استفاده کنید.

6- رنگ و تناسب

رنگ‌ها نیز تناسب دارند. رنگ‌های تیره و براق سنگین و رنگ‌های مات و خنثی سبکند. تعادل میان رنگ‌ها در یک اتاق از حس سنگین یا سبک بودن آن جلوگیری می‌کند. در اینجا مبل چرمی قهوه‌ای با کوسن‌های رنگ روشن و سبد حصیری روشن متناسب است. همچنین برای تابلوهای با زمینه روشن، قاب‌های تیره انتخاب شده ‌است.

7- ارتفاع

با استفاده از ارتفاع، حس بودن در یک فضای کوچک را تغییر دهید. در این اتاق‌خواب کوچک، استفاده از پرده بلند که تقریبا از سقف آویزان شده است، تاج بلند تخت و در اصل ایجاد خطوط عمودی حس بزرگ‌تری به اتاق داده است.

8- ایجاد تعادل

از وسایل مختلف برای ایجاد تناسب و تعادل استفاده کنید. اطراف یک صندلی تک یا یک دیوارکوب را با وسایل هماهنگ پر و تعادل ایجاد کنید.

9- تناسب

در مورد اندازه‌ها همیشه از بزرگ‌ترین وسایل مثلا بزرگ‌ترین مبل شروع کنید سپس وسایل متناسب با آن را بچینید. ممکن است یک میز یا یک آباژور مناسب هم باشند ولی زمانی که کنار یک تخت یا مبل قرار می‌گیرند، بسیار بزرگ‌تر یا کوچک‌تر به نظر برسند. در این تصویر چراغ‌های متصل به دیوار در عین سادگی انتخاب به جایی برای این اتاق خواب و بسیار مناسب‌تر از گذاشتن دو چراغ روی میزهای کناری است.

1- استفاده از مقیاس

مقیاس اشاره به اندازه‌ها دارد. این که مبلمان چقدر نزدیک هم و چطور مناسب یک اتاق باشد. در فضای یک اتاق چیزهای بزرگ، کوچک، بلند و کوتاه مورد نیاز است. در صورت هم اندازه بودن همه وسایل هیچ چیز قابل توجه نخواهد بود. اندازه‌های متفاوت در یک اتاق، فضا را زیبا و رویایی می‌کند.

2- تنوع مقیاس

تنوع مقیاس در یک اتاق دارای اهمیت است. اما تفاوت‌های شدید موفقیت‌آمیز نیست. یک لامپ خیلی بزرگ بالای میزی کوچک یا یک تابلو و اثر هنری کوچک بالای کاناپه خیلی بزرگ عدم تعادل را به همراه دارد. در تصویر زیر متناسب بودن اندازه تابلو و شومینه، فضای اطراف شومینه را کانون توجه قرار داده است.

3- پیدا کردن اندازه درست

مطمئن شوید اندازه هر مبل برای هدف مورد نظر مناسب است. اگر کاناپه‌ای بزرگ را برای نشستن چند نفر در نظر گرفته‌اید، پس میز وسط نیز باید به اندازه کافی بزرگ و بلند باشد تا بتوانید از آن برای سرو و قرار دادن وسایل پذیرایی استفاده کنید.

4- بعد دهید

لایه‌ها، اتاق را از حالت تخت و مسطح بودن در می‌آورند. برای لایه‌دار کردن، اندازه وسایل را متفاوت انتخاب کنید. در اینجا، آینه‌ها و تابلوها به همراه وسایل به صورت لایه‌لایه کنار دیوار قرار گرفته‌اند. از بزرگ به کوچک قرار دادن وسایل، آن‌ها را منسجم نشان می‌دهد.

5- هنگام اضافه کردن اجزاء مختلف، مثلا پنل‌بندی اتاق، نسبت‌ها را در نظر بگیرید. در اینجا مبل‌ها نیمه پایین اتاق را پر کرده‌اند. برای پر کردن دوسوم فضای خالی بالای اتاق می‌توانید از یک آباژور بلند یا چند تابلو در بالای پنل استفاده و توازن ایجاد کنید. در اتاق ناهارخوری، گچ‌بری‌های آماده کلاسیک که به صورت نواری 1/3 پایین و دور اتاق را پر می‌کنند، با صندلی‌های پشت بلند تناسب ایجاد می‌کنند.

