تبیان، دستیار زندگی

  

خسته شده‌اید از بس كه هر روز موهایتان را می‌شویید، ولی انگار نه انگار؛ موهایتان كارخانه‌ روغن‌سازی‌اند.

یا از دست چربی موها می‌‌نالید یا از زبری‌اش یا از ریزشش. چند بار تا به حال به موهایتان فكر كرده‌اید؟ چقدر سعی كرده‌اید در مورد مو بیشتر بدانید؟ شاید این طرف و آن ‌طرف زیاد خوانده باشید كه رشد و نمو مو تا پایان عمر به طور پیوسته صورت نمی‏گیرد. رشد مو در مرحله‌ای متوقف می‌شود و مو می‏افتد و جایش را موی تازه اشغال می‏كند.

هر انسان 100 تا 150 هزار عدد مو بر روى سر خود دارد و در سر یک فرد بالغ هر روز حدود 100 تار مو در حال رشد است و 100 تار مو از ریشه می‏افتد.

ولی حالا دیگر وقتش شده که كمی بیشتر به موهایتان برسید. دستی به سر و رویش بكشید و چیزهای بیشتری راجع به شامپو، نرم‌كننده، ژل و این‌طور چیزها بدانید و این كه چطور می‌توانید موهای خوبی داشته باشید.

شامپوی مناسب

شامپوها هم برای خود دنیایی دارند، دنیایی بزرگ و عجیب! دنیایی كه اگر آن را نشناسید، در آن گم می‌شوید. ما سعی كرده ایم گوشه‌هایی از این دنیا را به شما بشناسانیم.

شامپو‌ها قیمت و خصوصیات متنوعی دارند. شامپوهای ایرانی ارزان‌ترند و شامپو‌های خارجی با قیمت‌های بالاتری در بازار عرضه می‌شوند تا جایی كه در بازار شامپو، شامپوهایی با قیمت سی‌هزار تومان هم پیدا می‌شود! ولی مسلم است كه قیمت بالا دلیل مناسبی برای انتخاب شامپو نیست.

خرید یك محصول مناسب مستلزم پرداخت هزینه ی زیاد نیست، بلكه می‌توان با پرداخت هزینه‌ای معقول و گاهی كم، انتخاب‌های بسیار خوبی كرد.

در بازار بسته به معروف‌بودن مارك شامپو، قیمت‌ آن بالا می‌رود و این لزوما نشانه ی كیفیت بهتر نیست.

چند نكته برای خرید

- گول ظاهر مغازه‌ها و دكور و ادا و اطوار كلاس بالاشهری را نخورید. خیلی از بوتیك‌ها فقط به خاطر منطقه‌شان اجناس بهداشتی را چند هزار تومان گران‌تر می‌فروشند.

- نمایندگی‌ها هم، اسم دهن پركنی است. ولی هر مغازه‌ای كه روی تابلویش، مثلا نوشته باشد «نیوآ» ، نمایندگی رسمی «نیوآ» نیست.

- بیشتر جنس‌های خارجی شست‌وشویی در ایران اصل هستند، مخصوصا مارك‌های رایج. پس اگر جایی خواستند جنس را به دلیل این كه مثلا اصل است به شما گران‌تر بیندازند، حواستان را جمع كنید.

- جنس‌های قلابی یا غیراوریجینال ظاهر تابلویی دارند. ظرف‌ها و قوطی‌های به اصطلاح بنجل با حروف و چاپ‌های كج و كوله یا پلمپ نبودن یا نداشتن جعبه یا بروشور، همه از نشانه‌های قلابی بودن آن است.

- با همه ی این‌ها، هیچ ارزانی‌ای بی‌حكمت نیست. اگر جایی حاضر شدند یك جنس از یك مارك معروف را با یك سوم قیمت به شما بدهند كمی شك كنید.

- به همان اندازه كه می‌توان به نماینده‌های معتبر اعتماد كرد، باید از قاچاق كالاهای بهداشتی ترسید. جنس‌هایی كه از بندر كیش یا آستارا و غیره می‌آیند و ارزان هستند، اكثرا بازار مشترك‌اند.

