چرا این شب را شب قدر گفته اند؟ 

(شهود) ((شب قدر)) یا ((لیلة القدر)) مشهورترین نام این شب است. مفسران درباره اینكه چرا این شب را ((شب قدر)) گفته اند و ((قدر)) به چه معناست، سه معنا را انتخاب كرده اند:




1- قدر = شرف و منزلت


((مرحوم طبرسى)) گوید: ((از آن رو به این شب، قدر گفته اند كه داراى شرف و پایه اى بلند و شانى عظیم است. مثل اینكه گویند: مرد داراى قدر؛ یعنى داراى شرف و منزلت. چنان چه قرآن مى فرماید: ((و ما قدروا الله حق قدره))، یعنى عظمت و شأن خدا را آن گونه كه باید به جا نیاوردند. ((ابوبكر وراق)) گوید: ((لان من لم یكن ذا قدر اذا احیاها صار ذاقدر))؛ آن شب را قدر نامیدند، از این رو كه انسان ها با زنده داشتن آن به قدر و منزلت مى رسند. دیگران نیز گفته اند: شب قدر است، زیرا كارهاى خدایى را در آن شب پاداشى بزرگ و گران سنگ است. گروهى دیگر نیز گفته اند: شب قدر است، چون كتابى گرانبها بر پیامبرى بلند مرتبه و گرامى، براى امتى بلند پایه با دستان فرشته اى گرانقدر نازل شده است.(2) در قدر و منزلت شب قدر همین بس كه سوره مباركه (قدر) در شأن آن نازل شده است.




2- قدر = تنگی و ضیق


یكی از معانى (قدر) ضیق و تنگى است.


این شب را از آن رو (قدر) گفته اند كه زمین به واسطه كثرت فرود فرشتگان در آن شب، تنگ مى شود. زمین در این شب، سرشار از فرشتگانى است كه تا سپیده دم، هم صدا با زمینیان به احیاى آن شب مى پردازند و به وظایف خویش مى رسند. در این زمینه قرآن كریم مى فرماید: (تنزل الملائكه و الروح فیها باذن ربهم من كل امر).




3- قدر = تقدیر و اندازه گیرى


بسیارى از دانشمندان این معنا را پذیرفته اند؛ چون در این شب، همه چیز اندازه گیرى مى شود، به آن شب قدر گفته مى شود. از جمله مقدرات این شب، سرنوشت افراد، جامعه، حوادث و پیش آمده، مانند جنگ، زلزله، پیروزى، شكست، سعادت و شقاوت و...است. در این شب، سرنوشت افراد و جوامع و هر آنچه با سرنوشت انسان ها ارتباط دارد، بر اساس حكمت و مصلحت رقم مى خورد. (در او تقدیر و تفصیل كنند؛ هر كار كه مشحون به حكمت است، نقص را بر او راه نبود و هر چه در آن سال خواهد بود از آجال و اقسام، در این شب تقدیر كنند). (3)


از حضرت امام رضا (ع)، روایت شده است كه:


(...یقدر فیها ما یكون فى السنه من خیر او شر اومضره او منفعه او رزق او اجل و لذلك سمیت لیلة القدر) (4)؛ این شب را لیلة القدر نامیده اند، چون آنچه مربوط به سال است، از قبیل خوبى، بدى، زیان، سود، روزى (معیشت) و مرگ و ولادت در آن شب اندازه گیرى مى شود.


امام صادق(ع)، خطاب به (ابوبصیر) فرمودند:


(یا ابا محمد، یكتب وفد الحاجه فى لیلة القدر و المنایا والبلایا و الارزاق و ما یكون الى مثلها فى قابل فاطلبها فى احدى وثلاث)؛ اى ابو محمد، در شب قدر حاجیان مشخص شده و پیشامدها و مرگ ها و روزیها و آنچه مربوط به آن سال است تا سال آینده (شب قدر دیگر) رقم مى خورد؛ پس آن را در شب بیست و یكم و بیست سوم ماه جستجو كن البته اینكه خداوند بر پایه حكمت و مصلحت، تقدیر امور مى فرماید، به شایستگى و ظرفیت و حال افراد و جوامع بستگى دارد.


قدر، باران رحمتى است كه در جویبار هر فرد و هر جمع به اندازه او جارى است. شخصیت افراد به گونه اى شكل گرفته كه بعضى از آنان توان پذیرش جریان رودى وسیع از رحمت و بركت قدر را دارند و برخى دیگر، زمینه كمترى براى جذب رحمت و عنایت دارند؛ برخى، هیچ گونه آمادگى ندارند تا آنجا كه زمینه وجودشان چون سنگى سخت و نفوذ ناپذیر است. حقیقت شب قدر از نوع حقایق قرآنى است و همان طور كه قرآن شفا و درمان است، شب قدر نیز این گونه است: (و ننزل من القرآن ما هو شفا و رحمه للمومنین و لا یزید الظالمین الا خسارا). (5)




