« ورود اهلبیت شهید کربلاء به کوفه »

در کتاب روضة الاحباب مسطور است که چون عبیدالله بن زیاد را آگهی رسید که اهل بیت(علیهم السلام) رسالت به کوفه نزدیک شدند، دیده بانان کوچه و بازار را فرمان داد که مردم کوفه را  مطلع کنند از ورود اهل بیت(علیهم السلام) و هیچکس سلاح جنگ با خود حمل نکند و با اسلحه از خانه بیرون نیاید و ده هزار تن سواره و پیاده از ابطال لشکریان را بر شوارع و کوچه ها و راه ها و بازار گماشت، تا مبادا وقت عبور اهل بیت شهید کربلاء ،شیعیان امیرالمؤمنین(علیه السلام) فتنه انگیزند. سرهای شهداء را که ابن سعد از پیش فرستاده بود، حکم داد که باز برند و بر سر نیزه ها نصب کنند و از پیش روی اهل بیت(علیهم السلام) حمل کنند و به اتفاق اهل بیت شهید کربلاء به شهر بیایند و در کوی و بازار بگردانند تا بر هول و هیبت مردم افزوده گردد. مردم کوفه چون از رسیدن اهل بیت شهید کربلاء آگاهی یافتند، از کوفه بیرون شتافتند و چون ذریه رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) را بر آن منوال نگریستند، های های بگریستند و بسیاری از لشکریان از کردۀ خود پشیمان شده، سرشک از دیده می باریدند.

حضرت امام سجاد(علیه السلام) به آوازی ضعیف فرمود:هان ای مردم! آیا بر ما میگریید و بر ما نوحه میکنید؟ پس کشندۀ ما کیست؟ ما را که کشت و که اسیر کرد؟ و بالجمله چون اهل بیت(علیهم السلام) را وارد کوفه کردند، زنهای کوفیان از فراز بامها دیدند که سرهای شهیدان را بر سر سنان ها کرده، از پیش روی اهل بیت شهید کربلاء میبرند.زنی از فراز بام آواز داشت و گفت: شما از اسیران کدام مملکت و کدام قبیله اید؟ گفتند: ما اسیران آل محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) هستیم.آن زن چون این را شنید، از بام به زیر آمد و چند که در سرای خویش از جامه و ازار داشت برگرفت و بر اهل بیت(علیهم السلام) پخش کرد.از اولاد امام حسن(علیه السلام) حسن مثنی با آن جراحتها که در بدن داشت و برادرش زیدبن حسن و برادر دیگرش عمربن الحسن به همراه اهل بیت شهید کربلاء بودند.

در بحار الانوار و دیگر کتب اخبار آمده است که مسلم جصاص گوید:مردم کوفه را دیدم که بر اطفال اهل بیت شهید کربلاء رقت کردند و از بام، نان و خرما بر ایشان بذل نمودند.حضرت ام کلثوم(علیها سلام) آن نان و خرما ها را از دست کودکان میگرفت و دور می افکند.پس بانگ بر اهل کوفه زد و فرمود: ای اهل کوفه! دست از بذل این اشیاء باز گیرید که صدقه برما اهل بیت روا نیست و بالجمله زنان کوفیان بر ایشان زار زار میگریستند.این وقت حضرت ام کلثوم(علیها سلام) سر از محمل بیرون کرد و فرمود: ای اهل کوفه! مردان شما مردان ما را میکشند و زنان شما بر ما میگریند، در روز قیامت میان ما و شما خداوند قاهر غالب حاکم است.هنوز این سخن در دهان داشت که هیاهویی عظیم برخاست و سرهای شهداء را که بر فراز سنان های دراز بود در آوردند و از پیش روی آنها، سر مقدّس حضرت امام حسین(علیه السلام) را حمل می دادند و آن سری بود تابنده و درخشانده مانند بدر منیر و شبیه تر از همه مردم به رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) و موی مبارکش که خضاب شده بود و شعشعه طلعتش چون ماه می دمید و باد، لحیه مبارکش را از یمین و شمال حرکت میداد.حضرت زینب(سلام الله علیها) چون این منظره را دید سر مبارک خود را بر چوبه محمل زد، چنانکه خون از زیر معجرش فرو میریخت. ^(۱)

