تبیان، دستیار زندگی

محمود حاج‌زمان: برج دبی که اکنون مرتفع‌ترین ساختمان جهان محسوب می‌شود، با پشت سر گذاشتن رقبا، تمام رکودهای ممکن را به خود اختصاص داده است. این برج با نام رسمی برج خلیفه، پس از 6 سال عملیات عمرانی در 4 ژانویه / 14 دی امسال افتتاح شد.

برج دبی قسمت مرکزی و شاهکار پروژه‌ای عظیم در قلب شهر دبی است. این پروژه که با نام پروژه مگا شناخته می‌شود، در زمینی به وسعت 200 هکتار اجرا خواهد شد و مشتمل بر 30هزار واحد مسکونی، 9 هتل، 2.5 هکتار پارک، 19 برج مسکونی، بازار بزرگ دبی و 12 هکتار دریاچه است. هزینه کل پروژه بالغ بر 20 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

ساخت برج دبی تصمیمی حکومتی به منظور تغییر اقتصاد تجارت‌محور و نفت‌محور دبی به یک اقتصاد گردشگر محور بود. حدود 90 درصد از مساحت شیخ‌نشین دبی را بیابان و زمین‌های بایر تشکیل می‌دهد و حکومت دبی قصد دارد با اجرای پروژه‌های بلند پروازانه‌ای همچون برج دبی، جزایر نخل و غیره، جهانیان را با دبی آشنا نماید و سالانه ده‌ها میلیون نفر را به آنجا بکشاند.

طراحی و معماری برج دبی
معماری برج دبی تلفیقی از الگوهای سنتی معماری اسلامی و معماری مدرن است. طرح اولیه برج از یکی از گل‌های صحرایی امارات به نام Hymenocallis الهام گرفته شده است.

معمار اصلی برج دبی، آدریان اسمیت از شرکت اس.او.ام است. این شرکت طراحی برج‌های شیکاگو و برج آزادی نیویورک (جانشین برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی) را نیز بر عهده داشته و طرح برج دبی، یادآور ایده طراحی برج 1600 متری ایالت ایلی‌نویز در آمریکاست.

برج دبی از سه بال تشکیل شده که حول یک هسته مرکزی قرار گرفته‌اند. این حالت وضعیت ایستایی مناسبی را برای برج ایجاد می‌کند. بال‌ها با افزایش ارتفاع برج به‌صورت پله‌ای به سمت هسته مرکزی عقب‌نشینی می‌کنند، در نتیجه سطح مقع برج دبی با افزایش ارتفاع کاهش می‌یابد. در بالای برج نیز یک منار مخروطی شکل قرار دارد. فرم Y شکل برج دبی باعث می‌شود بیشتر واحدهای این برج دیدی به سمت خلیج فارس داشته باشند.

برج دبی با کاربری چند منظوره اداری-تجاری، مسکونی، خدماتی و تفریحی، دارای 162 طبقه است که غیر از 37 طبقه اول برای هتل برج، طبقات 45 تا 108 برای 700 واحد آپارتمان شخصی و طبقه 78 برای یک استخر، بقیه طبقات به شرکت‌های تجاری اختصاص داده شده است. لابی برج در طبقه 123 و عرشه دید‌بانی در طبقه 124 قرار دارد. تجهیزات مخابراتی نیز در منار مخروطی بالای برج قرار می‌گیرد.

دکوراسیون داخلی برج نیز توسط جورجیو آرمانی طراحی شده است.

مشخصات سازه‌ای برج دبی
برج دبی شبیه سازه لوله‌ای برج سیرز در شیکاگو است، با این وجود این برج یک سازه لوله‌ای محسوب نمی‌شود. از مهم‌ترین مشکلاتی که مهندسان در ساخت برج تجربه کردند، می‌توان به طراحی لرزه‌ای سازه، نیروی باد حاکم در طراحی سازه‌ای، انتقال نیرو و مصالح در ارتفاعات زیاد و طراحی نمای خارجی مقاوم در برابر شرایط آب‌وهوایی سخت دبی شامل دمای بالای محیط، طوفان‌های شن و تابش فرابنفش خورشید سوزان اشاره کرد. هم‌چنین در ساختمان‌های بلند، تغییرات فشار و دما با افزایش ارتفاع محسوس است که اثرات آن را باید در طراحی سازه لحاظ کرد.

