ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة

قمر شبهای عشق

عباس تو کیستی که هفت آسمان زمزمه‌گر نام توست و هستی در تفسیر وسعت روحی بی ساحلت مانده است! ای ماهتاب آسمان کربلا، ای قمر شب‌های عشق، ای ساقی دشت سخاوت، تو کیستی که عظمت بر آستانت سر می‌ساید و فتوت و عشق در قاف وجود تو پر می‌ریزد؟

تو کیستی که پاکبازی و ایثار همزاد تو نیافته است و آب، آبرومندتر و زلال‌تر و سخاوتمندتر از تو ندیده است؟ قامت بلند تو، قله عشق است که کوهنوردان فضیلت و شرف را به خود می‌خواند. سیمرغ دل هیچ عاشقی، آشیانی فراتر از تو نیافته است.

هر کس عطش مکتب ابوالفضل دارد باید ایثار را بشناسد، حمیت را بفهمد و فتوت و آزادگی را در آینه بی‌غبار روحش ببیند. هر کس ابوالفضل را عاشق و آشناست، بی‌حسین گام برنمی‌دارد و بی‌عشق نمی‌میرد و بی‌اسب جوانمردی و فتوت در میدان زندگی جولان نمی‌دهد.

ای ابوالفضل، تمامی فضلیت‌ها، یک‌جا در سیمای تو و سویدای قلبت خانه گرفت، مکرمت و عزت، حریت و غیرت، جوانمردی و حمیت، سخاوت و فتوت وامدار نام والای تواند.

ای عباس، چگونه می‌توان تو را ستود که فرزند برادرت شاهد تبدار کربلا، حضرت سجاد فرمود: وقتی عباس عمویم در عرصه محشر حاضر شود همه شهیدان بر او غبطه خواهند خورد؛ درخشش سیمایش، روشنای قیامت و عظمت و پایگاهش رشک شهدا خواهد بود.

اگر صحرای آتش‌خیز کربلا، نامی آشنا‌تر از تو نداشت، اگر پناه و آرامش‌گاهی برای کودکان تشنه‌کام حسین جز تو نبود، بی‌شک در صحرای آتش‌خیز قیامت نیز، نام تو آشناترین نام‌هاست.

تو فرزند کسی بودی که شبان‌گاه در بستری که بوی مرگ می‌داد و چهل شمشیر تشنه تهدیدش می‌کرد خوابید تا جان پیامبر در امان باشد، تو نیز روز عاشورا پیش روی حسین گام می‌زدی تا جان برادر را در صفیر تیرها و پرواز نیزه‌ها سپر باشی. یا اباالفضل! شرم باد فرات را که عطش تو دید و هنوز پای رفتن داشت. چگونه در دامنت نیاویخت و با تو تا کنار خیمه‌ها همسفر نشد؟

همه آب‌ها عرق شرمی بر پیشانی زمین‌اند؛ شرمسار کف آبی که تو ریختی و یاد عطش کودکان و کام تفتیده برادر از نوشیدن بازت داشت.

موج بلندی که در وجودت برخاست، موج تمنا را فرو شکست و امواج آب وسوسه‌گر را به زبازی گرفت. تو آن لحظه با خویش گفتی: یا نفس من بعدالحسین هون... ای نفس آیا بی‌حسین آب می‌نوشی؟

فریادی که تو بر خویشتن زدی، در هفت آسمان پیچید و در امتداد همه قرون طنین افکند و نهایت سخاوت را در نمایشی عظیم نمایاند. امروز، آنان که بر نفس خویش نهیب نمی‌زنند و برادر را بر خویش مقدم نمی‌دارند، عاشق تو نیستند. امروز هر کس، با دست‌های جدا گشته‌ات بیعت دارد و بی‌قرارنه تشنگی و عطشت را می‌گرید، نمی‌تواند بی‌نشان از ایثار تو باشد.

عباس تو کیستی که هفت آسمان زمزمه‌گر نام توست و هستی در تفسیر وسعت روحی بی ساحلت مانده است! ای ماهتاب آسمان کربلا، ای قمر شب‌های عشق، ای ساقی دشت سخاوت، تو کیستی که عظمت بر آستانت سر می‌ساید و فتوت و عشق در قاف وجود تو پر می‌ریزد؟

هر کس عطش مکتب ابوالفضل دارد باید ایثار را بشناسد، حمیت را بفهمد و فتوت و آزادگی را در آینه بی‌غبار روحش ببیند. هر کس ابوالفضل را عاشق و آشناست، بی‌حسین گام برنمی‌دارد و بی‌عشق نمی‌میرد و بی‌اسب جوانمردی و فتوت در میدان زندگی جولان نمی‌دهد.

هر کس عباس را عاشق است. برای دوست حتی در لحظه شهادت لبخند را فراموش نمی‌کند که نظاره‌گری در کوفه می‌گوید من به چشم خویش دیدم لبان عباس بر فراز نیزه به لبخندی آراسته بود و نقش عبادتی طولانی زینت پیشانیش بود. سلام ای عباس، ای ابوالفضائل، سرها بی‌شور تو و دست‌ها تهی از ارمغان عظیم کربلایت، مباد. درهایی از ایثار و پاکبازی و فضیلت برویمان بگشا و به فرات زلال سخاوت و حمیت رهنمونمان باش.