چهل نکته از قیام امام حسین(ع)

یا امام حسین (ع) :

السلام على عبد الله بن ‏الحسین             الطفل الرضیع            المرمى الصریع            المشحط دما           المصعد دمه فى السماء              المذبوح ‏بالسهم فى حجر ابیه              لعن الله رامیه حرملة بن كاهل الاسدى      

به ابی انت و امّی كه تویی مظهر عشق            عشق را مظهر آثار علی اكبر توست           طفل شش ماه به هنگام شهادت خندید           آری آنكه بر مرگ زند خنده علی اصغر توست

ای دل تو چه می کنی؟         می مانی یا می روی؟             داد از آن اختیار که تو را از حسین(ع) جدا کند !         این چه اختیاری است که برای روی آوردن بدان باید پشت به ارادهء حق نهاد؟      

مراتب عزاداری

مرتبه اول عزاداری
مرتبه دوم عزاداری
مرتبه سوم عزاداری
مرتبه چهارم عزاداری
مرتبه پنجم عزاداری ( آخرین مرتبه)
 

 مرتبه اول عزاداری

در این مرتبه عزادار فقط در قلب خود از مصیبت وارده بر سیّدالشهدا(ع) غمگین و ناراضی است؛ بدون اینكه غم و نارضایتی خود را معمولاً بروز دهد. این مرتبه كمترین درجه عزاداری است؛ و پایین تر از آن، مرتبهء دشمنان حضرت است یعنی مرتبه ای كه شخص به مصیبت های حسینی اگاه شود و ناراحت نگردد و به آن راضی باشد. درباره این گروه در زیارت وارث چنین می خوانیم:

لَعَنَ اللهُ اَمَّةً قَتَلَتْكَ وَ لَعَنَ اللهُ اُمّةً سَمِعَتْ بِذلكَ فَرَضِیَتْ بهِ

خداوند لعنت كند امّتی را كه تو را كشتند و به تو ظلم كردند؛ و خداوند لعنت كند امّتی را كه خبر چنین جنایتی را شنیدند و به آن راضی شدند

(مفاتیح الجنان)

كسانی كه در مرتبه اول عزاداری هستند، از هر دین و آیینی كه باشند به خاطر اندوه قلبی شان برای مصیبت امام حسین(ع) در نزد خداوند از ثواب و پاداشی به تناسب عقیده شان برخوردار می شوند.

عظمت مقام اهل بیت (علیهم السلام) به قدری است كه كوچكترین كاری كه برای آنها صورت گیرد، با پاداش های بزرگی از ناحیه آنها جبران خواهد شد. حال اگر یك كافر هم خدمتی به آنها كند یا ادبی را نسبت به آنها رعایت نماید، چون شخص كافر در آخرت اهل نجات نیست، پاداش او را در دنیا به او می دهند و اگر شخص، كوچكترین سنخیت و آمادگی را داشته باشد، چه بسا پاداش اهل بیت(علیهم السلام) موجب هدایت او نیز می شود.

مرتبه دوم عزاداری

در این مرتبه عزادار غم و نارضایتی خود را به شكل هاى گوناگون از قبیل گرفتگی چهره،گرفتن حالت بغض و گریه(تباكی)، گریه كردن، پوشیدن لباس عزا، به سینه و سر زدن و ... بروز می دهد و در این كار گاهی تنها و گاهی به همراه دیگران عزاداری می كند.

عزادار در این مرتبه نوعی انس و الفت و نیز نوعی كشش و نیاز به آن حضرت پیدا می كند و همین یافت درونی و نیز انس غریب، او را وادار می كند كه برای آن حضرت گریه كند و در عزاداری ایشان شركت كند.

