تبیان، دستیار زندگی

مورچه‌ها چگونه لانه خود را پیدا می‌كنند

دانشمندان درباره انواع مختلف مورچه ها مطالعه کرده و به این نتیجه رسیده اند که هر نوع مورچه ای طریقه مخصوصی در پیدا کردن راه لانه اش دارد مثلاً بعضی از مورچه ها از طریق نشانه گذاری در روی زمین استفاده می کنند، یعنی وقتی لانه شان را ترک می کنند علائم روی زمین با نشانه می گذارند تا در موقع برگشت بتوانند از روی آن نشانه ها راه لانه خود را پیدا کنند درشت شبیه علائم ساختمانها و یا خیابانها که ما برای پیدا کردن خانه خود از آنها استفاده می کنیم.

دسته دیگر از مورچه ها با نگاه کردن به ارتفاع خورشید و در بالای افق راه خود ار می یابند که بشر جز با استفاده از ابزار و وسایل مخصوص قادر به استفاده از این طریق نیست.

بعضی دیگر از مورچه ها هم از نشانه های روی زمین و خورشید کمک می گیرند ، این مورچه‌ها وقتی می‌خواهند از لانه خود به محل دیگری بروند، زاویه مخصوصی را با خورشید گرفته و كاملاً مستقیم تا آن نقطه می‌روند. هنگام بازگشت برخلاف مسیر رفت نسبت به خورشید برمی گردند. به منظور تحقیق درباره اینكه آیا واقعاً مورچه در جهت‌یابی از خورشید استفاده می‌نماید یا خیر، آزمایش ساده زیر را می‌توانیم انجام دهیم.

با یك چتر مانع رسیدن نور خورشید به مورچه‌ای می‌شویم كه در حال بازگشت به لانه‌اش است و با یك آیینه نور خورشید را از جهت مخالف تابش طبیعی بر روی مورچه‌ می‌تابانیم. مورچه بلافاصله تغییر جهت می‌دهد و از سمت مخالف مسیر قبلی می‌رود.

باید در نظر داشت كه این شیوه جهت‌یابی در مورچه‌ها برای جانوران كوچكی همچون مورچه كه در روز و در مناطق باز فعالیت می‌كنند و مسافت‌های اندك را می‌پیمایند، كاربرد دارد و برای جانورانی كه مسافت‌های زیادی را مهاجرت و یا راه‌پیمایی می‌كنند و یا حركت آنها به زمان زیادی نیاز دارد، به كار نمی‌رود. زیرا با گردش زمین، وضع ماه و خورشید به طور همیشگی در حال تغییر است.

پی نوشتها :

دانشمندان نیز این را با تجربه هایی ثابت کرده اند آنها ابتدا روی مورچه نشانه گذاری کردند و سپس آنرا به حال خود گذاشتند و شروع به تعقیب آن نمودند و بعد از آنکه مورچه تکه خوراکی پیدا کرد و خواست که به لانه اش برگردد، آنها آنرا بلند کرده و نقطه دیگری که درست مخالف لانه اش بود قرار دادند یعنی اگر قبلاً رو به مشرق بوده حالا رو به طرف مغرب گذاشته شد در این حالت مورچه نمی توانسته از آفتاب کمک بگیرد چونکه به نظر آن ظاهراً آفتاب در یک جای دیگر بود.
بنابراین ابتدا مورچه مدتی سرگردان شده و شروع به اینطرف و آنطرف رفتن نمود. ولی بالاخره با یافتن یک نشانه زمینی به خانه خود رسید دانشمندان با تعیین و حساب وقت این آزمایش ها به این نتیجه رسیده اند که بعضی اوقات یک مورچه ممکن است چندین ساعت برای پیدا کردن نشانه زمینی که راهنمای او در رسیدن به لانه اش می باشد، به جستجو بپردازد و در آخر مورچه هایی وجود دارند که با بو کشیدن لانه خود را می یابند.

عطارد ، نماد خدای پیغام آور

عطارد نماد خدای پیغام‌آور، هِرمِس است. علّت این نام‌گذاری که عطارد با بیشترین سرعت به دور خورشید می‌گردد و هرمس نیز به تندپا بودن و چابکی مشهور است.
عطارد، نزدیک‌ترین همسایه‌ی خورشیدِ زندگی‌بخش، دنیایی از رکوردهاست. از میان همه‌ی اجرامی‌که از فشرده شدن ابر پیش‌ستاره‌ای خورشید به وجود آمده‌اند، عطارد در بیشترین گرما شکل گرفته است. روز آن از پگاه تا شامگاه برابر با ۵۹ روز زمینی، طولانی‌ترین روز منظومه شمسی بوده و حتی از یک سال خودش بیشتر است. هنگامی‌که به سمت‌الشمس، نزدیک‌ترین نقطه به خورشید، می‌رسد، حرکت آن به اندازه‌ای سریع است که از دیدگاه ناظری که بر سطح آن قرار دارد، خورشید در آسمان متوقف شده، رو به عقب حرکت می‌کند.این کار تا زمانی که حرکت وضعی سیّاره،پیشی گرفته و خورشید را دوباره به حرکت رو به جلو وادارد، ادامه خواهد داشت. در طی روز، دمای سطح آن به حدود ۷۰۰ درجه کلوین، گرم‌تر از سطح هر سیّاره دیگر، بیش از دمای ذوب سرب رسیده، در شب به ۱۰۰ درجه کلوین، که برای انجماد کریپتون کافی‌است، سقوط می‌کند.

چنین مواردی، به طور استثنایی، عطارد را برای ستاره‌شناسان جذاب می‌کند. به همین دلیل چند تلاش مخصوص، برای پژوهش‌های علمی، درباره‌ی این سیّاره انجام شده است. خواص استثنایی عطارد، آن را برای تطبیق و هماهنگی با هر طرح فراگیرِ تکامل منظومه شمسی، با مشکل روبرو نموده است. ولی از سوی دیگر، همین خواص غیر معمول، به نوعی یک محک دقیق و حساس، برای فرضیه‌های ستاره‌شناسان است. هرچند عطارد، پس از زهره و مریخ نزدیک‌ترین همسایه‌ی زمین است، تنها درباره‌ی پلوتوی دوردست، کم‌تر از آن می‌دانیم. بیشتر دانش ما درباره‌ی عطارد، از جمله پیدایش و تکامل، میدان مغناطیسی اسرارآمیز، جو رقیق، هسته‌ی احتمالاً مایع و چگالی بسیار بالای آن در پرده‌ای از ابهام باقی مانده است.
عطارد به روشنی می‌درخشد، اما چنان دور است که ستاره‌شناسان پیشین نتوانستند هیچ جزییاتی از عوارض زمینه‌ی آن را تشخیص دهند‌ و فقط مسیر حرکت آن در آسمان را ترسیم کرده‌اند. همانند دیگر سیارگان درونی، عطارد از دیدگاه ناظر زمینی، هرگز بیش از ۲۷ درجه از خورشید دور نمی‌شود. این زاویه کوچک‌تر از زاویه‌ای است که در ساعت ۱، عقربه‌های یک ساعت با هم تشکیل می‌دهند. پس به‌این ترتیب، دیدن آن تنها در طول روز امکان‌پذیر است که آن هم به دلیل پخش شدن نور خورشید منتفی است، مگر در هنگام طلوع یا غروب که خورشید درست در زیر افق قرار دارد. ولی در آن هنگام، عطارد در آسمان بسیار پایین قرار گرفته است و نور آن باید از میان هوایی گذر نماید که تا ۱۰ بار آشفته‌تر و متلاطم‌تر از هوایی است که درست بالای سر ما قرار دارد. بهترین تلسکوپ‌های زمینی تنها توانایی دیدن عوارضی از سطح عطارد را دارند که چند صد کیلومتر یا بیشتر پهنا داشته باشند. این دقت به‌مراتب پایین‌تر از دیدن ماه با چشم غیر مسلح است.

با وجود این موانع، مشاهدات زمینی نتایج جالبی داشته است. در سال ۱۳۳۴ ستاره‌شناسان توانستند پژواک امواج گسیل شده‌ی رادار خود را از سطح عطارد را دریافت کنند. با اندازه‌گیری اثر جابجایی دوپلر در فرکانس امواج بازتابی، به حرکت وضعی ۵۹ روزه‌ی عطارد پی بردند. تا آن زمان، دانشمندان می‌پنداشتند که دوره‌ی حرکت وضعی عطارد ۸۸ روز و برابر با یک سال آن است، که به این ترتیب یک روی آن باید همواره به سوی خورشید می‌بود. نسبت ساده‌ی دو به سه، میان روز و سال سیّاره بسیار قابل توجه است. عطارد که در آغاز سریع‌تر به دور خود می‌چرخید، احتمالا انرژی خود را در طی پدیده‌های کششی از دست داده، کند شده و سرانجام در مداری با این نسبت عجیب به دام افتاده است.