قرآن غذاى سالم روح انسان هاست. این غذاى دلپذیر براى روان سالم لذت بخش است. اما اگر كسى بیمار باشد، نه تنها از این سفره رنگین دلپذیر و غذاى شفابخش بهره اى نمى برد، بلكه براى او مایه آزردگى است. از این رو، در قسمت دوم، آیه كریمه مى فرماید: و همین قرآن براى ستمكاران مایه تباهى و زیان است. گفتیم كه در شب قدر سرنوشت انسان ها بر اساس حكمت و مصلحت رقم مى خورد. بى گمان، این تصمیم گیرى درباره آینده اشخاص و امت ها با گذشته آنان پیوند خورده است، اما اینكه در این شب چگونه تصمیم گیرى و تقدیر مى شود و چه مراحلى پشت سر گذاشته مى شود و نقش عنصر انتخاب چیست؟








1- سوره قدر

2- مجمع البیان ، ج 10 ، ص 518.


3- تفسیر منهج الصادقین ، ج 10، ص 303.


4- عیون اخبار الرض، ج 2 ، ص 116.


5- اسرإ ، آیه 82.
 

سر به آسمان بلند كرده بودی و زیر لب، رمز رستگاری را زمزمه می كردی، چشمان دخترت كلثوم، آكنده از بی قراری و نگرانی. مرغابی ها دست به دامانت شدند و خواهش نرفتن را با زبان بی زبانی با تو زمزمه كردند، حلقه در از كدام راز سر به مهر تو باخبر بود كه دست در دامانت زد و دامنگیرت شد؟!از گلدسته های صبح، اذان می بارید و اكنون تو در محراب عبادت، سر بر سرخ ترین سجده تاریخ گزاشتی؛ با فرقی شكافته. هنوز غصه بزرگت، تنهایی یتیمانی بود كه از محبت دست های تو سرشار می شدند و دیگر نمی شوند؛ و غصه هایی كه چاه و نخلستان از آن باخبرند و بس... 

Why God Made Mothers

By the time the Lord made mothers, he was into his sixth day of working overtime.

An Angel appeared and said "Why are you spending so much time on this one"?

وقتی خدا مادران را می آفرید در روز ششم تا دیروقت كار می كرد.

فرشته‌ای اومد و پرسید: چرا اینقدر روی این یكی وقت می گذاری؟

و خدا پاسخ داد :

می دونی چه خصوصیاتی در نظر گرفتم تا درستش كنم ؟

She has to be completely washable, but not plastic, have 200 movable parts, all replaceable, run on black coffee and leftovers, have a lap that can hold three children at one time , have a kiss that can cure anything from a scraped knee to a broken heart, and do these things only with two  hands."

باید قابل شستشو باشه ولی پلاستیكی نباشه. بیش از 200 قسمت قابل حركت داشته باشه كه قابل تعویض باشند. و باید بتونه از همه جور غذا استفاده كنه. .باید بتونه هم زمان سه تا بچه رو در آغوش بگیره . با یه بوسه  كه از زانوی زخمی تا قلب شكسته رو شفا بده. و همه اینها رو باید فقط با دو تا دست انجام بده.

 the angel was impressed" just two hands..impossible""

"And that"s just on the standard model?" the Angel asked. 

"This is too much work for one day. Wait until tomorrow to finish."

فرشته تحت تأثیر قرار گرفته بود .

فقط دو تا دست غیر ممكنه . مطمئنی این یك مدل درست و استاندارده ؟

این همه كار برای امروز زیاده بقیه‌اش رو بگذار برای فردا و تكمیلش كن

"But I can"t!" The Lord protested, "I am so close to finishing this creation that is so close to my own heart. She already heals herself when she"s sick AND she can work 18 hours a day

نمی تونم دیگه آخرای كارمه. چیزی نمونده كه موجودی را كه محبوب قلبم هست رو كامل كنم.

وقتی بیمار می شه خودش خودش رو معالجه می كنه و می تونه 18 ساعت در روز كاركنه .

   he Angel moved closer and touched the woman, "But you have made her so soft, Lord."

T

"She is soft," the Lord agreed, "but I have also made her tough. You have no idea what she can endure or accomplish."

فرشته نزدیكتر اومد و زن رو لمس كرد:

این كه خیلی لطیفه!!

بله لطیفه. ولی خیلی قوی درستش كردم . نمی تونی تصور كنی چه چیزهایی رو می تونه تحمل كنه و بر چه مشكلاتی پیروز بشه.

 "Will she be able to think?", asked the Angel.

The Lord replied, "Not only will she be able to think, she will be able to reason, and negotiate."

The Angel then noticed something and reached out and touched the woman"s cheek. "Oops, it looks like you have a leak with this model. I told you that you were trying to put too much into this one."

فرشته پرسید : می تونه فكر كنه ؟

خدا پاسخ داد : نه تنها فكر می كنه می تونه استدلال و بحث و گفتگو كنه .

فرشته گونه زن رو لمس كرد: ”خدا فكر كنم بار مسئولیت زیادی بهش دادی ! سوراخ شده و داره چكه می كنه !”

"That"s not a leak." The Lord objected. "That"s a tear!"

"What"s the tear for?" the Angel asked.