 

منبع:

سوگ سرخ، دکتر محمد رضا سنگری

چشمای خیس و بارونیم،                   که خیلی حساس ِ

فقط به فـِک رِ دیدن،                       ضریح عباس ِ

چی بگم؟ دیوونشم،                        دلم منو بیچاره کرده

هوای کرببلا،                             دل منو آواره کرده

غم مخور، ای دل خسته،                  حالا که کربلا نیستی     

یه روزم نوبتِ، تو میشه                  کنار شیش گوشه بایستی

به دل میگم غصه نخور،                  ابوفاضل مهربونه

یه روزی این قدمها رو،                   به کربلا میرسونه

سـِـیــِدا افتخار کنین،                      نسلتون از گل یاس

جدتون، شیر خدا،                       عمو جون حضرت عباس

ابالفضل، ابالفضل، ابالفضل، ابالفضل            

                   ابالفضل، ابالفضل، ابالفضل، ابالفضل

شب، همه شب از ع ِ  ش  ق ِ چشاش،      میمیرم و دیوونه میشم

به عـِش، ق ِ چش م ِ مـَس تِ اون،          سائل می خوووونه میشم

ابالفضل، ابالفضل، ابالفضل، ابالفضل

                   ابالفضل، ابالفضل، ابالفضل، ابالفضل

وقتی علم میبینم،                             یاد علمدار میکنم

وقتی که غم میبینم،                           یاد غم یار میکنم

آقا به عشق کربلات،                         می کشی عاقبت مرا

خونم حلالت، آقا،                            خونم حلالت

بعشق بین الحرمین،                          میکشی ام چرا حسین، 

خونم حلالت، آقا،                             خونم حلالت،

جون نا قابلمو بگیر،                          اما منو کربلا ببر،

چیزی ازت، کم نمیشه،                       آقا تو آبرو بخر،

وقتی که آب میبینم،                           یاد لب سقا میکنم

وقتی که گـُل میبینم،                          یاد گــُل ِ لیلا میکنم

دلم کشیده پر، آقا،                            بسوی شهر کربلا

بعشق عباس و حسین،                        بعشق عباس

تو کربلا جون میگیره، جون میده، اونجا میمیره            

                         بعشق عباس و حسین، بعشق عباس

دلم شده اسیر اون، صحن و سرای آقام حسین

                         میخواد دل من بمونه،همیشه تو بین الحرمین

حســـــیــــــــــــن، وااااااااااااااای،

                  حســـــــــــیـــــــــن، واااااااااااای...

مُبتلاتم، خاک پاتم، حسِِِِِِِِِین ارباب بی کـَفن؛

                   دلدادیه، کربلاتم، حسین ارباب بی کـَفن؛...

اشک مشک

تاسوعا

یک روز تا وصال، تا اسارت و تازیانه و غربت باقی است.

یک روز تا تقسیم حسین میان زمین و آسمان، تا بوسه تیر بر مشک، تا گل‌خنده حلقوم اصغر و تا وداع آخرین حسین.

یک روز تا بازگشت زین واژگون، ذوالجناح شرمسار بی‌سوار و تا حریق جگرسوز خیمه‌ها.

یک روز تا قهقهه مستانه پیشقراولان قساوت و طلایه‌داران ظلمت و جنایت، یک روز که همه فرداست، همه زمان و قاموس بزرگ قیام.

تاسوعا، مقدمه عشق، دیباچه شرف، مدخل ایثار و ورودگاه خون و حماسه و اشک است.

در تاسوعا، از حنجره‌های خشک عطش زده، تنها واژه وداع می‌گذرد و شب، زمزمه‌های جان‌نواز وارستگان تکرار ناپذیر خاک.

تاسوعا، آخرین فرصت دیدار پدر با پسر، خواهر با برادر، یار با یار و حتی کودکان با همدیگر است. روز وصیت‌ها و رهمنودهای حسین برای شام فردا و فردای شام است.

تاسوعا، صور اسرافیل دل‌هاست. بیدار‌باش جان‌های خفته و الگوی حقپویان جستجو‌گر است.

تاسوعا، نمایش الفت و صدق، همت و عشق، پایمردی و رادی و فداکاری و پاکبازی است.

تاسوعائیان فردایند و تاسوعاشناسان، عاشقانی که پیمان با حسین (ع) نمی‌شکنند و در شب حادثه، گریزگاه نمی‌جویند و عاشورای عزت را به عافیت ذلت نمی‌فروشند.

منبع:

سنگری، محمد رضا، سوگ سرخ

 

زینب و یه مشت حرامی،                                  زینب و سگای شامی

زینب و اشک و شکوفه                                      زینب و زندان کوفه

زینب و عطر گل یاس                                         زینب و چشای عباس

زینب و مشک دریده                                           زینب و خون دو دیده 

زینب و یاد مقیره                                                 زینب و داغ رقیه

..............................................................................

ذلیل محضرت میشم                                              ذلیل مردمم نکن

نوکر زینبت میشم                                                  نوکر مردمم نکن

 

                (حالا حرف دلم...) 

یک خیابان کرده مجنونم تو میدانی کجاست

                      آن خیابان کوی جانان قطعه ای از کربلاست

یک خیابان دل روبوده از تمام عاشقان

                      هست و آنجا جای پای مهدی صاحب زمان

یک خیابان گشته تنها جلوه گاه عالمین

                      یک خیابان گشته تنها جلوه گاه عالمین

یک طرف قبر ابالفضل یک طرف قبر حسین

                   یک طرف قبر ابالفضل یک طرف قبر حسین

یک خیابان گشته منزلگاه جبرئیل امیر

                      یک خیابان گشته منزلگاه جبرئیل امیر

یک طرف استاده زهرا یک طرف ام البنین

                     یک طرف ایستاده زهرا یک طرف ام البنین

«السّلامعلیکیاعلىاکبر(ع)»

** تـا کـفــن بـر قــد و بـالای رسـایــت کردم **
                                       ** ســوخــتـم وز دل پــر درد دعــایــت کردم **

** آخرین توشه ام ازعمرتو این بود علی(ع) **
                                       ** کـه غـم انگـیـز نگـاهی ز قــفــایـت کردم **