برج دبی بیش از 500 هزار تن وزن دارد. این ابرسازه بر روی فونداسیون مثلثی شکلی به ضخلمت 3.7 متر قرار گرفته و خود فونداسیون نیز توسط 192 شمع به قطر 1.5 متر و طول 50 متر نگه داشته می‌شود. در فونداسیون برج از بتن با چگالی بالا و نفوذپذیری اندک، به همراه حفاطت کاتدیک در زیر آن استفاده شده تا هرگونه اثر مخرب ناشی از حملات شیمیایی آب‌های زیرزمینی را به حداقل برساند.

مهندسان، سازه بتنی برج را که به شکل یک Y پهن است، به فرم پله‌ای ساخته‌اند، در نتیجه برج دارای سطح مقطع متغیری است. این ترفند برای کاهش نیروی باد بر برج استفاده شده و علاوه بر مزایای زیبایی و کارکردی، برای شکل دادن هسته سازه‌ای برج نیز به کار رفته است. هر کدام از بال‌های برج، بال‌های دیگر را توسط هسته مرکزی شش ضلعی برج نگهداری می‌کند. هسته مرکزی همچنین مقاومت پیچشی سازه را فراهم می‌آورد.

دیوارهای میانی در هر بال از هسته مرکزی تا انتهای بال امتداد می‌یابد و به دیوارهای سرچکشی (Hammerhead) ختم می‌شوند. این دیوارهای میانی به همراه دیوارهای سرچکشی مشابه جان و بال یک تیر عمل می‌کنند و مقاوت سازه را در برابر برش و خمش ناشی از باد تامین می‌کند. ستون‌های پیرامونی و طبقه همکف برج نیز این سیستم را تکمیل می‌کند. نتیجه کار برجی است که در برابر حرکت جانبی و پیچشی، بی‌نهایت مقاوم است.

برج دبی در بلندترین نقطه خود در اثر نیروهای جانبی حداکثر 1.2 متر نوسان می‌کند. شاید این مقدار زیاد به‌نظر برسد، اما اگر ساکنان برج از پنجره به بیرون نگاه نکنند، متوجه این حرکت نخواهند شد.

فعالیت‌های کارگاهی
برای ساخت برج دبی از 380 مهندس و تکنیسین ماهر در محل کارگاه و در مجموع، 22 میلیون نفر-ساعت کار استفاده شد. از نکات مهم درباره برج دبی ساخت سازه بتنی آن است. پمپاژ بتن به‌صورت عمودی برای ارتفاعات زیاد، بسیار سخت است. رکورد قبلی مربوط به یک واحد صنعتی نیروگاهی در ایتالیا به ارتفاع 532 متر بود که این رکورد با پمپاژ عمودی بتن تا ارتفاع 601 متر در برج دبی شکسته شد. رسیدن بتن به چنین ارتفاعی حدود 30 دقیقه طول می‌کشد، بنابراین مهندسان مجبور بودند ترکیب بتن را به گونه‌ای تغییر دهند که در این مدت سیال باقی بماند. هم‌چنین برای پمپاژ بتن تا این ارتفاع به پمپ‌های بسیار قوی احتیاج است، به‌طوری‌که فشار بتن در طول عملیات پمپاژ به حدود 200 اتمسفر (معادل فشار آب در عمق 2 کیلومتری) رسید.

برای ساخت برج دبی از روش‌هایی استفاده شد که اگرچه امتحان شده و در عمل کارایی خود را نشان داده بود، اما به دلیل ارتفاع زیاد مهندسان مجبور بودند گاهی تا مرز ناشناخته‌ها پیش بروند. برای آن‌که درکی از بزرگی این پروژه بدست آورید، به آمارهای زیر دقت کنید.