گرایش عزاداران كلیمی، مسیحی و پیروان سایر مذاهب ـ كه برای امام حسین(ع) گریه می كنند ـ همچنین احساسی كه نسبت به آن حضرت دارند، نشان دهنده این حقیقت است كه حضرت برای آنها یك "غریب آشنا" است.

معمولاً نفوذ این "غریب آشنا" به درون قلب عزادار و ایجاد محبت و شدت گرفتن آن، رفته رفته او را به سوی مرتبه سوم عزاداری می كشاند.

مرتبه سوم عزاداری

در این  مرتبه كه شیعیان حضرت بیشترین اعضای آن را تشكیل می دهند، عزادار تنفّر و اعتراض خود را به املین مصیبت و جنایتكاران در حق سیدالشهدا (ع) و یارانش و بطور كلی همه اهل بیت(علیهم السلام) اظهار می كند و بر آنها لعن و نفرین نثار می كند؛ آنچه موجب شده كه عزادار از مرتبه دوم به مرتبه سوم ترقی كند، شناخت و معرفتی است كه عزادار به وجود مقدس سیدالشهدا (ع) پیدا كرده و اعتقاد بالاتری است كه نسبت به مقام آن حضرت و فهم محدود و نسبی درباره قیام ایشان در برابر یزید و یزیدیان یافته است.

همچنین علاوه بر موارد ذكر شده، شدت یافتن محبت به آن حضرت، عواطف عزادار را رقیق تر نموده است تا جائی كه عزادار در درون خود از یك سو به عنایت حضرت و از سوی دیگر به گریه و آه و سوز برای ایشان و نیز اعلان برائت از قاتلان او احساس نیاز بیشتری می كند. در این مرتبه عزاداری به نیّت كسب ثواب، برآورده شدن حاجات و عرض ادب صورت می گیرد.

عزادار در مرتبه سوم با تجلیات گوناگونی از عظمت امام حسین (ع) و خاندان و اصحابش آشنا می شود. در این حال احساس می كند كه ماندن در مرتبه سوم او را اشباع و راضی نمی كند و به همین خاطر در این مزتبه عطش و ظرفیت بیشتری برای درك عظمت محمد و آل محمد (علیهم السّلام) و به خصوص سیّدالاشهدا (ع) در خود احساس می كند، كه دیگر توجیه ها و توضیح های مداحان و بعضی گویندگان و نویسندگان كه خود نیز در مرحله سوم قرار دارند، روح تشنه او سیراب و قانع نمی كند، چرا كه هركس به اندازه^ء فهم خود از امام حسین و سایر معصومین (علیهم السّلام) می گویند و می خوانند ولی عزادار به خوبی احساس می كند كه حقیقت، بالاتر از چیزی است كه آنها می گویند.

مرتبه چهارم عزاداری

اساساً آنچه عزادار را از مرتبه سوم كه مرتبه "مشترك" بین مسلمین و غیرمسلمین است، بالاتر می برد و در گروه عزاداران و شیعیان حقیقی معصومین (علیهم السلام) وارد می سازد، صفای باطن و بالا رفتن میزان محبت و معرفت او نسبت به حقایق جهان است.

چگونه ممكن است درباره وجود با عظمت این انوار طیّبه (علیهم السلام) آن طور كه شایسته است بگویند و بنویسند. هیچكس به جز خداوند عظیم و اعلی نمی تواند وجود معصومین (علیهم السلام) را آن طور كه شایسته است معرفی و توصیف نماید. بنابراین پس از مدتی كه از سلوكش در مرتبه سوم می گذرد و مجهولات و پرسشهایش به اوج می رسد، و او را تحت فشار قرار می دهد، به سراغ خداوند تبارك و تعالی كه خالق محمّد و آل محمّد (علیهم السلام) است و نیز به سراغ خود ایشان می رود تا او را به معرفت جدید برسانند و عطش او را برطرف كنند. او پس از جستجو و پرهیز از كسالت و تلاش پیگیر و نیز مشورت با اهل علم و دانش، به خصوص روحانیّت و علمای دین، كه آشناترین مردم به خدا و دین خدا و معصومین (علیهم السلام) هستند ـ و خود مراتب چهارم و پنجم را طی كرده اند ـ به منابع معرفتی و اطلاعاتی مهمی دست می یابد.