** تو ز من آب طلب کردی و من می سوزم **
                                       ** که چرا تـشنـه لب از خویش جدایت کردم **

** پــدرت را نــبــوَد بـعــد تــو امــیــّد حـیـات **
                                       ** جان من بـودی و تـقــدیــم خــدایــت کردم **

** تو گشودی لب خود هر چه تو را بوسیدم **
                                       ** نـشـنـیـدم سخـنی هـر چـه صــدایـت کردم **

 

 

 

^{منبع شعر: کتاب زمزمه های حاج احمد دلجو، ص۱۰۴.}

 

 

 

 

 

 

«جهادوشهادتحضرتعلىاكبر(علیهالسّلام)»

آن شبیه رسول(صلی الله علیه و آله وسلم)، حضرت علی اکبر(علیه السّلام) قدم شجاعت در میدان سعادت نهاد و با آن گروه بى باك به جنگ پرداخت و خاطره ها را اندوهناك گردانید و نونهال بوستان امامت جنگى كرد به غایت سخت و جمعى كثیر از آن اَشْقیاء نگونبخت را به خاك هلاك انداخت.

ثُمَّ رَجَعَ إِلى اءَبیهِ وَقالَ: یا اءَبَتِ، اءَلْعَطَشُ قَدْ قَتَلَنى ، وَثِقْلُ الْحَدیدِ قَدْ اءَجْهَدَنى ، فَهَلْ إِلى شَرْبَةٍ مِنْ الْماءِ سَبیلٌ؟

سپس به خدمت پدربزرگوار آمد و گفت : اى پدر! تشنگى مرا كشت و سنگینى اسلحه آهنین مرا به تَعَب افكند، آیا راهى به سوى حصول شربتى از آب هست؟

 

فَبَكَى الْحُسَیْنُ علیه السّلام وَقالَ: ((واغَوْثاهُ، یا بُنَیَّ قاتِلْ قَلیلاً، فَما اءَسْرَعَ ما تَلْقى جَدَّكَ مُحَمَّدا علیه السّلام ، فَیَسْقیكَ بِكَاءْسِهِ الاَْوْفى شَرْبَةً لا تَظْمَاءُ بَعْدَها اءَبَدا)).

حضرت سیّدالشهداء(علیه السّلام) هم به گریه افتاد و فریاد وا غَوْثاهُ برآورد و فرمود: اى فرزند عزیزم! اندكى دیگر به كار جنگ باش كه به زودى جدّت حضرت محمد(صلّى اللّه علیه و آله وسلم) را ملاقات خواهى نمود و ایشان از جام سرشار كوثر شربتى به تو خواهد داد كه پس از آن هرگز روى تشنگى نبینى و احساس ‍ عطش ننمایى .

 

فَرَجَعَ علیه السّلام إِلى مَوْقِفِ النِّزالِ، وَقاتَلَ اءَعْظَمَ الْقِتالِ، فَرَماهُ مُنْقِذُ بْنُ مُرَّةِ الْعَبْدى بِسَهْمٍ فَصَرَعَهُ، فَنادى : یا اءَبَتاهُ عَلَیْكَ مِنِّى السَّلامُ، هذا جَدّى یَقْرَؤُكَ السَّلامُ وَیَقُولُ لَكَ: عَجِّلِ الْقُدُومَ عَلَیْنا، ثُمَّ شَهَقَ شَهْقَةً فَماتَ.

حضرت علی اکبر(علیه السّلام) به سوى میدان برگشت و جنگى عظیم نمود كه بالاتر از آن تصوّر نتوان كرد و داد شجاعت بداد در آن حال ((مُنْقذ بن مُرّه عبدى )) تیرى به جانب آن فرزند رشید سیّدالشهداء، افكند كه از صدمه آن تیر بر روى زمین افتاد و فریاد برآورد: ((یا اَبَتاهُ! عَلَیْكَ...))؛ یعنى پدر جان ، سلام من بر تو باد! اینك جدّم رسول خدا(صلّى اللّه علیه و آله وسلم) است كه به تو سلام مى رساند و مى فرماید: زود به نزد ما بیا. حضرت علی اکبر(علیه السّلام) این بگفت و فریاد زد و جان برجان آفرین تسلیم نمود.

 

فَجاءَ الْحُسَیْنُ علیه السّلام حَتّى وَقَفَ عَلَیْهِ، وَوَضَعَ خَدَّهُ عَلى خَدِّهِ وَقالَ:
((قَتَلَ اللّهُ قَوْما قَتَلُوكَ، ما اءَجْراءَهُمْ عَلَى اللّهِ وَعَلَى انْتِهاكِ حُرْمَةِ رَسُولِ اللّهِ صلّى اللّه علیه و آله ، عَلَى الدُّنْیا بَعْدَكَ الْعَفاءُ)).

چون آن جوان این دنیاى فانى را مشتاقانه وداع نمود، حضرت سیّدالشهداء(علیه السّلام) بر بالین ایشان آمد وگونه صورت خود را برگونه صورت او گذارد و فرمود: خدا بكُشد آن كسانى را كه تو را كشتند، چه بسیار جراءت و گستاخى نمودند برخداى متعال و بر شكستن حرمت رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله وسلم)، ((عَلَى الدُّنیا بَعْدَكَ الْعَفا))؛ پس از تو، خاك بر سر این دنیا!

 

 

 

قالَ الرّاوى : وَخَرَجَتْ زَیْنَبُ إِبْنَةُ عَلِیٍّ تُنادی : یا حَبیباهُ یَابْنَ اءَخاهُ، وَجاءَتْ فَاءَكَبَّتْ عَلَیْهِ.
فَجاءَ الْحُسَیْنُ علیه السّلام فَاءَخَذَها وَرَدَّها إِلَى النِّساءِ.