ارتفاع بخش بتنی سازه: 574.4 متر
حجم بتن‌ریزی فونداسیون: 45هزار مترمکعب
حجم بتن‌ریزی کل سازه: 330 هزار مترمکعب
وزن کل آرماتورهای مصرفی : 39هزار تن

رکوردشکنی‌های برج دبی
برج دبی که ارتفاع آن در اوایل اجرای پروژه به دلیل رقابت بین سازندگان برج‌های بلند دنیا پنهان نگاه داشته شده بود، اکنون بر اساس هر سه معیار اصلی انجمن ساختمان‌های بلند و سکونت‌گاه‌های شهری (CTBUH)، بلندترین ساختمان دنیا به حساب می‌آید. این انجمن ساختمان‌ها را بر اساس ارتفاع بالاترین نقطه برج، مرتفع‌ترین نقطه از نظر معماری، و ارتفاع مرتفع‌ترین طبقه مسکونی رتبه‌بندی می‌کند.

بر اساس اعلام سازندگان، ارتفاع برج دبی 828 متر است که 320 متر بیشتر از ارتفاع نزدیک‌ترین ساختمان مسکونی رقیب آن، ساختمان تایپه 101 با 508 متر ارتفاع است. قبل از برج دبی، بلندترین سازه دنیا دکل تلویزیونی KVLY در داکوتای آمریکا با ارتفاع 628.8 متر بود. این برج همچنین رکورد 31 ساله سی.ان تاور کانادا را که با 553 متر ارتفاع، بلندترین سازه خودمتکی(Free-Standing) دنیا بود، شکست.

مهم‌ترین رکوردهای برج دبی عبارتند از:
مرتفع‌ترین ساختمان دنیا؛ مرتفع‌ترین سازه خودمتکی(Free-Standing) دنیا، بیشترین تعداد طبقات را در دنیا، مرتفع‌ترین طبقه مسکونی در ساختمان‌های روی زمین، مرتفع‌ترین عرشه دیدبانی روباز دنیا، سریع‌ترین آسانسورهای دنیا با بیشترین مسافت جابه‌جایی، مرتفع ترین آسانسور باری دنیا.

بر بالای برج دبی، منار مخروطی شکل تلسکوپی قرار دارد که کامل‌کننده معماری برج است و برای ساخت آن، بیش از 4هزار تن فولاد سازه‌ای به‌کار رفته است. قسمت‌های مختلف این مناره با استفاده از یک جک هیدرولیکی و از داخل ساختمان، در محل نهایی خود که بیش از 200 متر ارتفاع داشت، قرار داده شد. این منار مخروطی شکل علاوه بر این‌که مقام برج دوبی را به عنوان بلندترین سازه دنیا تضمین می‌کند، بخشی از تجهیزات مخابراتی و رادیو تلویزیونی برج را در خود جای داده است.

نمای بیرونی برج 142هزار مترمربع مساحت دارد که از شیشه‌های رفلکس، آلومینیوم، پانل‌های فولادی ضدزنگ و پره‌های لوله‌ای عمودی تشکیل شده است. وزن کل آلومینیوم استفاده‌شده در نمای برج معادل 5 هواپیمای غول‌پیکر ایرباس A380 است. پوشش خارجی برج بر اساس حداکثر دمای هوا در تابستان دبی طراحی شده؛ اما جالب اینجاست که دمای هوا در بلندترین نقطه برج دبی به 6 درجه سانتی‌گراد بالای صفر می‌رسد که نسبت به دمای پایین برج بسیار سرد است.

ایمنی برج در برابر آتش و سرعت تخلیه برج، از فاکتورهای مهم طراحی برج دبی بوده است. تمام راه‌پله‌ها با بتن احاطه شده و آسانسور باری و آتش‌نشانی برج 5500 کیلوگرم ظرفیت دارد. از آن‌جا که منطقاً انتظار نمی‌رود مردم 160 طبقه را پیاده طی کنند، هر 25 طبقه، پناهگاه‌هایی با سیستم تهویه برای مواقع اضطراری وجود دارد.