مهمترین منابع شناخت معصومین (علیهم السلام) :

قرآن كریم، زیارت عاشورا، جامعه كبیره، زیارت ناحیه مقدسه

عزاداری در این مرتبه وسیله ای برای احیا و حفظ ازرش های مقدّس است كه اهل بیت (علیهم السلام) به خاطر آنها به شهادت رسیدند. این مراسم از دروغ، حرام، تحریف و اختلافات به دور است و مردم با شركت در این مجالس بیش از پیش با دین و وظایف خود آشنا می شوند.

همچنین، مجالس عزاداری در این مرتبه محل "شناخت و نیز پیدا كردن روح انتقام" است.مراسم عزاداری در این مرحله، رنگ و بوی سیدالشهدا (ع) دارد. روح و حقیقت سیدالشهدا (ع) بر آن حاكم است. این نوع مجالس از طرفی مردم را با حقیقت و جایگاه سیدالشهدا (ع) آشنا می كند و از طرفی همان كاری را می كند كه ایشان در كربلا كردند؛ یعنی آثار وجودی حضرت (نجات مردم از جهالت و خروج از گمراهی و تاریكی، مهمترین توصیه بزرگان دین به برپائی مجالس عزای حسینی) را منتقل می كند و بین مردم و حضرت شباهت بوجود می آورد.

گریه برای عزادار در این مرتبه صرفاً یك عمل احساسی نیست؛ بلكه وسیله ای برای زنده نگه داشتن پیام عاشورا برای نسل امروز، بالا بردن سطح معرفت مردم و پیوندشان با اهل بیت (علیهم السلام) ، تبعیت از گریه های حضرت زهرا(س) (گریه ای سیاسی و جهت دار) و آزار و تهدید غاصبین خلافت و دشمنان امیرالمؤمنین است.

به فرموده شهید مطهّری كه خود بسیار اهل گریه و عزاداری حقیقی بود؛ " گریه بر شهید شركت در حماسه او است" .

مرتبه پنجم عزاداری

عزادار در این مرتبه که کامل شده^ء مرتیه چهارم است از صفای باطن بالاتر و معرفتی عمیق تر برخوردار است، به مودّت نسبت به اهل بیت ^(ع) و نیز به برائت از دشمنان ایشان دست یافته است و بیشتر به " عمل " روی می آورد؛ در این مرحله عزادار ، نه تنها بر آنچه در کربلا بر حسین بن علی (ع) و یارانش گذشته است متأثر ،گریان و .... می باشد بلکه در اعمالش آنچه را که دین مبین اسلام و اهل بیت(ع) برای کمال انسانی بیان کرده اند در وجود خویش بالفعل می سازد، گویی همگام با امامش در کربلا و روز عاشورا در برابر ظلم ، فساد و جهل زمانه به پا می خیزد و

مراحل سه گانه احیای خون امام حسین (ع):

1 ) لعن و برائت زبانی ، از آنجا که قطع یا ضعیف کردن رابطه^ء انسان ها با خداوند و معصومین ^{علیهم السلام} بزرگترین جنایت و خیانت در زندگی آدمیان است ، تمامی کسانی که در طول تاریخ تاکنون در این جنایت دست داشته اند ، مورد لعن خداوند و فشته های الهی و پیامبران قرار می گیرند.

معانی لعن : 1) دور بودن از رحمت و هدایت الهی و جدا بودن از راه خوشبختی

                 2) طلب عذاب و نفرین برای عاملین چنین ظلمی

در زیارت عاشورا سه گروه از دشمنان ، مورد لعن و برائت زبانی قرا گرفته اند که عبارتند از :

1)      دشمنانی که با تغییر مسیر خلافت و غصب آن، ظلم های بعدی از جمله جنایات در روز عاشورا را پایه گذاری کردند.