راوى گوید: در این هنگام حضرت زینب کبری(علیهاالسّلام)از خیمه بیرون دوید در حالتى كه ندا مى كرد: یا حَبیباهُ یَابْنَ اءَخاهُ! پس آن مخدّره آمد و خود را بر روى بدن پاره پاره حضرت علی اکبر(علیه السّلام) افكند، امام حسین(علیه السّلام) تشریف آورد و خواهر را از روى جنازه علی اکبر(علیه السّلام) بلند كرد به نزد زنان برگردانید.

 

ثُمَّ جَعَلَ اءَهْلُ بَیْتِهِ یَخْرُجُ مِنْهُمُ الرَّجُلُ بَعْدَ الرَّجُلِ، حَتّى قَتَلَ الْقَوْمُ مِنْهُمْ جَماعَةً، فَصَاحَ الْحُسَیْنُ علیه السّلام فى تِلْكَ الْحالِ: صَبْرا یا بَنى عُمُومَتى ، صَبْرا یا اءَهْلَ بَیْتى صَبْرا، فَوَاللّهِ لا رَاءَیْتُمْ هَوانا بَعْدَ هذَا الْیَوْمِ اءَبَدا.

پس از آن یكایك مردان اهل بیت رسول (صلّى اللّه علیه و آله وسلم) یكى بعد از دیگرى روانه میدان گردیدند تا آنكه جماعتى از ایشان به دست آن بدكیشان به درجه رفیع شهادت رسیدند. پس حضرت سیّدالشهداء(علیه السّلام) آواز به صیحه و فریاد بلند نمود و فرمود: اى عموزادگان من ! و اى اهل بیت من ! صبورى و شكیبایى را شعار خود سازید و متحمّل بار محنت ، باشید؛ به خدا سوگند كه پس از این روز هرگز روى خوارى به خود نخواهید دید.

 

 

 

^{(1) سوگنامه کربلاء، ترجمه لهوف سیدبن طاووس؛ مسلك دوم:گزارش از حوادث عاشورا و شهادت امام حسین(علیه السّلام) و یاران با وفایش.}

 

« روز نهم محرم »

      ** چــونــکه نـوبت بـر بـنـی هــاشــم رســید **
                              ** ســاخــت ســاز جــنـگ عــبــاس^(ع) رشـید **

      ** مــحــرم ســرّ و عــلــمـدار حـــســیـــن^(ع) **
                              ** در وفـــــاداری عـــــلــم در نــشـــأتــیـــن **

      ** در صـبــاحــت ثــالــث خـورشــیــد و مــاه **
                              ** روز خــصــم از بـیم آن چـون شـب سـیاه **

      ** در شــجــاعــت یــادگـــار مـــرتـــضـــی^(ع) **
                               ** داده بـــر حــکـــم قــضـــا دســـت رضــــا **

      ** خـواسـت در جـنگ عـدو رخـصت ز شاه **
                               ** گـفــت شــاهــش کــای عــلـمــدار ســپاه **

      ** چــون عـــلم گــردد نــگــون در کــارزار **
                               ** کــار لــشــکــر یــابــد از وی انــفـــطــار **

      ** گــفــت تــنــگ اســت ای شه خـوبان دلم **
                               ** زنــدگــی بـاشــد از ایــن پـس مـشـکــلـم **

      ** زیــن قــفــس بــرهــان مـــن دلــگـیر را **
                               ** تــا بــه کــی زنــجـــیــر بــایــد شــیــر را **

      ** گــفــت شه چـون نیست زین کارت گریز **
                               ** ایـــن ز پـــا افـــتـاد کـانـرا دســت گـیـــر **

      ** جــنـگ و کـیـن بـگـذار و آبــی کـن طلب **
                               ** بـــهـر ایـن افـســـردگـان خــشــک لـــب **

      ** گــفـت ســمـعـاً ای امـیـر انـــس و جــان **
                               ** گــر چــه بــاشــد قــطـــرۀ آبـــی به جـان **

      ** شــــد بـه ســـوی آب تـازان بــا شــتــاب **
                               ** زد ســــمــــنـــد بــــاد پــــیــمــا را در آب **

      ** بـی مـحابـا جــرعـه ای در کـف گــرفــت **
                               **چون به خویش آمد دمی گفت ای شگفت **

      ** تـشـنه لـب در خـیمـه سبـط مـصـطفی^(ص) **
                               ** آب نــوشـــم مـــن زهـــی شــــرط وفــــا **

      ** زادۀ شـــیــــر خـــــدا بـــا مـــشــــک آب **
                               ** خـــشـک لـــب از آب زد بـیـرون رکــاب **

      

«شهادت ابوالفضل العباس(علیه السلام)واجمالی ازفضل ومقام آن برزگوار»

سید فاضلی از علماء عرب نقلکرد که چون حاجی محمد رضا الازری (رحمة الله) در قصیده اش این مصرع را گفت « یوم ابوالفضل استجاربه الهدی » یعنی عاشوراء روزی بود که هدایت ، یعنی وجود مقدس حضرت امام حسین(علیه السلام) به حضرت ابوالفضل (علیه السلام) استجارهنمود و پناه برد. در نظر مستبعد شمرد که شاید حضور حضرت امام حسین(علیه السلام) نیفتد، بیت را تمام نکرد و به همین حال بماند.پس حضرت امام حسین(علیه السلام) را در خواب دید که تشریف آورد و فرمود صحیح است آنچه گفته من مستجیر شدم به برادرم  ابوالفضل (علیه السلام)؛ و مصرع ثانی را حضرت فرمود « والشمس من کدر العجاج لثامها » یعنی آن وقت من مستجیر و پناهنده شدم که آفتاب از تیره غبار معرکه کربلاء نقابی پیدا کرده بود .

