تبیان، دستیار زندگی

نکته های مفید درباره قارچ

قارچ یکی از منابع پروتئین گیاهی مغذی و نسبتاً ارزان قیمت است که می تواند به راحتی جانشینی برای پروتئین های حیوانی باشد. در بسیاری از غذاها و برای تأمین پروتئین روزانه افرادی که به دلیل کلسترول بالای گوشت قرمز از مصرف آن منع شده اند می توان از قارچ سود برد. قارچ علاوه بر مغذی و خوش طعم بودن ، بسیار سریع می پزد و حتی به صورت خام نیز در تهیه انواع سالاد قابل استفاده است ؛ این ویژگی قارچ را در ردیف مواد غذایی ایده آل برای تهیه غذاهای سریع  قرار می دهد.

برای خرید و نگهداری از قارچ به نکات زیر توجه کنید:

- هنگام خرید قارچ دقت کنید که کلاهک های قارچ  سفت و سفید باشند و بر روی آنها لکه های قهوه ای رنگ ایجاد نشده باشد. همچنین زیر کلاهک ها باید بسته باشد به صورتی که تیغه های زیر کلاهک دیده نشوند. چنانچه زیر کلاهک باز باشد قارچ زیاد تازه نیست و اگر قارچ ها نرم شده یا دچار تغییر رنگ شده باشند باید بدانید که کهنه شده و قابل استفاده نیستند.

- قارچ ها را در پاکت های کاغذی قرار دهید و در یخچال نگهداری کنید تا بهتر بمانند چون در کیسه های پلاستیکی بر اثر تعریق خود زودتر نرم و خراب می شوند.  قارچ را بیش از یک یا دو روز در یخچال نگاه ندارید و هرچه زودتر آن را مصرف کنید.

- برای تمیز کردن قارچ ها آنها را در آب خیس نکنید ، بلکه سریع با آب بشویید و خشک کنید تا آب را جذب نکنند و هنگام پخت ، آب زیادی پس ندهند.

- یکی از روش های نگهداری از قارچ برای مدت زمان طولانی ، خشک کردن آن است. برای خشک کردن قارچ ابتدا قارچ ها را بشویید و خشک کنید و سپس به صورت ورقه های نازک آنها را خرد کنید. برش های قارچ را ته یک آبکش یا سبد در یک لایه بچینید و در معرض جریان هوا قرار دهید تا خشک شوند. برای تسریع کار می توانید قارچ ها را در یک سینی فر بچینید؛ فر را از قبل با درجه حرارت بسیار کم معادل C80 یا F 180 گرم کنید و سپس سینی حاوی برش های قارچ را در آن قرار دهید.

در فر را باز بگذارید و با این درجه قارچ ها را به مدت حدود 2 ساعت حرارت دهید تا کاملاً خشک شوند. پس از خشک شدن قارچ ها آنها را در ظروف در بسته نگهداری کنید. اگر قارچ ها کاملاً خشک نشده باشند خیلی زود کپک می زنند. برای استفاده از قارچ های خشک شده آنها را ابتدا برای مدت 20 دقیقه در مقداری آب خیس کنید و سپس در طبخ غذاها مورد استفاده قرار دهید. اگر قارچ خشک را مستقیماً به داخل آب جوش بریزید کمی سفت می شود. آب حاصل از خیس کردن قارچ را دور نریزید و به خوراک یا خورشی که قارچ را در آن مصرف کرده اید اضافه کنید.

- یک روش دیگر برای نگهداری دراز مدت تر قارچ ، منجمد کردن آن است. برای منجمد کردن قارچ ابتدا آن را بشویید و خشک کنید. سپس بنا به سلیقه خود قارچ ها را خرد کنید یا به صورت دربسته در اندازه های قابل مصرف در یک وعده تقسیم کرده و در کیسه های فریزری بریزید. در کیسه ها را ببندید و آنها را در فریزر قرار دهید تا منجمد شوند. قارچ منجمد را می توان تا حدود 6 ماه در فریزر نگهداری کرد.

منبع : همشهری

لینک ها

نگهداری مواد غذایی

قارچ ، تقویت کننده استخوان ها

آشپزی اینترنتی

چند نکته برای توفیق در آشپزی

در گفت وگو با كارشناسان دلایل گسترش ایدز مطرح شد

ویروس دوم

محسن احمدی

همه كسانی كه در كنفرانس كاهش خسارات ناشی از آسیب های اجتماعی در استرالیا حاضر بودند سخنرانی «مارینا ماهاتیرمحمد» را فراموش نخواهند كرد. مارینا، دختر نخست وزیر سابق مالزی در این كنفرانس گفت: فرض كنیم خانه ای در حال آتش گرفتن است. علت آتش سوزی هم اتصال جریانات برق است. منطق حكم می كند كه ابتدا آتش را خاموش كنیم و بعد در پی علت آتش سوزی باشیم. او در این مثال خانه در حال سوختن را، گسترش بیماری ایدز در دنیا و علت آتش سوزی را اعتیاد و رفتارهای پرخطر قیاس می كند.

رئیس مبارزه با ایدز مالزی از این مقایسه نتیجه گرفت تنها راه جلوگیری از گسترش این بیماری درمان توام با آموزش وآگاهی آست.او می خواست بگوید در شرایط كنونی پیشگیری از ابتلا، اگرچه مهم، اما در اولویت بعدی قرار دارد.

بر این اساس با دكتر مینو محرز متخصص بیماری های عفونی و عضو كمیته ایدز كشور، میترا معتمدی رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی وسراج الدین وحیدی مهرجری، رئیس كمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی درباره ایدز، راه های ابتلا، درمان و اطلاع رسانی به ویژه برای قشر جوان به گفت وگو نشستم.

كدام یك از برنامه های جذاب تلویزیونی را سراغ دارید كه قبل، بعد و یا حین پخش آن آگهی آموزش مقابله با ایدز را نشان دهد، ما تبلیغ انواع پفك ها را می بینیم اما آگهی های هشدار دهنده

نسبت به ایدز هرگز، چرا؟

* همه ما می دانیم كه بیماری ایدز فقط با آگاهی قابل كنترل است. بنابر این موضوع بحث را با این پرسش تكراری آغاز می كنم:

ایدز چیست؟

دكتر محرز: عفونت HIV، طیفی وسیع، اما سیری كند دارد. نهفتگی این ویروس از موقعی كه وارد بدن می شود تا زمانی كه به مرحله ایدز برسد، چندین سال طول می كشد. البته امروز با تداخل درمانی كه می شود، نمی گذاریم بیمار به مرحله ایدز برسد. ایدز مرحله آخر عفونت HIV است. اما عفونت HIV به همه مراحل اطلاق می شود. عفونت HIV چهار مرحله دارد. در مرحله اول در صورتی كه تعداد كافی ویروس ایدز وارد بدن فردی شود، در ۵۰ تا ۷۰ درصد موارد بعد از چند دقیقه علائم حادی به شكل تب ،گلودرد، بزرگی غدد لنفاوی، درد مفاصل و عضلات، سردرد، ضعف و بی حالی، بی اشتهایی، كاهش وزن، تهوع، استفراغ، اسهال و گاهی بثورات جلدی با تظاهرات عصبی متنوع به وجود می آید. این علائم شباهت كاملی با بسیاری از بیماری های عفونی دیگر دارد و چون خود به خود ظرف یك تا دو هفته بهبودی حاصل می شود، كمتر اتفاق می افتد كه بیماری در این دوره تشخیص داده شود. از هنگام ورود ویروس ایدز به بدن تا مثبت شدن آزمایش پادتن كه نشانگر آلودگی فرد است، دو تا ۱۲ هفته و گاهی بیش از شش ماه طول می كشد. به این مرحله اصطلاحاً window period می گویند. در مرحله دوم یا بدون علامت، پس از بهبودی خود به خود، بیمار وارد مرحله بدون علامت می شود كه بر حسب نوع ویروس آلوده كننده از ۱۰ تا ۱۷ سال طول می كشد. در این مدت، فرد آلوده هیچ علائمی از هیچ بیماری ندارد و در ظاهر كامل سالم است، ولی برای دیگران آلوده كننده است. در مرحله سوم غدد لنفاوی بزرگ می شود و در بیش از دو نقطه از بدن و حداقل سه ماه باقی می ماند و بالاخره مرحله چهارم مرحله قبل از ایدز و نهایی است، در بیمار عوارضی به وجود می آید كه اصطلاحاً به آن علائم مربوط به ایدز یا كمپلكس ایدز می گویند. اسهال و تب از نشانه های این مرحله است. این علائم مقدمه استقرار كامل ایدز است كه پایان طیف بیماری است. در نهایت به علت كاهش شدید قدرت دفاعی بدن، فرد مبتلا به بسیاری از عفونت های فرصت طلب و سرطان های خاص می شود كه علائم بسیار متنوعی دارند و در نهایت او را از پا درمی آورند. متوسط طول عمر افراد بالغ پس از رسیدن به مرحله نهایی ایدز، دو سال است. البته الان طول عمر بیماران به خاطر داروهای جدیدی كه به بازار آمده، بسیار زیاد شده است.

* در چه مرحله ای فرد متوجه می شود كه مبتلا است؟ آیا تغییری در وضعیت درمان افراد مبتلا به وجود آمده است؟

دكتر محرز: بسیاری مواقع پزشك به علائم فردی مشكوك می شود و برایش یك سری آزمایش می نویسد. پس از اعلام نتیجه آزمایش مشخص می شود كه فردی مبتلاست یا خیر. در بعضی مواقع هم خود فرد به دلیل رفتار پرخطری كه دارد، متقاضی آزمایش دادن است. خوشبختانه در سازمان انتقال خون، مركز مشاوره ای وجود دارد كه افراد با رفتار پرخطر می توانند با مراجعه به این مراكز و پس از مشاوره تست بدهند. درباره تغییر در وضعیت درمان هم باید بگویم با آمدن داروهای جدید، روند بیماری كندتر شده است. هر چند هنوز درمان قاطع برایش پیدا نكرده ایم تا بتوان با آن، تمام ویروس ها را از بین برد؛ اما این داروها می توانند رشد ویروس را كاملاً متوقف كننداگر چه با مصرف داروها مریض خسته شده و دچار برخی عوارض جانبی می شود، اما تا زمانی كه داروها را مصرف می كنند، بیماری مقاوم نشده و فرد زندگی كاملاً خوبی دارد.

* هر چند بار هم كه آمار واقعی مبتلایان به ایدز از مسئولان پرسیده شود، پاسخ نزدیك به واقعیت شنیده نمی شود. نخست می خواهم بدانم چرا؟ و بعد بپرسم آیا به راستی درصد بالای مبتلایان به ایدز در ایران، متعلق به معتادان تزریقی است یا به دلیل پاره ای ملاحظات كه در كشورمان وجود دارد، از آوردن نام گروه های پرخطر دیگر معذوریم؟

معتمدی: در همه جای دنیا آمار واقعی كسانی كه مبتلا می شوند، با آن آماری كه تخمین زده می شود، متفاوت است. بخشی از این تناقض به دلیل ماهیت پنهانی و بدون علامت عفونت HIV است. این بیماری مثل سرخك، آبله مرغان و یا دیگر بیماری های عفونی نیست كه فرد به خاطر بروز علائمی به پزشك مراجعه كند. روی این اصل، فرد مراجعه نمی كند. بنابر این شناسایی هم نمی شود. بخشی دیگر مربوط به وجود تبعیض و انگ اجتماعی است كه روی این بیماری است. حتی خیلی از افراد علائمی هم دارند، اما از رفتن نزد پزشك و دادن آزمایش پرهیز دارند. نگرانند كه اگر مشكل شان فاش شود، از همه حقوق اجتماعی حتی عاطفه خانوادگی محروم شوند. در صورتی كه بیمار مبتلا به HIV زمانی كه موارد بهداشتی رعایت شود هیچ خطری برای دیگران ندارد. وضعیت كشور ما با در نظر گرفتن نظام بهداشتی خوبی كه داریم، نسبت به كشورهای دیگر بسیار عالی است. ما ۴۰ مركز پزشكی داریم كه كار مراقبت ، درمان و آموزش را انجام می  دهند. در این مراكز مواردی كه شناسایی می شوند، بلافاصله تحت درمان قرار می گیرند. اما در همه جای دنیا بین آمار ثبت شده و آماری كه تخمین زده می شود، تفاوت وجود دارد كه البته فاكتورهای مهم دیگری هم غیر از آنچه گفته شد، نقش دارند. در نهایت سازمان بهداشت جهانی و اداره ایدز سازمان ملل برای این كه كشورها بتوانند آمار درستی ارائه كنند، نرم افزاری را تهیه كرده و آموزش می دهند كه این آموزش شامل كشور ما نیز است. با استفاده از این نرم افزار توانستیم ۵ برابر آنچه را كه ثبت كرده ایم، تخمین بزنیم. آمار ثبت شده كنونی ۶ هزار و ۵۰۰ نفر است. در حال حاضر نیز با برنامه هایی كه شروع شده و پیش خواهد رفت، در صدد تقویت نظام  گزارش دهی مان هستیم كه امكان شناسایی افراد پرخطر و مبتلایان به HIV بسیار بیشتر خواهد شد. همچنین با ادغام برنامه كشوری در نظام شبكه ای جهانی، انتظار داریم كه از اواسط امسال كه سال اجرای این طرح است، آمار مبتلایان سیر صعودی فاحشی داشته باشد. به عنوان مثال یكی از این طرح ها، راه اندازی مراكز مشاوره ای تست HIV به صورت رایگان است. این امكان را هم خواهیم داشت كه افراد را تحت مراقبت های لازم قرار دهیم. مطمئن باشید هر چه بیشتر شناسایی كنیم، تعداد بیشتری را گزارش می كنیم. در نتیجه فاصله بین گزارش  آمار و تخمین كمتر می شود. در حقیقت آمار مهم نیست، آنچه اهمیت دارد متوقف كردن رشد این ویروس با آگاهی و آموزش به جامعه است.