ممکن است چنین به نظر برسد که رصدخانه‌های فضایی، مانند تلسکوپ فضایی‌هابل، به دلیل آنکه محدودیت آشفتگی‌های جوی را ندارند، باید ابزارهایی ایده‌ال برای مطالعه‌ی عطارد باشند. ولی متاسفانه‌هابل مانند بسیاری از گیرنده‌های فضایی دیگر به دلیل نزدیکی به خورشید نمی‌تواند بر عطارد تمرکز نماید زیرا نور شدید خورشید می‌تواند به قطعات حساس نوری، آسیب برساند.

تنها راه دیگری که برای بررسی عطارد باقی می‌ماند، فرستادن یک سفینه فضایی است تا آن را از نزدیک بررسی کند. تنها یک بار در دهه‌ی ۱۹۷۰ یک سفینه، مارینر ۱۰، به عنوان بخشی از یک ماموریت بزرگ‌تر، که کاوش منظومه‌ی شمسیِ داخلی بود، چنین سفری را انجام داد. بردن یک سفینه به آنجا کار ساده‌ای نبود. سقوط مستقیم به درون چاهِ پتانسیلِ گرانشیِ خورشید غیرممکن بود. این سفینه برای رد کردن انرژی گرانش به زهره، باید با چرخشی سریع به دور آن به سوی عطارد کمانه می‌کرد و در نتیجه این کار، سرعت خود را برای ملاقات با عطارد از دست می‌داد. در این سفر، مدار مارینر به دور خورشید امکان سه ملاقات نزدیک با عطارد را در ۲۹ مارس ۱۹۷۴، ۲۱ سپتامبر ۱۹۷۴ و ۱۶ مارس ۱۹۷۵ فراهم کرد. این سفینه تصاویری از حدود ۴۰% سطح عطارد را به زمین مخابره نمود که در نگاه نخست، ظاهری شبیه به ماه را نشان می‌داد.

این تصاویر، متاسفانه به اشتباه، این عقیده را القاء نمود که عطارد تفاوت بسیار کمی‌با ماه دارد و درست همانند ماه خودمان است که در گوشه‌ی دیگری از منظومه شمسی جای گرفته است. در نتیجه عطارد از برنامه‌ی فضایی ناسا قلم خورد، و بخش بزرگی از این سیّاره همچنان بررسی نشده باقی ماند.
با سفر مارینر، دانش ما از عطارد، از تقریبا هیچ، به آن چه که امروزه می‌دانیم، ارتقاء یافت. تجهیزاتی که با سفینه حمل شدند، ‌حدود ۲۰۰۰ تصویر با قدرت تفکیک مؤثرِ حدود ۱.۵ کیلومتر را به زمین مخابره کردند. دقت این تصاویر همانند تصاویری از ماه است که می‌توان از زمین توسط یک تلسکوپ بزرگ گرفت. ولی تمام این تصاویر از یک سوی عطارد تهیه شده و هنوز دیگر سوی آن دیده نشده است.
با اندازه‌گیریِ شتاب مارینر در میدان گرانشِ به شدت نیرومند عطارد، ستاره‌شناسان به یکی از غیرعادی‌ترین خصوصیات آن، یعنی چگالی بالای سیّاره پی بردند. اجسام جامد (غیر گازی) دیگر یعنی زهره، ماه و مریخ و زمین، کاملاً چگال هستند. کوچک‌ترها یعنی ماه و مریخ، چگالی کم‌تر و بزرگ‌ترها،‌یعنی زمین و زهره، چگالی بیشتری دارند. عطارد بسیار از ماه بزرگتر نیست ولی چگالی آن همانند سیّاره‌ای به بزرگی زمین است.

مشاهده این پدیده سرنخی اساسی برای پی بردن به ساختار درونی عطارد است. لایه‌های بیرونی یک سیّاره‌ی جامد، از مواد سبک‌تر مانند سنگ‌های سیلیکاتی تشکیل شده است. با پیشروی در عمق، به دلیل فشار لایه‌های بالایی و ترکیب متفاوت لایه‌های درونی، چگالی افزایش می‌یابد. هسته بسیار چگال سیّاره‌های جامد، به طور عمده، از آهن تشکیل شده است. پس در میان سیّاره‌های جامد، عطارد باید، ‌به نسبت ابعادش، دارای بزرگ‌ترین هسته فلزی باشد. این یافته، گواهیِ زنده‌ای بر فرضیه‌ی پیدایش و تکامل منظومه شمسی است. دیدگاه بیشتر ستاره‌شناسان بر این است که همه‌ی سیّاره‌ها در یک زمان از فشرده شدن ابرهای دور خورشید شکل گرفته‌اند. اگر این فرضیه درست باشد، آن گاه خاص بودن چگالی عطارد را می‌توان به یکی از سه شکل زیر توضیح داد:

1-   ابر خورشیدی در نزدیکی مدار عطارد با جاهای دیگر فرقی اساسی داشته باشد، تفاوتی بسیار بیش از آن که مدل‌های تیوریک پیش‌بینی می‌کنند.

۲- در آغاز عمر منظومه شمسی، خورشید چنان پر انرژی بوده است که بر اثر گرمای آن عناصر فرّار و کم چگال عطارد، بخار شده از آن گریخته‌اند.

۳- یک جسم بسیار پرجرم، درست پس از شکل گیری عطارد، با آن برخورد کرده باشد و موجب بخار شدن مواد کم‌چگالی‌تر شده باشد.

وضعیت شواهد کنونی هنوز به گونه‌ای نیست که بتوانیم از میان این سه امکان، یکی را برگزینیم.
از همه عجیب‌تر این که، تحلیل دقیق یافته‌های مارینر به همراه مشاهدات طیف‌سنجی مداوم از زمین، در شناسایی کوچکترین اثری از آهن در سنگ‌های سطح عطارد ناموفق مانده است. فقدان آهن در سطح عطارد، به شدت با مقدار پیش‌بینی شده آن در قسمت‌های درونی عطارد، در تضاد است. آهن در پوسته زمین وجود دارد. با طیف‌سنجی، وجود آن در سنگ‌های ماه و مریخ نیز تایید می‌شود. پس عطارد، تنها سیّاره از منظومه داخلی شمسی است که آهن آن – که از چگالی بالایی برخوردار است – در هسته‌اش متمرکز شده و در پوسته آن سیلیکات‌هایی دیده می‌شود که چگالی پایین‌تری دارند. دانشمندان حدس می‌زنند که عطارد آن قدر مدت زیادی به صورت مذاب بوده است که مانند یک کوره ذوب آهن – که در آن آهن پس از ذوب شدن به زیر تفاله‌ها می‌رود – مواد سنگین در مرکز آن ته‌نشین شده باشند.
یکی دیگر از یافته‌های سفینه مارینر ۱۰، این است که عطارد دارای یک میدان مغناطیسی نسبتاً نیرومند است. میدان آن از همه‌ی سیارگان درونی، به غیر از زمین، قوی‌تر است. میدان مغناطیسی زمین ناشی از فرآیندی به نام دیناموی خودگردان است که در آن فلزات مذاب‌هادی الکتریسیته در هسته‌ی سیّال زمین می‌چرخند. اگر میدان مغناطیسی عطارد هم ناشی از پدیده‌ای همانند باشد، نتیجه می‌گیریم که این سیّاره باید یک هسته‌ی سیّال داشته باشد. این فرضیه نیز یک اشکال دارد؛ اجسام کوچکی مانند عطارد، به نسبت حجم خود، از مساحت سطحی بالایی برخوردارند. به فرض آن که دیگر شرایط یکسان باشد، نتیجه می‌گیریم اجسام کوچک‌تر انرژی خود را زودتر به فضا گسیل می‌کنند. اگر عطارد، همان گونه که چگالی بالا و میدان مغناطیسی آن نشان می‌دهد، دارای یک هسته‌ی آهنی باشد، آن گاه این هسته می‌بایست میلیون‌ها سال پیش سرد و جامد شده باشد. یک هسته جامد هم نمی‌تواند اساس و بنیان یک دیناموی خودگردان باشد. از این تناقض، نتیجه می‌گیریم که مواد دیگری نیز باید در هسته باشند که با پایین بردن نقطه‌ی ذوب آهن، باعث مایع ماندن آن در دماهای پایین‌تر شوند. گوگرد، یک عنصر فراوان کیهانی، می‌تواند یک کاندیدای مناسب باشد. در مدل‌های جدیدتر پیشنهاد می‌شود که هسته عطارد از آهن جامد تشکیل شده است ولی با پوسته‌ای مایع، از آهن و گوگرد با دمای ۱۳۰۰ درجه کلوین در پیرامونش، احاطه شده باشد. این فرضیه، گرچه هنوز اثبات نشده است، به نظر می‌رسد پاسخ مناسبی برای تناقض یاد شده باشد.
همین که سطح سیّاره‌ای به اندازه‌ی کافی جامد شود، بر اثر تنش‌های مداومی‌که در طی زمآن‌های طولانی تحت آن قرار می‌گیرد، ترک برداشته، یا در اثر برخورد شهاب‌سنگ‌ها مانند تکه شیشه‌ای خرد می‌شود. پس از تولد در چهار میلیارد سال پیش، عطارد تحت بمباران شهاب‌سنگ‌های بزرگی قرار گرفته است که توانسته‌اند از پوسته‌ی شکننده‌ی‌ بیرونی آن به داخل نفوذ کرده، سیلاب‌هایی از گدازه را بر سطح آن جاری کنند. بعدها نیز، برخوردهایی کوچک‌تر موجب جریان یافتن گدازه شده‌اند. این برخوردها باید آن قدر انرژی آزاد کنند تا بتوانند لایه‌ی سطحی را ذوب نموده یا در لایه‌های زیرین - که مایع هستند - نفوذ کنند. سطح عطارد، توسط وقایعی که پس از جامد شدن لایه‌ی بیرونی آن رخ‌داده، خالکوبی شده است.
زمین‌شناسان سیّاره‌ای، کوشش کردند با سودجستن از این عوارض و بدون داشتن آگاهیِ دقیقی از نوع سنگ‌هایی که سطح آن را تشکیل می‌دهند، پی به تاریخ پررمز و راز این سیّاره ببرند. تنها راه برای تعیین دقیق عمر یک سیّاره، سودجستن از اطلاعات رادیومتریِ نمونه های بازگردانده شده از آن سیّاره است. ( در مورد عطارد چنین چیزی در دسترس نیست و در آینده نزدیک هم در دسترس نخواهد بود). ولی به‌جز آن زمین‌شناسان سیّاره‌ای، راه‌حل‌های نبوغ‌آمیری برای تعیین عمر نسبی آن دارند که بیشتر برپایه اصل برهم‌نهی است: هر عارضه‌ای که بر روی عارضه‌ای دیگر قرار بگیرد یا شکافی در آن ایجاد کند از آن جوان‌تر است. از این اصل استفاده‌ی خاصّی در تشخیص عمر نسبی گودال‌ها به عمل می‌آید.
و امّا در ۴ اوت سال ۲۰۰۴ ناسا تصمیم بر فرستادن کاوشگر دیگری برای اکتشاف سطح عطارد گرفت.