سریع‌ترین آسانسور جهان با سرعت 18 متر بر ثانیه در برج دبی نصب شده است. پیش از ساخت برج دبی، سریع‌ترین آسانسور جهان مربوط به برج تایپه 101 با سرعتی معادل 16.3 متر بر ثانیه بود. برج دبی دارای 52 آسانسور است که به‌صورت دو عرشه‌ای ساخته شده و هرکدام می‌تواند 42 نفر را جابجا کند. همچنین آسانسور باری این برج که تا ارتفاع 504 متری بالا می‌رود، مرتفع‌ترین آسانسور باری جهان محسوب می‌شود.

تاریخ‌های مهم در ساخت برج دبی
ژانویه 2004 / دی 1382: آغاز عملیات خاکبرداری
فوریه 2004 / بهمن 1382: آغاز شمع‌کوبی فونداسیون
مارس 2005 / فروردین 1384: آغاز ساخت سازه برج
ژوئن 2006 / خرداد 1385: رسیدن برج به طبقه پنجاهم
ژانویه 2007 / دی 1385: رسیدن برج به طبقه صدم
جولای 2007 / تیر 1386: رسیدن برج به طبقه 141، کسب عنوان مرتفع‌ترین ساختمان دنیا
سپتامبر 2007 / شهریور 1386: رسیدن برج به طبقه 150، کسب عنوان مرتفع‌ترین سازه خودمتکی دنیا
آوریل 2008 / اردیبهشت 1387: رسیدن برج به طبقه 160، بلندترین سازه ساخت دست بشر
ژانویه 2009 / دی 1387: تکمیل منار مخروطی راس برج، رسیدن برج به ارتفاع نهایی
سپتامبر 2009 / شهریور 1388: تکمیل نمای خارجی برج
ژانویه 2010 / دی 1389: افتتاح رسمی برج دبی

منع : خبر آن لاین

دلیل این پدیده، بازتاب نور خورشید از ذرات گرد و غباری است که درون مدار زمین پخش شده‌اند. شدت این نور هرچه به خورشید نزدیک‌تر شویم، بیشتر می‌شود؛ اما روشنایی آن به قدری کم است که فقط از نواحی بسیار تاریک می‌توان آن‌ها را به سادگی تشخیص داد و در شهرهای بزرگی مانند تهران، دیدن آنها عملا غیرممکن است.

نور منطقه‌البروجی در راستای دایره‌البروج (مسیر ظاهری حرکت خورشید در آسمان) توزیع می‌شود و به همین دلیل، نور منطقه‌البروجی نام گرفته است. این پدیده در فاصله زمانی بسیار کمی نسبت به سپیده روی می‌دهد و به همین دلیل، در گذشته آن را با فجر (سپیده) اشتباه می‌گرفتند؛ از این‌رو به آن، فجر کاذب می‌گفتند تا با فجر صادق که معیار اذان صبح است، اشتباه گرفته نشود. سپیده، پدیده‌ای است که در اثر شکست نور در جو زمین ایجاد می‌شود و به دنبال آن، وقتی ارتفاع خورشید حدود 18 درجه زیر افق باشد، نخستین پرتوهای خورشید در افق ظاهر می‌شوند و پرده‌ای نقره‌ای‌رنگ را به موازات افق شرقی پدید می‌آورند.

ذکر این نکته لازم است که بازتاب نور خورشید از ذرات گرد و غبار منظومه شمسی منحصر به ذرات موجود درون مدار زمین نیست. گرد و غبار فضای بیرونی مدار زمین نیز پدیده‌ای رصدی به همراه دارد که نور مخالف (گگن‌شاین) نامیده می‌شود؛ اما این نور به قدری ضعیف است که فقط نیمه‌شب از تاریک‌ترین آسمان‌های زمین می‌توان آن را تشخیص داد.

آسمان رصدخانه‌های جنوبی اروپا در شیلی به‌قدری تاریک است که این تصویر بی‌نظیر را از نور مخالف می‌توان مشاهده کرد. در پایین تصویر و اندکی بالاتر از گنبد تلسکوپ وسط، می‌توانید کهکشان آندرومدا، نزدیک‌ترین همسایه کیهانی کهکشان خودمان را ببینید. تصویر نور منطقه‌البروجی نیز که در آغاز مطلب دیدید، از همین رصدخانه گرفته شده است.

منبع : خبر آن لاین