اما درباره بخش دوم پرسش تان باید بگویم در حال حاضر عمده مواردی كه گزارش می شود، از پایگاه های دیده وری در زندان ها و از بین معتادین تزریقی است. در نتیجه یك درصد عمده از موارد گزارش شده ما همین افراد هستند. اما امكان دسترسی به گروه های پرخطر دیگر مثل زنان خیابانی و مردان هم جنس باز خیلی سخت است. از آنجا كه امكان دیده وری در این گروه ها دشوار است، اطلاعات آماری نیز در این باره متفاوت است. مثلاً درباره دختران فراری تنها از طریق بهزیستی می توانستیم آماری به دست بیاوریم. از زنان خیابانی تقریباً می توان گفت هیچ آماری در دست نیست. گروه معتادان تزریقی به خاطر این كه گروه محدودی است، بعد از این به یك حدی رسید، بالاتر نخواهد رفت. اما باید توجه داشت كه خطر انتقال از طریق تماس جنسی به عنوان شایع ترین راه انتقال ویروس در دنیا مطرح است. تماس جنسی در تمام دنیا ۸۰ درصد راه ابتلا به ایدز است و تعداد آن مدام افزایش خواهد داشت.

* با توجه به این مسئله، مهمترین وظیفه آموزش و آگاهی دادن به جوانان است. از این نظر در چه مرحله ای هستیم؟

محرز: افتضاح. خیلی خیلی بد. آنهایی كه می توانند كمك كنند همكاری نمی كنند...

معتمدی: قبول ندارم خانم دكتر. شما وضعیت را با دو سه سال پیش مقایسه كنید خیلی بهتر شده...

محرز: هر چقدر هم آگاهی بدهیم، كم است. من دقیقاً به این علت در این میزگرد شركت كرده ام كه اینها را بگویم. نقش رادیو و تلویزیون از دیگر رسانه ها مهمتر است. مردم كمتر روزنامه  می خوانند، اما تلویزیون را همیشه نگاه می كنند. متأسفانه رسانه های گروهی ما مشكل ایدز را خوب متوجه نشدند. باید جهانی فكر كنیم. این مشكل جامعه ما نیست، مشكل دنیاست. اگر در مقابل این بیماری كند پیش برویم، این بیماری به سرعت جامعه ما را می گیرد. تداوم آگاهی مهم است. باید سیاست انكار را كه همیشه با ماست، كنار بگذاریم. درباره اپیدمی ایدز كسانی مقصر هستند كه نمی خواهند به خاطر بعضی از مسائل، مردم را نسبت به این بیماری آگاه كنند. صدا و سیما چند برنامه  بعد از یك نصف شب پخش می كند، بعد ولش می كند به امان خدا. درباره ایدز باید همیشه آموزش داد. كدام یك از برنامه های جذاب تلویزیونی را سراغ دارید كه قبل، بعد و یا حین پخش آن، آگهی آموزش مقابله با ایدز را نشان دهد. ما تبلیغ انواع پفك ها را می بینیم، اما آگهی های هشدار دهنده نسبت به ایدز هرگز، چرا؟ همه مسئولند. مردم باید راه های پیشگیری از ایدز را قبل از مبتلا شدن بدانند. یك سری برنامه ها توسط وزارت بهداشت و ارگان های دیگر انجام می شود، اما خیلی به سرعت و ناتمام. همه راه كارها در حد كاغذ بازی های اداری باقی می ماند. ایدز تنها یك مشكل پزشكی نیست، اجتماعی است. در تمام دنیا وزارت بهداشت به تنهایی نمی تواند كاری انجام دهد، باید همه همكاری كنند. مگر وزارت بهداشت چقدر بودجه در این باره در اختیار دارد كه برای هشدار و تبلیغ به صدا و سیما بپردازد. تازه اگر هم بپردازد، آنها نخواهند چه؟ مدام می خواهند انكار كنند چرا؟

معتمدی: خوشبختانه مسئولان ما نه تنها نسبت به این بیماری چیزی را انكار نمی كنند، بلكه آن را به عنوان یك اولویت بهداشتی اجتماعی قبول دارند. به دنبال راهكار هستند، اما چون برنامه های بهداشتی تازه دارد گسترش پیدا می كند، هنوز نوپاست و به كمك سایر ارگانها به شدت نیازمند است.

مطبوعات، رسانه های گروهی و مراكز بهداشتی، مهمترین نقش را در اطلاع رسانی به مردم دارند. باید روی پیشگیری بیشتر از ابتلا به بیماری سرمایه گذاری كرد. خوشبختانه آموزش و پرورش نه تنها این مشكل را به عنوان یك اولویت كاری خودش پذیرفته، كه آموزش مقابله با این بیماری را در میان دروس خود گنجانده است. سربازان ما در دوران خدمت، آموزش های هشدار دهنده می بینند. برای كارگران هم در سطح وسیع اقدام به آموزش كرده ایم.

محرز: در مورد ایدز، تداوم آموزش مهم است. تداوم آن باعث نگرش مثبت نسبت به این بیماری در بین افراد جامعه می شود. اگر فقط برای مدت كوتاهی آموزش داده شود، همه چیز به زودی از یاد می رود. این باور در تداوم آموزش است كه روی عملكرد فرد تأثیر می گذارد. كسی كه رفتار پرخطر دارد، می تواند مبتلا به خیلی بیماری ها از جمله ایدز باشد.

معتمدی: تقریباً همه می دانند راه های انتقال و یا پیشگیری چیست؟ ولی آیا اطلاع این افراد تبدیل به نگرش مثبت شده؟ این نگرش را دارند كه به پزشك مراجعه كنند، یا كسی را كه مبتلا است، طرد نكنند؟

* نظرتان درباره آزمایش HIV قبل از ازدواج چیست؟

معتمدی: این طرح نه تنها از نظر علمی مردود است كه مقرون به صرفه هم نیست چون نهفتگی این بیماری، دوره طولانی دارد...

محرز: اصلاً غلط است. مخالفیم. ممكن است فردی هنگام ازدواج آزمایش بدهد و پاسخ آن منفی باشد در صورتی این طرح موفق است كه ۶ ماه او را قرنطینه كنیم و بعد از این مدت دوباره از او آزمایش بگیریم اگر منفی بود اجازه ازدواج داده شود كه عملاً این كار مقدور نیست. بنابر این خود به خود این طرح مردود است. دوم این كه هزینه این عمل آنقدر بالا است كه به جای گرفتن آزمایش بهتر است بودجه آن صرف تبلیغات برای مقابله با این بیماری شود.

* چرا باید از ایدز بترسیم؟ به خاطر مسری بودن یا انگ اجتماعی آن؟ بسیاری از سرطانها درمان ندارند، تهیه داروهایشان هم گران است، اما حرف زدن درباره آنها این قدر وحشتناك نیست.  

معتمدی: اتفاقاً اصلاً نباید بترسیم. خانم دكتر شما بگویید.

محرز: ایدز با سرطان قابل مقایسه نیست. این كه هر دو درمان ندارند، پس قابل مقایسه اند، غلط است. سرطان مسری نیست، در صورتی كه ایدز یك بیماری مسری است. در عرض ۲۵ سالی كه از شناخت این بیماری می گذرد، بیش از ۶۷ میلیون نفر مبتلا به جا مانده كه ۲۵ میلیون نفر آن از بین رفته اند. در رشته ما موقعی به یك بیماری اولویت داده می شود كه چند معیار داشته باشد. شیوع بالا، مرگ و میر زیاد و درمان و واكسن قاطعی برایش نباشد ایدز همه این فاكتورها دارد. سرطان ربطی به رفتار پرخطر ندارد، در حالی كه این بیماری دقیقاً به همین موضوع بستگی دارد. ایدز ویروسی است كه می توان آن را پیشگیری كرد. اما سرطان نه. جوامع پیشرفته با سرعت زیاد در حال متوقف كردن این بیماری هستند.در جوامع دیگر هم وقتی روند آموزش كند می شود، شیوع بالا می رود. مثلاً در آمریكا وقتی آموزش برای مدتی در قشر نوجوان و جوان متوقف شد، ابتلا افزایش پیدا كرد. این را آمارها می گویند. بنابر این با همكاری تشكل های غیر دولتی و نیروهای داوطلب این بیماری قابل كنترل است. فقط باید بخواهیم.

معتمدی: وزارت آموزش و پرورش، هلال احمر، سازمان زندانها، بهزیستی و... همه باید كمك كنند. مهمترین مشكل، حل مسأله اعتبار و بودجه برای مبارزه با ایدز است كه به عهده سازمان برنامه و بودجه است.

* بالاخره مشكل كجاست؟

محرز: سیاست انكار، كمبود بودجه، نداشتن پرسنل متخصص دولتی، نوپا بودن تشكل های غیردولتی از عمده مشكلات مبارزه با ایدز است. باید ستادی در دولت تأسیس شود.

* تاكنون چه حمایتی از بیماران ایدزی شده است. منظورم اختصاص ردیف بودجه و قانونی برای جمع آوری معتادان تزریقی، زنان خیابانی و ساماندهی رفتارهای پرخطر جوانان است؟

وحیدی: از نظر مجلس، هیچ خلأ قانونی برای مبارزه با ایدز وجود ندارد. سراغ ندارم طرحی از وزارت بهداشت و درمان درباره عدم قانون مربوط به هر موضوعی آمده باشد و نمایندگان به آن رأی مثبت نداده باشند. مسلماً نمایندگان نمی توانند خود به خود طرحی را بدهند. این طرح ها باید از طرف دولت ارائه شود.

تا آنجا كه می دانم نگرش نمایندگان برای پیشگیری و مقابله با ایدز مثبت است. اگر احیاناً مشكلی وجود دارد، پرسش من این است كدام مشكل درباره مبارزه با ایدز در وزارت بهداشت مطرح شد و به مجلس آمد، اما نمایندگان آن را حل نكردند؟ در همین مجلس ششم ۳۰ نفر از ۲۹۰ نماینده پزشك هستند. از ۱۲ نفر هیأت رئیسه دو یا سه نفر پزشك هستند. تاكنون هیچ موردی كمیسیون بهداشت و درمان نداشته كه در صحن علنی مجلس رأی نیاورد و تصویب نشود. منتها مجلس به تنهایی نمی تواند اداره كننده مبارزه با ایدز باشد. جهت اطلاع  عرض كنم در بودجه سال ۸۳ یك ردیف بودجه برای ایدز وجود دارد. حالا اگر خانم دكتر محرز معتقدند خوب هزینه نمی شود، مجلس كه ناظر بر اعمال قانون نیست. در ماده ۸۷ برنامه چهارم توسعه آمده است وزارت بهداشت و دستگاه های ذی ربط مكلفند تا پایان سال اول برنامه چهارم برنامه های جامع كاهش رفتارهای جنسی پرخطر، كاهش خطرات فردی و اجتماعی رفتارهای جنسی پرخطر، كاهش خطرات زیان های فردی و اجتماعی اعتیاد، پیشگیری و درمان ایدز و برنامه كاهش بار بیماران روانی را تدوین و به اجرا درآورند. بنابر این اگر از نظر وزارت بهداشت هنوز مشكل بودجه ای و قانونی داردكه به نظر ما ندارداولاً قانون او را مكلف كرده كه در سال اول برنامه خود را بیاورد و بودجه پیشنهادی خود را مطرح كند و مجلس هم می تواند آن را تصویب كند كه قطعاً هم تصویب می شود.

معتمدی: دو موضوع به عنوان دو مانع بزرگ پیش روی ماست. اول مسأله برخورد مجرمانه با معتادان و جمع آوری آنان است كه پس از دستگیری آنها را روانه زندان و پس از مدتی آزاد می كنند كه این عامل اصلی افزایش HIV و هپاتیت است. به نظر می رسد باید قانونی تصویب شود كه نگرش مجرمانه نسبت به معتادان عوض شود. در هیچ كجای دنیا اعتیاد جرم نیست. دوم، عدم تبلیغ وسایل پیشگیری به طور واضح است. مسأله توزیع سرنگ رایگان هنوز در داروخانه ها جا نیفتاده، همین طور مسأله پذیرش بیماران HIV از طرف بعضی از پزشكان، دندانپزشكان و یا بیمارستانها؛ پرسشم این است كه چطور می توان یك ضمانت اجرایی برای همه اینها گرفت؟

محرز: نكته دیگری را كه باید به حرف های همكارم اضافه كنم، ورود كیت های غیرمجاز و عرضه آن در ناصرخسرو و بعضی از داروخانه  هاست، متأسفانه یكی از آنها كیت هایی است كه از تایوان آمده افرادی دارای رفتار پرخطر به خاطر ترس از HIVكه ممكن است هم نداشته باشندیكی از این كیت ها را تهیه و بر روی خود آزمایش می كنند كه در همه موارد پاسخ این آزمایش ها غلط است. اما عده ای سودجو به خاطر درآمد بیشتر استفاده از این نوع وسایل آزمایشگاهی تقلبی را به جوانها توصیه می كنند. بارها مشاهده شده است كه بیمار با ترس مراجعه می كند و پس از آزمایش مشخص می شود، پاسخ منفی است. پاسخ این اضطراب و استرس كه به افراد وارد می شود، با چه كسی است؟ بسیاری از پزشكان تمایل ندارند بیماران HIV را جراحی كنند. مگر در بیمارستان امام خمینی(ره) كه آنها هم ظرفیت شان تكمیل است.

به تازگی برگه های آگهی در میان خانه ها توزیع می شود مبنی بر این كه در خانه خود تست HIV بدهید. این فاجعه است. تست HIV بدون آزمایش خون، ممكن نیست.

وحیدی:از نظر قانونی ما نباید مدام برای هر چیز قانون وضع كنیم. به عنوان مثال اگر روزی قانونی وضع شد كه طبق آن وزارت بهداشت موظف به جلوگیری از بیماری های عفونی شد و زمان تصویب آن قانون مربوط به مسأله برخورد با سل و یا هر بیماری عفونی دیگر بود همان قانون را باید درباره ایدز هم به كار ببریم. نمی توانیم دوباره قانون جدیدی بنویسیم. ایدز هم یك بیماری عفونی است.

* صحبت درباره بسیاری از رفتارهای پرخطر از جمله هم جنس بازی و انحراف جنسی در ایران تابو است. اما چه بخواهیم یا نخواهیم این نوع رفتار پر خطر در كشورمان وجود دارد برای پیشگیری این گروه از بیماری چه كرده ایم؟

محرز: نمی گوییم وجود ندارد. اما بسیاری از این رفتارها زیرزمینی و دسترسی به آن سخت است.به نظر من باید بیشتر نگران كودكان و نوجوانان بود كه خطر تجاوز به آنها از سوی افراد بزهكار و معتادان تزریقی رو به افزایش است.

