مهدی
غضنفری در گفتوگویی با ایسنا به بیان توضیحاتی درباره آزادسازی قیمتها
پرداخت و گفت: آزادسازی قیمتها را خیلی به هدفمندشدن یارانهها ربط
ندهیم. ما حتی قبلا هم بحث واگذاری تنظیم بازار به اصناف یا قیمتگذاری به
انجمنها را داشتیم و بهزودی سازمان حمایت مصرفكنندگان و تولیدكنندگان
تفاهمنامهای را با انجمنی امضا میكند كه بتواند خودش را از قیمتگذاری
بیرون بیاورد.
به گفته او، هرچند سازمان حمایت مصرفكنندگان و
تولیدكنندگان تا پایان امسال از قیمتگذاری كلیه كالاها بیرون نمیآید،
اما ممكن است از قیمتگذاری سه یا چهار شاخه بیرون بیاید.
این عضو كابینه دولت در این گفتوگو با به كارگیری
تعبیر گرسنگی نظام توزیع به بیان مشكلات نظام توزیع نیز پرداخت و در مورد
صادرات كالاهای غیرنفتی خاطرنشان كرد كه ملاك صادرات غیرنفتی ارزشافزوده
بالای كالاهاست.
امسال تثبیت قیمت نداشتیم
وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد نحوه قیمتگذاری
كالاها عنوان كرد: در زمان هدفمندكردن یارانهها كه ما از مردادماه سال
گذشته با كارخانهها تفاهم منعقد كرده بودیم، واقعا كارخانهها برای مدیریت
قیمتها با ما همراه، همپا و همداستان شدند تا افزایش قیمتی ندهند كه
البته روی حرف خود نیز مردانه ایستادند.
ما دیگر روی قیمتهای مردادماه سال گذشته
ایستادیم، چون نمیدانستیم چه زمانی هدفمند میشود و بعدا فهمیدیم كه بهمن
یا دی ماه است. اما حقیقتی هم وجود دارد كه ما واقعا در سال جاری سیاست
تثبیت قیمت نداشتیم و در امسال سازمان حمایت مصرفكنندگان و تولیدكنندگان
در تصویب درخواستهای تولیدكنندهها خیلی با حوزه تولید همراه شد.
وی ادامه داد: بسیاری از شركتها یكبار یا برخی
تولیدكنندهها دوبار به سازمان حمایت مراجعه كردند و دلیل آوردند كه به
آنها مجوز افزایش قیمت داده شود. من نمیگویم با هر درصدی كه آنها
خواستند موافقت شد، اما با بخشی از آن كه استدلالش قویتر بود موافقت شد و
افزایش قیمت داشتیم.
غضنفری با اشاره به گلایههای مردم از اینكه در
شرایط فعلی چرا قیمتها بالا رفته است؟ عنوان كرد: من گاهی تعجب میكنم از
اینكه در برخی جلسات با برخی تولیدكنندهها به ما میگویند چرا قیمتها را
تثبیت و كنترل كردید و ما در حاشیه سود منفی هستیم و در جلسه بعدی با
گروه دیگر تولیدكنندهها میشنویم كه چرا قیمتها را آزاد گذاشتید و
افزایش قیمتها را كنترل نمیكنید و بازرسها در بازار نیستند؟ اما در
مجموع حقیقتا ما سعی كردیم تعادلی را رعایت كنیم.
وی خاطرنشان كرد: ما تعادلی را رعایت كردیم كه وقتی
تولیدكننده میگوید در حاشیه سود منفی هستیم، اگر ادله آن درست و منطقی
باشد، بپذیریم و از افزایش قیمت آن جلوگیری كنیم و از آن سو هم اگر ببینیم
در بازار كسی از قیمت مصوب بالاتر میفروشد، جریمه میكنیم.
غضنفری در همین مورد خاطر نشان كرد: در این شرایط
ممكن است برخی بگویند كالا گران است و برخی بگویند كه ما سودی نمیبریم و
ناراضی هستیم، اما ما سعی كردیم كه در این بازی تولید و مصرف یك نقطه تعادل
را حفظ كنیم.