« نظر سیدالعابدین علی بن الحسین(علیه السلام) الی عبیدالله بن عباس بن علی بن ابیطالب(علیهم السلام) فاستعبر ثم قال » روزی حضرت سید سجاد(علیه السلام) بر عبیدالله بن عباس نگریست،بگریست و فرمود « ما من یوم اشد علی رسول الله من یوم احد » روزی بر رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) سخت تر از روز احد نبود که عم او حمزة بن عبدالمطلب اسدالله و اسد رسوله را بکشتند و سپس موته بر آن حضرت شدید بود که عموزادۀ او جعفر بن ابیطالب شهادت یافت. « ولا یوم کیوم الحسین(علیه السلام) ازدلف علیه ثلثون الف رجل » و هیچ روز مانند روز عاشوراء نبوده که سی هزار مرد که همه را دعوی مسلمانی بود به قتل او مصمم بوده و حمله می آوردند. « کل یتقرب الی الله عزوجل بدمه» و همه بدان عمل به خدای تقرب می جستند و حضرت امام حسین(علیه السلام) پیوسته موعظت و نصیحت فرموده و خدا را به یادشان می آورد و هیچ متعظ نگشته، بنا حق خون مطهرش را ریختند.

« ثم قال(علیه السلام) رحم الله العباس ... » بعد فرمودخداوندرحمت کند ابوالفضل العباس(علیه السلام) را که به جان و تن خود مواسات کرد و طاعت یزدانی به زندگانی این جهانی گزیده خویشتن فدیه برادر نمود تا هر دو دست مبارکش ببریدند،خداوند او را در عوض دو بال کرامت فرموده تا با ملائکه در جنات عدن می پرد، چنان که جعفر طیار را عنایت فرموده. « و ان للعباس(علیه السلام) عندالله ... » و البته ابوالفضل العباس(علیه السلام) را در قیامت نزد خداوند تبارک و تعالی منزلتی بلند باشد که جمیع شهداء بدان غبطه خورند. 

 

«ذکر وداع حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) با امام حسین(علیه السلام)»

در بحار گوید « فی بعض تألیفات اصحابنا ان العباس(علیه السلام)  لما رای وحدة اتی اخاه و قال یا اخی هل من رخصة و بکی الحسین(علیه السلام) بکاء شدیدا ثم قال » در بعضی از تالیفات علمای امامیه مذکور است که چون حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) بی کسی برادر خود را دید به مظهر انور آن سرور آمده فرمود رخصت فرمای تا جان خویش را در راه تو نثار نمایم. حضرت امام حسین(علیه السلام) بگریست و فرمود « یا اخی انت صاحب لوائی و اذا مضیت تفرق عسکری » ای برادر تو صاحب پرچم و لوای منی، چون تو نمانی کسی با من نماند. حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) فرمود « قد ضاق صدری و سئمت من الحیوة و اریدان اطلب ثاری من هولاء المنافقین » سینه من تنگ شده و طاقت شکیب از من رفته است، از زندگانی سیر گشته ام و عزیمت درست کرده ام که از این جماعت خونخواهی کنم. حضرت امام حسین(علیه السلام) فرمود « فاطلب لهولاء الاطفال قلیلا من الماء » اگر مهیای حرب و جنگ شده ای پس قلیل آبی از برای این کودکان عطشان طلب نما. حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام)  اسب براند و در برابر صفوف اعداء عنان بکشید و لوای نصیحت و موعظت را برافراشت و هیچ دقیقه از دقایق پند و اندرز بجای نگذاشت و کلمات آن حضرت که هموارتر از آب روان و کاری تر از تیغ بران بود در قلوب قاسیه آن فرقه طاغی مؤثر نیفتاد لاجرم حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) بازشتافت و آنچه دید به عرض رسانید.کودکان در این حال بنالیدند و بانگ العطش العطش سر دادند.پس حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام)مشکی برداشت و بر اسب نشست و تصمیم عزم داد که بهر کودکان آبی بدست آورد. 

 

       ** رخـصـت گـرفـت ز آن شــه بـی یـار مستمند **
                            ** شـد بـر ســمـنـد و تـاخـت بـه مـیدان کارزار **

       ** نـــاگـــه شــنــیــد از حـــرم آواز الــعــطــش **
                            ** آن الــعــطــش کشـیـد عـنـانـش ز گیر و دار **

       ** برگشت سوی خیمه و مشکی گرفت و رفت **
                            ** سـوی فـــرات بـا جــگــر تــشــنــه و فـکـار ** 

 

« احتجاج حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) با آن قوم لجاج »