* تشكل های غیردولتی چقدر می توانند در كاهش مبتلایان به HIV مؤثر باشند؟

محرز: خوشبختانه فعالیت های تشكل های غیردولتی برای زنان خیابانی چشمگیر است. شنیده ام خانمی نیز از طرف اداره ایدز سازمان ملل (U.N.Aids) برای آموزش زنان ویژه به ایران آمده است. اما توجه داشته باشیم كه اول باید آگاهی درباره نقش این تشكل ها باشد تا اینها بتوانند كار كنند. هنوز خیلی از نهادها و ارگانها نقش این تشكل ها را جدی نمی گیرند. به عنوان مثال یكی از این انجمن ها برای كمك به معتادان تزریقی، اقدام به سرنگ یك بار مصرف می كند، نیروی انتظامی سر می رسد و آن تشكل را ۲۰۰ هزار تومان جریمه می كند. بنابر این ابتدا باید نگرش ها مثبت شود.

* هر سال سازمان بهداشت جهانی ۵۰ میلیون دلار به آفریقای جنوبی برای پیشگیری و كمك به بیماران ایدزی پرداخت می كند. آیا برای كشور ما هم سهمی قائل شده اند؟

معتمدی: قرار است ۱۵ میلیون دلار امسال به ما كمك كنند. به شرط آن كه پیشنهادها و طرح هایی را كه ایران برای مبارزه با ایدز به سازمان ملل ارائه كرده  است، اجرا شود. این طرح ها توسط وزارت بهداشت نوشته شده است و برای اجرا به وزارت آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی و بسیاری از تشكل های غیردولتی فرستاده شده است.

كودكان مبتلا به ایدز در روسیه

مجرمان بی گناه

غزاله دارویی

روسیه در میان كشورهای صنعتی دارای بیشترین رشد ابتلا به ایدز است به گونه ای كه در هر روز 100 مورد ابتلا در این كشور ثبت می شود. در این میان بیشترین موارد ابتلا مربوط به زنان و كودكانشان است. آمارهای جدید در این كشور نشان می دهند كه طی چند سال گذشته 22 هزار نوزاد مبتلا به ایدز كه این بیماری را از مادر آلوده خود گرفته اند متولد شده اند. اما نكته مهم در این میان این است كه اكثر كودكان از سوی مادرانشان طرد شده  اند و تحت حمایت دولت قرار گرفته اند.

چند روز پیش چهار نوزاد در بیمارستان شهر تور روسیه به دنیا آمده اند امروز این نوزادان كاملاً  چشم های خود را باز می كنند و در چند ساعتی از روز كه بیدار هستند با دقت به اطراف نگاه می كنند. هیچ كدام از آنها عارضه جسمی قابل رؤیتی ندارند و به نظر كودكان سالمی هستند كه روزی با پوست سفید و موهای بور بر مردان و زنان جامعه چند ده میلیونی روسیه افزوده خواهند شد. اما از این 4 كودك فقط دو نفر هستند كه به این اجتماع راه پیدا خواهند كرد و آن دوی دیگر راهی جز ورود به اجتماع زیرپوستی و محكوم به فنای ایدزی های این كشور ندارند و مابقی عمر به چشم سرباران جامعه دیده خواهند شد. این دو توسط مادرانشان طرد شده اند چون آنها یا توانایی نگهداری این كودكان را ندارند یا از داشتن فرزندان ایدزی خجالت می كشند.

این كودكان سیه روز حتی شانس آن را هم ندارند كه همچون هزاران كودكی كه بدون سرپرست در بیمارستانها رها می شوند به پرورشگاه های كودكان بی سرپرست تحویل داده شوند و باید چندین ماه در بخش مبتلایان به ایدز بیمارستان تور نگهداری شوند. اگر این دو كودك بی گناه اما مبتلا به ایدز خوش شانس باشند 18 ماه طول خواهد كشید تا پزشكان ابتلای آنان را به ویروس اچ آی وی رسماً  اعلام كنند.

طرد شدگان ناخواسته

در بخش دیگری از بیمارستان، تانیا با لباس مخصوصی كه بر تن دارد در اتاق پرستاری به این طرف و آن طرف می جهد. او فقط 3 سال و نیم دارد و تمام مدت زندگی اش را در این بخش گذرانده است.

تانیا هرگز با كودكان دیگر بازی نكرده است و تمام كسانی كه در زندگی كوتاهش دیده است پزشكان، پرستاران، كاركنان و بیماران بیمارستان بوده اند. او فقط 2 بار بیرون از بیمارستان بوده است. كاركنان می گویند وقتی والدین تانیا متوجه شدند كودكشان هم همچون آنها مبتلا به ایدز است او را برای همیشه رها كردند و از آنجا كه هیچ مركزی در روسیه حاضر به نگهداری از او نمی شد، تانیا برای همیشه مهمان بیمارستان شد. تانیا، دختركی كه در لباس مخصوص در اتاق پرستاران به این سو و آن سو می جهید دردناك ترین نمونه از طردشدگان ناخواسته ای است كه روز به روز بر تعداد آنها افزوده می شود اما او تنها مورد نبوده و نیست. در سال گذشته در همین ناحیه 23 كودك دیگر، مبتلا به ایدز متولد شده اند كه البته آنها به بدشانسی تانیا نبوده اند. با این حال یوری لوشكاروف مسئول بیمارستان تور تأكید می كند كه چند بچه دیگر هم همچون تانیا در این بیمارستان وجود دارند، چون هیچ پرورشگاهی حاضر به پذیرش آنها نیست. او با اشاره به این كه بیمارستان هیچ چاره دیگری جز قبول آنها ندارد می گوید: اگر آنها طرد شوند، در بیمارستان باقی خواهند ماند.

كوه مشكلات

در روسیه هر روز بیست نوزاد متولد می شوند كه ویروس ایدز را از مادرانشان هدیه می گیرند و از این بیست مورد هر روز به صورت میانگین دو نفر هستند كه مادرانشان یا به تعبیری فرشتگان تباهی شان آنها را به جرم این كه ویروس اچ آی وی را از مادر به ارث برده اند، طردشان می كنند.

اولگا زن جوانی است كه از یك سال پیش متوجه شده است حامل ویروس اچ آی وی است. او اكنون باردار است و مصرانه خواهان بدنیا آوردن فرزندش است. او می گوید: پزشكان با روش های متفاوتی مرا درمان می  كنند اما در عین حال می خواهند جلوی به دنیا آمدن فرزند مرا بگیرند.

داروهای جدیدی به بازار آمده اند كه به طور چشمگیری احتمال ابتلاء فرزندان به ویروس اچ آی وی كه در بدن مادر وجود دارد را كاهش می دهند، اما بسیاری از مادران از وجود چنین داروهایی بی خبرند. اولگا هم كه به امید این داروها برای بدنیا آوردن فرزندش مصر است با فشارهای زیادی روبه رو است. او می گوید: در كلینیك در عین حال كه پزشكان می خواهند از مبتلا شدن فرزندم به ویروس جلوگیری كنند، مرا به خاطر باردار شدن محكوم می كنند. آنها هرگز پرسش های مرا پاسخ نمی دهند و فقط سر من داد می زنند. حتی مادربزرگم به من می گوید كه مبتلایان به ایدز نه تنها نباید بچه دار شوند كه باید به جزیره ای حفاظت شده تبعید شوند.

تنها با درك تجربیات اوست كه می توان به نوعی منطق مادرانی را كه فرزندان مبتلا به ایدز خود را طرد می  كنند پذیرفت.

تلاش های دولتی

در حال حاضر روسیه میلیونها دلار برای آشكار كردن این بیماری مسری كه به معضل اجتماعی بزرگی تبدیل شده است خرج می كند. اما بزرگترین پیروزی آنها هنگامی خواهد بود كه نظرات مردم را تغییر دهند. مبتلایان به ایدز به اندازه كافی امید برای ادامه زندگی دارند اما اگر جوان، سرخورده، پرورشگاهی و پس از تمام آنها مبتلا به ایدز باشند همه چیز تغییر خواهد كرد.

تمام تلاش دولت روسیه بر این است كه این نگرش را تغییر دهد و شرایط اجتماعی قابل قبولی برای مبتلایان به ایدز فراهم كند، اما با توجه به شرایط فعلی اجتماعی در روسیه، این امر بسیار سخت و زمان بر به نظر می رسد.

قرنطینه

دیما پنج ساله است. او به آرامی بر زمین نشسته است و بدون هیچ حرفی به نقطه ای خیره شده است. تقریباً  سه سال است كه دیما در بیمارستان قرنطینه شده است و برادر كوچك خود را كه بر خلاف او به ایدز مبتلا نیست ندیده است. شرایط روانی دیما بسیار حاد است. ایلنا ودمد رئیس بیمارستان- این وضعیت زندگی را یك شوك بزرگ برای دیمای كوچك می داند و عنوان می كند كه او شاید دیگر هرگز این شوك روانی را فراموش نكند. او وضعیت دیگر كودكانی را هم كه در بیمارستان قرنطینه هستند بسیار وخیم تشریح می كند و می گوید: شاید اگر مردم بدانند بچه های بیمارستان ما چه قدر با استعدادند نظرشان در مورد آنها عوض شود. این بچه های طرد شده هرگز دیده نمی شوند.

هنگامی كه بچه ها برای قرنطینه شدن به بیمارستان منتقل شدند، همه می گفتند آنها به آرامگاه ابدی خود می روند. اما امروز كاركنان بیمارستان به این امیدند كه روزی این بچه ها از سوی دنیای بیرون پذیرفته شوند.

خانم ودمد می گوید: حدود یك سال پیش قانونی وضع شد كه پرورشگاههای روسیه را مجبور به پذیرش كودكان مبتلا به ایدز می كرد. چند وقت پیش ما از یكی از پرورشگاه های منطقه بازدید كردیم. اما آنجا متوجه شدیم كه ترس از ابتلا به ایدز به قدری بالاست كه ممكن است این بچه ها دوباره قرنطینه شوند. به همین دلیل هیچ كدام از آنها را به پرورشگاه تحویل ندادیم.

پس از آن ودمد راهپیمایی بزرگی ترتیب داد تا به جامعه روسیه بفهماند كه مبتلایان به ویروس اچ آی وی هیچ تفاوتی با دیگران ندارند: شاید وقتی آدم ها ببینند كه بچه ها چه قدر زیبا و زرنگ هستند نظرشان عوض شود.

اما برای تغییر دیدگاه مردم، زمان زیادی لازم است. چیزی كه در حال حاضر روسیه از آن برخوردار نیست.

منبع: BBC.com

ایدز به کودکان هم رحم نمی کند

 HIV نوعی ویروس است که می تواند تمام مردم با جنسیت های مختلف را در تمام سنین آلوده کند که در این میان کودکان نیز شامل می شوند.

هموطن آنلاین_سید میثم لطفی- HIV نوعی ویروس است که می تواند تمام مردم با جنسیت های مختلف را در تمام سنین آلوده کند که در این میان کودکان نیز شامل می شوند. بیشتر کودکانی که از این بیماری رنج می برند زمانی که در رحم مادر خود به سر می برده اند و یا حین دوران بارداری به ایدز مبتلا شده اند.

HIV چیست؟

HIV نوعی عفونت مزمن است که با آسیب زدن به سندروم ایمنی بدن(AIDS) باعث می شود تا نارسایی های قابل ملاحظه ای بدن را تهدید کند. AIDS زمانی بروز می کند که ویروس HIV سلول های سیستم ایمنی بدن را از بین می برد و توانایی بدن برای مقابله با باکتری های کاهش    

  " برای نخستین بار مشاهده ویروس HIV در اوایل دهه 1980 گزارش شد که بعد از آن زمان این بیماری در تمام نقاط جهان انتشار پیدا کرد... "

یابد و به دنبال آن عفونت های ویروسی و قارچی بروز می کند.

زمانی که سیستم ایمنی بدن با اختلال مواجه می شود، فرد در مقابل بیماری های معمولی که ممکن اس برای همگان بروز کند بسیار آسیب پذیر می شود و احتمال بروز عفونت هایی نظیر ذات الریه، مننژیت، عفونت های روده ای و برخی سرطان ها به طور چشمگیری افزایش پیدا می کند.

علت های بروز ایدز

HIV به دنبال فعالیت ویروسی به نام Human Immunodeficiency Virus که باعث بروز اختلال در سیستم ایمنی بدن می شود بروز می کند. به گفته محققان و بر اساس نتایجی که از بررسی های اخیر به دست آمده، معمول ترین راه انتقال این بیماری بین افراد روابط نامشروع به خصوص در بین جوانان است. در این میان خون های آلوده به ویروس HIV و یا خون های سالمی که از طریق سرنگ های آلوده تزریق می شوند به آسانی می توانند انتقال پیدا کند.

در بیشتر کودکانی که به بیماری ایدز مبتلا هستند، این ویروس از طریق مادر حین دوران بارداری، زایمان و یا زمان شیردهی بروز می کند.

چه کسانی مبتلا می شوند؟

برای نخستین بار مشاهده ویروس HIV در اوایل دهه 1980 گزارش شد که بعد از آن زمان این بیماری در تمام نقاط جهان انتشار پیدا کرد. در حال حاضر احتمال می رود که بیش از 40 میلیون نفر در سراسر دنیا به این بیماری مبتلا هستند که در این میان5/2 میلیون    

  " معمول ترین راه انتقال این بیماری بین افراد روابط نامشروع به خصوص در بین جوانان است... "

نفر کودک زیر 15 سال محسوب می شوند. صحرای بزرگ آفریقا که به Sub-Saharan نیز شهرت دارد منطقه ای است که بیشترین میزان ویروس HIV و بیماری ایدز در آنجا تشخیص داده شده است و هر ساله میلیون ها نفر از ساکنان این منطقه به علت ابتلا به این عارضه جان خود را از دست می دهند، اما در عین حال باید اعلام کرد که ویروس HIV هم اکنون در کشورهای چین، هند، اندونزی، روسیه و اروپای شرقی با سرعتی چشمگیر رشد پیدا می کند.

نشانه های ایدز

نخستین نشانه های بیماری ایدز پس گذشت مدتی کوتاهی از زمان ابتلا مانند نشانه های آنفلوآنزا است. زمانی که 2 تا 6 هفته از بروز این بیماری بگذرد نشانه هایی از قبیل تب، سردرد، زخم های ناحیه گلو و تورم غدد لنفاوی نیز نمایان می شوند. به هر حال، در بسیاری از افراد نشانه های قابل ملاحظه ای برای ابتلا به بیماری ایدز و ویروس HIV بروز نمی کند و به علت اینکه کودکان حین بودن در رحم مادر به این عارضه مبتلا می شوند نشانه های به خصوصی برای آنها وجود ندارد.

