تبیان، دستیار زندگی

برگرفته از سخنان آقای قائتی

نسبت دادن خُدعه و مكر و حیله به خدا در قرآن به چه معناست؟

امام رضاعلیه السلام مى‏فرماید: مكر خداوند همان كیفر او به اهل مكر است، بگذریم كه بر خلاف اصطلاح ما مكر را به معناى حیله مى‏دانیم، مكر به معناى تدبیر است و تدبیر مى‏تواند خوب باشد و مى‏تواند بد باشد و لذا مى‏فرماید: «و لایحیق المكر السىّ‏ء الاّ بأهله»(73) یعنى تدبیر به جز تدبیر كننده‏اش را در بر نمى‏گیرد، بنابراین معناى «و اللّه خیر الماكرین»(آل‏عمران، 54 ؛ انفال 30) آن است كه خداوند بهترین تدبیر كننده است و امّا این‏كه چگونه مكر انسان به خودش ضربه مى‏زند. 
به یك مثال توجه كنید: 
اگر پزشكى به بیمارش دارو داد و بیمار مصرف نكرد و به دروغ گفت: مصرف كرده‏ام، او در حقیقت خود را فریب داده و به خود خدعه كرده است. «یخادعون اللّه والّذین آمنوا و ما یخدعون الاّ أنفسهم و ما یشعرون»(بقره، 9.)

برگرفته از سخنان آقای قرائتی 

رستگاران چه كسانى هستند؟

با یك نگاه اجمالى به اوصاف رستگاران در قرآن مى‏فهمیم كه آنان اهل عبادت و كار خیرند. «و اعبدوا ربّكم وافعلوا الخیر لعلّكم تفلحون»(حج، 77) 
از بخل دورى مى‏كنند. «و من یوق شُحّ نفسه فاولئك هم المفلحون»(حشر، 8) 
غافل نیستند و خدا را زیاد یاد مى‏كنند. «و اذكروا اللّه كثیراً لعلّكم تفلحون»(انفال، 45) 
در راه او جهادگرند. «جاهدوا فى سبیله لعلّكم تفلحون»(مائده، 35) 
اهل توبه و استغفارند. «توبوا الى اللّه... لعلّكم تفلحون»(نور، 31) 
و در جامعه، اصلاحگر و آمر به معروف و ناهى از منكرند.(ل عمران، 104) 
و به پیامبران خدا ایمان دارند و آنان را احترام و یارى مى‏كنند.(اعراف، 157) 
كوتاه سخن آنكه اگر مى‏بینیم همیشه در طول تاریخ گروهى به دنبال مكتب‏هاى مختلف و دانشمندان و عُرفا و مصلحان و فیلسوفان و حاكمان و شاعران مى‏روند، آرزوى همه آنها رسیدن به رستگارى است كه هركسى آن را در چیزى و كسى مى‏جوید؛ 
یكى رستگارى را (همچون فرعون) در زور و قدرت مى‏پندارد و مى‏گوید: «قد أفلح الیوم من استعلى» آن‏كس كه پیروز است، رستگار است كه این تفكّر هنوز در ابرقدرت‏ها وجود دارد. 
یكى رستگارى را در هنر و صنعت و جمعیت و داشتن منابع طبیعى و پیشرفت تكنولوژى، توسعه سیاسى، اقتصادى، نظامى، علمى و... مى‏داند. 
امّا اسلام رستگارى را در جوهر خود انسان جستجو مى‏كند و مى‏فرماید: اگر این انسان روابط خود را با خدا از طریق نماز عاشقانه و با مردم نیازمند از طریق پرداخت زكات و با جامعه از طریق وفاى به عهد و امانتدارى و با خود از طریق كنترل غرایز و هوسرانى‏ها حفظ كند، به رستگارى رسیده است. 
با نگاهى گذرا به جوامع بشرى به خوبى مى‏توان دریافت كه پیشرفت‏ها و توسعه‏هاى گوناگون، ابزار رفاه و آسایش را فراهم كرده؛ ولى از آمار خیانت‏ها و جنایت‏ها و تجاوزها، هوس‏بازى‏ها و حق‏كشى‏ها چیزى نكاسته و سردمداران حركت غیرالهى تمام فكر و قدرت پیروان خود را در راه رسیدن به هوسهاى پوچ و بیهوده صرف كرده‏اند.