آزادسازی قیمتها را خواهیم داشت
غضنفری در این مورد با پذیرفتن این موضوع كه مجوز
ندادن افزایش قیمتها در مقاطعی موجب افزایش بیشتر قیمتها در آینده
میشود، افزود: من 100 درصد با این تئوری موافق هستم اما ما در امسال كدام
تولیدكننده را تحت این فشار قرار دادیم و كدام تولیدكننده است كه درخواست
افزایش قیمت داشته باشد و ما با بخش منطقی درخواست او موافقت نكرده باشیم؟
البته بخش منطقی آن را میگویم. چون گاهی میگویند
ما 40 درصد افزایش قیمت میخواهیم و وقتی ما محاسبه میكنیم، میبینیم كه
12 درصد باید افزایش یابد. وقتی 12 درصد افزایش میدهیم معنایش این نیست كه
ما جلوی فشار آب را گرفتیم و در یك تاخیر زمانی یكدفعه یك سونامی ایجاد
شود.
وی اضافه كرد: ما جلوی آب را نمیگیریم، ما مقداری عقبنشینی و فضا را برای آن بزرگتر كردیم.
غضنفری تصریح كرد: این تئوری نادرست نیست اما نظر
درست دیگری هم وجود دارد. میخواهم بگویم اگر قیمتها لجامگسیخته افزایش
یابد، قدرت رقابت كالای داخلی از بین میرود و كالای خارجی از طریق قاچاق
یا به صورت رسمی وارد بازار ما خواهد شد.
وی در همین مورد گفت: فراموش نكنیم تولیدكننده یك
رقیب بزرگ در خارج از كشور دارد كه ما با تعرفهها جلوی آن را گرفتیم، اما
قاچاق كه دست ما نیست. پس تولیدكننده خیلی حاشیه امن ندارد كه پایداری آن
در داخل كشور به آزادگذاشتن آن برای افزایش قیمتها باشد. این پایدارش
نمیكند.
این یك دوره خوشی كوتاهمدت دارد و به تبع آن هزینههای
آن هم افزایش مییابد و بعد از آنكه كالای خارجی موفق به ورود به كشور
میشود، كالای داخلی نمیتواند مقاومت كند و شكست میخورد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت تاكید كرد: ما فقط در زمان
هدفمندشدن یارانه از تولیدكنندهها خواهش كردیم كه طی یك مدت محدود
قیمتها را تثبیت كنند. قبل از آن به سازمان حمایت مصرفكنندگان و
تولیدكنندگان مراجعه میكردند و ما با افزایش قیمتها موافقت میكردیم.
وی درادامه در پاسخ به این سوال كه آیا این سخنان
به منزله آن است كه پدیدهای بهنام آزادسازی قیمتها نخواهیم داشت؟
اظهار كرد: چیزی به این مفهوم داریم. اما خیلی آن را به هدفمندشدن
یارانهها ربط ندهیم. ما حتی قبلا هم بحث واگذاری تنظیم بازار به اصناف یا
قیمتگذاری به انجمنها را داشتیم.
اینها قبلا شروع شده بود و در
زمان هدفمندسازی یارانهها این فرآیند واگذاری قیمتگذاری مقداری متوقف شد
تا قیمتها در تثبیت بمانند وهدفمندشدن با موفقیت انجام شود و سپس دوباره
به همان فضا برویم.
خروج سازمان حمایت از قیمتگذاری
وی تصریح كرد: اكنون دوباره به این ادبیات برگشتیم و
بهزودی سازمان حمایت مصرفكنندگان و تولیدكنندگان تفاهمنامهای را با
انجمنی امضا میكند كه چگونه بتواند خودش را از قیمتگذاری بیرون بیاورد.