طول زمانی که هیچ نشانه ای از ایدز برای افراد وجود ندارد و همه آنها با بودن در صحت کامل    

  " در حال حاضر احتمال می رود که بیش از 40 میلیون نفر در سراسر دنیا به این بیماری مبتلا هستند که در این میان5/2 میلیون نفر کودک زیر 15 سال محسوب می شوند... "

از وجود این بیماری خبردار نمی شوند تقریبا برای تمامی مبتلایان به یک اندازه است. در این زمان ویروس HIV تمامی فعالیت های خود را انجام می دهد و می تواند سر فرصت سیستم ایمنی بدن را ذره ذره از بین ببرد. پس از سپری شدن این زمان که در برخی مواقع چندین سال است نشانه ها یکی پس از دیگری بروز می کنند.

این طور که پزشکان اعلام کرده اند در حال حاضر دو نوع مختلف از بیماری ایدز وجود دارد. در 20 درصد مبتلایان طی سال نخست ابتلا این بیماری شدت پیدا می کند و اکثر کودکانی که این بیماری در بدنشان وجود دارد پیش از رسیدن به سن 4 سالگی جان خود را از دست می دهند. در 80 درصد بقیه، این بیماری بسیار کند و آهسته پیش می رود و پس از سالیان سال نمایان می شود.

کودکانی که به HIV مثبت مبتلا هستند معمولا وزنشان زیاد نمی شود و رشد قسمت های مختلف بدنشان به درستی صورت نمی گیرد. این افراد برای راه رفتن با مشکل مواجه می شوند. باید توجه داشت که کودکان نسبت به دیگر اقشار جامعه در برابر بیماری ایدز آسیب پذیرترند.

لازم به ذکر است، تورم غدد لنفاوی به عنوان نخستین نشانه بروز بیماری ایدز محسوب می شود. نشانه های دیگر می توانند شامل موارد زیر شوند:

*کاهش وزن

*حالت تهوع

*تب

*سرفه

*احساس ضعف

*بروز اختلال در تنفس

*سردرد

*تعریق های شدید در هنگام شب

*اختلالات بینایی

*جنون

*بروز سرطان های مختلف

اگر برای درمان این بیماری ها اقدامات مختلف صورت بگیرد و در عین حال درمان نشوند باید احتمال داد که ویروس HIV در بدن افراد وجود دارد.

دلهره ایدز

آرزو نوری. ی

در حاشیه برگزاری گردهمایی افراد دارای HIV مثبت كه با نام همایش رنگین كمان با هدف  جلوگیری از انتشار و گسترش ایدز، یازده اردیبهشت در محل انجمن پرسپولیس (كاهش خسارات اعتیاد) در حوالی میدان شوش برگزار شد گفت وگویی با آقای بیژن نصیری منشی دبیركل این انجمن، انجام دادیم تا در مورد نحوه كار و برخورد انجمن با معتادان مبتلا به ایدز اطلاعاتی به دست آوریم.

* آقای دكتر به عنوان اولین سؤال، انجمن كاهش خسارات اعتیاد در چه تاریخی، با چه هدفی و چگونه شروع به كار كرد؟

- در سال ۱۳۷۸ یعنی ۵ سال پیش در مرودشت فارس كه در نزدیكی بنای تاریخی تخت  جمشید (پرسپولیس) قرار دارد با تغییر یك مطب شخصی به مكان پاتوق معتادانی كه نیازمند به درمان، توجه و همدلی بودند انجمن پرسپولیس پا گرفت. پاتوق در اصطلاح به جایی گفته می شود كه فرد به آن جا مراجعه می كند، بدون این كه كسی كاری به او داشته باشد می نشیند حرف هایش را می زند و كسانی پیدا می شوند كه به او گوش بدهند و در صورت امكان كمك اش كنند. این انجمن با چنین منطقی شروع به كار كرد و برای اولین بار سعی كردیم از خود معتادان چه آنهایی كه بهبود یافته اند و چه آنهایی كه می خواهند بهبود پیدا كنند كمك بگیریم. به ادبیات كار آسیب های اعتیاد كه مراجعه كردیم ادبیات غنی ای ندیدیم، در آن مرحله ساده ترین و منطقی ترین راه مراجعه به خود این آدم ها بود. شاید غیرعلمی و بچگانه به نظر برسد ولی آن قدر معلومات، روش و آگاهی در بین این گروه زیاد است كه وجود سازمانی برای پیاده كردن چنین راه كارهایی الزامی است.

انجمن پرسپولیس در سال ۱۳۸۱ به تهران منتقل شد و در حال حاضر ۵ مركز عمده در تهران دارد. ۲ مركز آن در همین مكان مستقر است، یكی از مراكز آن در «خاوران» ، یكی در «فلاح» و دیگری در «آزادی» .

* در این مكان به چه معتادانی سرویس می دهید؟ نحوه سرویس دهی به این افراد چگونه است؟

- ما به معتادانی سرویس  می دهیم كه نتوانسته اند از بقیه مراكز موجود كمك بگیرند یعنی معتادان آخر خط كه اعتیاد آنها شدید است، عموماً تزریقی ها. هر چند معتادهای غیرتزریقی هم كه از طریق بینی مصرف می كنند یا شیره و تریاك را می خورند می توانند آخر خطی باشند.

نیازهای آنها در این مرحله طیف وسیعی را در بر می گیرد. این افراد آسیب های زیادی را متوجه خود، جامعه اطراف و خانواده كرده اند كه اعتیاد فقط یكی از مربع های این پازل پیچیده و دردناك است. مهم ترین شروع در چرخه سرویس دهی به معتاد ایجاد یك فضای امن و بدون دید قضاوتی، تهدیدی، فشار و رعب و وحشت است ما این فضا را در ساختمانی كه معمولاً یك سالن و چند اتاق دارد فراهم آورده ایم، با یك سری امكانات: مثل سلف (برای كشیدن سیگار، خوردن چای، یك وعده غذای گرم...) حمام (برای تعویض لباس، اصلاح سر و صورت، شستشو و...). در این مكان كه اصطلاحاً به آن DIS یا استراحتگاه می گویند چند بروشور در اختیار بیمار قرار می دهیم كه فلسفه كار انجمن را توضیح می دهد و برای فرد روشن می كند ما هیچ قضاوتی روی او نداریم و فقط یك سیستم كمك رسان بهداشتی هستیم.

كادری كه به معتادان سرویس می دهند۹۰ درصد از جنس خود آنها هستند یعنی یا ترك كرده اند یا در حال مصرف هم كه باشند رفتارهای پرخطر انجام نمی دهند (استفاده از سرنگ مشترك و...). قدم بعدی این است كه از تمام بیمارها اطلاعاتی در ۲ یا سه برگه پر می شود كه در عین مختصر بودن كامل است.

این اطلاعات شامل اطلاعات شخصی، سن، زندگی، اطلاعاتی راجع به اعتیاد و نحوه مصرف پرخطر، اطلاعاتی راجع به زندان، راجع به بیماری ها و رفتارهای جنسی پرخطر است. بعد از این كه این اطلاعات به دست آمد با بیمار مشاوره صورت می گیرد كه اصول اولیه كاهش آسیب اعتیاد را به او یاد می دهند. در این مشاوره، به فرد می گوییم اگر تزریقی هست ما وسایل تزریق مجانی را در اختیارش قرار می دهیم به شرطی كه در جلسات مشاوره ما شركت مداوم داشته باشد. پیش فرض ما این است كه در جلسات مشاوره رفتارهای تزریقی فرد تغییر می كند و برای استفاده از داروی جایگزین آماده می شود. این جلسات مثل دانه ای است كه برای پرنده می پاشیم و آن را به سمت خودمان جذب می كنیم و در نهایت بعد از نوازش زخم اش را پانسمان می كنیم.

* از چه داروی جایگزینی استفاده می كنید، این دارو از چه راهی تهیه می شود و چه خواصی دارد؟

- متادون(MMT) پودری است كه به شكل قرص عرضه می شود و وزارت بهداشت آن را در اختیار ما قرار می دهد. بر خلاف تصور عام كه استفاده از این دارو را چند ماهه و یك ساله می دانند مصرف آن تقریباً مادام العمر است. دز متادون مصرفی رفته رفته بالا می رود تا بالاخره در ۸۰ یا ۱۰۰ میلی گرم فرد دیگر میلی به مواد در خود نمی بیند، رفتارهای مجرمانه ای هم از خود نشان نمی دهد.

نكته قابل توجه در متادون این است كه با وجود اعتیادآور بودن، عوارض جانبی آن صفر است تا جایی كه آن را برای زنان حامله هم تجویز می كنند.

* بیماری هایی كه در رابطه با اعتیاد هستند یا از این طریق منتقل می شوند چه بیماری هایی هستند؟

- ایدز، هپاتیتB ، هپاتیت C، بیماری های بهداشتی مثل گال و شپش، زخم تزریق كه به علت عدم آگاهی از نحوه تزریق سالم به وجود می آید، آبسه نقاط مختلف بدن به خصوص كشاله ران، گردن و زیر بغل...

* با چه روشی معتادان مبتلا به هپاتیت یا ایدز را از بقیه بیماران تشخیص می دهید؟

- در طی جلسات مشاوره از افراد پرسیده می شود كه آیا علاقه مند هستند آزمایش HIV-AIDS و هپاتیت بدهند یا نه؟ اگر اعلام آمادگی كردند طی جلسات بعدی مشاوره، آنها را به حضور داوطلبانه تشویق می كنیم. این جلسات مشاوره را كه VCT خوانده می شود به معنی مشاوره و تست داوطلبانه می باشد كه هم قبل و هم بعد از آزمایش است. انجمن ما به هیچ وجه با تست ناگهانی و اجباری موافق نیست و معتقد است انجام تست بدون مشاوره قبلی و بعدی خطرناك می باشد.

* وقتی فرد متوجه می شود مبتلا به بیماری ایدز است چه عكس العملی نشان می دهد؟ در این مرحله شما چه خدماتی به فرد ارائه می دهید؟

- اولین واكنش فرد درخواست آزمایش مجدد است كه ما با آزمایش دیگری كه از وی می گیریم به او كمك می كنیم مرحله انكار را پشت سر بگذارد. مرحله بعدی مرحله اضطراب است. در این مرحله فرد به شدت نگران است، می خواهد بفهمد چرا ایدز گرفته و تقصیر چه كسی بوده. در این مرحله به معتاد مشاوره چهره به چهره می دهیم. مشاوره توسط كسانی انجام می شود كه خودشان قبلاً معتاد خیابانی بوده اند. در نهایت مرحله آخر مرحله افسردگی و غمگین بودن است.

در هر سه این مراحل امكان مراجعه دوباره فرد به مواد مخدر وجود دارد كه البته، مسئله شماره یك ما نیست. ما سعی می كنیم برای جلوگیری از انتقال و انتشار بیماری به  فرد، خودآگاهی بدهیم. در پایان این چرخه فرد موفق كسی است كه فهمیده باشد بیمار است. چگونه آن را گرفته یا حداقل چه راه هایی او را در معرض خطر قرار داده، چگونه می تواند از انتقال بیماری جلوگیری كند و حتی چگونه می تواند از دیگرانی كه مبتلا به بیماری هستند حمایت كند.

* بیماری HIV از چه راه هایی منتقل می شود؟ رایج ترین راه های انتقال در كشور ما كدام ها هستند؟

- انتقال ویروس از طریق شیر مادر، استفاده از وسایل تزریق مشترك در معتادان (آب، پنبه، فیلتر و ملافه) روابط جنسی حفاظت نشده، استفاده از فرآورده های خونی آلوده، پیوند اعضا، استفاده از تیغ مشترك، استفاده از وسایل آلوده در دندانپزشكی، خالكوبی، ختنه، طب سوزنی، حجامت، سوراخ كردن گوش و...

ایدز از ۲ سیستم مهم در ایران پخش می شود: اعتیاد و رفتارهای جنسی.

* ایدز در جامعه ما در چه مرحله ای قرار دارد؟ نمودار شیوع آن چگونه است؟

- این سؤال را باید ۱۵ سال پیش از ما می كردید. آمار HIV در چند سال گذشته توی شیب افتاده. در ۵ سال گذشته افزایش ایدز در سال برابر ۱۰۰ یا ۳۰۰ نفر بوده ولی حالا... فقط در ۳ ماه گذشته ۷۰۰ نفر به این تعداد اضافه شده اند. تصاعد هندسی ایدز به ما می گوید ۴=۲*،۲ ۱۶=۴*،۴...... ۱۶*،۱۶ این اتفاق نباید در ایران می افتاد كه افتاده.

* آقای دكتر، برای مهار این تصاعد هندسی و جلوگیری از شیوع ایدز، مردم چه كارهایی می توانند انجام دهند؟

- فكر نكنند ایدز بیماری دیگران است، ایدز بیماری همه آدم ها، در همه مكان ها و همه زمان هاست.

از طریق اینترنت، كتاب، مجله، روزنامه، وزارت بهداشت و... آگاه شوند كه ایدز از چه سیستمی دارد به آنها آسیب می زند، بعد از آگاهی وسایل پیشگیری را در اختیار گروه های پرخطر قرار دهند كه حتی ممكن است این افراد در خانه خودشان هم باشند. مردم به گروه هایی مثل NGOها و سازمان هایی كه می شناسند كمك مادی و معنوی برسانند تا این مراكز افزایش پیدا كرده و بتوانند به افراد بیشتری سرویس بدهند. ضمن این كه انجمن هایی مثل انجمن ما از حضور فعال و داوطلبانه مردم، به خصوص دانشجویان رشته های مددكاری، روان شناسی و... استقبال می كنند.