 برگرفته از سخنان آقای قرائتی

رسول اکرم(ص):

«اَجوَدُکُم مِن بَعدی رَجُلٌ عَلِمَ عِلماً فَنَشَرَ عِلمَهُ»

ترجمه: 

بخشنده‌ترین شما پس از من کسی است که دانشی بیاموزد آنگاه دانش خود را پراكنده سازد.

(میزان الحکمه، ح13825)

نماز است شمع شبستان دل دل بی نماز است بدتر ز گل

نماز است معراج ما خاكیان بر او غبطه ورزند افلاكیان

نماز است آرامش زندگی چه آزادگی بهتر از بندگی

پیمبر چنین كرد این نغمه ساز مرا نور چشم است اندرنماز

نماز است سر خط آزادگی دوای غم و درد دل مردگی

نماز است چون مه به شبهای تار نماز است رهبر به كوی نگار

هر آنكس نمازی كند با حضور بگردد سراپای غرق سرور

به هر حالتی از خدا یاد كن به یاد خدا جان ودل شاد كن

آیا به نمایش گذاشتن قدرت‏ها، هنرها و صنعت‏ها از نظر قرآن جایگاهى دارد؟

اگر به نمایش گذاشتن، بر اساس رشد جامعه و ترساندن دشمنان و عزّت اسلام و مسلمانان باشد، كارى لازم و معقول است؛ ولى اگر این نمایش برخاسته از غرور و تكبّر خود و استضعاف و تحقیر دیگران باشد، منفى است. 
به چند نمونه توجه كنید: 
1. خداوند اطلاعاتى را به حضرت آدم آموخت و براى فرشتگان به نمایش گذاشت تا ظرفیت علمى آدم را بر آنان ثابت كند. «ثمّ عرضهم على الملائكة»(بقره، 31.) 
2. حضرت سلیمان با آوردن تخت بلقیس - ملكه سرزمین سبأ - قدرت یاران خود را به نمایش گذاشت و نتیجه‏اش ایمان آوردن بلقیس بود. 
3. حضرت موسى معجزه خود را در چاشتگاه روز عیدى در مركز شهر به نمایش گذاشت و ساحران را به سجده واداشت. 
4. پیامبرصلى الله علیه وآله براى فتح مكه مانورى از سپاه مسلمانان براى ابوسفیان و لشكریانش به نمایش گذاشت كه سرانجام اهل مكه بدون خونریزى تسلیم شدند و نظام شرك برچیده شد. 
امّا اگر نمایش بر اساس تكبّر خود و استضعاف دیگران باشد، جایز نیست. نظیر احضار ساحران از مناطق مختلف براى حفظ حكومت فرعون. «اِئتونى بكلّ ساحر علیم»(یونس، 79.) 
فخرفروشى و مغرور شدن به كاخ و باغ و به نمایش گذاشتن آن، كار فرعونى است. «ألیس لى ملك مصر»(زخرف، 51.) 
نمایش قدرت و به رخ‏كشیدن ثروت و دارایى (همچون قارون) و هر گونه تشریفات، نهى شده و توبیخ در پى دارد. «فخرج على قومه فى زینته»(قصص، 79)

منبع:برگرفته از سخنان آقای قرائتی 

امام علی علیه السلام :

«مَن یَطلُبُ العِزَّ بِغَیرِ حَقٍّ یَذِلُّ وَ مَن عانَدَ الحَقُّ لَزِمَهُ الوَهنُ»

 ترجمه:

 هر کس به جز حق جویای عزت شود به ذلت در افتد و هر کس با حق عناد ورزد خوار گردد.

(تحف العقول، ص95)