- به تاریخ مصرف اجناس (مخصوصا شامپو) بسیار دقت كنید.

روش صحیح شست و شوی موی سر

اول موها را به خوبی خیس کنید و بعد کمی‌ از شامپو را به موها بزنید و یک تا سه دقیقه موها را ماساژ دهید تا به خوبی کف کند. آن‌وقت سر را کاملا شسته و آبکشی كنید.

در صورتی که هر روز سر را می‌شویید، یک بار شامپو زدن در هر بار حمام رفتن کافی است. در غیر این صورت، حداقل دو بار شامپو بزنید. شست‌وشو با آب سرد هم مو را درخشان‌تر می‌‌كند.

موقع حمام براى شست‌وشو، سر را پایین بگیرید تا جریان خون در سر بیشتر شود. بعد با شامپوى مناسب و با نوك انگشتان، سرتان را بشویید.

با سرانگشتان، پوست را ماساژ دهید و با حركت‌هاى دورانى به آرامى از پشت سر و بالاى گردن به سمت رستنگاه مو در پیشانى پیش بروید. چند دقیقه به همین ترتیب سر را بشویید و بعد آبكشى كنید.

شامپوهای ضد شوره معمولا دارای دوره و روش مصرف محدودی هستند. روش استفاده ی این شامپوها از اول درمان، معمولا هر روز یا یک روز در میان، به مدت یک ماه و پس از آن به صورت یک بار در هفته و به مدت یک سال است.

موقع انتخاب شامپو، نرم‌کننده و محصولات آرایشی و بهداشتی مو، انواعی را انتخاب کنید که ‌دارای مواد جاذب رطوبت، مانند پروتئین و پانتنول (PANTHENOL) باشند. این مواد، آب را در خود نگه می‌دارند و طراوت مو را حفظ می‌كنند.

انواع مرطوب‌كننده‌هاى مو مثل مرطوب‌كننده‌هاى پوست، رطوبت لازم و از دست‌رفته ی موها را تأمین مى‌كنند، به‌ویژه مرطوب‌كننده‌هاى حاوى اسید لاكتیك، لسیتینو پانتنول یا ویتامین B5 نیز كه به موها نفوذ مى‌كنند، باعث تقویت و افزایش رشد موها مى‌شوند.

اگر عادت به شست‌وشوی روزانه موهایتان دارید، از شامپوهای ملایم نظیر شامپو بچه یا شامپوهایی كه PH خنثی دارند، استفاده كنید.

پس از هر بار شست‌وشو از یك نرم‌كننده استفاده كنید. نرم‌كننده‌ها فلس‌هاى ریز روى موها را در جاى خود مى‌چسبانند و موجب نرم شدن موها و حفظ سلامتى آن‌ها مى‌شوند. نرم‌كننده را با نوك انگشتان به سر موها ماساژ دهید، ولی آن را به ریشه‌هاى مو نزنید، چون موجب چرب شدن سریع‌تر موها مى‌شود. بگذارید نرم‌كننده چند دقیقه بماند و بعد موها را آبكشى كنید.