* دولت چگونه می تواند به NGOهایی كه در زمینه اعتیاد فعالیت  می كنند كمك كند، شما چه توقعی از دولت دارید؟

- از دولت توقع داریم در بودجه های ملی ستاد مبارزه با مواد مخدر بخش قابل توجهی را برای امور كاهش آسیب اختصاص دهد. نكته بسیار تأسف آوراین بود كه در بودجه امسال ستاد مبارزه با مواد مخدر كه قرار بود بخش عمده ای از آن به جای مبارزه با عرضه به كاهش تقاضا اختصاص داده شود، ۵۰ درصد آن مجدداً به سمت برخوردهای انتظامی رفت كه نه تنها ما، بلكه ۹۰ درصد ارگان های دولتی (وزارت  بهداشت، سازمان بهزیستی، آموزش و پرورش، سازمان زندان ها، سازمان تربیت بدنی، قوه قضاییه، وزارت ارشاد و....) با این نوع برخورد مخالف بودند.

توقع ما از دولت این است كه وقتی ۹۰ درصد بدنه دولتی بعد از سالها تلاش و آسیب  دیدن از اعتیاد با كارهای كارشناسی برنامه كاهش تقاضا را كارآمدتر تشخیص می دهد، دولت به این ۹۰ درصد جوابی مناسب بدهد یعنی پاسخگوی این نوع از تفكر باشد كه فرد معتاد فردی بیمار است و هر فرد بیماری به كمك و دستگیری دیگران احتیاج دارد.

* در جریان هستید كه عصر حاضر عصر ارتباطات است، به نظر شما رسانه ها و مطبوعات تا چه حدی می توانند در راستای آگاهی دهی و شفاف سازی به كمك این گونه مراكز بیایند؟

- ۹ ماه پیش وقتی به آقای احمدی نژاد شهردار تهران ۱۰۸ اسلاید از وضعیت معتادان برخی مناطق نشان دادیم ایشان متأثر شدند و به كلیه مراكز ۲۲گانه شهرداری دستور دادند كه ۴۰ مركز را در اختیار این گونه فعالیت ها قرار دهند.

* آ قای دكتر نصیری منش می توانید درباره این تصویری كه به دیوار زده اید، توضیح بدهید؟

- بله. یك آدم آمده دم پنجره تا انسان دیگری را ببیند، چند شاخه گل به او بدهد، این تصویر بازگوكننده همه آن چیزی است كه ما سعی می كنیم انجام دهیم. ما دوست داریم از تاریكی ها به روشنایی  برسیم.

* اگر عكاس بودید از چه صحنه ای عكس می گرفتید؟

- كسی كه لبخند می زند.

حمایت به جای وحشت

حمیدرضا عسگری نژاد

- سلام،  علی هستم میزبان.

* سلام علی.

همین كافی است تا وارد دنیای ناشناخته انسان هایی شوی كه همیشه از آنها وحشت داشته ای. انسان هایی كه حالا نام (افرادی با HIV) در شناسنامه شان به ثبت رسیده است.

حالا آنها هر هفته یك بار دور هم جمع می شوند تا همایش امید را برگزار كنند. همایشی كه در آن از همه چیز سخن می گویند. از تجربه مبتلا شدنشان،  از روزهای سخت و خوشی كه در هفته گذشته برایشان پیش آمده، از نگاه های مردم و مسئولانی كه آنها را برنمی تابند.

من انسانم، زنده

همایش امید پنج شنبه هر هفته به همت انجمن ایدز ایران در فرهنگسرای ورزش برگزار می شود كه در آن بیماران مبتلا به ایدز و اعضای انجمن دور هم جمع می شوند و علاوه بر آگاهی های لازم، آموزش هایی را در زمینه ایدز فرامی گیرند.

كسانی كه در این همایش شركت می كنند ابتدا خود را معرفی می كنند، آنهایی كه از كلمه «میزبان» استفاده می كنند افراد مبتلا به ایدز هستند و آنهایی كه از كلمه «مهمان» استفاده می كنند به این بیماری دچار نیستند.

غلام یك میزبان است كه چهار سالی است با HIV-AIDS ستیز می كند. او اعتیاد را خطرناك تر از ایدز می داند و می گوید: «وقتی اعتیاد داشتم، مرده محسوب می شدم ولی الان فكر می كنم انسانی زنده ام.»

حسین خود را میزبان معرفی می كند. مدتی است به HIV مبتلا شده است و مانند غلام اعتیاد را بسیار خطرناك تر از ایدز تلقی می كند.

حمیرا در واقع میزبان است اما امروز به عنوان میهمان در این جلسه شركت كرده. او فقط به این نكته اكتفا می كند: «ما مجبوریم بیماری خود را مخفی كنیم چرا كه هنوز نتوانستیم افرادی كه با ایدز زندگی می كنند را در جامعه بپذیریم.

محسن میزبان است و خوشحال از این كه با انجمن ایدز ایران آشنا شده، او می گوید: حامیانی پیدا كرده ایم كه ما را پشتیبانی می كنند و این از نظر روحی بسیار برای ما خوب است.

محسن شادی هایش را با دوستانش قسمت می كند و از روزهای خوشی كه در هفته گذشته داشته سخن می گوید:« چند وقتی بود كه از نظر كاری و پیدا كردن خانه مشكل داشتم اما هفته گذشته هر دو مشكل ام حل شد. »

شادی در همایش امید

اعضای گروه تئاتر انجمن ایدز به مانند مؤسسان این انجمن بسیار جوان هستند. آنها قسم خورده اند تا شادی را به جمع اعضای انجمن به ارمغان آورند. این گروه تئاتر نمایش شادی را اجرا می كنند و در پایان پیامی دارند:« ما شما HIV-AIDS ها را قبول داریم. فقط شما هم ما را قبول داشته باشید.»

این همان پیامی است كه بیماران حاضر در جلسه دوست دارند آن را از زبان جامعه و مسئولانش بشنوند؛ بیمارانی كه به نظر می رسد حرف های بسیاری برای گفتن دارند.

شوخی با علی دایی

حالا نوبت به علی می رسد كه هم اسم و همشهری«علی دایی» است و چند بیتی را هم به شوخی برای جمع درباره علی دایی می خواند. علی میزبان است و با كمك انجمن معتادان گمنام ۱۸ ماهی است اعتیادش را ترك كرده. علی قبلاً كار تئاتر می كرده و حالا دوست دارد جمع را به واسطه شوخی با فوتبالیست محبوبش شاد كند. او شعری را با آهنگ و آواز خاصی می خواند و چند دقیقه ای هم كه شده اعضای انجمن را غرق در شادی می كند.

به آخرین بیت ها كه می رسد صدایش تغییر می كند اما تا انتها می رود، مبادا كه كم بگذارد از تقسیم شادی هایش. همین كه نمایشش تمام می شود رو به رئیس انجمن می گوید:« آقای دكتر چند روزی است كه صدایم گرفته آیا علتش مریضی من است؟ »

آموزش به جای وحشت

و اما بانی قصه؛« دكتر حمیدرضا شاعری »را می توان از سمبل ایدزی كه بر یقه كتش جا خوش كرده، شناخت. بسیار جوان تر از آن است كه فكرش را كنی. حالا او با همراهی دوستانش انجمنی را تأسیس كرده اند كه در آن سه هدف مشخص را دنبال می كنند: ارتقای میزان آگاهی عمومی در خصوص ایدز بر پایه آموزش و اطلاع رسانی، ارتقای كیفیت زندگی و امید به زندگی در مرز مبتلایان به این بیماری و پژوهش در زمینه HIV-AIDS

به گفته شاعری انجمن ایدز ایران در موارد بسیاری دانشگاه ها را پشتیبانی می كند كه از جمله آنها می توان از كمك های این انجمن برای راه اندازی و اداره اولین مركز تحقیقات ایدز نام برد كه مقر این مركز دانشگاه تهران و سرپرست آن دكتر مینو محرز است.

انجمن ایدز ایران كه كارهای میدانی زیادی انجام داده است، توانسته چندین حلقه فیلم از وضعیت اعتیاد تزریقی در ایران تهیه كند. شاعری هنگام نمایش قسمت هایی از این فیلم می گوید: «تمام این اتفاقات در قلب تهران رخ می دهد و حال كه مسئولان ما تشخیص داده اند در زمینه  كاهش اعتیاد تزریقی به تنهایی نمی توانند كاری از پیش ببرند بخشی از امور را به انجمن ها سپرده اند.»

تأسیس و اداره مركز DIC (مركزی كه خدمات كاهش آسیب به معتادان می دهد) از اهداف انجمن ایدز ایران است كه رئیس انجمن از آن به عنوان وظیفه یاد می كند: «ما موظفیم این مركز را در میدان راه آهن اداره كنیم كه در همین رابطه یك تیم سیار داریم تا معتادان خیابانی را شناسایی كند و به صورت سرپایی خدمات كاهش آسیب به آنها ارائه دهد.»

وی آموزش و اطلاع رسانی را از رسالت های انجمن می داند و در مورد فرهنگسازی در زمینه ایدز می گوید: «در جامعه ما نسبت به ایدز یك دیدگاه وحشت انگیز و ترس حاكم است. ما سعی كرده ایم به جای این وحشت و ترس، آموزش را جایگزین كنیم چرا كه معتقدیم علت بیماری ایدز فقط و فقط ندانستن است. ترساندن مردم خیلی ساده است ولی آموزش دادن بسیار مشكل است.»

شاعری برگزاری همایش های هفتگی انجمن را به عنوان ایجاد تعامل بین مردم و بیماران عنوان كرده و معتقد است: «تجربه این بیماران برای مردم بسیار جالب است به طوری كه ترس مردم را به آگاهی تبدیل می كند.»

دو سال وقت برای ثبت انجمن

انجمن ایدز ایران مصوب شورای اجتماعی وزارت كشور است و تنها تشكل غیردولتی است كه باید نقش ساماندهی حركت های مردمی را در زمینه ایدز برعهده داشته باشد. این انجمن طبق اساسنامه موظف است شعب استان ها را تشكیل داده و پس از شكل گیری آنها مجمع ملی انجمن ایدز را برگزار كند؛ كاری كه تاكنون شكل نگرفته و رئیس انجمن در توضیح علت آن می گوید: «این امر كم كم در حال شكل گیری است اما همان طور كه می دانید ثبت انجمن در ایران مراحل سخت و پیچیده ای دارد و دو سال از وقت ما فقط صرف ثبت انجمن شد.»

توانمند سازی

«Plwha» ها افرادی هستند كه با HIV زندگی می كنند. انجمن ایدز ایران موفق شده عده ای از این افراد را دور هم جمع كرده و حالا در جهت توانمند سازی آنها حركت می كند.

شاعری می گوید: «این بیماران نیاز به حمایت دارند در حالی كه الان عملاً طرد شده اند .ما دوست نداریم این افراد را رها كنیم چرا كه آنها به خواسته خود دچار این بیماری نشده اند. ما در همایش های هفتگی می بینیم كه بیشترین مشكل این بیماران به تبعیضی برمی گردد كه جامعه برای آنها قائل شده است. طرد این افراد بسیار خطرناك است. ما باید از آنها حمایت كنیم و به آنها آموزش دهیم تا بیماری شان را به دیگران انتقال ندهند. در عین حال ما می خواهیم با كمك رسانه ها این تفكر را به جامعه تسری دهیم كه این ها آدم های ترسناكی نیستند و با دست دادن و با هم زندگی كردن و در محیط كار با هم بودن عامل انتقال HIV نیستند. از این آدم ها نترسید، فقط چند راه مشخص وجود دارد كه این بیماری را منتقل می كند؛ تزریق مشترك، ارتباط جنسی ناایمن، فرآورده های خونی و از مادر به جنین.»

بگذار زندگی كنم

«بگذار زندگی كنم» این شعار افرادی است كه با HIV-AIDS زندگی می كنند. آنها حالا عضو انجمن ایدز ایران هستند و براساس آموزش ها اكنون به قدری توانمند شده اند كه دائم در فكر آنند تا به انجمن از نظر مادی كمك كنند تا هویت غیردولتی بودن خود را حفظ كند. آنها می خواهند به جامعه بازگردند، غمگین نباشند و زندگی را تجربه كنند نه فقط زنده بودن را.

خیلی از كارشناسان بر این باورند كه الگوی ابتلا به ایدز تغییر كرده و به رفتارهای جنسی ختم شده است اما رئیس انجمن ایدز ایران بر این باور نیست: «من این موضوع را قبول ندارم. الگو تغییر نكرده از ۲۰ سال پیش ابتلا به این بیماری آغاز شد و به اینجا رسید. اولین مواردی كه پیدا شدند مربوط به بیمارانی بودند كه فرآورده های خونی دریافت می كردند. سال ۶۳ نخستین مورد بیماری HIV تشخیص داده شد كه او بیماری هموفیلی بود.

آن زمان هیچ كنترلی بر فرآورده های خونی وجود نداشت بعد انفجاری در برخی گروه های جامعه از جمله زندانی ها رخ داد. آمار ایدز در زندان ها بالا رفت و پس از آزادی زندانیان به جامعه رسید. زندانیان آزاد شده دیگر محدودیتی برای تزریق نداشتند پس تنها از طریق جنسی این بیماری را منتقل می كردند در نتیجه الگو تغییر نكرده بلكه این سیر ادامه یافته است و در آینده بیشتر مبتلایان از طریق جنسی آلوده خواهند شد برای اینكه امروز در زندان ها پروژه كاهش آسیب اعتیاد را تا حدودی انجام می دهند. اما در كل برای پیشگیری از افزایش آمار معتقدیم آموزش ها را باید ازمدارس شروع كرد.»

تابوشكنی

شاعری هم به مانند خیلی كارشناسان معتقد است كه تفكر غالب بر جامعه ایران این است كه همه كارها را باید دولت انجام دهد. او در همین رابطه می گوید: «ما این تابو را شكستیم و به بیماران گفتیم، شما نباید منتظر باشید كه كسی كمكتان كند. بیماران انتظار دارند كسی كه آنها را به زندان انداخته باید كمكشان كند ولی ما به آنها یاد می دهیم كه همه كارهایشان را خود انجام دهند.»

اما مؤسسان انجمن ایدز ایران تابوی دیگری را هم شكسته اند، همه آنها از جمله رئیس انجمن بسیار جوان هستند. آنها شعاری دارند با این مضمون كه: «دیگر نمی خواهیم به بزرگ ترها اعتماد بیش از حد داشته باشیم.»

شاعری می گوید: «نه اینكه به بزرگترها اعتماد نداریم اما حالا می خواهیم خودمان باشیم، خودمان كار كنیم و كارهای جوانی كنیم.»