The Lord said, "The tear is her way of expressing her joy, her sorrow, her disappointment, her pain, her loneliness, her grief, and her pride."

The Angel was impressed. "You are a genius, Lord. You thought of everything; for mothers are truly amazing!"

خدا اشتباه فرشته رو تصحیح كرد : چكه نمی كنه - این اشكه .

فرشته پرسید :به چه دردی می خوره ؟

اشكها روش او هستند تا غمهاش تردیدهاش عشقش ، تنهائیش رنجش و غرورش را بیان كنه .

فرشته هیجان زده گفت :خداوندا تو نابغه ای فکر تمام چیز های خارق العاده رو برای ساختن مادرها کرده ای ..

but there is only one thing wrong with her

she forgets what she is worth...

فقط یك چیزش خوب نیست.

خودش فراموش می كنه كه چقدر با ارزشه .

~by Erma Bombeck~

التماس  دعا  . 

امشب، مهتاب مثل همیشه نیست، او نیز نورانی‌تر شده تا با تابش رحمت الهی بر دل‌های تاریك و سیاه چندین ساله، آن‌ها را روشن و الهی كند. پروردگارا! در این شب، چشم به آسمان دوخته‌ام و سر بر آستان كبریایی تو. بارالها! تسبیح‌گوی توام و چشم در چشم افق دوخته‌ام و در مدار نگاهم نظاره‌گر كهكشان مهربانی توام. یا نور! هیچ یاریگری نیست جز مهربانی تو. پس دستم بگیر. هیچ تكیه‌گاهی نیست جز پناهگاه مودّت و رحمت تو. مرا نزد خویش بپذیر. مهربانا! می‌دانم كه شب قدر را فرصتی برای دل‌سوختگان و عاشقان راهت قرار داده‌ای و من باید این پلكان صعود را در این شب زیبا و نورانی بپیمایم. باید راهی به سوی آسمان بیابم،خود را به ابدیت نزدیك كنم، باید بروم به سوی نورانیت. باید وجودم را در آینه خوبی‌ها منعكس كنم و در این شب، خود را پیدا كنم كه سال‌هاست گم‌كرده راهم و اسیر پندارهای خویش. باید در این جاده تنهایی گام بردارم، عاشقانه ناله «بك یا الله» سر دهم و بند بند «یا غیاث المستغیثین» را بر لوح دلم حك كنم. 

نشسته‌ام مقابل خودم و زل زده‌ام به شانه راستم! همان جا كه می‌گویند فرشته راست هست، همانفرشته‌ای كه نشسته تا ثواب كنیم و تند و تند بنویسد! همان كه نگاهش بر چشم‌های ماست كه نگاهمان نچرخد سوی گناه! همان كه خیلی وقت‌ها گوش راستم را می‌گیرد و هی می‌پیچاند، درست همان شب‌هایی كه دفترش خالی است از نوشته ها! نگاه می‌كنم به شانه چپم، همان جا كه می‌گویند فرشته چپ هست، همان فرشته‌ای كه نشسته تا گناه كنیم و با اكراه بنویسد! همان فرشته كه نگاهش بر دل هاست تا لرزشش را بسنجد، همان كه خیلی وقت‌ها گوش چپم را می‌گیرد و هی می‌پیچاند، درست همان شب‌هایی كه دفترش تمام می‌شود از نوشته‌ها! دوست دارم فرشته ثواب را سمت چپم ببینم و آن یكی را سمت راست! فرشته ثواب باید نزدیك تر باشد به قلب! تا زودتر حس كند دل را و دردهایش را و حس هایش را! نشسته‌ام مقابل خودم و زل زده‌ام به شانه راستم! فرشته گناه را نگاه می‌كنم كه دارد تند و تند می‌نویسد و پیش می‌رود...!!! افسوس! افسوس! افسوس!

احادیث منتخب

21ـ قالَ(علیه السلام):السِّیاسَةُ أنْ تَرْعى حُقُوقَ اللّهِ،وَحُقُوقَ الاْحْیاءِ، وَحُقُوقَ الاْمْواتِ.([22])

فرمود: ـ مفهوم و معناى ـ سیاست آن است كه حقوقخداوند و حقوق موجودات زنده و حقوق مردگان را رعایت كنى.

22ـ قالَ(علیه السلام): ما تَشاوَرَ قَوْمٌ إلاّ هُدُوا إلىرُشْدِهِمْ.([23])

فرمود: هیچ گروهى در كارهاى ـ اجتماعى، سیاسى،اقتصادى، فرهنگى و ... ـ با یكدیگر مشورت نكرده اند مگر آن كه به رشد فكرى و عملىو... رسیده اند.

23ـ قالَ(علیه السلام): اَلْخَیْرُ الَذّى لا شَرَّفیهِ: ألشُّكْرُمَعَ النِّعْمَةِ، وَالصّبْرُ عَلَى النّازِلَةِ.([24])

فرمود: آن خوبى كه شرّ و آفتى در آن نباشد شكر درمقابل نعمت ها و صبر و شكیبائى در برابر سختى ها است.