2)      دشمنانی که امام حسین (ع) و اصحابش را به شهادت رساندند و یا مقدّمه آن جنایت را با سکوت و یا همکاری با لشکر دشمن فراهم کردند.

3)      دشمنانی که بعد از عاشورا به وجود خواهند آمد تا روز قیامت.

2 ) لعن و برائت عملی : دوری از فرهنگ تسلط و تسلطِ فرهنگی دشمنان اسلام و پرهیز از اخلاق و عقاید آنان .

امام صادق (ع) فرمودند : دروغ می گوید کسی که ادعای دوستی ما را می کند و از دشمنان ما برائت نمی جوید.

بحار الانوار،ج 27 ، ص 58

3 ) جهاد با دشمنان اسلام و اهل بیت ^{علیهم السّلام} و حداقل، محدود کردن قدرت آنان تا نابودی کاملشان ؛ دفاع از حق فطری انسانها ـ که همان توحید است ـ لازم و مبارزه با عامل کفر و شرک ضروری است. در آیات قرآن نیز وجوب جهاد در برابر کسانی که درصدد خاموش کردن نور الهی هستند مورد توجه قرار گرفته است ( سوره توبه، آیه 32 ـ سوره انعام ، آیه 26 و ...).

در این مرحله، عزادار با نگاه ابدی و صحیحی که به انسان از یک طرف، و به دین و رهبران معصوم (ع) از سوی دیگر دارد و در سایه آگاهی دقیق نسبت به زمان خود ، دشمنان حیات انسانی و ابدی انسان ها و موانع حقیقی رشد و سعادت آنها را می شناسد و جهادی مبتنی بر محبت همیشگی به انسان ها را برای نابودی آفات و موانع حیات الهی و انسانی ، آغاز می نماید.

پیوند عزادار حقیقی با منتقم خون  امام حسین (ع)

دو عامل عاطفی و معرفتی که در وجود عزادار در این مرحله ، شدت گرفته است، در او کششی مستمر به سوی وجود مقدّس امام زمان (عج) ایجاد می کند؛ چرا که انتقام خون امام حسین (ع) جز با ظهور منتقم اصلی ممکن نخواهد بود و عزادار به یکی از مهم ترین و بالاترین مقاماتی که ممکن است یک انسان به آن برسد ، نایل می شود و آن مقام " انتظار" است.

و اینجاست که برای عزادار " کلّ یوم عاشورا و کلّ ارض کربلا " معنا پیدا می کند؛ بدان معنی که در هر مکان و زمانی از گناه، ظلم و ... دوری می جوید و با ظالم و مفسد مبارزه می کند. از سپیده دم تا شامگاهان در اندیشهء احوال بشریت بوده و آزادگی را سرلوحهء حیات خویش قرار می دهد.

 بر گرفته از كتاب عزادار حقیقی ،  اثر: محمد شجاعی

روح و ریحانم، ای علی جانم

حضرت علی اکبر علیه السلام(نوحه)

شد روان روح از پیکرم یا رب

می رود میدان اکبرم یا رب

روح و ریحانم، ای علی جانم

ای همه هستم، رفتی از دستم

دیده بر سروِ قامتت بستم

روح و ریحانم، ای علی جانم

جان به کف داری، ترک سر کردی

گوییا دیگر بر نمی گردی

روح و ریحانم، ای علی جانم

میوه ی قلب و جان شیرینم

لحظه ای برگرد تا رخت بینم

روح و ریحانم، ای علی جانم

می شود خاموش محفل لیلا

آه و واویلا از دل لیلا

روح و ریحانم، ای علی جانم

ای زخود رسته، دل به حق بسته

من پدر هستم، قدری آهسته

روح و ریحانم، ای علی جانم

گریه کن ای چشم، ناله کن ای دل

یک تن تنها، این همه قاتل

روح و ریحانم، ای علی جانم

تو رَوی میدان، من به همراهت

گریم از بهر عمر کوتاهت

روح و ریحانم، ای علی جانم