چگونه یک مدیر انگیزه ساز باشیم؟

یک مدیر برای موفقیت خود و سازمانی که در آن خدمت می کند باید در افراد خود ایجاد انگیزه کند تا آنها صادقانه و دلسوزانه عمل کنند. در همین راستا نکاتی کاربردی را خدمت مدیران ارجمند یاد آوری می کنیم:

با کارمندان خود به خوبی رفتار کنید

* مدیر باید با زیردستان خود به بهترین نحو برخورد کند و همان طور که حریمها را حفظ می نماید با آنها برخورد دوستانه داشته باشد. کارمندان همیشه مدیری می خواهند که آنها را با درایت و درک درست رهبری کند. برای ایجاد چنین حسی کارهای ساده ای می توانید انجام دهید. مثلاً افراد را با اسم کوچک صدا کنید. درباره خانواده آنها صحبت کنید، حتی می توانید درباره رضایت آنها از وضعیت زندگی و رفاه آن بپرسید به طوری که احساس تعلق را در پرسنل خود افزایش دهید.

مانند یک برنده فکر کنید

*یک مدیر باید بتواند با دو موقعیت برخورد کند. این دو موقعیت عبارتند از: «برد» و «باخت». کاری که باید بکنید این است که در همه شرایط حتی زمانی که همه چیز علیه شماست مانند یک برنده فکر کنید. لازم است خود را به همه تجهیزاتی که یک برنده دارد مجهز کنید. همیشه به یاد داشته باشید که برد و باخت در داخل یک سیکل قرار دارند. اگر مدت زیادی است که شکست خورده اید اکنون وقت بردن شماست!

تفاوتها را دریابید

*کارمندان در یک سازمان با یکدیگر تفاوتهای مختلفی دارند. یک رفتار شما ممکن است برای کارمندی ایجاد انگیزه کند و برای کارمند دیگر دلسرد کننده باشد. طبیعت افراد را دریابید تا در ایجاد انگیزه در تک تک آنها موفق باشید.

اهداف و پروژه های واقع گرایانه را تعریف کنید

*اهداف و پروژه های متوسطی ایجاد کنید. اگر پروژه ای که برای کارمندان تعریف می کنید سخت و دشوار یا بسیار عظیم باشد از همان ابتدا در آنها احساس غیر قابل اجرا بودن را ایجاد می کنید. هدف شما باید به گونه ای به اهداف کوچکتر تقسیم شود که از نظر کارمندان انجام شدنی به نظر برسد. بعد از دستیابی به هدف اکنون پروژه بزرگتر را تعریف کنید.

از بی انگیزگی جلوگیری کنید

*یکی از وظایف مدیران ایجاد انگیزه برای زیر دستان است. مدیر گاهی مجبور می شود افرادی را تنبیه یا جریمه کند. این عمل ممکن است باعث رنجش کارمند شده و می تواند در کارایی نیروی کار تأثیر منفی بگذارد. بنابراین باید بسیار دقت شود که جریمه و تنبیه به عنوان یک تکنیک کنترلی استفاده شود و سبب ایجاد بی انگیزگی در نیروی کار نگردد.

افزایش دستمزد و تغییرات کوچک در کار

*برای اینکه افراد را در انجام امور محوله موثرتر به کار گیرید روال یکنواخت کار را بشکنید.می توانید کمی به وظایف فرد اضافه کنید یا تغییرات کوچکی در سیستم کاری او ایجاد نمایید، حتی پیشنهادهای بسیار کوچک مدیر می تواند ارزشمند واقع شود. یکی دیگر از کارهایی که می توانید بکنید افزودن دستمزد کارکنان است.

پاداش غیر مالی بدهید

*پاداشهای پولی همیشه کارساز واقع می شود، ولی پاداشهای غیر مادی هم به همان اندازه کارساز هستند. یک تشکر کوچک، یک تقدیرنامه، یا چند کلمه ستایش از کارمند می تواند بسیار مفید باشد.

گذشت داشته باشید

*از اشتباهات و خطاهای کوچک کارمندان، بخصوص وقتی از آن اظهار ندامت می کند، بگذرید تا فضای بیشتری برای همدلی و همراهی به وجود آورید.

دعاى امام سجاد(علیه السلام) هنگام حلول ماه رمضان

بسم الله الرحمن الرحیم

 (1) الحمد لله الذى هدانا لحمده، و جعلنا من اهله لنكون لاحسانه من الشاكرین و لیجزینا على ذلك جزاء المحسنین (2) و الحمد لله الذى حبانا بدینه، و اختصنا بملته، و سبلنا فى سبل احسانه لنسلكها بمنه الى رضوانه حمدا یتقبله منا و یرضى به عنا (3) و الحمد لله الذى جعل من تلك السبل شهره شهر رمضان، شهر الصیام، و شهر الاسلام، و شهر الطهور، و شهر التمحیص و شهر القیام الذى انزل فیه القرآن، هدى للناس و بینات من الهدى و الفرقان‏..

سپاس خدائى را سزاست، كه ما را براى سپاسگزارى خود راهنمائى نمود، و از سپاسگزاران قرار داد، تا براى احسان و نیكیش از شكرگزاران باشیم، و ما را بر آن سپاسگزارى پاداش نیكوكاران دهد، و سپاس خدائى را سزاست كه دین خود را به ما عطا نمود، و ما را جزو ملت‏خویش(اسلام) اختصاص داد، و در راههاى احسان و نیكیش رهنمون كرد،تا به وسیله نعمتش در آن راهها رفته و به سوى رضا و خوشنودیش دست‏یابیم، سپاسى كه آن را از ما بپذیرد، و به وسیله آن از ما خوشنود گردد.

سپاس خدائى را كه رمضان را براى ما ماه تزكیه قرار داد

و سپاس خدائى را سزاست كه ماه خود رمضان را، ماه صیام و روزه، و ماه اسلام، و ماه تزكیه، و ماه تصفیه و پاك كردن (از گناهان)، و ماه قیام و ایستادن (براى نماز در شبها یا به پا خاستن در احیاى اسلام و جهاد در راه خدا) را یكى از آن راههاى احسان قرار داد، آن چنان ماهى كه قرآن در آن فرو فرستاده شد، در حالى كه براى مردم راهنما (ى از گمراهى) و نشانه‏هاى آشكار رهبرى، و جدا كننده میان حق و باطل است.