24ـ قالَ(علیه السلام): یَابْنَ آدَم! لَمْ تَزَلْ فى هَدْمِ عُمْرِكَمُنْذُ سَقَطْتَ مِنْ بَطْنِ اُمِّكَ، فَخُذْ مِمّا فى یَدَیْكَ لِما بَیْنَیَدَیْكَ، فَإنَّ الْمُؤْمِنَ بَتَزَوَّدُ وَ الْكافِرُ یَتَمَتَّعُ.([25])

فرمود: اى فرزند آدم از موقعى كه به دنیا آمده اى،در حال گذراندن عمرت هستى، پس از آنچه دارى براى آینده ات (قبر و قیامت) ذخیرهنما، همانا كه مؤمن در حال تهیّه زاد و توشه مى باشد; ولیكن كافر در فكر لذّت وآسایش است.

25ـ قالَ(علیه السلام): إنَّ مَنْ خَوَفَّكَ حَتّى تَبْلُغَ الاْمْنَ،خَیْرٌ مِمَّنْ یُؤْمِنْكَ حَتّى تَلْتَقِى الْخَوْفَ.([26])

فرمود: همانا كسى تو را ـ در برابر عیب ها و كمبودها ـ هشدار دهد تا آگاه و بیدار شوى، بهتر است از آن كسى كه فقط تو را تعریف وتمجید كند تا بر عیب هایت افزوده گردد.

26ـ قالَ(علیه السلام): القَریبُ مَنْ قَرَّبَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْبَعُدَ نَسَبُهُ، وَالْبَعیدُ مَنْ باعَدَتْهُ الْمَوَدَّةُ وَإنْ قَرُبُنَسَبُهُ.([27])

فرمود : بهترین دوست نزدیك به انسان، آن كسى استكه در تمام حالات دلسوز و با محبّت باشد گرچه خویشاوندى نزدیكى هم نداشته باشد. وبیگانه ترین افراد كسى است كه از محبّت و دلسوزى بیگانه باشد گرچه از نزدیك ترینخویشاوندان باشد.

27ـ وَسُئِلَ عَنِ الْمُرُوَّةِ؟ فَقالَ(علیه السلام): شُحُّ الرَّجُلِعَلى دینِهِ، وَإصْلاحُهُ مالَهُ، وَقِیامُهُ بِالْحُقُوقِ.([28])

از حضرت (علیها السلام) پیرامون مُروّت و جوانمردىسؤال شد، فرمود: جوانمرد كسى است كه در نگهدارى دین و عمل به آن تلاش نماید، دراصلاح اموال و ثروت خود همّت گمارد، و در رعایت حقوق طبقات مختلف پا بر جا باشد.

28ـ قالَ(علیه السلام): عَجِبْتُ لِمَنْ یُفَكِّرُ فى مَأكُولِهِكَیْفَ لایُفَكِّرُ فى مَعْقُولِهِ، فَیَجْنِبُ بَطْنَهُ ما یُؤْذیهِ، وَیُوَدِّعُصَدْرَهُ ما یُرْدیهِ.([29])

فرمود: تعجّب مى كنم از كسى كه در فكر خوراك وتغذیه جسم و بدن هست ولى درباره تغذیه معنوى روحى خود نمى اندیشد، پس از غذاهاىفاسد شده و خراب دورى مى كند. و عقل و قلب و روح خود را كارى ندارد ـ هر چه و هرمطلب و برنامه اى به هر شكل و نوعى باشد استفاده مى كند ـ .

29ـ قالَ(علیه السلام): غَسْلُ الْیَدَیْنِ قَبْلَ الطَّعامِ یُنْفِىالْفَقْرَ، وَبَعْدَهُ یُنْفِى الْهَمَّ.([30])

فرمود: شستن دست ها قبل از طعام فقر و تنگدستى رامى زداید و بعد از آن ناراحتى ها و آفات را از بین مى برد.

30ـ قالَ(علیه السلام): حُسْنُ السُّؤالِ نِصْفُ الْعِلْمِ.([31])

فرمود: كسى كه عادت سؤال و حالت پرس و جو دارد مثلآن است كه نصف علم ها را فرا گرفته باشد.

31ـ قالَ(علیه السلام): إنّ الْحِلْمَ زینَةٌ، وَالْوَفاءَ مُرُوَّةٌ،وَالْعَجَلةَ سَفَهٌ.([32])

فرمود: صبر و شكیبائى زینت شخص، وفاى به عهد علامتجوانمردى، و عجله و شتابزدگى (در كارها بدون اندیشه) دلیل بى خردى مى باشد.

32ـ قالَ(علیه السلام): مَنِ اسْتَخَفَّ بِإخوانِهِ فَسَدَتْمُرُوَّتُهُ.([33])

فرمود: كسى كه دوستان و برادرانش را سبك شمارد ونسبت به آن ها بى اعتناء باشد، مروّت و جوانمردیش فاسد گشته است.

33ـ قالَ(علیه السلام): إنّما یُجْزى الْعِبادُ یَوْمَ الْقِیامَةِعَلى قَدْرِ عُقُولِهِمْ.([34])

فرمود: همانا در روز قیامت بندگان به مقدار عقل ودرك و شعورشان مجازات مى شوند.