یاسمن شریعتی

توجه به این نكته ضروری است كه هر چند مو از سلول های مرده تشكیل شده ولی خود از وضع درون انسان حکایت می کند. نگهداری از مو از جمله حساسیت های یك فرد اجتماعی است و مو كه خود سلولی بی جان است به انسان جان می بخشد تصور یك انسان بدون مو، ابرو و مژه كه بیشتر به یك روح شبیه است تصوری ترسناك است. متأسفانه برخی محصولات آرایشی و به اصطلاح بهداشتی بیش از سودی كه به مو برسانند ضرری می رسانند كه تا سال ها ماندگار و پابرجاست! استفاده از مواد نفتی چون پارافین یا روغن هایی كه از تركیبات آن كسی جز سازنده اش آگاه نیست (چون نظیر انواع واكس و كرم مو و...) برای بعضی از مردم علی الخصوص جوانان عادت شده و جالب اینجاست كه انتظار ریزش و یا سفید شدن یك دانه مو را هم ندارند. استفاده از موادی كه هیچ بار تغذیه ای برای بدن ندارند، فقط شكم پركن هستند و بدن را با فقر مواد غذایی روبرو می كنند كه خود از عوامل مؤثر ریزش مو سفید شدن و... است. موادی چون چیپس، پفك، تخمه و...از همین دسته اند. یكی دیگر از علل بسیار مهم ریزش و ضعف مو در مردان، استعمال دخانیات است كه حتی با علم به ضرر آن باز هم شاهد ترویج آن در بین جوانان و حتی پزشكان هستیم. سیگار کشیدن باعث جمع شدن چربی زائد در اطراف پیاز مو و مانع رسیدن مواد غذایی به آن می شود. انجام برخی كارها كه البته نیاز به همت و اراده دارد در مراقبت از مو از اهمیت زیادی برخودار است. مثلاً كمتر خانواده ای است كه برنج این منبع بزرگ ویتامین به خصوص ویتامین های خانواده «B»  را به طور صحیح مصرف كند و آن را آبكش نكند. ما به پوست «برنج» كه همان سبوس است به چشم ماده ای زائد و كاه صفت نگاه می كنیم در حالی كه در کشورهای غربی با استفاده از آن انواع داروها را برای سفید شدن پوست و سیاه شدن مو و... می سازند و با چند برابر قیمت به كشورهای مصرفی می فروشند. چند دستور راحت كه فقط نیاز به كمی رعایت دارد را برای شما می آوریم:

1 - سعی كنید در برنامه غذایی خود از سبزیجات  و میوه  های تازه بسیار استفاده شود. خوردن سبزیجاتی چون كرفس، جعفری، كاهو و اسفناج توصیه می شود. اسفناج جدا از تقویت غده های رنگینه ای مو، منبع عظیم آهن است كه باعث تقویت استخوان، ناخن و مو می شود. ذكر این نكته ضروری است كه اسفناج در حالت عادی در بدن دارای جذب بسیار پایینی است و باید همراه آبلیمو یا ماست خورده شود.

2 - بعد از استحمام اگر موهای شما پف می كند به جای استفاده از ژل ها كه باعث خفه شدن مو می شود، از روغن های مفید گیاهی استفاده كنید و البته به یاد داشته باشید كه هیچ روغنی نباید بیش از 3 ساعت روی سر بماند و پس از آن باید با یك شامپوی خوب شسته شود.

3 - از حنا - این گیاه مفید - استفاده كنید. خود حنا به هیچ وجه با شامپوهای حنا قابل مقایسه نیست. اگر از رنگ دادن حنا خوشتان نمی آید می توانید از پودر گل ختمی استفاده كنید. به این ترتیب دیگر حنایتان رنگ نمی دهد، به علاوه از خواص خود ختمی نیز بهره برده اید.

4 - شلتوك یا همان سبوس برنج، گیاه ارزان قیمتی است كه در هر عطاری یافت می شود. می توانید برای سفید شدن پوست و سیاه شدن مو از دم كرده آن مانند چای استفاده كنید.

5 - از رسیدن گرد و خاك و دود به موهایتان جلوگیری كنید كه دشمن مو هستند.

پاك كردن، تقویت كردن، غذا دادن و رساندن مواد مغذى به پوست، سه اصل اساسى برنامه مراقبت از پوست است.

براى این منظور به نكات زیر توجه كنید:

- براى مالیدن كرم به صورت، نوك انگشتان را با ملایمت و به صورت دایره ای وار، از پایین به بالا روى صورت حركت دهید تا كرم جذب پوست گردد.

- صورت را ماساژ دهید تا كرم جذب شود. حدوداً 20 دقیقه طول مى كشد تا كرم كاملاً جذب پوست صورت شود.

- اجازه ندهید كرم بیش از 20 دقیقه روى صورت شما باقى بماند، زیرا پس از این مدت باعث جذب دود و گرد و غبار و انسداد منافذ پوست می شود.

- براى پاك كردن كرم از یك تكه پنبه یا دستمال كاغذى مرطوب استفاده كنید تا رطوبت پوست از بین نرود.