در ریاض المصائب و مهیج الاحزان و غیرهما روایت کرده اند. « فلما اجاز الحسین(علیه السلام) اخاه العباس(علیه السلام) ... » چون حضرت امام حسین(علیه السلام) به حضرت ابوالفضل (علیه السلام) اجازۀ میدان داد مانند جبل عظیم و دلش مثل کوه محکم به سوی دشمن شتافت چه آن حضرت شجاع مردافکن و شیر بیشه هیجا بود و در معرکه قتال بر طعن و ضرب پای سبقت و دست جرأت داشت و چون میان میدان رسید فریاد زد « یا عمر بن سعد هذا الحسین بن بنت رسول الله یقول  ... » ای پسر سعد، اینک حسین(علیه السلام) پسر دختر پیغمبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) میگوید شما اصحاب و برادران و بنی اعمام مرا کشتید و مرا تنها گذاشتید و عیال و اولادم از شدت تشنگی سوخته اند، آخر یک شربت آبی به ایشان بدهبد که ایشان نزدیک به هلاکت رسیده اند و با وجود اینها می گوید « دعونی اخخرج الی طرف الروم و اخلی لکم الحجاز و العراق و ... » مرا بگذارید بسوی روم یا هند بروم و حجاز و عراق را به شما واگذارم و شرط کنم با شما که روز قیامت من با شما به مقام مخامصه نیایم تا خداوند هر چه خواهد بنماید و چون حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) این کلام را از جانب برادر بزرگوار خود به آن لئیمان برسانید، بعضی ساکت شده جوابی ندادند و بعضی از این کلمات به گریه در آمدند.شمر ملعون و شبث بن ربعی از لشکر بیرون شده نزد حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) آمدند و گفتند « یابن ابی تراب  ...  » ای پسر ابوتراب اگر تمام عالم را آب بگیرد و به دست ما باشدقطره ای از آن به شما نخواهد رسید مگر با یزید بیعت کنید.حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) به نزد برادر برگشت و بی رحمی آن قوم بی حیا را به عرض آن سید دو سرا رسانید.آنحضرت سر به زیر انداخته آنقدر گریست که گریبان جامه اش تر شد در این حال صدای اطفال به ناله العطش العطش بلند گردید.حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) از شنیدن این ناله بی تاب شده ، چشم به سوی آسمان کرد و گفت « الهی و سیدی ارید ان اعتد بعدتی و املاء لهؤلاء الاطفال قربة من الماء » ای خدا من می خواهم کوشش خود را کرده باشم شربت آبی به این بی کسان تشنه لبان برسانم، پس مشکی برداشته روانه میدان شد.    

 

«شجاعت ابوالفضل(علیه السلام) ورودآنجناب بشریعه فرات ونخوردن آب»

در ناسخ گوید چون اطفال تشنه کام بانگ العطش العطش سر دادند، حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام)  مشکی برداشت و بر اسب نشست و تصمیم عزم  داد که از بهر کودکان آبی به دست آورد و این ارجوزه تذکره کرد.

     ** لا ارهــب الـمـوت اذا الـموت رقا ... حـتی اواری فـی الـمـصالیت لقــی **
    ** نفسی لنفس المصطفی الطهر وقا ... انی انا الـعـبـاس اغـدو بـالــســقـا **
                     ** ولا اخـاف الـشــر یــوم الـمـلـتـقـی **

این بگفت و اسب را به مهمیز انگیز داد و آهنگ ستیز کرد و با خشم عقاب و سرعت شهاب مـانند صاعقه آتش بار جانب آب فــرات گرفت، چهار هزار مرد کــماندار که به فرمان پسر ســعد  نگهبان فرات بودند و طریق شریعه را ودیعه سد اسکندر مینمودند، به یکبار جنبش کردند و فوج از پس فوج فرا رسیدند حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) از جای نرفت، تیغ بکشید و مانند برق خاطف صرصر عاصف خویش بر یمین و شمال زد میمنه در برد و میسره را به میمنه در سپرد هوا را از غبار قیرگون ساخت و در این حمله هشتاد تن را پایمال آجال نمود و این رجز خواند:

      ** اقـاتـل الـقـوم بـقـلـب مـهـتـد ... اذب عـن سبـط الـنـبی احمد **
         ** اضـربـکـم بالـصـارم المهند ... حتی تحیدوا عن قتال سیدی **
            ** انی انـا الــعـبــاس ذوالتودد ... نجل عـلی المـرتضی المؤید **

لشکریان چون این بدیدند پشت با جنگ دادند و روی بهزیمت نهادند.حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) چون شیر خشم آلود شریعه را بپیمود و اسب را در فرات انداخت. از زحمت گیر و دار و شدت عطش با تنی تافته و جگری سوخته بود، خواست تا از زحمت ماندگی و تشنگی را به شربتی آب برطرف کند.دست بر آورد و کفی آب برگرفت تا بیاشامد، تشنگی حضرت امام حسین(علیه السلام)  در خاطرش صورت بست، آب را از کف بریخت و مشک را پر آب نمود و از شریعه بیرون شتافت تا خود را به لشکرگاه برادر برساند و کودکان را از تشنگی نجات دهد.  

 

« شهادت حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) » « شدت عطش اهل بیت(علیهم السلام) در روز تاسوعاء»

در قمقام گوید مقتولین حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) را هشتاد نفر نقل کرده اند.به صحت پیوسته که حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) آن روز قصد مبارزت نداشت و فقط همت والا به دفاع مقصور می داشت، که آبی به حریم جلالت برساند و تشنگان را از عطش نجات دهد و ناسخ گوید چون حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) از شریعه بیرون شتافت کمانداران راه او را بستند و لشکر ابن سعد نیز حرکت کردند و حضرت عباس(علیه السلام) را دایره وار در میان آوردند و آنحضرت چون شیر حمله میکرد و می کشت.ناگاه نوفل الازرق از کمین بیرون تاخت به روایتی زید بن ورقاء کمین نهاد.از پشت نخلی بیرون آمد و حکیم بن طفیل طائی او را معین گشت و تشجیع کرد.پس زید تیری زد و دست راست آنحضرت از تن جدا شد.حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام)  که قلب پلنگ و جگر نهنگ داشت جلدی کرد و مشک را به دوش چپ افکند و تیغ را به دست چپ گرفت و دشمنان را دفع میکرد و با دست چپ میزد و میکشت و میانداخت و این شعر تذکره می کرد:

    ** واللّه ان قـطـعتــم یـمیـنی ... انی احامی ابدا عـن دینی **
         ** وعن امام صـادق الـیقین ... نـجل النبی الطاهر الامین **