6- کار با طرح‌ها

هنگام استفاده از چند طرح، اندازه متفاوت طرح‌ها، هر کدام را خاص نشان می‌دهد. از طرح‌های درشت و چاپی دیوارها و پنجره‌ها شروع کنید و کار را با گل‌ها و طرح‌های ریزتر برای مبلمان و فرش‌ها تمام کنید.

در اینجا از گل‌های درشت برای پرده، طرح‌های متوسط برای کوسن‌ها، طرح ریزتر و رنگ خنثی برای مبل و فرش استفاده شده است.

7- رعایت اندازه و تناسب در ساده‌ترین امور دکوراسیون نیز دارای اهمیت است. به اندازه و رنگ وسایلی که کنار هم قرار می‌دهید، دقت کنید. اگر آباژوری را روی میز کار خود قرار می‌دهید، به رنگ و اندازه آن دقت کنید و این قانون را در نظر بگیرید که هنگام نشستن ته شید همسطح گونه شما باشد.

8- یک جا قرار دادن وسایل مشابه

برای تاثیر بیش‌تر، تمام وسایل کوچک مشابه را یکجا قرار دهید. در این تصویر تمام وسایل سرامیکی در بالای شومینه گذاشته شده‌اند تا تاثیر آن‌ها مانند یک اثر هنری بزرگ به نظر برسد.

9- مبل‌هایی که کنار هم قرار ‌گیرند حتما لازم نیست دقیقا مانند هم باشند. همین که هم اندازه بوده، از نظر وزن و ارتفاع یکسان باشند، کافیست.

10-با رعایت مقیاس‌ها در کارهای هنری می‌توان هارمونی ایجاد کرد. در اینجا نوع چیدمان قاب‌ها در اندازه‌های مختلف توازن ایجاد کرده است. سایزهای مختلف قاب‌ها و عکس‌ها همراه با سیاه و سفید بودن همه تصاویر و سفید بودن همه قاب‌ها و تکرار رنگ‌های زرد، آبی و سفید و هماهنگی آن‌ها با فرش رعایت شده است.

 

 

هنگام شب یلدا، جوانان پای صحبت‌ها و قصه‌های بزرگسالان می‌نشینند و از لابه‌لای داستان‌ها و قصه‌هایی که از زبان این گنج‌های زندگی می‌شنوند، عبرت‌ها و درس‌های بی شماری برای خود می‌اندوزند.

از جمله رسوم بسیار زیبا و پسندیده ایرانی در این شب که در اسلام نیز بسیار به آن سفارش شده، عیادت از سالمندان و بیماران است.

ملاقات با خویشاوندان و دوستان و رسیدگی به احوال نیازمندان، به ویژه نیازمندان خویشاوند، از جمله آداب پسندیده و نیکویی است که در پرتو دستورات جامع و کامل اسلام، مردمان شریف ایرانی در شب یلدا و دیگر شب‌های طولانی و بلند زمستان به آن اهتمام می ورزند.

در ادامه به برخی از آداب و رسومی که انجام آن در شب یلدا سفارش شده اشاره کرده‌ایم:

اسراف نکنیم:

خداوند برای رفاه و آسایش بندگان خود، نعمت های بسیاری آفریده و به آنها امر فرموده از این نعمت ها استفاده کنند، ولی همواره بکوشند از اسراف کردن بپرهیزند؛ زیرا خداوند اسراف را دوست ندارد.

امام علی (ع) اسراف کردن را موجب هلاکت دانسته و امام سجاد (ع) در دعا و مناجات‌های خود با خدا می‌فرماید: «و مرا از زیاده روی باز دار و روزی ام را از تلف شدن نگاهدار و دارایی ام را با برکت دادن به آن افزون کن و راه مصرف آن را در کارهای خیر به من بنمایان».

رسم زیبای دیدار یکدیگر در شب یلدا وقتی زیباتر می شود که با زیاده روی نکردن در مصرف خوراکی ها و تنقلات، بخشی از آنها را به مصرف یتیمان و افراد بی بضاعتی برسانیم که توانایی تهیه چنین اقلامی را در این شب ندارند.

زمستان، بهار مؤمنان:

انسان‌هایی که عاشق عبادت هستند و از صمیم دل آن را دوست می دارند، تمام وجود خود را وقف عبادت می کنند و هر یک از اعمال و گفتار خود را با نیت تقرب به خداوند انجام می دهند.