غضنفری در پاسخ به این سوال كه این اتفاق تا چه
زمانی طول خواهد كشید؟ اظهار كرد: به نظرم توافقات اولیه آن شده و سازمان
حمایت مصرفكنندگان و تولیدكنندگان تا پایان امسال هرچند از كلیه كالاها
بیرون نمیآید، اما ممكن است از سه یا چهار شاخه بیرون بیاید.
دخالت دولت به تنظیم بازار كمك نمیكند
وی با تایید اینكه سازمان حمایت در نهایت از كار
قیمتگذاری كلیه اقلام خارج خواهد شد، افزود: مگر اینكه كالایی جنبه
كمبود یا نیاز ملی پیدا كند و نیاز به حضور دولت در بالای سر آن باشد كه
بازار آن را تنظیم كند.
من هم موافق هستم كه انجمنها، تشكلها، گروههای
خود تولیدكنندهها و مصرفكنندگان مثلا در قیمت شیر باید به یك توافقاتی
برسند. دخالت ما خیلی كمك نمیكند. ممكن است در بخش نیاز باشد كه ما
پنجماه مدیریتی داشته باشیم، اما بهترین توافق، توافق درون سیستمی است كه
اجزای سیستم به توافق برسند.
حالا اگر ظلم شود، فرض بر اینكه دامداران بگویند
صنایع لبنی از ما ارزان میخرند و ما دچار آسیب میشویم ممكن است دولت
مكانیزمی را در نظر بگیرد كه با كمكش این اتفاق رخ ندهد.
این مقام مسئول تصریح كرد: ما دوست داریم جریان
تنظیم بازار و قیمتگذاری در یك فرآیند طبیعی شكل بگیرد، اما معمولا
فرآیندهای غیرطبیعی بروز میكند. مثلا یك دفعه سیبزمینی كم و قیمت آن
سرسامآور میشود. دولت كه نمیتواند فقط نگاه كند، بلكه باید وارداتی صورت
بگیرد. آن وقت دولت یا تعرفه را تنظیم میكند یا اینكه سقف واردات را
برمیدارد یا با بازرسی با احتكاركننده برخورد میكند.
گرسنگی نظام توزیع
غضنفری در ادامه با بكارگیری تعبیر گرسنگی نظام توزیع در این مورد توضیح داد: گاهی ما دچار گرسنگی نظام توزیع میشویم.
گرسنگی
نظام توزیع، یعنی اینكه یك كالایی به وفور وجود دارد و نظام توزیع هم آن
را توزیع میكند اما چند ماه بعد آن كالا به شدت دچار كمبود میشود و نظام
توزیع به سختی آن را تامین میكند و به سختی هم به دست مصرفكننده میرساند
اما این را میداند اگر به دست مصرفكننده بدهد و خودش بخواهد بخرد دیگر
از آن كالا موجود نیست. پس به تدریج خوداحتكاری در خودش شكل میگیرد.
وی با طرح این سوال كه گرسنگی نظام توزیع چه زمانی
است؟ افزود: گرسنگی نظام توزیع وقتی است كه ما حتی تامین را شروع میكنیم و
از كالای مدنظر به اندازه كافی در بازار میریزیم اما همچنان چون نظام
توزیع فكر میكند اگر برگردد دیگر از آن كالا نیست مقداری را پیش خود نگه
میدارد تا فضا برگردد.
وی یادآور شد: در این شرایط كه گرسنگی نظام توزیع شكل میگیرد، دولت باید مداخله كند و ببیند كجاها این شكل گرفته است.
ملاك صادرات غیرنفتی ارزشافزوده است
وزیر صنعت، معدن و تجارت در مورد حذف كالاهایی
مانند فرش و پسته از لیست 10 قلم عمده صادرات ایران توضیح داد: محصولات
پایه كشاورزی هر ساله اینگونه بودهاند. هر چند صادرات این كالاها سودآور
است، اما این گروه كالاها یك مشكل دارند و آن این است كه سال آور و نیاور
دارند. یعنی به دلیل باران یا كود و سموم افزایش یا كاهش مییابند. در واقع
مانند صنعت نیستند كه با هزینهكردن مطمئن باشید اهداف مدنظر محقق خواهد
شد.