34ـ قالَ(علیه السلام): إنَّ الْقُرْآنَ فیهِ مَصابیحُ النُّورِ، وَشِفاءُ الصُّدُورِ، فَیَجِلْ جالَ بَصَرُهُ، وَ لْیَلْجَمُ الصِّفّةَ قَلْبِهِ،فَإنَّ التَّفْكیرَ حَیاةُ الْقَلْبِ الْبَصیرِ، كَما یَمْشی الْمُسْتَنیرُ فىِالظُّلُماتِ بِالنُّورِ.([35])

فرمود: همانا در قرآن چراغ هاى روشنائى بخش; و شفابخش دردها و گرفتارى هاى درونى وجود دارد، پس كسى كه (خود را) با قرآن جلى دهدچشمانش قوى و روشن مى گردد; وقلب و درون خویش را صفا خواهد داد، چون كه تفكّر واندیشه (در قرآن سبب) حیات قلبِ آگاه مى باشد، همچنان كه شخص روشن دل در تاریكى هابه وسیله نور چراغ حركت مى نماید و راه مى رود.

35ـ قالَ(علیه السلام): ألْمِزاحُ یَأْكُلُ الْهَیْبَةَ، وَ قَدْأكْثَرَ مِنَ الْهَیْبَةِ الصّامِت([36])

فرمود: مزاح و شوخى ـ هاى زیاد و بیجا ـ شخصیّت ووقار انسان را از بین مى برد، و چه بسا افراد ساكت داراى شخصیّت و وقار عظیمى مىباشند.

36ـ قالَ(علیه السلام): أللُؤْمُ أنْ لا تَشْكُرَ النِّعْمَةَ.([37])

فرمود: از علائم پستى شخص، شكر نكردن از ولى نعمتاست.

37ـ قالَ(علیه السلام): لَقَضاءُ حاجَةِ أخ لى فِى اللّهِ أحَبُّ مِنْإعْتِكافِ شَهْر.([38])

فرمود: هر آینه برآوردن حاجت و رفع مشكل دوست وبرادرم، از یك ماه اعتكاف، در مسجد ـ و عبادت مستحبّى، نزد من ـ بهتر و محبوب تراست.

38ـ قالَ(علیه السلام): إنَّ الدُّنْیا فى حَلالِها حِسابٌ، وَ فىحَرامِها عِقابٌ، وَفِى الشُّبَهاتِ عِتابٌ، فَأنْزِلِ الدُّنْیا بِمَنْزَلَةِالمیتَةِ، خُذْمِنْها مایَكْفیكَ.([39])

فرمود: چیزهاى دنیا اگر حلال باشد حساب و بررسى مىشود و اگر از حرام به دست آید عذاب و عقاب دارد و اگر حلال و حرام آن معلوم نباشدسختى و ناراحتى خواهد داشت. پس باید دنیا (و موجوداتش) را همچون میته و مردارىبشناسى كه به مقدار نیاز و اضطرار از آن استفاده كنى.

39ـ قالَ(علیه السلام): وَ اعْمَلْ لِدُنْیاكَ كَأنَّكَ تَعیشُ أبَداً،وَ اعْمَلْ لاِخِرَتِكَ كَأنّكَ تَمُوتُ غدَاً.([40])

فرمود: در دنیا ـ از نظر اقتصاد و صرفه جوئى و...ـ چنان برنامه ریزى كن مثل آن كه مى خواهى همیشه دوام داشته باشى، و نسبت به آخرتبه نوعى حركت و كار كن مثل این كه فردا خواهى مُرد.

40ـ قالَ(علیه السلام): أكْیَسُ الْكَیِّسِ التُّقى، وَ أحْمَقُالْحُمْقِ الْفُجُورَ، الْكَریمُ هُوَ التَّبَرُّعُ قَبْلَ السُّؤالِ.([41])

فرمود: زیرك ترین و هوشیارترین افراد، شخص باتقواو پرهیزكار مى باشد; أحمق و نادان ترین افراد، كسى است كه تبه كار و اهل معصیتباشد; گرامى ترین و باشخصیّت ترین افراد، آن كسى است كه به نیازمندان پیش از اظهارنیازشان، كمك نماید.

[21] ـكلمة الإمام حسن (علیه السلام): ص 212، بحارالأنوار: ج 73، ص 318، ح 6.

[22] ـهمان مدرك: ص 57.

[23] ـتحف العقول: ص 233، أعیان الشّیعة: ج 1، ص 577، بحارالأنوار: ج 75، ص 105، ح 4.

[24] ـتحف العقول: ص 234، س 7، بحارالأنوار: ج 75، ص 105، ح 4.

[25] ـنزهة الناظر و تنبیه الخاطر: ص 79، س 13، بحارالأنوار: ج 75، ص 111، ح 6.

[26] ـإحقاق الحقّ: ج 11، ص 242، س 2.

[27] ـتحف العقول: ص 234، س 3، بحارالأنوار: ج 75، ص 106، ح 4.