دوستی كه بانی خیر شد

شروع هر كاری انگیزه ای را می طلبد و گاه این انگیزه ها بسیار جالب و جذاب هستند. ایده و انگیزه تأسیس انجمن ایدز ایران را شاعری توضیح می دهد: «ابتدا باید بگویم انجمن یك حركت جمعی است هر چند كه ایده تشكیل آن فردی بود؛ دوستی داشتم كه با هم بزرگ شده بودیم و تمامی مقاطع تحصیلی را با هم بودیم، او برای ادامه تحصیل به یكی از كشورهای اروپایی رفت، وقتی به ایران برگشت مبتلا به HIV بود. دوباره به آن كشور بازگشت و پس از آن هرگز به ایران برنگشت. این موضوع برای من كه در حیطه پزشكی كار می كردم انگیزه ای شد تا در این مورد كار كنم چرا كه كسی را كه خیلی دوستش داشتم براثر ابتلا به HIV از دست دادم و مطمئن بودم كه خیلی از افراد جامعه ممكن است در معرض این بیماری باشند. با دوستانی كه همگی پزشك بودند سنگ بنای این انجمن را گذاشتیم.»

ستیز علیه ایدز

حالا علی و غلام و حسین و محسن دل خوش كرده اند به همین انجمن، هر روز دوستان خود را به این جمع اضافه می كنند تا بستیزند برای بیماری كه آن را ایدز می نامیم.

توصیه هایی برای پیشگیری از بیماری ایدز

طاعون قرن را بشناسیم

* به یاد داشته باشیم در معالجه ایدز اولویت با پیشگیری است

* ایدز درمان قطعی و واكسن ندارد، اما پیشگیری از آن آسان است

* ایدز مشكلی جهانی است

* اعتیاد تزریقی خطر ایدز را در پی دارد

* خویشتنداری در تجرد و ازدواج سالم و به موقع، راه عمده پیشگیری از ایدز است

* وفاداری دوجانبه همسران و بزرگداشت قداست خانواده از راههای مهم پیشگیری از ایدز است

* ایدز با دست دادن و استفاده از تلفن مشترك و وسایل نقلیه مشترك منتقل نمی شود

* ظروف غذای مشترك، آب استخر، توالت مشترك موجب انتقال ایدز نمی شود

* سرفه، عطسه، نیش حشرات موجب انتقال این بیماری نمی شود

* ایدز از راه تنفس و گوارش منتقل نمی شود

* فرد آلوده به ایدز می تواند مانند هر فرد دیگری در كنار دیگران زندگی كند

* بیش از ۹۰ درصد افراد آلوده به ایدز از بیماری شان مطلع نیستند

* روزانه در جهان هشت هزار نفر بر اثر ابتلا به بیماری ایدز می میرند

* ایدز را طاعون قرن نامیده اند، زیرا میلیون ها نفر را به كام مرگ كشیده است

* پرهیز از فحشا و بی بند و باری جنسی مؤثرترین راه پیشگیری از ایدز است

* فرد مبتلا به ویروس ایدز در ظاهر سالم است، اما می تواند از راه هایی نظیر استفاده مشترك از تیغ، مسواك، سرنگ و... دیگران را به این بیماری دچار كند.

ایدز چالش قرن ۲۱

مریم غفاری

گسترش بیماری ایدز در بسیاری از كشورهای جهان به ویژه كشورهای بسیار فقیر و كم درآمد در دو دهه اخیر زنگ های خطر را برای جامعه بین المللی به صدا درآورده است.

سازمان ملل «تهدید بیماری ایدز»  را مهمترین چالشی قلمداد كرده كه جهان در قرن بیست و یكم با آن روبه رو است.

«ایدز» نه تنها سلامتی انسان را به خطر می اندازد، بلكه آسیب های اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی در پی خواهد داشت، از این رو جامعه بین المللی نمی تواند نسبت به روند گسترش این بیماری در سطح جهان بی تفاوت بماند. تأمین منابع مالی مورد نیاز برای انجام مطالعه  و پژوهش های پزشكی و تهیه وتدارك ابزار و داروهای مورد نیاز برای مداوای بیماران و در همین حال گسترش آموزش عمومی برای پیشگیری از ابتلای به این بیماری از راهكارهای پیشنهادی در سطح بین المللی است. بیماری ایدز در كشورهای ثروتمند در حال كنترل و شمار مبتلایان روبه كاهش است، اما در كشورهای فقیر و با درآمد متوسط ایدز در حال گسترش است. سازمان ملل در تحقیقات اخیر خود ابعاد گوناگون آسیب های ناشی از گسترش ایدز درجهان را مطرح كرده است. خلاصه ای از این گزارش كه توسط دفتر نیویورك خبرگزاری جمهوری اسلامی ترجمه شده در ادامه از نظرتان می گذرد.

براساس آخرین تحقیقات سازمان ملل، بیماری ایدز از زمان كشف (در سال ۱۹۸۱) تاكنون بیش از ۲۰ میلیون قربانی گرفته است و در حال حاضر ۸/۳۷ میلیون نفر با اچ آی وی (ویروس ایدز) زندگی می كنند. این تحقیق نشان می دهد، ویروس ایدز، در تمامی مناطق جهان در حال گسترش است. براساس این تحقیق بیماری ایدز از نظر سرعت گسترش، میزان و عمق آسیب  ها بی سابقه است و تنها در سال گذشته میلادی نزدیك به ۵ میلیون نفر در جهان به آن مبتلا شده اند. «گزارش جهانی ایدز» در سال ۲۰۰۴ می گوید كه زنان بیش از مردان در معرض ابتلای به این بیماری هستند و اطلاعات جمع آوری شده از بررسی های مختلف نشان می دهد كه انتقال ویروس ایدز در جریان مقاربت از سوی مردان به زنان، حدود دو برابر بیشتر از انتقال این ویروس از زنان به مردان است.

این تحقیق با اشاره به اینكه زنان و دختران بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به ایدز هستند، افزوده است: در سال ۲۰۰۳، زنان حدود ۵۰ درصد افراد مبتلا به ویروس ایدز را تشكیل می دادند و این میزان در كشورهای جنوب صحرای آفریقا ۵۷ درصد بود. این در حالی است كه در اوایل دهه ۱۹۸۰، مردان مبتلا به این بیماری قسمت اعظم مبتلایان به ایدز را تشكیل می دادند. با این حال نسبت زنان مبتلا به ایدز به مجموع مبتلایان به طور پیوسته تا سال ۲۰۰۲ روند صعودی خود را طی كرد و تا سال ۲۰۰۲ حدود نیمی از مبتلایان جدید را زنان و دختران تشكیل دادند.

در كشورهای جنوب صحرای آفریقا كه در آن هر خانواده ای متأثر از بیماری ایدز است، تعداد مبتلایان زن در برخی از گروه های سنی از دو برابر مردان نیز بیشتر است.

در كشورهای آفریقایی اگر زنان به مراقبت از دیگر بیماران بپردازند، احتمال زیادی وجود دارد كه شغل، درآمد و تحصیل خود را از دست دهند، زنان همچنین در صورت فوت همسر خود ممكن است كه خانه و یا دیگر اموال خود را از دست بدهند.

تحقیق جامع سازمان ملل با اشاره به كمبود پزشك و پرستار برای درمان مبتلایان به ایدز می گوید:۷۰ درصد پزشكانی كه در آفریقای جنوبی تحصیل كرده اند، در خارج زندگی می كنند و این روند مهاجرت، كشورهای كم درآمد آفریقا را در نیاز مبرمی نگاه می دارد.

گزارش جهانی ایدز در سال ۲۰۰۴ می گوید: انتقال ویروس اچ آی وی یك حادثه تصادفی نیست، بلكه گسترش این ویروس متأثر از شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است.

این تحقیق با اشاره به اینكه روزانه ۶ هزار نفر به ویروس ایدز مبتلا می شوند، افزوده است: جوانان در گروه های سنی ۱۵ تا ۲۴ سال نیمی از مبتلایان جدید به ویروس ایدز را تشكیل می دهند. این روند به ویژه از آنجا هشدار دهنده است كه جوانان امروز بزرگترین نسل تاریخ و رهبران، متفكران و تصمیم گیرندگان فردا را تشكیل می دهند.اطلاعات كنونی نشان می دهد كه موارد به نسبت كم شیوع بیماری در شرق آسیا، شرق اروپا و آسیای مركزی به سرعت در حال گسترش است و این اندیشه كه ایدز در جای دیگری است، اشتباه است.

ایدز در یك نگاه

در سال ۲۰۰۳، حدود، ۸/۴ میلیون نفر (براساس تخمین ها بین ۲/۴ تا ۳/۶ میلیون نفر) به اچ آی وی مبتلا شدند. این رقم بیش از هر زمان دیگری درگذشته بوده است. ایدز در سال ۲۰۰۳، جان ۹/۲ میلیون نفر را گرفته و بیش از ۲۰ میلیون نفر را از سال ۱۹۸۱ (زمان كشف این بیماری) تاكنون از پای درآورده است. هیچ كشوری در جهان از این بیماری مصون نمانده است. درصد افراد بالغی كه در كشورهای جنوب صحرای آفریقا با ویروس ایدز زندگی می كنند، طی سالهای اخیر ثابت مانده است، اما در مجموع تعداد افراد مبتلا به ویروس ایدز در این كشورها روبه افزایش است. میزان شیوع این بیماری در مناطق مختلف جهان تجانسی با یكدیگر ندارد و ساكنان برخی كشورها بیش از كشورهای دیگر مبتلا شده اند و حتی در سطح یك كشور، به طور معمول در بین استان های مختلف تفاوت وجود دارد و با نرخی كه ویروس ایدز در حال گسترش است، این ویروس صدمه های جدی در آینده قابل پیش بینی خواهد داشت و بافت جوامع را خواهد گسیخت. این تحقیق می افزاید: در بسیاری از كشورهای پردرآمد، تماس جنسی مردان با یكدیگر نقش مهمی را در مورد ابتلای این بیماری ایفا می كند و تزریق مواد مخدر در اروپای غربی عامل ۱۰ درصد از ابتلای به اچ آی وی در اروپای غربی و ۲۵ درصد برای آمریكای شمالی است. اطلاعات كشوری نشان می دهد، با وجود آنكه راهبردهای مؤثری برای جلوگیری و مقابله با بیماری  ایدز وجود دارد، با این حال شمار افرادی كه با اچ آی وی زندگی می كنند، افزایش یافته است.

آسیا

این تحقیق شمار افراد مبتلا به ایدز را در قاره آسیا حدود ۴/۷ میلیون نفر ذكر كرده و افزوده است: اعتقاد بر این است كه حدود نیم میلیون نفر در سال گذشته به دلیل ابتلای به این بیماری جان خود را از دست دادند.

این تحقیق اضافه كرده است بیش از دو برابر این رقم یعنی ۱/۱ میلیون نفر در سال گذشته در قاره آسیا به ویروس ایدز مبتلا شدند.

در میان مبتلایان جدید به ویروس ایدز سه دهم درصد از زنان در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال و چهاردهم درصد از مردان در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال قرار دارند.

تحقیق جامع سازمان ملل حاكی از آن است كه كشورهای پرجمعیت جهان (چین و هند) با جمعیتی معادل ۲ میلیارد و ۲۵۰ میلیون نفر در این قاره واقع شده است.

میزان ابتلای به ویروس ایدز در این دو كشور بسیار كم است: در چین یك دهم درصد و در هند بین ۴ دهم درصد تا ۳/۱ درصد. اما نگاهی دقیق تر فاش می سازد كه در هر دو كشور به طور جدی در تعدادی از ایالت ها و مناطق مشكلات جدی وجود دارد. در چین در صورتی كه اقدام مؤثری اتخاذ نشود، ممكن است تا سال ۲۰۱۰ ده میلیون نفر به بیماری ایدز مبتلا شوند. این ویروس هم اكنون به تمامی ۳۱ ایالت این كشور، مناطق خودگردان و شهرداری این كشور سرایت كرده است، با این حال هر منطقه ای الگوی متمایز شیوع این بیماری را دارد. در برخی از ایالت ها تزریق مواد مخدر از سوی استفاده كنندگان، ویروس ایدز را گسترش می دهد. در میان استفاده كنندگان از مواد مخدر تزریقی شیوع اچ آی وی بین ۳۵ تا ۸۰ درصد در شین جیانگ و۲۰ درصد در گوانگ دونگ است.این تحقیق اضافه كرده است: هند بزرگترین میزان مبتلایان به ویروس ایدز را در جهان (پس از آفریقای جنوبی) دارد و در این كشور ۶/۴ میلیون نفر در سال ۲۰۰۲ به بیماری ایدز مبتلا بودند. میزان ابتلای به ویروس ایدز در میان معتادانی كه از ابزار تزریق سترون (استریل) نشده استفاده می كنند، ۶۰ تا ۷۵ درصد است.

كشورهای پردرآمد

حدود ۶/۱ میلیون نفر از مردم ساكن در كشورهای ثروتمند جهان در حال حاضر با ویروس ایدز زندگی می كنند و حدود ۶۴ هزار نفر از آنان در سال گذشته به ویروس ایدز مبتلا شدند.

بر اساس این تحقیق در آمریكا تعداد افرادی كه جان خود را بر اثر این بیماری از دست می دهند، به شدت در حال كاهش است و در سال ۲۰۰۲، در این كشور ۱۶ هزار و ۳۷۱ فقره مرگ بر اثر بیماری ایدز گزارش شد كه این در مقایسه با ۱۹۰۰۵ مورد مرگ در سال ۱۹۹۸ كاهش نشان می دهد.همچنین در اروپای غربی میزان مرگ و میر در میان مبتلایان به ایدز رو به كاهش گذاشته و این رقم از ۳۳۷۱ مورد در سال ۲۰۰۱ به ۳۱۳۰ مورد در سال ۲۰۰۲ رسید.

در آمریكا نیمی از مبتلایان جدید را آمریكاییان آفریقایی تبار تشكیل می دهند. جمعیت آنها ۱۲ درصد جمعیت این كشور است، اما شیوع اچ آی وی در میان آنان ۱۱ برابر بیشتر از افراد سفیدپوست است.