«(4) فابان فضیلته على سائر الشهور بما جعل له من الحرمات الموفورة، و الفضائل المشهورة، فحرم فیه ما احل فى غیره اعظاما، و حجر فیه المطاعم و المشارب اكراما و جعل له وقتا بینا لا یجیز - جل و عز - ان یقدم قبله، و لا یقبل ان یؤخر عنه (5) ثم فضل لیلة واحدة من لیالیه على لیالى الف شهر و سماها لیلة القدر تنزل الملائكة و الروح فیها باذن ربهم من كل امر سلام، دائم البركة الى طلوع الفجر على من یشاء من عباده بما احكم من قضائه‏.

خداوند ماه صیام را بر سایر ماهها برترى بخشید

پس برترى آن را بر ماههاى دیگر به سبب حرمتها و گرامى داشتنهاى بسیار و فضائل و برترى‏هاى آشكار كه براى آن قرار داد، هویدا گردانید، و در آن ماه از جهت‏بزرگ داشت، آنچه را كه در ماههاى دیگر حلال كرده حرام نمود، و خوردنیها و آشامیدنیها را در (روزهاى) آن منع كرد، و براى آن وقت آشكارى )معینى( قرار داد، كه خداى بزرگ و توانا جائز و روا نمى‏داند كه پیش انداخته شود و نمى‏پذیرد كه از آن وقت‏به تاخیر افتد. سپس (عبادت و بندگى در) شب (قدر) آن را به (عبادت در) شبهاى هزار ماه برترى داد، و آن را شب قدر نامید (شبى كه خداى تعالى اجلها و روزیها و هر امرى كه حادث مى‏شود را مقدر مى‏فرماید) در آن شب (بسیارى از) فرشتگان و روح (كه مخلوقى است‏بزرگتر از فرشته) به فرمان پروردگارشان بر هر كه از بندگانش بخواهد با قضا و قدرى كه محكم و استوار كرده (كه تغییر و تبدیلى در آن نیست.

درود فرشتگان بر عابدان شب قدر

براى هر كارى (كه خدا مقدر فرموده) فرود مى‏آیند، آن شب سلام و درود (فرشتگان) است (بر آنانى كه براى نماز به پاى ایستاده یا در حال ركوع و سجودند، یا آنكه شب سلامتى و رهائى از ضرر و زیان شیاطین است) كه بركت و خیر آن تا آشكار شدن روشنى صبح، دائم و پایدار است.

«(6) اللهم صل على محمد و آله و الهمنا معرفة فضله و اجلال حرمته، و التحفظ مما حظرت فیه، و اعنا على صیامه بكف الجوارح عن معاصیك، و استعمالها فیه بما یرضیك حتى لا نصغى باسماعنا الى لغو، و لا نسرع بابصارنا الى لهو (7) و حتى لا نبسط ایدینا الى محظور، و لا نخطو باقدامنا الى محجور و حتى لا تعى بطوننا الا ما احللت، و لا تنطق السنتنا الا بما مثلت، و لا نتكلف الا ما یدنى من ثوابك، و لا نتعاطى الا الذى یقى من عقابك، ثم خلص ذلك كله من رئاء المرائین، و سمعة المسمعین، لا نشرك فیه احدا دونك، و لا نبتغى فیه مرادا سواك.

خدایا توفیق روزه با ترك معاصى به ما عطا فرما

بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و شناسائى برترى آن را (بر ماههاى دیگر) و بزرگ داشتن حرمت و حقش را (كه قیام و ایستادگى بر آن واجب است) و دورى گزیدن از آنچه را كه منع و حرام كرده‏اى به ما الهام نما، و ما را به روزه داشتن آن به وسیله باز داشتن اندام از گناهان و به كار بردن آنها به آنچه تو را خوشنود مى‏گرداند یارى فرما، تا با گوشهامان سخن بیهوده گوش ندهیم، و با چشمهامان به سوى بازى (كارهائى كه انسان را از مقصود باز دارد)، نشتابیم. و تا دستهامان را به حرام دراز ننمائیم، و با پاهامان به سوى آنچه منع و حرام گشته نرویم. و تا شكمهامان نگاه ندارد و گرد نیاورد جز آنچه (خوردنى و آشامیدنى) كه تو حلال و روا گردانیده‏اى. و زبانهامان گویا نشود جز به آنچه (قرآن مجید و گفتار پیامبر اكرم و ائمه معصومین علیهم السلام) تو خبر داده و بیان فرموده‏اى (اشاره به آداب روزه دارى و پرهیز از گناهان در حال روزه‏دارى است) و رنج نكشیم جز در آنچه (عبادت خدا و خدمت‏به خلق) كه به پاداش تو نزدیك گرداند، و به جا نیاوریم جز آنچه كه از كیفر تو نگاه دارد.

سپس همه آن كردارها را از ریا، و خودنمائى خود نمایان و از سمعه و شنیدن شنوندگان خالص و پاكیزه گردان كه از آن كسى را با تو شریك نگردانیم، و جز تو در آن مقصود و خواسته‏اى نطلبیم.

«(8) اللهم صل على محمد و آله، وقفنا فیه على مواقیت الصلوات الخمس بحدودها التى حددت و فروضها التى فرضت،و وظائفها التى وظفت، و اوقاتها التى وقتت (9) و انزلنا فیها منزلة المصیبین لمنازلها الحافظین لاركانها المؤدین لها فى اوقاتها على ما سنه عبدك و رسولك صلواتك علیه و آله فى ركوعها و سجودها و جمیع فواضلها على اتم الطهور و اسبغه و ابین الخشوع و ابلغه.

بار خدایا توفیق نمازگزاردن كامل به ما مرحمت فرما

بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست،و ما را در آن بر اوقات نمازهاى پنجگانه با حدود و احكامش، كه مقرر نموده‏اى و واجباتش كه واجب كرده‏اى و شروط و اوقاتش كه شرط و تعیین گردانیده‏اى آگاه فرما. و ما را در نماز همچون كسانى قرار ده كه مراتب شایسته آن را دریافته و اركان و جوانب آن را نگهدارندگانند. آن را در اوقات خود به همان طریقى كه بنده و فرستاده تو كه درودهایت‏بر او و بر آل او باد، در ركوع و سجود و همه فضیلتها و درجات رفیعه‏اش قرار داده، با كاملترین طهارت و پاكى، و رساترین خشوع و فروتنى به جا آورنده‏اند.

«(10) و وفقنا فیه لان نصل ارحامنا بالبر و الصلة،و ان نتعاهد جیراننا بالافضال و العطیة، و ان نخلص اموالنا من التبعات و ان نطهرها باخراج الزكوات و ان نراجع من هاجرنا، و ان ننصف من ظلمنا و ان نسالم من عادانا حاشا من عودى فیك و لك فانه العدو الذى لا نوالیه و الحزب الذى لا نصافیه‏».
خدایا در این ماه احسان بارحام و جیران و تزكیه اموال توفیقمان ده

و ما را در آن ماه توفیق ده كه با نیكى فراوان و بخشش، به خویشان خود نیكى كنیم و با احسان و عطا از همسایگان جویا شویم، و دارائیهامان را از مظالم و آنچه از راه ظلم و ستم به دست آمده خالص و آراسته نمائیم، و آنها را با بیرون كردن زكاتها پاك كنیم (كه رسول خدا صلى الله علیه و آله فرموده: «ملعون كل مال لا یزكى‏» از خیر و نیكى دور است هر مال و دارئى كه زكوة آن داده نشود) و به كسى كه از ما دورى گزیده باز گردیم (به او بپیوندیم) و به كسى كه به ما ظلم و ستم نموده از روى (آنچه كه مقتضى) انصاف و عدل(است) رفتار كنیم و با كسى كه به ما دشمنى نموده آشتى نمائیم، جز كسى كه در راه تو و براى تو با او دشمنى شده باشد، زیرا او دشمنى است كه او را دوست نمى‏گیریم، و حزب و گروهى است كه با او از روى دل دوستى نمى‏كنیم.

«(11) و ان نتقرب الیك فیه من الاعمال الزاكیة بما تطهرنا به من الذنوب، و تعصمنا فیه مما نستانف من العیوب حتى لا یورد علیك احد من ملائكتك الا دون ما نورد من ابواب الطاعة لك و انواع القربة الیك (12) اللهم انى اسئلك بحق هذا الشهر، و بحق من تعبد لك فیه من ابتدائه الى وقت فنائه، من ملك قربته او نبى ارسلته او عبد صالح اختصصته ان تصلى على محمد و آله، و اهلنا فیه لما وعدت اولیائك من كرامتك و اوجب لنا فیه ما اوجبت لاهل المبالغة فى طاعتك و اجلعلنا فى نظم من استحق الرفیع الاعلى برحمتك.