این را می گفت و رزم میکرد تا از کثرت زخم و سیلان خون سستی گرفت.دگر باره حکیم بن طفیل و اگر نه نوفل الازرق از ورای نخله بیرون تاخت و دست چپش را از پائین ساعد بیانداخت. حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) مشک را به دندان گرفت و این شعر بگفت: 

        ** یا نفس لاتخشی من الکفار ... و ابـشـری بـرحـمـة الـجبار **
        ** مـع الـنـبـی السید المخـتـار ... قـد قـطـعـوا بـبغیهم یـساری **
                       ** فـاصـلـهم یـا رب حــرّ الــنــار ** 

با رکاب مهمیز میزد تا خود را به لشکرگاه برادر کشاند، ناگاه تیری بر مشک آنحضرت آمد و آب ریخت و پیکان دیگر بر سینه مبارکش رسید و حکیم بن طفیل عمودی بر فرق شریفش فرود آورد و این وقت حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) از اسب در افتاد و فریاد برداشت « یا اخی ادرک اخاک » که برادر مرا دریاب.حضرت امام حسین(علیه السلام) چون شهاب ثاقب بر سر او حاضر شد و حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام) را در کنار فرات تشنه و مجروح و مطروح دید.آن دستهای مقطوع و آن تن پاره را نظاره کرد و سخت بگریست و فرمود « الان انکسر ظهری و قلت حیلتی » اکنون پشت من شکست و رشته تدبیر و چاره گسسته گشت. ^(۱)

 

« روز تاسوعاء »

آنچه از اخبار و روایات مستفاد میشود این است که، در مثل امروزی عرصه به اهل بیت رسالت (علیهم السلام) خیلی تنگ و امر بسیار سخت شده و دشمن اجتماع کرده و از هر طرف حضرت امام حسین(علیه السلام) و اصحاب او را محاصره نموده اند.چنانچه در خبر عبدالملک که در وقایع عاشوراء مذکور خواهد شد،انشاءالله تعالی.منقول است که حضرت امام صادق(علیه السلام) فرمود « تاسوعاء یوم حوصرفیه الحسین(علیه السلام) و اصحابه بکربلاء و اجتمع علیهم خیل اهل الشام و انا خوا علیه » تاسوعاء روزی است که حضرت امام حسین(علیه السلام) و اصحاب او را در کربلاء محاصره کردند یعنی دیگر واردی و صادری و نقل آذوقه از جانبی مقدور نشده و از هر طرف راه چاره و طرق نجات مسدود شده و لشکر اهل شام بر حضرت امام حسین(علیه السلام) اجتماع کرده رحل اقامت انداخته اند.چون این حکم میشوم از طرف شام و یزید ملعون بود.لذا منصوب بدانجا شده و گرنه لشکری از شام برنیامده و این کلام منافی آن روایت نخواهد بود که لشکر کربلاء کلهم از اهل کوفه بودند.

« و فرح ابن مرجانه و عمربن سعد ... »و پسر مرجانه و عمربن سعد به سبب توافر خیل و تواتر لشکر فرحناک شدند و حضرت امام حسین(علیه السلام) و اصحاب آنحضرت را ضعیف شمردند و یقین کردند که دیگر بر حضرت امام حسین(علیه السلام) ناصر و معینی از عراق نخواهد آمد.پدرم به قربان این ضعیف و غریب. 

 
 

از مصایب مخصوصه امروز یکی مسئله محاصره بود که مذکور شد و دیگر شدت عطش اهل بیت رسالت(علیهم السلام) زیرا که در روز هشتم باز بواسطه حفر چاه و نبع ماء قدری آب تدارک کردند اما روز تاسوعاء ظروف آب تمام شد و علامت تشنگی و آثار عطش در وجنات اهل حرم هویدا گردید چنانکه مرحوم فاضل دربندی در اسرارالشهادة گوید که شیخ اجل ابن نما(علیه الرحمة) از حضرت سکینه بنت الحسین(علیه السلام) روایت کرد که گفته « عزما ئنا فی التاسع من المحرم .. » در روز نهم محرم آب در خیام حرم نایاب شد و عطش بر ما غالب گردید ، ظرفها خالی و مشکها خشکیده شد وقت غروب عطش بر من و دختران حرم مستولی شد.

« فقمت الی عمتی زینب(سلام الله علیها) ... »پس برخاسته و به خیمه عمه ام حضرت زینب(سلام الله علیها) رفتم که از عطش خود خبر بدهم ، شاید او از برای ما آبی ذخیره بنماید.

« فوجدتها فی خیمتها و فی حجرها اخی الرضیع ... »دیدم در خیمه نشسته و برادر شیرخواره ام را در آغوش گرفته ، گاهی برمیخیزد و گاهی مینشیند و علی اصغر(علیه السلام) مثل ماهی در میان آب دست و پا میزند و صرخه میکند و عمه ام گوید « صبرا صبرا یابن اخی ... » صبر کن صبر کن ای پسر برادرم و چطور صبر خواهی کرد و حال آنکه تو را در همچون حالت مشؤمه هستی گران است بر عمه تو که بشنود صرخه تو را و نتواند نفعی به تو برساند.