در شهر نیویورك یك نظام جدید ردگیری این بیماری مسری در ژوئن ۲۰۰۰ آغاز شد و موارد جدید ابتلای به ویروس را به موارد گزارش شده قبلی افزود. گزارشی كه در سال ۲۰۰۱ منتشر شد، فاش می سازد كه بیش از یك درصد جمعیت بالغ شهر و یا تقریباً  ۲ درصد از ساكنان منطقه منهتن (معروفترین و گرانترین بخش شهر نیویورك) دارای ویروس ایدز هستند. در بسیاری از كشورهای ثروتمند مقاربت مردان با مردان نقش مهمی را در ابتلای به بیماری ایدز ایفا می كند. برای مثال متداول ترین علت این بیماری در استرالیا، كانادا، زلاندنو، آمریكا، یونان، آلمان و دانمارك همین امر است.

آسیب های ایدز بر جمعیت جهان

تحقیق جامع سازمان ملل با اشاره به آسیب های ویرانگر ایدز بر روی توسعه انسانی تأكید كرده است: در كشورهای آفریقایی جنوب صحرا این بیماری صدمه ای جدی به درآمد خانوارها و جوامع زده است. اغلب تحقیق ها بیانگر آن است كه این كشورها به طور متوسط بین یك تا دو درصد از رشد اقتصادی سالانه خود را از دست می دهند، اما این بیماری همچنین زیان هایی را بر درآمد بخش دولتی زده و به طور متوسط قابلیت آن را برای پاسخگویی مؤثر به پیشرفت مورد نظر اجلاس سران گروه هشت (اهداف توسعه- كاهش فقر در جهان به نصف تا سال ۲۰۱۵) كاهش می دهد.

این تحقیق با اشاره به بحران نیروی انسانی كارآمد در كشورهای آفریقایی جنوب صحرا تأكید كرده است: این كشورها هم اكنون كاركنان ماهر مورد نیاز دولت های خود را برای ارائه خدمات حساس عمومی از دست داده اند. ایدز این بحران را تشدید كرده است و این كشورها به طور فزاینده ای قادر به پاسخگویی به تعهدهای خدمات اجتماعی خود نیستند و نمی  توانند افراد و منابع لازم را برای پاسخگویی مؤثر به آن بسیج كنند.كشورهای آفریقایی حنوب صحرا، كه بیشترین میزان شیوع ویروس ایدز را دارند، با بزرگترین آسیب های جمعیتی روبه رو هستند.

مرگ و میر بزرگسالان به دلیل ابتلای به بیماری ایدز در دهه های دوم و سوم عمر آنان بیشتر است و برای زنان بیش از مردان است. در كشورهای كم درآمد و با درآمد متوسط، احتمال مرگ فردی كه در گروه سنی ۱۵ تا ۴۹ سال با ویروس ایدز زندگی می كند ۲۰ برابر بیشتر از فردی است كه در كشورهای صنعتی با همین ویروس زندگی می كند. این امر بیانگر تفاوت قابل ملاحظه در دسترسی به درمان این بیماری است. در كشورهای كم درآمد و با درآمد متوسط میزان مرگ و میر بین دو و پنج مورد مرگ برای هر هزار نفر جمعیت در افراد نوجوان و كسانی است كه در دهه دوم عمر خود زندگی می كنند. این تحقیق می افزاید: تا همین اواخر كشورهای كم درآمد و با درآمد متوسط طول عمر قابل ملاحظه ای داشتند. به هر حال از سال ۱۹۹۹ در نتیجه ابتلای به این بیماری، میانگین طول عمر در ۳۸ كشور كاهش یافته است. در هفت كشور آفریقایی كه در آن میزان شیوع ابتلای به ویروس ایدز بیش از ۲۰ درصد است، امید به زندگی هم اكنون به ۴۹ سال كاهش یافته است كه این رقم در مقایسه با سالهایی كه ایدز شناخته نشده بود ۱۳ سال كمتر است. پیش بینی می شود كه در غیاب داروهای درمان ایدز در سوازیلند، زامبیا و زیمبابوه، میانگین طول عمر افرادی كه در دهه آینده متولد می شوند، كمتر از ۳۵ سال باشد.

آسیب های ایدز بر زنان

آسیب های این بیماری بویژه بر روی زنان و دختران قابل ملاحظه است. اغلب زنان در كشورهایی كه این بیماری در آن شایع است با اوضاع نامساعد اقتصادی، حقوقی، فرهنگی و اجتماعی روبه رو هستند كه این امر ضربه پذیری آنان را در قبال این بیماری افزایش می دهد. در بسیاری از كشورها زنان مراقب، تولید كننده و سرپرست زندگی خانوار هستند. این به مفهوم آن است كه آنان بیشترین سنگینی بار بیمای ایدز را تحمل می كنند. خانواده ها ممكن است دختران جوان را از مدارس برای مراقبت از اعضای بیمار خانوار خارج سازند. زنان مسن تری كه از كودكان بالغ مبتلا به بیماری ایدز مراقبت می كنند، خود بیمار می شوند. زنان جوانی كه همسرانشان را بر اثر ابتلای به ایدز از دست می دهند، ممكن است اراضی كشاورزی آنها و اموال آنها را پس از مرگ (اعم از این كه موروثی باشد یا نباشد) از دست بدهند.

تأثیر ایدز بر فقر و گرسنگی

در سطوح ملی، آسیب های اقتصادی و جمعیتی بیماری ایدز توجه رسانه های جمعی و محافل دانشگاهی را به خود جلب كرده است. به هر حال تأثیرات اغلب فاجعه آمیز بیماری ایدز بر روی خانوارها مستلزم تحلیل های بیشتر و تلاش های سیاسی است.

این تحقیق در این زمینه می افزاید: در زامبیا ارزش تولید ناخالص داخلی سرانه در فواصل سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۹ بیش از ۲۰ درصد كاهش یافته و از ۵۰۵ دلار به ۳۷۰ دلار رسیده است. در همین دوره میزان كالری هایی كه مردم این كشور دریافت كرده اند از ۲۲۷۳ كالری به ۱۹۳۴ كالری كاهش یافته است. بر اساس این تحقیق:

* ایدز عامل از دست دادن درآمد و تولید یك عضو خانوار است و اگر فرد مبتلا تنها عضو نان آور خانوار باشد، این آسیب بیشتر است.

* ایدز پرستاری های فوق العاده ای را ایجاب می كند كه به طور معمول با بیرون آوردن دیگر اعضای خانوار از مدرسه و یا محل كار برای مراقبت از فرد بیمار انجام می شود.

*خانوارهای فقیر بویژه در معرض خطر از دست دادن منافع اقتصادی و اجتماعی هستند و سرانجام زندگی شان از هم می پاشد و كودكان آنها به مناطق مختلف مهاجرت می كنند.

آسیب های ایدز بر كشاورزی و توسعه روستایی

این تحقیق با اشاره به این كه بخش كشاورزی سالم برای خودكفایی و رفاه كشورهای كم درآمد و با درآمد متوسط امری حیاتی است،  می افزاید: كشاورزی امنیت غذایی را تحت تأثیر قرار می دهد و سرنوشت اقتصاد ملی و دارایی ها را تعیین می كند. كشاورزی ۲۴ درصد از تولید ناخالص داخلی آفریقا و ۴۰ درصد از مبادلات خارجی آن و ۷۰ درصد از میزان اشتغال آن را تشكیل می دهد. در سال ۲۰۰۰، حدود ۵۶ درصد از مردم آفریقا (بیش از ۵۶ میلیون نفر در بخش كشاورزی شاغل بودند.) متأسفانه در كشورهایی كه به شدت از بیماری ایدز صدمه دیدند، این بیماری اساس كشاورزی را مورد حمله قرار داده و بسیاری از كارگران بخش كشاورزی را از پای در آورد. بر اساس یك تحقیق سازمان خواروبار كشاورزی سازمان ملل (فائو) یك پنجم از كارگران بخش كشاورزی آفریقا در سال ۲۰۲۰ بر اثر بیماری ایدز جان خود را از دست خواهند داد. در جوامع روستایی، نابرابری جنسیتی، آسیب های ایدز را در بخش كشاورزی افزایش می دهد. در تانزانیا كمتر از ۵۰ درصد زنانی كه همسرانشان به شدت مبتلا به ایدز هستند، در مزرعه كار می كنند.

تأثیر ایدز بر كیفیت آموزش

این تحقیق با اشاره به تأثیر این بیماری بر آموزش و پرورش و توسعه بلندمدت آن تأكید كرده است كه بر اساس گزارش صندوق حمایت از كودكان سازمان ملل (یونیسف) ۵۵ كشور قادر نخواهند بود كه تحصیل اجباری دوران دبستان را در سال ۲۰۱۵ محقق سازند كه در بین آنها ۲۸ كشور صدمه دیده از بیماری ایدز هستند. بر اساس این تحقیق سالانه یك میلیارد دلار برای جبران هزینه های ناشی از ایدز بر بخش آموزش، مورد نیاز است.این بیماری مسری، كیفیت تربیت و آموزش را ضعیف می سازد و به مفهوم آن است كه افراد كمتری از استانداردهای خوب مدارس و دانشگاهها برخوردار می شوند و این امر فرار مغزها را تشدید می كند.

انگ، شرم شیوع بیماری ایدز

مریم غفاری

اشاره:  زمانی كه جهان مخصوصاً جامعه پزشكی، ریشه كنی آبله و كنترل بسیاری از بیماری های واگیردار را جشن می گرفت و در حالی كه علم پزشكی بیشتر بیماری های مسری را مغلوب خود ساخته بود، ناگهان بروز بیماری  ناشناخته ای در آمریكا، اروپا و سپس در آفریقا و نهایتاً آسیا جهان را با مهلك ترین و جنجال برانگیزترین بیماری قرن مواجه ساخت. این بیماری خطرناك ایدز نامیده شد كه بدون شك بزرگترین بلای جامعه بشری پس از جنگ دوم جهانی در قرن بیستم می باشد.

در اوایل بروز اپیدمی ایدز، تصور می شد كه این بیماری مخصوص كشورهای غربی است، ولی با انتشار سریع آن در آفریقا و آمریكای جنوبی و بالاخره آسیا مشخص شد كه بیماری ایدز نژاد، مرز، كشور، جنس و سن نمی شناسد و هیچكس در امان نخواهد بود.

در سال ۱۹۸۱، كه برای نخستین بار هویت بالینی بیماری ایدز در كشور ایالت متحده آمریكا شناسایی گردید، چنین تصور می شد كه این بیماری تنها در كشور مزبور و به ویژه در میان بعضی از گروه های جمعیتی

« همجنس بازان» شیوع دارد، ولی دیری نگذشت كه روشن شد چنین تصوری نادرست بوده است.

مسائل اجتماعی- اقتصادی ناشی از ایدز فراتر از تصور است، زیرا در حالی كه اكثر بیماری های عفونی، جان كودكان، نوجوانان و یا پیران را به مخاطره می اندازد، بیماری ایدز به ویژه جوان ها و بالغین میانسال را از پای درمی آورد. بدیهی است كه مرگ این لایه ها باعث تخریب نظام های اجتماعی و اقتصادی شده و توسعه و امنیت كشورها را به طور جدی به مخاطره می افكند.

بدین گونه، بشریت اكنون با بزرگترین و جدی ترین همه گیری در تاریخ خود روبه روست و به علت رشد بی وقفه و سریع این بیماری در طی ۲۰ سال گذشته، دیگر نمی توان هیچ فرصت و امكانی را برای مبارزه با این بیماری و عوارض اقتصادی- اجتماعی آن از دست داد و در واقع مبارزه با ایدز یك تعهد اجتماعی است. از چنین منظری و همزمان با هفته سلامت و روز ایدز طی گفت و گویی با دكتر كیانوش كمالی، متخصص بیماری های عفونی و قائم مقام اداره ایدز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به بحث و بررسی نحوه شیوع و سیر تغییر و تحول روند رشد این بیماری در ایران پرداخته ایم كه در ادامه از نظرتان می گذرد.

* نخستین نشانه های ایدز در ایران چگونه شناسایی شد و كشور ما از این حیث اكنون در چه وضعیتی قرار دارد؟

- اولین موارد ایدز در جهان در سال ۱۹۸۱ گزارش شد، در ایران سال ۶۶-۶۵ در یك پسربچه هموفیل بروز كرد. در سال های نخست كسی در دنیا ماهیت این بیماری را نمی شناخت و تست های سرولوژیك شناسایی بیماری در سال ۱۹۸۵ به كار گرفته شد و به دنبال آن روش غربالگری خون های اهدایی مطرح شد. لذا اوایل این بیماری در بین افرادی كه به نحوی از فرآورده های خونی استفاده می كردند اتفاق می افتاد و در كشور ما هم نخستین موارد در هموفیل ها بود، ولی الان الگوی انتقال ما عوض شده از سال ۷۵ به بعد همه گیری بین معتادان تزریقی اتفاق افتاد و الان هم در كشور ما راه غالب انتقال، اعتیاد تزریقی است.

در خصوص تعداد موارد ثبت شده آمار دقیق داریم، مواردی كه كشف شده به ما گزارش شده اند ولی برای هر بیماری این حالت را داریم كه اولاً ممكن است همه آدم هایی كه یك مریضی را دارند علامتی از بیماری نداشته باشند. ممكن است حتی آنهایی كه علامتی دارند مراجعه نكرده و یا كشف شده باشند ولی گزارش نشده باشند ما این همه گیری را تشبیه به یك كوه یخ می كنیم كه فقط قله آن را می بینیم ولی قسمت زیادی از آن در آب مخفی است. چرا كه در ایدز مدتی كه مریض می تواند بدون علامت بیماری بماند خیلی زیاد است. آخرین آماری رسمی كه داریم ۶۷۴۶ مورد ثبت شده HIV و ایدز تا تاریخ ۱/۱/۸۳ گزارش شده است. اگرچه آمار ثبت شده دقیق است ولی قطعاً آمار واقعی و ثبت نشده بسیار بیشتر است و ما تخمین می زنیم كه حدود ۳۰ هزار آلودگی در كشور وجود دارد. رقم تخمینی ۳۰ هزار بر اساس نظر كارشناسی سازمان جهانی بهداشت و UNAIDS است. اما قاعدتاً سازمانی كه باید آمار را ارائه كند وزارت بهداشت است.