و ما را توفیق ده كه در آن به سوى تو تقرب جسته نزدیك شوم، به وسیله كردارهاى پاكیزه و آراسته كه ما را به آن از گناهان پاك كنى (بیامرزى) و در آن ما را حفظ كرده و نگاهدارى از اینكه بخواهیم عیوب و زشتیها (كردارهاى ناشایسته) را از سر گیریم، تا هیچ یك از فرشتگانت (كه نویسندگان اعمال هستند گناهان ما را) بر تو پیشنهاد ننمایند، جز آنكه كمتر باشد از اقسام طاعت و بندگى براى تو، و انواع تقرب به سوى تو كه ما به جا آوردیم.

خدایا در این ماه توفیق تقرب به پیشگاهت‏بما مرحمت فرما

بارخدایا از تو درخواست مى‏نمایم به حق این ماه و به حق كسى كه در آن از آغاز تا انجامش در عبادت و بندگى براى تو كوشیده، از فرشته‏اى كه او را مقرب ساخته‏اى، یا پیغمبرى كه فرستاده‏اى، یا بنده شایسته‏اى كه برگزیده‏اى، كه بر محمد و آل او درود فرستى و ما را در آن براى كرامت و ارجمندى كه به دوستانت وعده داده‏اى سزاوار گردان، و آنچه كه براى كوشش كنندگان در طاعت و فرمانبریت واجب و لازم كرده‏اى براى ما لازم نما،و به رحمت و مهربانیت ما را در صف كسانى (انبیاء و اوصیاء علیهم السلام) كه سزاوار بالاترین مرتبه (بهشت) هستند قرار ده.

«(13) اللهم صل على محمد و آله، و جنبنا الالحاد فى توحیدك، و التقصیر فى تمجیدك، و الشك فى دینك، و العمى عن سبیلك، و الاغفال لحرمتك، و الانخداع لعدوك الشیطان الرجیم (14) اللهم صل على محمد و آله، و اذا كان لك فى كل لیلة من لیالى شهرنا هذا رقاب یعتقها عفوك او یهبها صفحك فاجعل رقابنا من تلك الرقاب، واجعلنا لشهرنا من خیر اهل و اصحاب (15) اللهم صل على محمد و آله،و امحق ذنوبنا مع امحاق هلاله، و اسلخ عنا تبعاتنا مع انسلاخ ایامه حتى ینقضى عنا و قد صفیتنا فیه من الخطیئات، و اخلصتنا فیه من السیئات‏.

خدایا در این ماه از سهل‏انگارى‏ها و فریب شیطان حفظمان فرما

بار خدایا، بر محمد و آل او درود فرست، وما را در توحید و یگانگیت از عدول و بازگشتن (شرك آوردن آشكار و نهان) و در بزرگ داشتنت از تقصیر و كوتاهى و در دینت (اسلام) از شك و دو دلى و از راهت (به دست آوردن رضا و خوشنودیت) از كورى (گمراهى) و براى حرمتت (آنچه قیام به آن واجب است) از سهل انگارى،و از دشمنت (شیطان رانده شده) فریب خوردن، دور گردان. بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و هرگاه در هر شب از شبهاى این ماه براى تو بندگانى باشد كه عفو و بخشیدنت آنها را آزاد مى‏نماید، یا گذشتت ایشان را مى‏بخشد پس ما بندگان را از آن بندگان قرار بده، و ما را براى این ماه، از بهترین اهل و یاران (برگزیدگان) قرار ده. بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست، و با كاسته شدن ماه آن گناهان ما را بكاه، و با بپایان رسیدن روزهایش بدیها و گرفتاریهاى ما را از ما بكن تا اینكه این ماه از ما بگذرد در حالى كه ما را از خطاها پاكیزه گردانیده و از بدیها خالص و آراسته ساخته باشى.

«(16) اللهم صل على محمد و آله،و ان ملنا فیه فعدلنا و ان زغنا فیه فقومنا،و ان اشتمل علینا عدوك الشیطان فاستنقذنا منه (17) اللهم اشحنه بعبادتنا ایاك، و زین اوقاته بطاعتنا لك، و اعنا فى نهاره على صیامه، و فى لیله على الصلة و التضرع الیك، و الخشوع لك، و الذلة بین یدیك حتى لا یشهد نهاره علینا بغفلة، و لا لیله بتفریط (18) اللهم و اجعلنا فى سائر الشهور و الایام كذلك ما عمرتنا و اجعلنا من عبادك الصالحین الذین یرثون الفردوس هم فیها خالدون، و الذین یؤتون ما اتوا و قلوبهم و جلة، انهم الى ربهم راجعون، و من الذین یسارعون فى الخیرات و هم لها سابقون‏.

خدایا ماه رمضان را براى ما ماه عبادت و طاعت قرار بده

بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست. و اگر در آن از حق برگردیم ما را (بر آن) بازگردان و اگر در آن عدول نموده براه كج رفتیم ما را به راه راست آور، و اگر دشمن تو شیطان ما را احاطه كرده فرا گیرد از او رهائیمان ده. بار خدایا ماه رمضان را از عبادت، و پرستش ما مملو و پر گردان، و اوقات آن را به طاعت و فرمانبرى ما براى تو آراسته نما و ما را در روزش بروزه داشتن و در شبش به نماز و زارى بسوى (درگاه) تو و فروتنى و خوارى در برابر تو، یارى فرما تا روزش بر ما به غفلت و بیخبرى و شبش به تقصیر و كوتاهى (در عمل) گواهى ندهد. بار خدایا ما را در باقى ماهها و روزها تا زمانى كه زنده‏مان مى‏دارى همچنین (بطورى كه براى ماه رمضان درخواست‏شد) قرار ده، و ما را از بندگان شایسته‏ات بگردان كه (الذین یرثون الفردوس هم فیها خالدون، (سوره 23، آیه 11) آنان بهشت را به میراث مى‏برند در حالى كه در آن جاوید هستند گفته‏اند: بهشت مسكن و جایگاه پدر ما حضرت آدم على نبینا و آله و علیه السلام بوده پس هرگاه به فرزندان او داده شود مانند آن است كه از او به آنها ارث رسیده) و از آنانى قرار بده كه آنچه (صدقات) را مى‏دهند در حالى كه دلهاشان از (اندیشه) بازگشت‏به سوى پروردگارشان ترسان است و از آنان كه در نیكیها مى‏شتابند، و ایشان براى آن نیكیها بر دیگران پیشى گیرنده‏اند.

«(19) اللهم صل على محمد و آله فى كل وقت و كل اوان و على كل حال عددما صلیت على من صلیت علیه، و اضعاف ذلك كله بالاضعاف التى لا یحصیها غیرك انك فعال لما ترید.

خدایا درود بیكران و بى حد خود را بر محمد و آل او فرست

بار خدایا درود فرست‏بر محمد و آل او، در هر هنگام و هر زمان و بر هر حال به شماره درودى كه فرستاده‏اى بر هر كه درود فرستاده‏اى، و چندان برابر همه آنها به چندان برابرى كه جز تو آنها را نتواند شمرد، زیرا تو هر چه را بخواهى بجا آورنده‏اى انجام كار، تو را ناتوان نمى‏گرداند و مانعى آن را باز نمى‏دارد.

خطبه پیامبر(ص) در روز آخر شعبان :

سلمان فارسى رحمه الله فرمود: «خطبنا رسول الله صلى الله علیه و آله فى آخر یوم من شعبان، فقال یا ایها الناس قد اظلكم شهر عظیم مبارك، شهر فیه لیلة خیر من الف شهر، جعل الله صیامه فریضة و قیام لیله تطوعا، من تقرب فیه بنافلة من الخیر كان كمن ادى فریضة فیما سواه، و هو شهر الصبر، و الصبر ثوابه، الجنه، و شهر المواسات و شهر یزاد فى رزق المؤمن، و شهر اوله رحمة،و اوسطه مغفرة، و آخره عتق من النار، و هو للمؤمن غنم و للمنافق غرم‏»

ماه رمضان براى مؤمن سود و براى منافق خسران است

حضرت سلمان فرمود: در روز آخر شعبان پیامبر(صلى الله علیه و آله) براى ما خطبه‏اى در فضیلت ماه رمضان قرائت فرمود: و در خطاب خویش به ما فرمود: اى مردم براستى سایه افكنده بر سر شما ماه بزرگ مباركى، ماهى كه در او شبى است كه از هزار ماه بهتر است، كه خداوند روزه‏اش را فرض و واجب نموده، و به پا داشتن عبادات شبش را به طور استحباب مقرر فرموده است، كسى كه تقرب بجوید به خداوند،به انجام نافله خیرى، مثل آن است كه در غیر ماه رمضان فریضه‏اى انجام داده باشد، و این ماه ماه صبر است، و صبر هم اجر و ثوابش بهشت است.