این گونه افراد جزو برترین‌های مردم شمرده می شوند و ترسی از سختی های دنیا ندارند. روزها و شب های زمستان، بهترین فرصت برای راز و نیاز و مناجات با خداوند است.

امام صادق (ع) این فرصت نیکو را این گونه معرفی می کند: «زمستان، بهار مؤمن است. شب هایش طولانی است که برای عبادت نیمه شب از آن کمک می گیرد و روزهایش کوتاه است که برای روزه گرفتن از آن مدد می‌جوید».

برخاستن از خواب شیرین در دل شب و اندیشیدن در ملکوت آسمان ها و زمین، خدا و قدرت او و نیز روزه گرفتن در روزهای کوتاه زمستانی، بهترین و خالص ترین عبادت خدای تعالی است. رسول خدا (ص) می فرماید: «روزه زمستان، غنیمتی فرح بخش است».

دیدار با خویشاوندان:

خداوند در آیات بی شماری به بندگان خود دستور می دهد خویشاوندان و نزدیکان خود را فراموش نکرده و همواره جویای احوال آنها باشند و آنها را از قطع رحم و رسیدگی نکردن به خویشان برحذر می‌دارد.

امام باقر (ع) در اهمیت این موضوع می‌فرماید: «صله رحم اعمال را پاک می کند، دارایی ها را فزونی می بخشد، بلا را برطرف می گرداند، کار حسابرسی در قیامت را آسان می کند و مرگ را به تأخیر می‌اندازد».

صله رحم و دیدار با اقوام به قدری اهمیت دارد که رسول خدا (ص) حتی یکسال پیاده روی برای آن را جایز می شمارد. شب‌های بلند زمستانی، فرصت بسیار خوبی است که می توان از آن بهره برداری صحیح کرده، به دیدار اقوام و نزدیکان شتافت و در اجرای این سنت پسندیده و نیک که ثواب بسیاری هم دارد، پیشقدم شد.

بیان قصه‌های قرآنی:

خداوند در قرآن کریم بندگان خود را به قصه های قرآن توجه داده و هر یک از این سرگذشت ها را دارای حکمتی می داند که برای انسان ها هزاران پند و اندرز در خود نهفته دارد.

داستان ها و افسانه های زمینی، پس از چندبار تکرار کم کم تازگی و جذابیت خود را از دست می دهد؛ ولی قرآن تنهاکلامی است که هر اندازه هم تکرار شود کهنه شدنی نیست.

در شب یلدا و شب‌های زمستانی که دور یکدیگر جمع می‌شویم و پای صحبت بزرگ‌ترها می‌نشینیم، نیکو و شایسته است به جای داستان‌ها و قصه‌هایی که گاه با خرافات همراه است، به قصه‌های قرآنی توجه کنیم که هیچ گاه کهنه نمی‌شود و خرافات در آن راه ندارد.

دقت در آفرینش شب و روز:

شب، مایه آرامش و سکون است. با پایان روز و پس از به اتمام رسیدن ساعات تلاش و کوشش در راه کسب روزی، آدمیان در سکوت شب، آرامش خود را می یابند و استراحت می‌کنند.

شب های طولانی زمستان، فرصت خوبی است تا با دقت در نظام آفرینش وگردش شب و روز، به بزرگی خدای تعالی و کوچکی خود در این نظام هستی اعتراف کنیم. زیبایی‌های شب و درخشش ستارگان در پرده های سیاه شب های فرو رفته در ظلمت و گسترش نور ماه در آسمان ها، همه نشان از قدرت بی پایان خداوند دارد. در این شب‌ها می توانیم به ستایش خدا بپردازیم.

 

حسابرسی اعمال روزانه:

محاسبه نفس و بررسی کارهای روزانه، ویژگی کسانی است که ایمان حقیقی در جان و دلشان راه یافته است.

پیامبر خدا (ص) می فرماید: «پیش از آنکه مورد حسابرسی قرار بگیرید، خود به حساب نفستان برسید و پیش از آنکه سنجیده شوید، خود نفستان را در ترازوی سنجش بگذارید و برای آن روز حساب بزرگ آماده شوید».

کسانی که از فرصت های زندگی بهترین بهره ها را برده و نیک ترین ذخیره ها را می اندوزند، در راه اطاعت خدا و خویشتن داری از نافرمانی او شکیبایی می ورزند و روز قیامت بدون محاسبه اعمال به بهشت می روند.