[28] ـتحف العقول: ص 235، س 14، بحارالأنوار: ج 73، ص 312، ح 3.

[29] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام)، ص 39، بحارالأنوار: ج 1، ص 218، ح 43.

[30] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام): ص 46.

[31] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام) : ص 129.

[32] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام) : ص 198.

[33] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام) : ص 209.

[34] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام) : ص 209.

[35] ـنزهة النّاظر و تنبیه الخاطر: ص 73، ح 18، بحارالأنوار: ج 78، ص 112، س 15.

[36] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام): ص 139، بحارالأنوار: ج 75، ص 113، ح 7.

[37] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام): ص 139، بحارالأنوار: ج 75، ص 105، ح 4.

[38] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام): ص 139.

[39] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام): ص 36، بحارالأنوار: ج 44، ص 138، ح 6.

[40] ـكلمة الإمام الحسن (علیه السلام) ص 37، بحارالأنوار: ج 44، ص 138، ح 6.

 [41] ـإحقاق الحقّ : ج 11، ص 20 س 1، بحارالأنوار: ج 44، ص 30.

التماس دعا . 

سلام . طاعات وعبادات قبول درگاه حق .

امروز و فردا به مناسبت تولد امام حسن مجتبی ( ع ) احادیثی از ایشان برای شما عزیزان میذارم به

امید استفاده همگی .

احادیث منتخب

امام حسن مجتبی علیه السلام

1- قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبى )عَلَیْهِ السَّلام( :

یَا ابْنَ آدْم! عَفِّ عَنِ مَحارِمِ اللّهِ تَكُنْ عابِداً، وَ ارْضِ بِما قَسَّمَ اللّهُ سُبْحانَهُ لَكَ تَكُنْ غَنِیّاً، وَ أحْسِنْ جَوارَ مَنْ جاوَرَكَ تَكُنْ مُسْلِماً، وَ صاحِبِ النّاسَ بِمِثْلِ ما تُحبُّ أنْ یُصاحِبُوكَ بِهِ تَكُنْ عَدْلاً.([1])

امام حسن مجتبی (علیه السلام) فرمود: اى فرزند آدم! نسبت به محرّمات الهى عفیف و پاكدامن باش تا عابد و بنده خدا باشى. راضى باش بر آنچه كه خداوند سبحان برایت تقسیم و مقدّر نموده است، تا همیشه غنى و بى نیاز باشى. نسبت به همسایگان، دوستان و همنشینان خود نیكى و احسان نما تا مسلمان محسوب شوى. با افراد (مختلف) آنچنان بر خورد كن كه انتظار دارى دیگران همانگونه با تو بر خورد نمایند.

2ـ قالَ(علیه السلام): وَ نَحْنُ رَیْحانَتا رَسُولِ اللّهِ، وَ سَیِّدا شَبابِ أهْلِ الْجَنّةِ، فَلَعَنَ اللّهُ مَنْ یَتَقَدَّمُ، اَوْ یُقَدِّمُ عَلَیْنا اَحَداً.([2])

امام حسن مجتبی (علیه السلام) به دنباله وصیّتش در حضور جمعى از أصحاب فرمود: و ما دو نفر ـ یعنى حضرت و برادرش امام حسین (علیهما السلام) ـ ریحانه رسول اللّه (صلى الله علیه وآله وسلم) و دو سرور جوانان اهل بهشت هستیم، پس خدا لعنت كند كسى را كه بر ما پیشقدم شود یا دیگرى را بر ما مقدّم دارد.

3ـ قالَ(علیه السلام): وَ إنّ حُبَّنا لَیُساقِطُ الذُّنُوبَ مِنْ بَنى آدَم، كَما یُساقِطُ الرّیحُ الْوَرَقَ مِنَ الشَّجَرِ.([3])

فرمود: همانا محبّت و دوستى با ما (اهل بیت رسول اللّه(صلى الله علیه وآله) سبب ریزش گناهان ـ از نامه اعمال ـ مى شود، همان طورى كه وزش باد، برگ درختان را مى ریزد.

4ـ قالَ(علیه السلام): لَقَدْ فارَقَكُمْ رَجُلٌ بِالاْمْسِ لَمْ یَسبِقْهُ الاْوَّلُونَ، وَ لا یُدْرِكُهُ أَلاْخِرُونَ.([4])

پس از شهادت پدرش امیرالمؤمنین علىّ (علیه السلام)، در جمع اصحاب فرمود: شخصى از میان شماها رفت كه در گذشته مانند او نیامده است، و كسى در آینده نمى تواند هم تراز او قرار گیرد.

5ـ قالَ(علیه السلام): مَنْ قَرَءَ الْقُرْآنَ كانَتْ لَهُ دَعْوَةٌ مُجابَةٌ، إمّا مُعَجَّلةٌ وَإمّا مُؤجَلَّةٌ.([5])

فرمود: كسى كه قرآن را ـ با دقّت ـ قرائت نماید، در پایان آن ـ اگر مصلحت باشد ـ دعایش سریع مستجاب خواهد شد ـ و اگر مصلحت نباشد ـ در آینده مستجاب مى گردد.