- حوله مخصوص صورتتان را تمیز و نرم نگه دارید.

- هنگام خواب كرم روى صورتتان را پاك كنید و با كرم به رختخواب نروید. به عبارتى اگر از كرم هاى شب استفاده مى كنید، نیم ساعت قبل از خواب به صورتتان كرم بمالید. 20 دقیقه صبر كنید تا كرم كاملاً جذب پوست شما شود. سپس به آرامى با یك تكه پنبه مرطوب صورتتان را پاك كنید.

تمیز كردن پوست

اولین قدم مراقبت از پوست، تمیزكردن آن است. عرق، چربى، گرد و غبار، لوازم آرایش ، چرك و باكترى ها را نمى توان با شست وشوى معمولى پاك كرد. براى پاك كردن صورت به پاك كننده مناسب نیاز دارید. كرم هاى پاك كننده در منافذ پوست نفوذ و عمیقاً پوست را پاك مى كنند.

هنگام تمیز كردن پوستتان به نكات زیر توجه كنید:

- همیشه موهایتان را قبل از شروع كار، جمع كنید تا چرب نشود.

- مقدارى كافى از كرم پاك كننده را روى گونه ها، چانه، پیشانى و گردن بمالید. سپس با انگشتان از پایین به بالا و از داخل به خارج صورتتان را ماساژ دهید. نقاط حساس اطراف بینى، زیر چانه، گردن و نزدیكى لاله گوش را با دقت بیشترى تمیز كنید.

- همیشه از پنبه مرطوب براى پاك كردن صورت استفاده كنید، زیرا پنبه خشك رطوبت پوست را از بین مى برد.

- فرایند پاك كردن را چند بار تكرار كنید تا پنبه اى كه با آن صورتتان را پاك مى كنید، كاملاً تمیز شود.

- صورتتان را دو بار در شبانه روز، یك بار صبح و یك بار قبل از خواب پاك كنید.

برای آشنایی با طرز تهیه چند نوع کرم پاک کننده اینجا را کلیک کنید.

نوجوانی دوران بلوغ جسمی، احساسی، اجتماعی و عقلانی است و برای رشد مناسب جسمی و روانی، نوجوان  نیاز به میزان بالایی (بالاتر از نیاز دوران پس از بلوغ) كلسیم، آهن و مقدار كافی پروتئین دارد.

آمار كمبود مواد مغذی خصوصاً پروتئین در نوجوانان هشدار دهنده است. نزدیك به نیمی از افراد به علت كمبودهای غذایی در سنین نوجوانی، مبتلا به كوتاه قدی یا كمبود وزن در سنین بالاتر می شوند. تغییرات فیزیكی و جسمی زیادی در دوران بلوغ رخ می دهد؛ افزایش سریع قد، رشد اندام های جنسی، افزایش درصد چربی بدن دختران و افزایش میزان پروتئین بدن پسران از این جمله است. اگر چه سنین بلوغ 5 تا 7 سال طول می كشد، ولی حداكثر رشد قدی  طی 18 تا 24 ماه صورت می گیرد كه در این دوران نوجوان احتیاج به حمایت شدید تغذیه ای جهت دریافت انرژی و پروتئین دارد.

مقدار پروتئین مواد نیاز

15 تا 20 درصد انرژی مصرفی نوجوانان باید از پروتئین تامین شود، یعنی داشتن یك رژیم پر پروتئین. رژیمی كه شیر و ماست به اندازه كافی دارد و نوجوان هر روز گوشت، حبوبات و تخم مرغ مصرف كند.

مواد دیگر مورد نیاز برای رشد قدی نوجوان

مصرف كافی انرژی، كلسیم ،آهن و روی برای رشد قدی نوجوان ضروری است. از ویتامین ها نیز ویتامین های گروه  B اساسی اند.