زیرا این افراد در این دنیای فانی، در لحظه لحظه زندگی دقت کرده اند تا دچار لغزش نشوند. طولانی بودن شب های زمستانی و آرامشی که در آن برای آدمی ایجاد می شود، بهترین فرصت برای مراقبت و رسیدگی به اعمال روزانه است.

شب یلدا و دیوان حافظ:

از گذشته‌های دور در خانواده های ایرانی در کنار قرآن کریم، دیوان حافظ نیز مورد توجه و عنایت خاصی بوده است.

ایرانیان همان گونه که با قرآن استخاره کرده، برای شروع کارهای خود از این کتاب آسمانی طلب خیر می کنند، به دیوان حافظ نیز تفأل می زنند و از خواجه شیراز دعای خیر می‌خواهند.

یکی از رسم های جالب و زیبای ایرانی ها در شب یلدا، تفأل زدن به دیوان حافظ و خواندن اشعار عرفانی اوست که برگرفته از آیات قرآن است.

شایسته است در این شب طولانی، با تفأل زدن به حافظ و خواندن اشعار عرفانی او، از خرافات و تفأل زدن به شیوه های خرافی دیگر پرهیز کنیم.

پیامبر خدا (ص) می‌فرماید: «از ما نیست کسی که فال بد زند یا برایش فال بد زده شود». قرائت اشعار پسندیده و نیکو، به ویژه اشعاری که در مدح اهل بیت (ع) سروده شده، از جمله کارهای خوب و نیکویی است که می توان در این شب انجام داد.

انار و گردو بخورید:

خداوند مهربان در طبیعت بخشنده خود، در هر فصل نعمت ها و میوه هایی در دسترس ما گذاشته که سلامت ما را تأمین و قدرت دفاعی بدن را در مقابل بیماری ها افزون می سازد.

در زمستان که به علت تغییر هوا و عوامل دیگر مانند باد و باران، سرماخوردگی و بیماری هایی نظیر آن زیاد می شود، وجود انار می تواند نه تنها شفا بخش بوده، بلکه در حفظ سلامت و جلوگیری از این گونه بیماری ها موثر باشد.

شاید حکمت خوردن انار در نخستین شب زمستان همین مسئله باشد. گردو نیز از تنقلاتی است که در این شب مصرف می شود و فایده های بسیاری دارد.

رعایت این آداب و رسوم پسندیده و توجه به حکمت خوراکی هایی که در این شب مصرف می شود، می تواند راهگشای خوبی برای جوانان و نوجوانان باشد.

به یکدیگر هدیه بدهید:

ایران کشوری گسترده با اقوام مختلف است که هر یک از آنها در پرتو رسم های ویژه منطقه خود، شب یلدا را به گونه ای خاص برگزار می کنند. از جمله رسم های ایرانی که در شب یلدا در میان اقوام مختلف برگزار می شود، رسم پسندیده هدیه دادن و هدیه گرفتن است.

این سنت نیکو در اسلام بسیار مورد سفارش قرار گرفته و پیامبر (ص) فرموده است: «به یکدیگر هدیه بدهید تا دل هایتان به هم مهربان شود. به یکدیگر هدیه دهید؛ زیرا کینه ها را از بین می برد».

پیامبر خدا (ص) همواره به این امر نیکو اهتمام می‌ورزیدند و هر هدیه ای که به آن حضرت داده می‌شد با روی باز می‌پذیرفتند؛ زیرا آن را نوعی احترام به شخص هدیه دهنده می دانستند.

هدیه دادن به کوچک‌ترها در این شب، سبب می‌شود تا کودکان و نوجوانان به بزرگ‌ترها با دیده احترام نگریسته و محبت آنها را در دل خود نگاه دارند.

این کلم پلو را می‌توانید با گوشت قیمه هم تهیه کنید که خیلی خوشمزه‌تر خواهد شد ولی روش سنتی آن با کوفته قلقلی است.