6ـ قالَ(علیه السلام): إنّ هذَا الْقُرْآنَ فیهِ مَصابیحُ النُّورِ وَشِفاءُ الصُّدُورِ.([6])

فرمود: همانا در این قرآن چراغ هاى هدایت به سوى نور و سعادت موجود است و این قرآن شفاى دل ها و سینه ها است.

7ـ قالَ(علیه السلام): مَنَ صَلّى، فَجَلَسَ فى مُصَلاّه إلى طُلُوعِ الشّمسِ كانَ لَهُ سَتْراً مِنَ النّارِ.([7])

فرمود: هر كه نماز ـ صبح ـ را به خواند و در جایگاه خود بنشیند تا خورشید طلوع كند، برایش پوششى از آتش خواهد بود.

8ـ قالَ(علیه السلام):إنَّ اللّهَ جَعَلَ شَهْرَ رَمَضانَ مِضْماراً لِخَلْقِهِ، فَیَسْتَبِقُونَ فیهِ بِطاعَتِهِ إِلى مَرْضاتِهِ، فَسَبَقَ قَوْمٌ فَفَازُوا، وَقَصَّرَ آخَرُونَ فَخابُوا.([8])

فرمود: خداوند متعال ماه رمضان را براى بندگان خود میدان مسابقه قرار داد. پس عدّه اى در آن ماه با اطاعت و عبادت به سعادت و خوشنودى الهى از یكدیگر سبقت خواهند گرفت و گروهى از روى بى توجّهى و سهل انگارى خسارت و ضرر مى نمایند.

9ـ قالَ (علیه السلام): مَنْ أدامَ الاْخْتِلافَ إلَى الْمَسْجِدِ أصابَ إحْدى ثَمان: آیَةً مُحْكَمَةً، أَخاً مُسْتَفاداً، وَعِلْماً مُسْتَطْرَفاً، وَرَحْمَةً مُنْتَظِرَةً، وَكَلِمَةً تَدُلُّهُ عَلَى الْهُدى، اَوْ تَرُدُّهُ عَنْ الرَّدى، وَتَرْكَ الذُّنُوبِ حَیاءً اَوْ خَشْیَةً.([9])

فرمود: هركس جایگاه ـ عبادات ـ خود را در مسجد قرار دهد یكى از هشت فایده شاملش مى گردد: برهان ونشانه اى ـ براى معرفت ـ، دوست و برادرى سودمند، دانش واطلاعاتى جامع، رحمت و محبّت عمومى، سخن و مطلبى كه او را هدایت گر باشد، ـ توفیق إجبارى ـ در ترك گناه به جهت شرم از مردم و یا به جهت ترس از عقاب.

10ـ قالَ (علیه السلام): مَنْ أكْثَرَ مُجالِسَة الْعُلَماءِ أطْلَقَ عِقالَ لِسانِهِ، وَ فَتَقَ مَراتِقَ ذِهْنِهِ، وَ سَرَّ ما وَجَدَ مِنَ الزِّیادَةِ فى نَفْسِهِ، وَكانَتْ لَهُ وَلایَةٌ لِما یَعْلَمُ، وَ إفادَةٌ لِما تَعَلَّمَ.([10])

فرمود: هر كه با علماء بسیار مجالست نماید، سخنش و بیانش در بیان حقایق آزاد و روشن خواهد شد، و ذهن و اندیشه اش باز و توسعه مى یابد و بر معلوماتش افزوده مى گردد و به سادگى مى تواند دیگران را هدایت نماید.

11ـ قالَ(علیه السلام): تَعَلَّمُوا الْعِلْمَ، فَإنْ لَمْ تَسْتَطیعُوا حِفْظَهُ فَاكْتُبُوهُ وَ ضَعُوهُ فى بُیُوتِكُمْ.([11])

فرمود: علم و دانش را ـ از هر طریقى ـ فرا گیرید، و چنانچه نتوانستید آنرا در حافظه خود نگه دارید، ثبت كنید و بنویسید و در منازل خود در جاى مطمئن قرار دهید.

12ـ قالَ(علیه السلام): مَنْ عَرَفَ اللّهَ أحَبَّهُ، وَ مَنْ عَرَفَ الدُّنْیا زَهِدَ فیها.([12])

فرمود: هركس خدا را بشناسد، (در عمل و گفتار) او را دوست دارد و كسى كه دنیا را بشناسد آن را رها خواهد كرد.

13ـ قالَ(علیه السلام): هَلاكُ الْمَرْءِ فى ثَلاث: اَلْكِبْرُ، وَالْحِرْصُ، وَالْحَسَدُ; فَالْكِبْرُ هَلاكُ الدّینِ،، وَبِهِ لُعِنَ إبْلیسُ. وَالْحِرْصُ عَدُوّ النَّفْسِ، وَبِهِ خَرَجَ آدَمُ مِنَ الْجَنَّةِ. وَالْحَسَدُ رائِدُ السُّوءِ، وَمِنْهُ قَتَلَ قابیلُ هابیلَ.([13])

فرمود: هلاكت و نابودى دین و ایمان هر شخص در سه چیز است: تكبّر، حرص، حسد. تكبّر سبب نابودى دین و ایمان شخص مى باشد و به وسیله تكبّر شیطان ـ با آن همه عبادت ملعون گردید. حرص و طمع دشمن شخصیّت انسان است، همان طورى كه حضرت آدم (علیه السلام) به وسیله آن از بهشت خارج شد. حسد سبب همه خلاف ها و زشتى ها است و به همان جهت قابیل برادر خود هابیل را به قتل رساند.