حضرت سکینه بنت الحسین(علیه السلام) گوید از ناله برادرم گریستم عمه ام فرمود سکینه است عرضکردم آری.فرمود چرا گریستی گفتم به حال برادر شیرخوارم دیگر از عطش خود خبر ندادم که مبادا سبب مزید غم او باشد بعد گفتم عمه جان کاش بفرستی به خیام اصحاب شاید نزد ایشان آبی پیدا شود.پس برخاست و برادر شیرخواره ام در آغوش وی آمد به خیام عموهایم، آبی پیدا نشد و برگشت و جمعی از اطفال عقب او افتادند که شاید آبی پیدا بشود و چون مأیوس شد بسوی خیمه خود برگشت قریب بیست نفر دختر و پسر با او بودند « فاخذت بالعویل فنحن نتصارخه بالقرب منها » و شروع کرد به ناله ما هم با وی صرخه میزدیم. ^(۲)

 

^{(۱) کتاب وقایع الایّام در احوال محرّم الحرام، ص ۴۱۸۴۳۲ .
(۲)  کتاب وقایع الایّام در احوال محرّم الحرام، ص ۲۵۶۲۶۰.}

 

سلطان وفا

هرچند كه راه هنر مدح نپویم

حیف است ز اوصاف اباالفضل نگویم

 

پرسند اگر سرور و سلطان ادب كیست

جز نام اباالفضل به هر بزم نگویم

 

روزى اگر از شهر وفا گم شوم آن روز

كویى بجز از خانه عباس نجویم

 

امروز اگر خار سر راه وفایم

فردا چو گلى پیش ره یار برویم

 

وقت است كه ساقى، مِى اخلاص و صفا را

ریزد به سر و صورت و حلقوم و گلویم

 

صد مخزن دیوان چه كنم مدح و ثنایش

جز غنچه وصفش نتوان هیچ ببویم

 

عمری است به درگاه اباالفضل گدایم

همواره ثنا خوان خداوند وفایم

 

من ساقى ام و باده من مدح نگار است

مدیون اباالفضل بود هركه خمار است

 

لب تشنه از این در اَحَدى دور نگردد

میخانه عشاق مگر بى كس و كار است

 

هربتكده را حاوى یك‏صورت و معنى‏است

مقصود من از بت رخ زیباى نگار است

 

امشب كه پرى خانه معشوق گشودند

رخسار مگو صورت او باغ بهار است

 

او جن و پرى نیست كه انسان كریم است

مشغول خداوند به هر لیل و نهار است

 

شب قائم زهد است و سحر عازم هیجا

گه عابد سجاده و گه شیر شكار است

 

دلدار من آن است كز او عید بریزد

از قامت او یكسره توحید بریزد

 

من تا به ابد دامن عباس بگیرم

خواهم كه سر برگ گل یاس بمیرم

 

او داده مرا سر خط جانبازى و ایثار

اینگونه ز استاد وفا درس بگیرم

 

استاد مسلم به على اكبر لیلاست

هرچند كه فرمود: تویى مرشد و پیرم

 

ما در كَنَف یار چه گوئیم كه ارباب

فرمود: كه عباس بود پشت و مجیرم

 

او دست على؛ دست على دست خداوند

هیهات من از دست خدا دست نگیرم

 

جا داشت رُخ كعبه دوباره بشكافد

گوید چو پدر بر پسر امروز اسیرم

 

آن ماه كه خیزد به قدش جا زد خورشید

آمد ز نهان خانه خمخانه توحید

 

خمخانه توحید همین جاست بیائید

میخانه امید همین جاست بیائید

 

كیل نظر و سنجش نور است جمالش

پیمانه خورشید همین جاست بیائید

 

آن معجزه را چشم مگو باغ ستاره است

گلخانه ناهید همین جاست بیائید

 

گر در طلب زندگى خُلد برینید

آن خانه جاوید همین جاست بیائید

 

آنجا كه شنیدید ازل تا به قیامت

مستانه مستید همین جاست بیائید

 

این است به واللَّه خداوند مجسم

پایانه تمجید همین جاست بیائید

 

آن پاكدلانى كه به خلقت چو عروسند

جا داشت كه دستان اباالفضل ببوسند

 

موساست عصایش نى دستان اباالفضل

عیساست خود از جُرگه مستان اباالفضل

 

الیاس كه بر مجمع دریاست مُوكِّل

خود تشنه یك جرعه مستان اباالفضل

 

ایوب كه صبرش به جهان است زبانزد

در صبر بُود مات غمستان اباالفضل

 

ذوالكفل، كه مى‏كرد كفالت به رسولان

خود تحت تكفل پى دستان اباالفضل

 

یوسف كه بود بین رسل جلوه خورشید

باشد رخ او شمع شبستان اباالفضل

 

ادریس كه درسش همه بود آیه حكمت

در درس وفا طفل دبستان اباالفضل

 

آن شكه كه مخول تب نمرود، شكسته

حیران بت روى اباالفضل نشسته

 

دل تشنه افراطى لبخند اباالفضل

سر، طالب خطاطى سربند اباالفضل

 

خواهند چو بخشند قداست به كلامى

آید به زبان آیه سوگند اباالفضل

 

اوتاد اگر همت عباس بخواهند

بایست ببندند كمربند اباالفضل

 

قامت نه قیامت نه، امامت به پناهش

خلّاق نیاورد همانند اباالفضل

 

دانید كه نسل قمر نور كدامند؟

آرى مه و خورشید دو فرزند اباالفضل

 

چون صاحب تیغ علوى باز بیاید

باشد علمش دست توانمند اباالفضل

 

زیباست كمى روضه عباس بخوانیم

سخت است ز پرپر شدن یاس بخوانیم

 

در میكده كام عطش آشام كه دیده؟

میخانه بى ساقى و بى جام كه دیده؟

 

از دست كریمى ز بلندى كرامت

بر پاى كریم این همه اكرام كه دیده؟

 

بر روى زمین گرد علمدار رشیدى

مشك و علم و بیرق گمنام كه دیده؟

 

در گرد طواف حرم خون خدایى

بر جسم شفق لاله احرام كه دیده؟

 

از بعد رجز خوانى خونین حماسه

بالین سر یار، دل آرام كه دیده؟