غذاهای مورد علاقه نوجوان

در این سن تمایل به استقلال در نوجوان افزایش می یابد و مصرف غذا در خارج از منزل بیشتر می شود. تاثیر فرهنگ خانواده، بر نحوه غذا خوردن نوجوان كمتر شده و بیشتر تحت تاثیر تبلیغات و افراد هم سن و سالش قرار می گیرد. مثلاً بیشتر دختران نوجوان در اثر تبلیغات متعدد، برای رسیدن به اندامی لاغر و باریك شروع به كم خوراكی می كنند كه زیان بارترین آثار را بر رشد آنها می گذارد. این در حالی است كه اكثر آنها از نظر وزنی مناسب هستند و فقط خیال می كنند كه اضافه وزن دارند. از این رو خانواده ها باید به شدت مراقب نحوه تغذیه نوجوانانشان باشند.

مواد غذایی كه نوجوان برای تامین پروتئین نیاز دارد

یك دختر نوجوان روزانه 45 گرم و یك پسر نوجوان 55 گرم پروتئین نیاز دارد.

یك نوجوان هر روز باید:

 1) یك لیوان بزرگ شیر و یك كاسه ماست به مقدار 240 سی سی (یك لیوان) بخورد.

2) حبوبات یا تخم مرغ مصرف كند( حبوبات پخته به میزان 6 قاشق غذاخوری یا یك عدد تخم مرغ).

3) هر روز 30 گرم پنیر ( بهاندازه یك قوطی كبریت) مصرف كند.

4) 60 تا 120 گرم گوشت مرغ یا گوشت گوسفند كم چربی دریافت كند.

علاوه بر مواد غذایی كه در بالا ذكر شد، غلات كامل (مثل نان سبوس دار) و سبزی ها نیز مقدار كمی پروتئین به بدن می رسانند كه با  رعایت یك رژیم متعادل ومتنوع مواد غذایی ضروری برای رشد نوجوان تامین می شود . پس بهترین راه این است كه نوجوان از همه موادغذایی مصرف كند واینطور نباشد كه  به بعضی غذاها علاقه شدید نشان دهد و دیگر مواد غذایی را مصرف نكند، مثلاً مرتب شیر بخورد، ولی لب به گوشت نزند كه در این صورت رشدش به مقدار مناسب صورت نمی گیرد چون بعضی مواد مغذی در گوشت و بعضی در شیر موجود هستند.

مصرف پروتئین در نوجوانان گیاهخوار

گیاهخواری به طور زیادی در بین نوجوانان رواج دارد. آنها یا با برنامه ریزی تصمیم به رژیم گیاهخواری می گیرند و یا اینكه به علت عدم علاقه به گوشت و محصولات گوشتی از مصرف آنها سرباز می زنند. ولی نكته مهم اینجاست كه آنها بایستی پروتئین مورد نیازشان را از مواد غذایی دیگر كسب كنند.

برای این گروه از نوجوانان شیر كم چربی و پنیر منابع خوبی از پروتئین هستند. همچنین حبوبات به شكل عدسی یا انواع لوبیاها در آش و غذاهای دیگر، نان های كامل مثل سنگك، مغز بادام، بادام زمینی و غیره باید به طور مرتب مصرف شوند.

* نكته:مسئله مهم این است كه نوجوان گیاهخوار برای دریافت كلیه اسیدهای آمینه مورد نیازش، بایستی تركیبی از مواد پروتئین دار را مصرف كند؛ مثل تركیب حبوبات و غلات (عدس پلو، لوبیا با نان) یا تركیب لبنیات با غلات (مثل ماكارونی با پنیر، پیتزای سبزیجات)، كه تركیب مناسب و كاملی است و كفایت پروتئین آن در حد گوشت است. سویا نیز یكی از منابع خوب پروتئین گیاهی است.

نوجوان گیاهخوار باید مراقب باشد تا آهن و كلسیم را به مقدار كافی و لازم دریافت كند و اگر هیچ نوع غذای حیوانی مثل لبنیات و تخم مرغ را مصرف نمی كند ، یعنی گیاهخوار محض است، احتیاج به مكمل ویتامینB12 دارد.