و ماه روزه، ماه مواسات و برابرى است، و ماهى است، كه رزق مؤمن در او زیاد مى‏گردد، و ماهى است كه اولش رحمت و وسطش مغفرت و آمرزش، و آخرش آزادى از آتش جهنم است، و این ماه براى مؤمن بهره و منفعت است، و براى منافق خسارت و ضرر.

 دعاى پیامبر(ص) هنگام رویت هلال رمضان :

صدوق علیه الرحمه در كتاب من لا یحضره الفقیه آورده «و كان رسول الله صلى الله علیه و آله اذا اهل هلال شهر رمضان استقبل القبلة و رفع یدیه و قال: «اللهم اهله علینا بالامن و الایمان،و السلامة و الاسلام، و العافیة المجللة و الرزق الواسع، و دفع الاسقام، اللهم ارزقنا صیامه و قیامه و تلاوة القرآن فیه، و سلمه لنا، و تسلمه منا و سلمنا فیه‏»

رسول الله(صلى الله علیه و آل) هنگامى كه رویت هلال رمضان مى‏فرمود، رو به قبله مى‏نمود و دستهاى مباركش را بلند مى‏كرد.و مى‏گفت: پروردگارا این ماه را بر ما نو گردان به امن و امان، و سلامتى و اسلام، و تندرستى شایان تشكر، و روزى فراخ، و بر طرف ساختن دردها و ناملایمات، بار پروردگارا روزى كن ما را روزه و قیام براى عبادت، و تلاوت قرآن در این ماه، و او را براى ما سالم و تمام گردان، و او را از ما سالم بدار، و ما را در این ماه سالم و تندرست فرما.

                                          التماس دعا
 

مراد از سرداب غیبت چیست؟

سرداب، به طبقه زیرین ساختمان اطلاق می‌شود كه در مناطق گرمسیری برای حفاظت از گرمای شدید، ساخته می‌شود. این شیوه ساختمان‌سازی در بسیاری از مناطق عراق، از جمله شهر سامراء كه دارای آب و هوای گرم و خشك می‌باشد، مرسوم است. خانه امام هادی علیه السلام در شهر سامراء نیز دارای چنین سردابی بود. این خانه پس از شهادت امام هادی علیه السلام در اختیار امام حسن عسكری علیه السلام قرار گرفت.

بر اساس شواهد تاریخی، ولادت با سعادت خاتم الاوصیا و منجی عالم بشریت، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریفدر این منزل رخ داد. آن بزرگوار، به علت شرایط حاكم بر زمان و وجود خلفای جور، مخفیانه به دنیا آمد و پس از شهادت پدر گرامی‌اش، غیبت او از آن خانه آغاز شد.
با توجه به حضور و عبادت سه امام بزرگوار شیعه در این خانه و اقامت ایشان در سرداب برای مدتی، این خانه و سرداب آن، نزد شیعه مكانی مقدس شمرده می‌شود. به علاوه برخی بر این باورند كه غیبت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز از همین سرداب آغاز شده است؛ لذا به آن «سرداب غیبت» می‌گویند. البته برخی دیگر این امر را مطلبی مسلم نمی‌دانند.

گفتنی است به علت تولد و زندگی مخفیانه امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در زمان حیات پدر و همچنین آغاز غیبت با شهادت پدر و به امامت رسیدن ایشان، اظهار نظر دربارة محل شروع غیبت مشکل است. به علاوه که این امر مسأله‌ای فرعی است. آنچه مهم است، این است که ما یقین داریم حضرت، طول دوران غیبت، میان مردم بوده و در مجامع شرکت می‌کند، نه این‌که امام، تا زمان ظهور در سرداب مخفی شده‌ است.

منبع:ماهنامه امان

خواص تمبر هندی

حتماً شما هم وقتی برای خرید به میوه فروشی ها و یا سوپرهای بزرگ میوه می روید، بالای قفسه میوه ها جعبه هایی قرمز رنگ را دیده اید که تمبر هندی های خشک شده اما در همان شکل و شمایل طبیعی بسته بندی شده اند و در دو نوع ترش و شیرین عرضه می شوند. این نوع بسته بندی تمبرها خیلی وقت است که به کشورمان آمده اند. پیش ازاین آنها را فقط در بسته های کوچک تر و به قول معروف تمبرهندی های گوشتی که البته نمک هم به عنوان افزودنی به آنها اضافه می شد،می دیدیم. درحالی که امروزه محتویات بسته های قرمز رنگ جای انواع قدیمی را گرفته اند و به دلیل طعم خوشایندشان بسیاری از ما، آنها را نه فقط به تنهایی و به عنوان یک میان وعده بلکه در طبخ غذاهایمان نیزبه کار می بریم. اما بیایید با خواص این میوه ونحوه مصرف بهتر آن، بیشتر آشنا شویم. دکترمحمد حسین صالحی سورمقی، استاد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران و متخصص در زمینه گیاهان دارویی درباره ویژگی های این میوه به نکات جالبی اشاره کرده اند که مطالعه شان خالی از لطف نیست.

قبل از هرچیزباید بگوییم که درخت تمبر هندی بسیار آهسته رشد می کند و عمری طولانی دارد. دکتر صالحی در مورد ویژگی های این گیاه می گوید: «تمبرهندی درختی است مرتفع و بلند که ابتدا در هندوستان و آفریقای شمالی رویش داشته است ولی امروزه به علت موارد استفاده فراوان در اکثر مناطق گرم نیز کشت می شود. این درخت از خانواده نخودها و شبیه باقلا به شکل غلاف و نیام بوده و با کمی خمیدگی همراه است. این غلاف ها 10 سانتی متر طول داشته وهر یک از آنها بین 3 تا 10 دانه قرار دارد که البته خوردن گوشت اطراف این دانه ها برای ما لذت بخش است به این ترتیب که ابتدا پوست آن را کنده و محتویات نرم دور دانه ها خورده می شود. شاید باور نکنید اما در ایران، این درخت در استان های هرمزگان و سیستان و بلوچستان پرورش می یابد.همان طور که گفتیم، آب و هوای مناسب کشت تمبر هندی اقلیم گرم و مرطوب است و در مناطقی که دارای این آب و هوا باشند، تمبر هندی را می توان، به راحتی پرورش داد.

چه خواصی دارد؟

دکتر صالحی درباره خواص این میوه می گوید» «مهم ترین مواد شناخته شده موجود در تمبر هندی ترکیبات اسیدی از جمله اسید سیتریک، مالیک و تارتاریک و مواد معدنی نظیر پتاسیم و کمی پکتین است.در پوست درخت تمبرهندی نیز مقداری تانن وجود دارد و سرشاخه های جوان و سبز این درخت دارای مقادیر زیادی ویتامین های گروه Bاست.

این متخصص در ادامه می افزاید: «از قدیم معتقد بودند که تمبرهندی مثل یک ملین و مسهل عمل می کند اما تحقیقات سال های اخیر اثرات دیگری را برای آن به اثبات رسانده اند از جمله اینکه خاصیت ضد درد، ضدباکتریایی و ضد ویروسی داشته و برای از بین بردن انگل ها و کرم های بدن توصیه می شود. علاوه بر تمامی خواص یاد شده، این میوه یک اشتها آور بوده و منبعی از آنتی اکسیدان ها نیز به حساب می آید. ایشان در ادامه اضافه می کند که خوردنش به همراه غذا به هضم آن کمک می کند. به علاوه مصرفش برای کاهش تهوع کمک کننده بوده بنابراین اضافه کردن آن به غذا به خصوص در وعده غذایی افرادی که مشکل گوارشی دارند، توصیه می شود.

پیش از این گفتیم که تمبرهندی آنتی اکسیدان دارد. دکتر صالحی دراین باره می گوید، این میوه حاوی مقادیرقابل ملاحظه ای کاروتن، ویتامین Cو برخی فلاونوییدهاست. به طوری که می تواند جایگزین خوبی برای ویتامینC درافرادی باشد که دچار کمبود این ویتامین هستند اما فراموش نکنید که خشک شده این میوه دارای مقادیر کمتری از این ماده مغذی است. اگر زیاد سرما می خورید، می توانید برای کاهش دفعات بیماری و بهبودی سریع تر، درمیان وعده هایتان تمبرهندی میل کنید. در ضمن،اگر دچار گلودرد شده اید، می توانید تمبرهندی را در آب حل کرده و قرقره کنید تادرد گلویتان به سرعت بهبود یابد.
این متخصص اضافه می کند که بسیاری از اختلالات گوارشی از جمله اختلالات صفراوی با مصرف تمبرهندی بر طرف می شود و افرادی که کلسترول خون شان بالا است، می توانند برای کاهش چربی خون شان تمبرهندی بخورند. بنابراین، برای داشتن قلب سالم عادت به خوردن تمبر هندی های خشک شده به دلیل نداشتن حتی مقدارجزیی نمک، به افراد مستعد به خصوص میانسالان پیشنهاد می شود.