وی ادامه داد: به دلیل اینكه پارامترهای اثرگذار
فعلا از كنترل خارج هستند، ما هر سال این نوسان را داشتیم. اما مجموع
صادرات، در شش ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته30 درصد افزایش
داشته كه نشان میدهد عملكرد صادراتی ما خوب بوده است. با وجود این،
درباره آن واژه غیرصادراتی نیاز است یك اصلاح عبارتی انجام دهیم، نه اینكه
بخواهیم واژگان را عوض كنیم.
غضنفری با طرح این سوال كه معنای دقیق صادرات
غیرنفتی چیست؟ افزود: طراحان این واژه تاكید بر این داشتهاند كه صادرات با
ارزشافزوده بالاتر داشته باشیم. مفهوم دقیقتر آن این است كه چقدر صادرات
با ارزش افزوده بالا داشتهایم؟
ما اگر فرآوردههای نفتی را در داخل كشور پردازش و
فرآوری كنیم و فرآیند بیشتری روی آنها انجام دهیم، آن وقت ارزشافزوده
بیشتری نصیب ما خواهد شد. مانند صنایع پایین دستی پتروشیمی كه آن هم به
نوعی صادرات با ارزش افزوده بالاست و میتواند در خانواده غیرنفتیها قرار
بگیرد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با تاكید بر اینكه در
صادرات غیرنفتی منظور واقعی ارزش افزوده بالاست، اظهار كرد: چون ما به
منابعی مانند نفت و گاز دسترسی داریم كه اگر بخواهیم در این بخشها
سرمایهگذاری كنیم و این منابع را با فرآوری بالاتری به فروش برسانیم این
كار برای كشور ما مزیت دارد.
وی در این مورد به صنایع پاییندستی پتروشیمی اشاره
كرد كه به گفته او، هرچند پایه این اقلام پتروشیمی است اما وقتی فرآوری
روی آنها صورت میگیرد ارزشافزوده بالایی دارند.
بودجه یك میلیاردی برای تبلیغات فرش
غضنفری در مورد صادرات فرش هم با تایید بالابودن
ارزشافزوده این كالای صادراتی بیان كرد: فرش از یك سو به دلایل فرهنگی
برای ما مهم است و از سوی دیگر اشتغال زایی خوبی هم دارد. ما نباید بگوییم
فرش از اولویت ما خارج شود.
وی با تاكید بر اینكه فرش باید در اولویت صادرات
ایران باشد، اظهار كرد: از آنجایی كه فرش همه مشخصههای لازم برای صادرات
را دارد، به همین دلیل ما حتی با درخواست مركز ملی فرش برای انعقاد
قراردادی برای تبلیغات فرش موافقت كردیم كه در فاز اول آن یك میلیارد
تومان بودجه پیشبینی شده است.
به گفته غضنفری، صادرات فرش ایران سالانه در حد 400 یا 500 میلیون دلار است كه رقم خوبی محسوب میشود.
وی با تایید اینكه فاصله كالاها از نفت در پرداخت
جوایز صادراتی اولویت مهمی محسوب میشود، افزود: این موضوع به منزله آن است
كه كالاهایی كه ارزشافزوده بیشتری داشته باشند، جوایز صادراتی بیشتری هم
دریافت خواهند كرد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه در مورد انتقال
صنایع پاییندستی پتروشیمیبه بخش صنعت كشور هم گفت: یكی از دلایلی كه ما
سراغ این موضوع رفتیم، این بود كه تكمیل حلقههای پاییندستی دارای
ارزشافزوده بالاست كه البته هنوز هم این بخش در وزارت نفت مانده است و این
مباحثات منجر به تغییر نشد.
وی خاطرنشان كرد: به ما وعده این كار را دادند، اما عملا موفق به اخذ مصوبه قانونی در این مورد نشدیم.