نوجوانان بدنساز

بعضی از نوجوانان برای عضلانی تر شدن ورزش بدنسازی را انجام می دهند و اغلب این افراد تمایل به مصرف مكمل دارند. به عنوان مثال اگر نوجوانی قصد دارد بازو و شانه های عضلانی تری داشته باشد، سراغ مغازه های فروش پودر و قرص های مخصوص ورزشكاران می رود و فروشنده به او توصیه می كند، مقدار مشخصی مكمل را با غذا مصرف كند، در صورتی كه اگر سراغ یك پزشك متخصص ورزشكاران و یا سراغ یك متخصص تغذیه برود به او توصیه می شود كه یك رژیم متعادل با مقدار كافی پروتئین مصرف كند و سه بار درهفته به شنا برود و ورزش های مخصوص عضلات فوقانی بدن را در باشگاه تمرین كند.به نظر شما كدام راه بهتر است؟

البته برای ورزشكارانی كه به طور حرفه ای و دائمی، بدنسازی را انجام می دهند، مصرف مكمل تحت نظر متخصص توصیه می شود و در صورتی كه نوجوان، خودسرانه به  مصرف مكمل بپردازد، تنظیم هورمون ها وسلامت استخوانهایش به خطر می افتد.

با امید سلامتی و تندرستی برای تك تك شما عزیزان

كارشناس تغذیه

شایعه‎ها ما را به جهنم می‎برند؟!

همه انسان‎ها در مقابل اعمال خود مسئول و پاسخگو هستند چه در مقابل قانون مادی و چه در مقابل قانون الهی. البته قانون مادی در بین مسلمانان به نوعی همان قانون الهی است چرا که قوانین ما بر اساس قرآن و احکام الهی تنظیم می‎شوند و اگر جایی می‎بینیم که قانون ما اشکال دارد ربطی به قانون اسلام ندارد چرا که یا ما قانون را کامل تنظیم نکرده‎ایم و یا قانون و حکم الهی را درست درک نکرده و در نتیجه قانون درستی وضع نکرده‎ایم .

بهرحال اگر دستورات الهی را به کار بندیم قطعا سعادتمند می‎شویم و هیچ شکی در این امر نیست .

خداوند در ضمن آیه‎ای می‎فرماید:

«وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولـئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً (1)؛ و چیزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن، زیرا گوش و چشم و قلب، همه مورد پرسش واقع خواهند شد.

آیه فوق درسی برای انسان‎سازی است که گفتار و كردار انسان باید آگاهانه و مسئولانه باشد و تنها از دانش و آگاهى پیروى شود نه پندارها و بافته‏ها و هواهای نفس؛ که بدعاقبتی برای انسان به همراه می‎آورد.

این آیه شریفه عمومیت دارد و هرگونه گفتار، كردار، نوشتار و حرکتی را كه بر اساس دانش و آگاهى نباشد، همه را شامل مى‏شود و منظور این است كه تنها آنچه را که مى‏دانى درست است بیان کن، و تنها از آنچه یقین دارى حقیقت دارد پیروى كن، و جز آنچه را كه به درستى آن ایمان و یقین ندارى نگو و انجام نده و پیروى منما.

برخی با استدلال به این آیه معتقدند كه عمل به خبر واحد و نیز اعتماد و عمل به قیاس درست نیست، چرا كه قرآن از پیروى آنچه انسان به آن یقین ندارد و به راستى و درستى آن آگاه نیست، نهى فرموده است، چرا که:

اِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ اُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْئُولاً. به راستى كه گوش از آنچه شنیده، چشم از آنچه دیده و دل از آنچه خواسته، بازخواست خواهد شد. به بیان دیگر، همه صاحبان گوش و دل و چشم مسئولند و در برابر كارهایى كه به وسیله این ابزارهاى شناخت و این نعمت‏هاى گران خدا انجام مى‏دهند پرسش خواهند شد. به باور برخى، خود این اعضا و این ابزارهاى شناخت مسئولند و از خود آنها پرسش مى‏شود. (2)

نظر علامه طباطبایی(ره) در مورد این آیه اینست که می توان برای معنا کردن آیه، جمله را اینگونه برگرداند که: "لا تقف ما لیس لك به علم فانه محفوظ علیك فى سمعك و بصرك و فؤادك؛ پیروى مكن چیزى را كه علم به صحتش ندارى زیرا گوش و چشم و دل تو، علیه تو شهادت خواهند داد. پس آیه شریفه از اقدام بر هر امرى كه علم به آن نداریم نهى مى‏فرماید، چه این كه اعتقاد ما جهل باشد و یا عملى باشد كه نسبت به جواز آن و وجه صحتش جاهل باشیم، و چه این كه ترتیب اثر به گفته‏اى داده كه علم به درستى آن گفتار نداشته باشد.