مواد لازم:

آرد نخودچی: دو قاشق

تخم‌مرغ: یک عدد

دو قاشق پیاز رنده شده

رب گوجه‌فرنگی

زعفران دم کرده

یک عدد کلم برگ بزرگ

گوشت چرخ کرده: 600 گرم

ادویه مخلوط و کمی پودر دارچین و پودر گل سرخ خشک

حدود نیم کیلو سبزی معطر خرد شده

روغن به مقدار لازم

طرز تهیه:

* ابتدا گوشت چرخ کرده را با ادویه - آرد نخود‌چی و پیاز رنده شده مخلوط می‌کنیم و ورز میدهیم . بعد داخل روغن سرخ میکنیم و کنار می‌گذاریم.

* گوشت قیمه را هم به همین طریق می‌توان درست کرد ولی باید پخته و کنار گذاشته شود.

* کلم را شسته و خرد کرده و تفت می‌دهیم تا آبش کشیده شود.

* بعد با کمی روغن و پیاز سرخ می‌کنیم و رب گوجه‌فرنگی اضافه می‌کنیم و کمی دیگر تفت می‌دهیم تا رنگش کاملا قرمز شود.

* حال با کمی آب (یا آب گوشت یا مرغ) که از قبل کنار گذاشتیم آن را کاملا می‌پزیم.

* وقتی کلم پخته شد، کوفته قلقلی‌ها (یا گوشت قیمه) رو داخلش می‌ریزیم.

* حدود یک ربع طول خواهد کشید تا قلقلی‌ها پخته و آب این مایه کشیده شود. (هنگام مخلوط کردن لای برنج نباید آبدار باشد). در این حین ادویه دارچین و پودر گل سرخ را اضافه می‌کنیم و نمک و فلفلش را چشیده و اندازه می‌کنیم.

* برنج را آبکش کرده و زنده‌تر برمی‌داریم. چون با سبزی تازه و مایه کلم و گوشت مخلوط می‌شود، احتمال نرم و خمیر شدن آن وجود دارد

* لایه به لایه از مایه کلم و گوشت و سبزی معطر بین برنج می‌ریزیم . روغن داغش را اضافه می‌کنیم و سپس حدود 45 دقیقه روی شعله متوسط گاز دم می‌گذاریم.

مردم کرمان تا سحر انتظار می‌کشند تا از قارون افسانه‌ای استقبال کنند. قارون در لباس هیزم‌شکن برای خانواده‌های فقیر تکه‌های چوب می‌آورد. این چوب‌ها به طلا تبدیل می‌شوند و برای آن خانواده، ثروت و برکت به همراه می‌آورند.

چند سالی است که جشن یلدای کرمان، برای مردمان کویرنشین و حتی برخی از سفر دوستان پایتخت‌نشین، نامی آشنا و تداعی‌کننده خاطراتی بسیار شیرین و به‌یادماندنی است.

جشن یلدا که معمولاً طی 2 شب برگزار می‌شود، همواره میزبان بسیاری از علاقه‌مندان این رسم کهن ایرانی بوده که از شهرهای دور و نزدیک، میهمان آن شده‌اند.

این جشن که به میزبانی یک هتل در شهر کرمان برگزار می‌شود، به‌طور معمول میهمانان خود را شب قبل از یلدا به قلب کویر لوت و شهر کلوت‌ها می‌برد تا در آنجا با اجرای برنامه‌هایی نظیر شترسواری و اسب‌سواری، آتش‌بازی و نورافشانی، اجرای موسیقی‌ سنتی و محلی، تماشای غروب بی‌همتای کلوت‌ها و پذیرایی‌های ویژه، به استقبال شب یلدا بروند.

روز بعد و شب دوم این مراسم نیز اختصاص به برنامه‌هایی نظیر حرکت کارناوال یلدا در سطح شهر، چیدمان سفره یلدا و برگزاری مراسم اصلی این جشن در سالن‌های هتل دارد.

آنچه موجب پرمخاطب‌شدن این برنامه و جذابیت آن در بین مردم شده است را می‌توان احیای یک سنت قدیمی و آیین‌های وابسته به آن دانست؛ به نحوی که در بخش اصلی این جشن بسیاری از سنت‌های این شب در برنامه‌های جشن گنجانده شده است.

قصه‌گویی، فال حافظ، دورهم‌نشینی و خوردن «شب‌چَره» یا خوراکی‌های یلدا، حضور در پای کرسی و سفره نمادین یلدا، صحبت از فلسفه یلدا و اجرای برنامه‌های شاد و مفرح، بخش‌هایی از این مراسم پرطرفدار کرمان است.