تمبرهندی؛ مستقیم یا غیرمستقیم؟

شما دوست دارید تمبرهندی را چطور میل کنید؟ دکتر صالحی می گوید: «تمبرهندی را می توان به دو طریق مصرف کرد. در واقع نحوه استفاده از آن به طور مستقیم و غیر مستقیم است. بعضی از افراد که خوراکی های ترش را بیشتر می پسندند، آن را به طور مستقیم مصرف می کنند اما می توان به عنوان طعم دهنده و ترش کننده در بسیاری ازغذاها هم از آن استفاده کرد. به این منظورباید تمبر هندی را در آب خیسانده و سپس آن را صاف کرد و پس ازجدا کردن هسته، آن را خورد.» یادتان نرود که می توان فیبرها و آوندهای چوبی که درقسمت خوراکی این میوه دیده می شوند را جدا کرد اما درصورت مصرف، مشکلی برای فرد به وجود نخواهد آمد. همانطور که می دانید هرماده غذایی می تواند در مراحل مختلف اعم ازجمع آوری، تهیه و بسته بندی آلوده شود اما از آنجا که این میوه خود یک ضد میکروب است احتمال آلودگی در آن بسیار پایین است بنابراین با خیال راحت آن را وارد میان وعده های روزانه تان کنید.

برای ترک سیگار از کجا شروع کنیم؟

اگر شما سیگاری قهاری نیستید و تنها روزی چند نخ می کشید، مطمئن باشید که ترک راحت و بدون دردسری خواهید داشت. برای ترک سیگار تنها نیاز به تحولی روحی و روانی دارید تا خود را وادار به شروع ترک کنید.

می توانید پس از ترک، مزه غذاها را بهتر درک کنید، زندگی را شفاف ببینید و از وقت و پول خود بهتر استفاده کنید. با ترک سیگار، سیگاری نشدن فرزندانتان را تا حد زیادی تضمین می کنید و بالاخره اینکه زود نمی میرید و کودکان و همسرتان به جای از دست دادن شما، فردی مصمم، با اعتماد به نفس بالا و شجاع را به عنوان یار و پشتوانه خود، خواهند داشت. با ترک سیگار بوی بد دهان، سرفه، تنگی نفس، سردرد، دندان های زرد و کثیف، پوست تیره و چروکیده با شما خداحافظی می کنند.

پیش ازترک چه کنیم؟

1-پیش از ترک کامل، سعی کنید مکان هایی را به عنوان مکان های ممنوعه برای استعمال سیگار قلمداد کنید، سپس در این مکان ها مثلاً منزل، محل کار و یا اماکن عمومی، به هیچ عنوان سیگار نکشید.همسر و فرزندان فرد سیگاری، افراد بسیار مناسبی برای کمک به ترک هستند. استفاده از این دو اهرم، هنگام ترک سیگار، بسیار کمک کننده و مفید است. اولین فکری که به ذهن افراد سیگاری خطور می کند، این است که چرا باید سیگار را ترک کنم؟ دلایل شما برای ترک سیگار نقش مهمی را در ادامه روند ترک، برعهده دارند. در جواب باید گفت با ترک سیگار خطر عوارض سیگار به تدریج از شما فاصله گرفته و شما شخصیتی مقبول و معقول در میان اطرافیان خود به دست خواهیدآورد.

2-برای ترک باید ایجاد انگیزه کرد. انگیزه یعنی تلاش برای رسیدن فرد سیگاری به اینکه خود بخواهد نه دیگران،. به عبارت دیگر اطرافیان تنها می توانند در ایجاد انگیزه، کمک کننده باشند و این خود فرد است که باید انگیزه را در خود ایجاد کند.

3-لیستی از معایب و فواید سیگار را تهیه کنید. آن را منصفانه بخوانید. با توجه به کلیه جزییات، اگر تمایل به ترک پیدا کردید، آن را عقب نیندازید و حتماً شروع کنید.

4-زمان و نوع کاری را که با آن سیگار می کشید، مشخص کنید و به دلایل سیگار کشی خود در آن زمان، و احساسی که بعد از مصرف سیگار داشته اید، فکر کنید.

5-در پایان هر روز، الگوی سیگار کشیدن خود را مرور کرده ببینید که چه چیزی شما را وادار به سیگار کشیدن می کند؟ کار سخت؟ عصبانیت؟ کسالت؟ تفریح و تفنن؟ بی کاری و یا موقعیت های خاص دیگر؟ بعد از شناخت آن، روش های دیگری را برای رو به رو شدن با احساسات و شرایط خود جستجو کنید.

طلب یاری از دوستان

درترک سیگار، از دوستان خود یاری بطلبید. درست مانند هنگامی که کار یا مشکلی دارید و از دوستان خود کمک می خواهید، در این زمینه هم از دوستان خود طلب یاری کنید زیرا وقتی بار مسوولیت کاری را با دوستان تقسیم می کنید، راحت تر مشکل حل می شود. اگر هم زمان با دوستی دیگر ترک می کنید، به تقویت انگیزه خود کمک کنید، یکدیگررا درک کرده و در لحظات سخت با یکدیگر هم صحبتی و همفکری کنید. با نقل وانتقال تجربیات خود و دیگران به یکدیگر، در این راه قدم های محکم و موثری بردارید.

ترک را آسان نگیرید

همان گونه گه گفته شد، ترک سیگار را نباید ساده و سهل پنداشت. برعکس تصور عام که بر این عقیده اند که با مشکل دانستن یک کار، تمایل فرد به انجام آن کار کمتر می شود و از ترس سختی آن کار، تن به آن نمی دهد، باید گفت که اگر اطرافیان فرد و خود فرد این کار را بزرگ بدانند، هم با آمادگی بیشتری پیش می روند و هم برای انجام کار بزرگ تر تشویق شده و از اعتماد به نفس فزاینده ای برخوردار می شوند. چه بسا با ادامه روند ترک و علم به اینکه این کار بزرگ را انجام داده اند، اعتماد به نفس بالا و بالاتری پیدا کرده و در نتیجه قدم های بعدی را موثرتر بر می دارند. این موضوع سبب می شود که اگر یک بار موفق نشدند، ناامید نگردند و باز هم دلگرم باشند چرا که حتی تلاش برای انجام کاری سخت و مقاومت نسبی در برابر آن، خود نوعی پیروزی است. مانند مساوی با شکست در مسابقات با گل کمتر، در مقابل حریفی قدرتمند.

یک سوال

دراینجا این سوال پیش می آید که چرا شروع ترک سخت است؟ اصولاً انسان ها از هر تغییری در زندگی خود هراسان هستند چرا که هر تغییری، انرژی و وقت آنان را به طور مضاعف گرفته و نیاز به تلاش و حرکتی فزاینده را بیشتر می کند، پس انسان ها از هرگونه تغییری در ابتدا گریزان اند. این اصل در همه اجزای دنیا حکم فرماست بنابراین عیب محسوب نمی شود. چه بسا ماشینی که در حال هل دادن آن هستیم،در چند ثانیه اول حرکت، انرژی و وقت بیشتری را می طلبد. به عبارت دیگر هر حرکت و تغییری در ابتدا سخت و انرژی گیر است. با این شناخت، بهتر و با اعتماد به نفس بیشتری جلو می رویم. از خطاها و کندی ابتدایی حرکت خود دلسرد نمی شویم بلکه با گذشت هر لحظه، این امید را تقویت می کنیم که هر لحظه از لحظه قبل آسان تر خواهد بود و با این امید پیش می رویم.

حقایق را نمی شود کتمان کرد.

پیش نیاز ترک این است که ابتدا با خود صادق بوده متعهد و آماده برای تلاشی مضاعف باشید. شما سیگار را ترک می کنید؛ چون قاطعانه معتقدید سیگار کشنده و مرگبار است. اگر تزلزلی در این فکر به وجود آید و مجدد وسوسه شوید که سیگار بکشید، در رخداد این حقیقت هیچ گونه خللی ایجاد نشده و این اتفاق، یعنی مرگ ناگهانی در اثر سیگار، حتی با یک سیگار نیز می تواند به وقوع بپیوندد.

شش توصیه تغذیه ای به زنان باردار

بسیاری از زنان باردار، نگران تغذیه خود هستند. افزایش وزن و نوع مواد غذایی مصرفی از سوالات شایع زنان باردار است. شش نکته زیر می تواند پاسخ گوی برخی از مهم ترین سوالات تغذیه ای خانم ها در طول دوران بارداری شان باشد.

     رژیم غذایی تان را متعادل کنید

تقریباً همه بانوان باردار به مقادیر بیشتری پروتئین، بعضی از انواع ویتامین ها و مواد معدنی مانند اسید فولیک و آهن و کالری برای دریافت انرژی نیاز دارند. شاید تعجب کنید اما شما فقط روزانه به 300 کالری بیشتر از قبل نیاز دارید یعنی در کل 2500کالری روزانه. خیلی راحت تر از آن چیزی که فکر می کنید این 300 کالری اضافه به بدن شما می رسد.