چرا که خداوند متعال از گوش و چشم و قلب سوال مى‏كند؛ از آیه شریفه "الْیَوْمَ نَخْتِمُ عَلى‏ أَفْواهِهِمْ وَ تُكَلِّمُنا أَیْدِیهِمْ وَ تَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِما كانُوا یَكْسِبُونَ"؛ برمى‏آید كه اعضاء و جوارح آدمى، همه به سخن مى‏آیند. چه در آن عقاید و اعمالى كه پیروى از علم شده باشد، و چه در آنها كه پیروى غیرعلمی شده باشد.(3) 

در تایید این مبحث، رسول خدا(صلى الله علیه و آله) می‎فرماید: لا یزول قدم عبد یوم القیامة بین یدی الله عزّ و جلّ حتى یسأله عن اربع خصال: عمرك فیما افنیته، و جسدك فیما ابلیته، و مالك من این كسبته و این وضعته، و عن حبّنا اهل البیت(4) ؛ در روز قیامت هیچ بنده‏اى در حضور پروردگار گامى به سوى بهشت برنمی‎دارد تا از چهار چیز مورد بازخواست و سوال قرار گیرد؛ خدا از او مى‏پرسد:

1- عمرت را در چه راه و كارى سپرى كردى؟

2- جسم و نیروهاى آن را چگونه و در خدمت چه هدف‏هایى فرسوده ساختى؟

3- ثروت و دارایى خویش را از كدامین راه گردآورى و كجا هزینه نمودى؟

4- از محبت ما خاندان رسالت مى‏پرسند.

حال که به اهمیت موضوع پی بردیم و دانستیم که در مقابل تک تک اعمالمان مسئول هستیم و معنای آیه شریفه را متوجه شدیم؛ به ذکر یک بیماری اساسی در جامعه‎مان می‎پردازم.

شایعه‎سازی و شایعه‎پراکنی یکی از شایع‎ترین بیماریها در جوامع است. البته نه این که بیماری خاص جوامع امروزی باشد؛ نه بلکه این بیماری قدمت بسیار دارد ولی در این عصر نحوه انتشارش تغییر یافته است.

حال من تاریخ را ورق می‎زنم و به صفحات گذشته آن می‎رسم. به زمان حضرت علی(علیه‎السلام). عجب وقایع تلخی دیده می‎شود، با مطالعه آنها از مظلومیت امیرالمومنین(علیه‎السلام) دلم به درد می‎آید و بغض گلویم را می‎فشارد. در آن عصر آنقدر در مورد شخصیت والای حضرت شایعه‎پراکنی کردند و آنقدر در مورد ایشان تبلیغات سوء نمودند که وقتی حضرت در محراب نماز، ضربه‎ای بر فرق مبارکشان وارد شد و به واسطه آن به شهادت رسیدند و خبر منتشر شد؛ مردم گفتند که مگر علی نماز هم می‎خواند؟! حال ببینید در مورد امامی که عبادتش مشهور بود و مناجات‎هایش زبانزد، چه گفتند. این حرف در اثر شایعاتی بوده که این مطلب را در اذهان مردم ایجاد کرده بود.

وای بر روزی که به واسطه شایعات، حقی را ناحق و ناحقی را حق جلوه دهیم.   

خدای متعال در آیه کریمه فوق با صراحت اعلام می‎دارد که در مورد چیزی که علم و یقین ندارید سخن نگویید و در آن مقطع توقف کنید؛ چرا که تک تک اعضاء ما مسئول و پاسخگو هستند.