14ـ قالَ(علیه السلام): بَیْنَ الْحَقِّ وَالْباطِلِ أرْبَعُ أصابِع، ما رَأَیْتَ بَعَیْنِكَ فَهُوَ الْحَقُّ وَقَدْ تَسْمَعُ بِأُذُنَیْكَ باطِلاً كَثیراً.([14])

فرمود: بین حقّ و باطل چهار انگشت فاصله است، آنچه كه را با چشم خود ببینى حقّ است; و آنچه را شنیدى یا آن كه برایت نقل كنند چه بسا باطل باشد.

15ـ قالَ(علیه السلام): ألْعارُ أهْوَنُ مِنَ النّارِ.([15])

فرمود: سرزنش و ننگ شمردن مردم انسان را، آسان تر است از معصیت و گناهى كه موجب آتش جهنّم شود.

16ـ قالَ(علیه السلام): إذا لَقى أحَدُكُمْ أخاهُ فَلْیُقَبِّلْ مَوْضِعَ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ.([16])

فرمود: وقتى انسان برادر مؤمن ـ و دوست ـ خود را ملاقات نمود، باید پیشانى و سجده گاه او را ببوسد.

17ـ قالَ(علیه السلام): إنَّ اللّهَ لَمْ یَخْلُقْكُمْ عَبَثاً، وَلَیْسَ بِتارِكِكُمْ سُدًى، كَتَبَ آجالَكُمْ، وَقَسَّمَ بَیْنَكُمْ مَعائِشَكُمْ، لِیَعْرِفَ كُلُّ ذى لُبٍّ مَنْزِلَتَهُ، وأنَّ ماقَدَرَ لَهُ أصابَهُ، وَما صُرِفَ عَنْهُ فَلَنْ یُصیبَهُ.([17]) وَ قالَ: مَنْ عَبَدَ اللّهَ، عبَّدَ اللّهُ لَهُ كُلَّ شَىْء.([18])

فرمود: خداوند شما انسان ها را بیهوده و بدون غرض نیافریده و شما را آزاد، رها نكرده است. لحظات آخر عمر هر یك معیّن و ثبت مى باشد، نیازمندى ها و روزى هركس سهمیّه بندى و تقسیم شده است تا آن كه موقعیّت و منزلت شعور و درك اشخاص شناخته گردد. و نیز فرمود: هر كسى كه خداوند را عبادت و اطاعت كند، خداى متعال همه چیزها را مطیع او گرداند.

18ـ قالَ(علیه السلام) لِبَعْضِ وُلْدِهِ: یا بُنَیَّ! لا تُواخِ أحَداً حَتّى تَعْرِفَ مَوارِدَهُ وَ مَصادِرَهُ، فَإذَا اسْتَنْبَطْتَ الْخِبْرَةَ، وَ رَضیتَ الْعِشْرَةَ، فَآخِهِ عَلى إقالَةِ الْعَثْرَةِ، وَ الْمُواساةِ فىِ الْعُسْرَةِ.([19])

به بعضى از فرزندانش فرمود: اى پسرم! با كسى دوستى و برادرى بر قرار نكن مگر آن كه او را از هر جهت بشناسى و مورد اطمینان باشد، پس هنگامى كه چنین فردى را یافتى در همه امور با او باش.

19ـ سُئِلَ(علیه السلام): عَنِ الْبُخْلِ؟ فَقالَ: هُوَ أنْ یَرىَ الرَّجُلُ ما أنْفَقَهُ تَلَفاً، وَما أمْسَكَهُ شَرَفاً.([20])

از حضرت پیرامون بُخل سؤال شد؟ در جواب فرمود: معناى آن چنین است كه انسان آنچه را به دیگرى كمك و انفاق كند فكر نماید كه از دست داده و تلف شده است و آنچه را ذخیره كرده و نگه داشته است خیال كند برایش باقى مى ماند و موجب شخصیّت و شرافت او خواهد بود.

20ـ قالَ(علیه السلام): تَرْكُ الزِّنا، وَكَنْسُ الْفِناء، وَغَسْلُ الاْناء مَجْلَبَةٌ لِلْغِناء:([21])

فرمود: انجام ندادن زنا، جاروب و نظافت كردن راهرو و درب منزل، و شستن ظروف سبب رفاه و بى نیازى مى گردد.

 [1] ـ نزهة النّاظر و تنبیه الخاطر: ص 79، ح 33، بحارالأنوار: ج 78، ص 112، س 8.

[21] ـ كلمة الإمام حسن (علیه السلام): ص 212، بحارالأنوار: ج 73، ص 318، ح 6.