     درباره ویتامین ها و مواد معدنی از پزشک تان سوال کنید

افرادی که رژیم گیاه خواری داشته و با مشکل پزشکی خاصی مانند دیابت، دیابت بارداری، کم خونی و سابقه تولد نوزاد با وزن پایین را دارند باید با پزشک شان در مورد نیاز خود مشورت کنند.

     حالا وقت رژیم نیست

رژیم گرفتن در دوران بارداری به شدت برای شما وجنین تان خطرناک است. بسیاری از رژیم های کاهش وزن همراه با کاهش دریافت آهن، اسید فولیک و بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز است.

     افزایش وزن باید تدریجی باشد

به طورکلی، اگر وزن شما پیش از بارداری مناسب بوده شما باید بین 11 تا 15 کیلوگرم اضافه وزن پیدا کنید. اگر شما کمی کمبود وزن داشته اید می توانید قدری بیشتر مثلاً 12/5 تا 18 کیلوگرم وزن اضافه کنید و اگر وزن تان بالا بوده باید قدری کمتر و بین 7 تا 11/5 کیلوگرم وزن اضافه کنید. اگر شما کوتاه قد هستید (157 سانتیمتر و یا کمتر) یا در دوران نوجوانی هستید و یا بیشتر از یک جنین دارید باید در مورد افزایش وزن مناسب با پزشک خود مشورت کنید. این که چه زمانی افزایش وزن پیدا کنید. تقریباً به اندازه میزان آن مهم است. کمترین اضافه وزن باید درسه ماهه اول باشد، بین 900 گرم تا 2کیلو، و بعد به تدریج باید وزن شما اضافه تر شود، بیشترین اضافه وزن باید در سه ماهه آخر یعنی زمانی که جنین بیشترین رشد را دارد، اتفاق بیفتد، حدود 450 گرم در هرهفته.

     هرچهار ساعت یک بار غذا بخورید

حتی اگر شما سیرباشید ممکن است فرزندتان گرسنه باشد. بنابراین سعی کنید هر 4 ساعت یک بار چیزی میل کنید. اگر ویار دارید یا حالت تهوع یا سوزش سردل یا سوءهاضمه، خواهید دید که دریافت 5 یا 6 وعده غذا با حجم کم بسیار قابل تحمل تر است تا خوردن سه وعده غذای پر حجم. هیچ کدام ازوعده های غذایی خود را حذف نکنید، ممکن است که شما گرسنه نباشید اما فرزند شما مرتباً به مواد غذایی نیاز دارد.

     درباره خوراکی های شیرین

اگر چه غذاهای فرآوری شده و میان وعده های بسته بندی شده موجود دربازار و دسرهای شیرین نباید جزو مواد غذایی همیشگی شما باشند اما این دلیل نمی شود که در دوران بار داری از همه خوراکی های مورد علاقه خود چشم پوشی کنید. بعضی از جایگزین های خوب در این مورد می تواند شامل، یک دسرموزی، شربت بدون چربی و یخ زده، میوه ها و یا ماستی که با بیسکویت مخلوط شده است، باشد. اما یادتان باشد که اگر تسلیم وسوسه شدید و گاهی شیرینی ،کیک و یا چیزمشابهی خوردید، خودتان را سرزنش نکنید چون مقدار کمی کیک یا شیرینی اصلاً به شما و فرزندتان صدمه نمی زند.

زیاد عرق می کنید؟

تعریق کف دست؛ علل و راه حل

در میان پسرها کم نیستند افرادی که از سربازی گریزان اند و به هر دری می زنند که از سربازی معاف شوند؛ از لاغر شدن های افراطی گرفته تا دندان کشیدن های عجیب و غریب و ادعای صاف بودن کف پا! ولی در این میان، بعضی ها هم هستند که چیز دیگری می گویند: «من کف دستم عرق می کند؛ نمی توانم اسلحه دست بگیرم!

کف دست و پا و نیز پیشانی بیشتر از جاهای دیگر بدن غدد عرق دارند و این محل ها جاهایی هستند که بیش از جاهای دیگر بدن ممکن است عرق کنند. تعریق زیاد ناراحتی شایعی است که در بسیاری از افراد معمولی هم دیده می شود، تنها بعضی از افراد بیشتر از دیگران عرق می کنند و بعضی ها غدد عرق شان با کمترین تحریک، فعال می گردد. چنین تعریفی بیشتر در جوانان و افراد میانسال دیده می شود. وقتی شما زیاد عرق کنید درد سرهایتان آغاز می شود چون در منزل و محل کار دایم نگران بوی بدن تان هستید و یا دایم نگرانید که این لکه های زرد عرق روی لباس های شما اثر بگذارند. با مصرف مام ها، داروهای ضد عرق و اسپری ها می توان تا حدی بوی بدن را کنترل کرد ولی با عرق کردن کف دست وقتی از حد عادی خارج می شود چه باید کرد؟

فرار از هیجان

عوامل روانی وهیجانات معمولاً در تعریق کف دست بیشتر از گرما نقش دارند. در واقع شما در اثر اینکه گرم تان شده است ممکن است در ناحیه زیر بغل احساس ترشح عرق را کنید ولی در هنگام فشار روحی کف دست تان ممکن است عرق کند. این مساله در موقعیت های مهم که فشار روحی نیز وجود دارد بدتر است. در چنین مواقعی سعی کنید که متین و خونسرد باشید. از نوشابه های کافئین دار مثل چای و قهوه که محرک هستند دوری کنید. متأسفانه درمان موثری برای کنترل این ناراحتی وجود ندارد. البته نباید انتظار داشته باشید که ناگهان این مشکل شما ناپدید شود. ولی به هرحال راه هایی برای کاهش این مشکل وجود دارد.

چه باید کرد؟

برخی از متخصصان پوست، داروهای ضد عرق قوی تجویز می کنند. اما مشکل اصلی این است که اگر شما این فرآورده ها را به دست تان بمالید، باعث ایجاد حالت چسبندگی در دستان تان می شود و یا بیش از اندازه کف دست شما را خشک می کنند. در برخی از موارد، این فرآورده ها در پوست دست تان ایجاد تحریک می کنند. آرام بخش ها و مسکن ها برای موارد شدید و موقعیت های مهم اثر بسیار موثری دارند. سایر داروهای خوراکی برای بعضی افراد و برای مواردی که ناراحتی، نقص کاری و یا اجتماعی مهمی ایجاد می کند، ممکن است بسیاراثر گذار باشند. «یونتوفورز» برای افرادی پیشنهاد می شود که کف دست شان بیش از اندازه عرق می کند و این عرق کردن بسیار شدید است.برای درمان موارد بسیار شدید گاهی می توان برخی از اعصاب سمپاتیک گردنی را قطع کرد. البته این روش بسیار پیچیده است و امکان عوارض بسیار زیادی دارد و باید زیر نظر متخصص مغز و اعصاب انجام شود. فراموش نکنید این حالت فقط برای برخی از افراد که در شرایط بسیار نامساعدی هستند پیش می آید.

تیرویید را متهم نکنید

وقتی اسم عرق کردن زیاد کف دست به میان می آید خیلی ها سریع انگشت اتهام را به سوی غده تیرویید نشانه می گیرند و این پدیده را به نارسایی غده تیرویید نسبت می دهند ولی نکته اصلی این است که تعریق کف دست بیشتر زمینه اش ژنتیکی است و همیشه نارسایی تیرویید، علت بروز آن نیست. درصد بسیار کمی از افرادی که از تعریق بیش از اندازه کف دست رنج می برند دچار اختلالات تیرویید هستند. جلوگیری از اضطراب تا حد زیادی در کاهش تعریق موثر است. شستن دست ها و دوش گرفتن مکرر درمان موقتی این بیماری است. اگر با این درمان های موقتی، مشکل شما بر طرف نشده باید با یک متخصص غدد مشورت کنید و آزمایش های تیرویید را انجام دهید تا احتمال نارسایی تیرویید در شما رد شود.

درمان بلژیکی

دانشمندان بلژیکی روش جدیدی برای کنترل عرق کردن بیش از حد کف دست پیشنهاد کرده اند. در این روش آنها برخی از اعصاب ویژه را دست کاری می کنند و به این وسیله عرق کردن کف دست ها را برای همیشه از بین می برند. محققان می گویند در روش جدیدی که ارایه کرده اند اعصاب سمپاتیک کف دست افراد را مسدود می کنند و به این وسیله سبب می شوند که کف دست هیچ گاه عرق نکند. کافی است به مدت 20 دقیقه یک عمل جراحی کوچک و بدون درد را تحمل کند.