حال از شما می‎پرسم که انصافا ما چقدر به این آیه پایبند بوده‎ایم؟!

چقدر مراقب سخنان و اعمال خود بوده‎ایم؟!

چقدر دقت داشته‎ایم حرفی را که به آن اطمینان نداریم، جایی مطرح نکنیم؟!

در بالا به این نکته اشاره کردیم که شایعه‎پراکنی بیماری جدیدی نیست اما ابزار جدیدی برای انتقال یافته است. پیامک، وبلاگ، ایمیل‎ و بلوتوث ابزاری برای انتشار سریع میکروب شایعه در این عصر شناخته شده‎اند.

ما مخالفتی با علم و پیشرفت نداریم ولی با استفاده نادرست از ابزار، سخت مخالفیم که این مخالفت سلیقه شخصی نیست بلکه الهام گرفته از دستورات الهی است.

آیا وقتی به شما پیامکی می‎رسد، قبل از ارسال آن به دیگران متنش را مورد بررسی قرار می‎دهید یا سریع بدون توجه به صحت و سقم آن، به دیگران ارسال می‎کنید؟

در ضمن صحت و سقم خبر یا مطلب که جای خود دارد که از شروط خبررسانی است، اما گاهی خبر صحت دارد اما نباید برای حفظ آبروی افراد، آن را انتشار داد. چقدر در ارسال پیامک‎ها به این نکات توجه می‎کنیم؟!

آیا هیچ به این موضوع توجه کرده‎ایم که چه بسیار دروغ‎ها، تهمت‎ها، غیبت‎ها را از طریق پیامک منتشر کرده‎ایم؟!

آیا به این موضوع دقت داشته‎ایم که از طریق پیامک چقدر دیگران و لهجه‎های مختلف را تمسخر کرده‎ایم؟!

در اینجا یک سوال اساسی از شما می‎پرسم لطف کنید و با خود صادق باشید، سپس پاسخ دهید:

فرض کنید به محضر امام زمان(عج)، - همانی که منتظر ظهورش هستید- رسیده‎اید و امام قصد بررسی گوشی موبایل شما را دارند. آیا به راحتی و بدون دلهره گوشی موبایل را تقدیم ایشان می‎کنید؟ و یا با ترس و دلهره که نکند امام آن فیلم غیراخلاقی را ببیند، نکند آن عکس را ببیند، و یا آن متن نادرست پیامک را بخواند و هزار نکند دیگر ...، گوشی را به امام می‎دهید؟!

در مرحله بعد با امام زمان(عج) عهد ببندیم که هر پیامکی به دستمان رسید را بدون بررسی برای کسی ارسال نکنیم.

در سومین گام از اشتباهات گذشته در این زمینه توبه کنیم و به خدا قول دهیم که دیگر تکرار نکنیم.  

امیدوارم که خداوند توبه ما را پذیرا باشد.

پی‎نوشت‎ها:

1- الاسراء، 36 .

2- برگرفته از تفسیر مجمع البیان، طبرسی، ذیل تفسیر آیه .

3- برگرفته از تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ذیل آیه شریفه .

4- مستدرک سفینة البحار، شیخ علی نمازی شاهرودی، ج 4 عربی، ص 53 .

اهل بیت (ع) و اقامه نماز

امام حسین (ع ) : "الذین ان مکنا هم فی الارض اقاموا الصلاة " قال : هذه فینا اهل البیت

(در تفسیر آیه ) "کسانی که اگر ما به آنها در زمین قدرت و حکومت دهیم ،

نماز را به پا می دارند" فرمود: این در مورد ماخاندان اهل بیت است .

( بحار الانوار، ج ,24 ص 166 )

امام باقر (ع ) : بنی  الاسلام علی خمس : الصلوة و الزکوة و الصوم و الحج و الولایة

اسلام بر روی پنج پایه بنا شده است : نماز، روزه ،زکات ، حج ، ولایت .

( کافی ، ج 2، ص 17 )

پیامبر (ص ) : ان الصلوة قربان المؤمن

همانانماز خواندن وسیله نزدیکی مؤمن به خداست .

( کنز العمال ، حدیث 18907 )