* به لحاظ توزیع استانی در چه قسمت هایی از ایران این بیماری بیشتر دیده و گزارش شده است؟

- ما كلاً اعتقادمان این است كه برای ایدز محدوده جغرافیایی نباید در نظر گرفت. از نظر ما هر جایی كه رفتار پر خطر هست، احتمال بروز بیماری ایدز وجود دارد. یعنی ممكن است در چارچوب خانواده هم رفتار پرخطر باشد لذا افراد آن خانواده را خطر تهدید می كند. نگرش جغرافیایی را از ذهن مردم باید پاك كنیم و تلاش های مردم را معطوف به رفتارهای خودشان نماییم چون این گونه برخوردها با مسئله ایدز جز برچسب خوردن و انگ اجتماعی برای یك محدوده جغرافیایی چیز دیگری دربرنخواهد داشت.

* كشور ما در سطح جهانی رتبه چندم را در آلودگی این بیماری دارد؟

- در سطح جهانی رتبه ما رتبه قابل شمارشی نیست. اگر بخواهیم منطقه به منطقه نگاه كنیم در حال حاضر در بدترین منطقه قرار داریم كه سریع ترین رشد اپیدمی HIV در آن وجود دارد. ممكن است رقم كلی بالاترین رقم نباشد چون آفریقا بالاترین رقم را به خودش اختصاص داده است ولی از نظر ابتلا وضعیت بحرانی داریم كه علتش نبود اطلاعات و آموزش كافی است و راه غالب انتقال در منطقه ما اعتیاد تزریقی است تا تماس جنسی. اعتیاد تزریقی هم ماهیتش طوری است كه همه گیری حالت انفجاری پیدا می كند چون معتادان تزریقی مثلاً ده نفری می نشینند یك سرنگ را رد و بدل می كنند در حالی كه در تماس جنسی این گونه نیست و دو تا شریك لازم است. ولی در این مورد تعداد شركا زیاد است. وقتی اپیدمی در معتادان تزریقی اتفاق بیفتد می گویند حالت انفجاری دارد و خیلی سریع گسترش پیدا می كند.

نبود امكانات كافی و مسئله انگ اجتماعی، ترس و شرم و نگاه توأم با سرزنش و بی خبر نگاه داشتن مردم از سوی دستگاه های مسئول به ویژه مسئولان و مدیران رسانه ها و نهادهای آموزشی به این مشكل دامن می زند.

* به دور از بزرگ نمایی و شایعاتی كه در افكار عمومی وجود دارد راه های انتقال ویروس ایدز واقعاً چیست؟

- ویروس ایدز از سه راه اصلی از فرد آلوده به شخص سالم منتقل می شود:

۱) تماس جنسی: برقراری رابطه جنسی بدون حفاظت با شخص آلوده موجب انتقال ویروس می شود.

۲) تماس با خون آلوده:

- تزریق خون و فرآورده های خونی آلوده، پیوند اعضا و نسوج آلوده

- استفاده مشترك از سرنگ و سوزن(معتادان تزریقی)

- تماس تصادفی سوزن یا وسیله آلوده در میان كاركنان درمانی

۳) مادر به كودك: ویروس ایدز در ۳۰ تا ۴۰ درصد از مادرانی كه آلوده به ویروس هستند، به كودكانشان منتقل می شود. به طور كلی راه های عمده انتقال با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی در جوامع مختلف متفاوت است. به عنوان مثال راه عمده انتقال در كشورهای آفریقای جنوبی تماس جنسی است در حالی كه در برخی كشورهای اروپای شرقی و ایران راه عمده انتقال استفاده از وسایل تزریقی مشترك در میان معتادان تزریقی است.

در ایران تعداد مبتلایان به عفونت HIVو ایدز در سال ۱۳۸۰ به تنهایی حدود چهار برابر مجموع مبتلایان تا سال ۱۳۷۵ بوده است، سهم ابتلا از طریق اعتیاد تزریقی طی همین سال ها از ۲/۲ درصد مجموع مبتلایان تا سال ۷۵ به ۷/۶۶ درصد در سال ۱۳۸۰ افزایش یافته است. 

مطابق برآورد UNAIDS بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار معتاد تزریقی در ایران وجود دارد كه حدود نیمی از آنان از وسایل تزریقی مشترك استفاده می كنند.

با توجه به شیوع بالای رفتارهای پرخطر جنسی در معتادان تزریقی، اعتیاد تزریقی به صورت عامل مؤثری جهت گسترش عفونت HIV در سایر گروه های اجتماعی عمل می كند. بنابر این، خطر HIV در معتادان تزریقی فقط به خودشان محدود نمی شود، بلكه در درجه اول شامل شركای جنسی و فرزندان آنان و سپس دیگر گروه های اجتماعی هم می شود.

* آیا ازدواج موقت می تواند راهی برای انتقال این بیماری باشد؟

- ما می گوییم تماس جنسی می تواند راه ورود ویروس ایدز باشد طبیعی است كه هر قدر تعداد شركای جنسی بالا برود احتمال به ایدز در آن فرد بیشتر است.

روی ازدواج موقت نمی توان صحه گذاشت اصل برای ما آموزش رفتار جنسی سالم است كه حداقل فرد بداند اگر رفتار خارج از چهارچوب خواهد داشت آموزش لازم داشته باشد.

در دنیا شعاری تحت عنوان ABC برای ایدز دارند كه الفبای پیشگیری از ایدز این است:

A _ خویشتن دار باشید (abstaint)

B - وفادار باشید

(( Be Faithful

C - از كاندوم استفاده كنید (Candom USe)

* دولت چقدر مسأله ایدز را جدی گرفته و برای كنترل آن برنامه ریزی كرده است؟

- الان یك نگرش كشوری نسبت به ایدز وجود دارد قبلاً معتقد بودند كه فقط كار وزارت بهداشت است. در طرح Global Fund سازمان بهداشت جهانی برنامه ای در مورد كنترل سه بیماری مالاریا، سل، ایدز دارد كه قرار است كشورهای مختلف برنامه های خودشان را در این زمینه ارائه كنند، برنامه ای كه ما برای ایدز دادیم پذیرفته شده و جایزه ۱۵ میلیون دلاری به ایران تعلق گرفت، شرط پذیرفته شدن طرح این بود كه همه سازمانها مشاركت داشته باشند. از نظر دنیا ایدز برنامه ای نیست كه فقط برای وزارت بهداشت باشد و خوشبختانه ایران این شرط را داشت مثلاً سازمان زندانها، آموزش و پرورش، صدا و سیما و... همه مشاركت دارند خوشبختانه نسبت به قبل مشاركت نهادها و دستگاهها امیدواركننده تر شده است.

* آموزش و اطلاع رسانی را در كنترل و مهار این بیماری چقدر ضروری می دانید؟

- ایدز، یك بیماری قابل پیشگیری است و اكنون زمانی است كه با فعالیت مشترك، امكانات موجود را بسط و توسعه دهیم تا از گسترش ایدز جلوگیری نماییم. یكی از مهمترین روشها، فراهم نمودن امكان یادگیری برای جوانان، در همه جا، درباره چگونگی پیش گیری از HIV و دیگر بیماریهای مقاربتی (STD) است. همچنین به آنها آموزش دهیم تا آگاهی خود را به همگنان خود منتقل نمایند. خوشبختانه اخیراً دستگاهها ونهادهای رسمی آموزشی برنامه هایی را برای بهداشت جنسی و پیشگیری از ایدز در دبیرستانها تدارك دیده اند، اما مدیران رسانه ها و مطبوعات هنوز با نوعی احتیاط سعی در كم گویی یا پنهان كردن مسأله را دارند و این می تواند به سیاست افزایش اطلاعات و مصون جامعه جوان ما لطمه بزند.

در مورد كاهش اثر اعتیاد تزریقی بر گسترش اپیدمی HIV ایدز متأسفانه كمتر كشوری استراتژی پیشگیری و درمان مناسب دارد و اغلب سیاستهای آنها فقط حول محور جنگ علیه مواد مخدر دور می زند كه باعث زیرزمینی شدن استفاده از مواد مخدر و تبدیل آن به یك مشكل كنترل نشدنی می شود. اما این نگرش كه مواد مخدر فقط یك مسئله قانونی نیست، بلكه یك مسئله بهداشتی بسیار مهم است كه در صورت عدم برخورد صحیح با آن به علت نقشی كه در گسترش عفونت HIV دارد، می تواند اثرات اجتماعی اقتصادی بسیار وسیعی داشته باشد، روز به روز جای بیشتری باز می كند.

* با توجه به اینكه جامعه ما جامعه ای جوان محسوب می شود چه راه كارهای عملی را برای كاهش آسیب پذیری جوانان پیشنهاد می كنید؟

- ما به این نكته بسیار مهم واقف هستیم كه باید به جوانان آسیب پذیر و نیز جوانانی كه در معرض سطح بالایی از خطر قرار دارند توجهی خاص مبذول شود. می دانیم كه اگر قرار است برنامه های مراقبت و پیشگیری از ایدز و HIV مؤثر باشند، جوانان باید الزاماً در طرح و اجرای این برنامه ها شركت داشته باشند. همچنین، می دانیم كه ادامه تحصیل و ماندن كودكان در مدارس عاملی برای پیشگیری از ابتلا به عفونت HIV می باشد.

ما می دانیم كه آغاز دوران نوجوانی یعنی از سنین ۱۰ تا ۱۴ سالگی، دورانی است كه الگوهای پایدار رفتار سالم- ازجمله به تعویق انداختن آغاز فعالیت جنسی كه می تواند گسترش عفونت HIV یا بیماری ایدز را فرو نشاند- شكل می گیرد. شكل دادن الگوهای سالم از آغاز دوران نوجوانی، بسیار آسانتر از تغییر دادن الگوهای رفتاری مخاطره آمیزی است كه پیش از این شكل گرفته است. اگر جوانان به طور خاص در اولویت قرار گیرند، در آینده مسیر این بیماری همه گیر تغییر خواهد یافت. تغییر دادن انتظارات و الگوهای رفتاری، نتایج و منافعی ماندگار، خواه در پیشگیری از ابتلا به عفونت HIV، خواه در غلبه بر ننگ ناشی از ابتلا به این ویروس در بر خواهد داشت.

چالشی كه پیش روی ماست عبارتست از ترویج دادن برنامه های ثمربخشی كه بتواند جوانان را دركلیه جنبه های واكنش نشان دادن به HIV/AIds درگیر نمایند.

* در صحبت هایتان به مسئله انگ اجتماعی اشاره كردید لفطاً كمی بیشتر توضیح دهید؟

- ایدز بلای جامعه معاصر است. در حال حاضر ایدز تنها بیماری است كه در همه كشورهای جهان، چه غنی و چه فقیر، به عنوان یك مشكل حیاتی مطرح است. بیماری ایدز در همه كشورهای جهان، در گروههای سنی متفاوت، نژادهای مختلف و در هر دو جنس مشاهده می شود. ایدز تنها یك مشكل بهداشتی نیست، بلكه یك مشكل اجتماعی- فرهنگی است. بیماران مبتلا به ایدز بی نهایت آسیب پذیرند. به علت پیش داوری و ترس از سرایت بیماری، این بیماران در مورد انتخاب مسكن، شغل، مراقبتهای بهداشتی و حمایت عمومی مورد تبعیض قرار می گیرند. رفتارهای نامناسب و تحقیر آمیز موجب انزوای بیمار گشته، فرصت آموزش را از وی می گیرد. وحشت مرگ، وحشت طرد و تنهایی، وحشت انگ اجتماعی، اخراج كارگران مبتلا و بدنامی از طرف دوستان، آشنایان و خانواده سبب می شود آنهایی كه گمان می كنند ممكن است آلوده باشند، وضعیت خودشان را تا جایی كه مقدور است مخفی نگه دارند كه این خود موجب گسترش آلودگی می شود.

كشور ما در منطقه آسیا واقع است كه پرجمعیت ترین و فقیرترین منطقه جهان است و براساس آمار بهداشت جهانی با دارا بودن پایین ترین معیارهای اقتصادی و انسانی، امكان همه گیری آلودگی ایدز در قرن بیست و یكم در آن زیاد است. باید توجه داشت كه تنها سد ممكن در مقابل گسترش آلودگی، رعایت سخت و قانونمند روابط جنسی و پایبندی به اصول مقدس زناشویی و ارزشهای اخلاقی در جامعه است.

* لطفاً در خصوص آمار مبتلایان به ایدز در زندانها توضیح دهید؟

- اگرچه زندان ها در تمام دنیا نقش حساس در گسترش یا پایداری اپیدمی HIV در جامعه داشته اند، اما در برخی كشورها نظیر ایران نقش كلیدی دارند. در محیط بسته زندان، HIV به سرعت از طریق استفاده از سرنگ مشترك گسترش می یابد و تا زمانی كه HIV در داخل زندان گسترش یابد، تلاش برای كنترل آن در خارج از زندان كارا نخواهد بود. با توجه به شیوع بالای رفتارهای پرخطر جنسی در معتادان تزریقی، خطر گسترش به سایر اقشار جامعه جدی است. لذا باز هم تأكید می كنم كه باید روی اطلاع رسانی و آموزش پافشاری كنیم تا حدودی كنترل این بیماری را به دست بگیریم و از گسترش انفجار گونه آن جلوگیری كنیم.

* مهمترین استراتژی در جهت كنترل این بیماری چیست؟

- برای پیشگیری از ایدز نخستین استراتژی آموزش است، حالا می تواند آموزش توده ای باشد از طریق رسانه ها و مطبوعات یا آموزش به گروههای درمعرض خطر باشد. از نظر من آموزش توده مردم از همه مهمتر است. قشر جوان از نظر ما خیلی مهم هستند چون از لحاظ سنی وارد فاز تجربه رفتارهای جنسی می شوند و رفتار در آنجا شكل می گیرد یعنی فرد ۴۰ ساله ای كه رفتار غلط دارد خیلی سخت است رفتارش را عوض كنیم ولی تشویق یك جوان به یك رفتار درست راحت تر است. از این بابت آموزش عمومی بهتر از هر برنامه دیگری است. البته در كنار آن آموزش به گروههای خاص هم باید باشد.

خطر اپیدمی HIV/ ایدز در ایران جدی است و بی شك، گسترش این اپیدمی در وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی كشور اثر نامطلوب و گسترده ای خواهد داشت. بنابراین مهار اپیدمی در ایران یك وظیفه ملی است.

مداخله فوری در گروههای پرخطر و بویژه معتادان تزریقی، كلید حل این مشكل است. در صورت عدم اقدام به موقع در گروه های پرخطر و گسترش این اپیدمی به سایر گروه های اجتماعی، فرصتها و منابع بسیاری از دست خواهد رفت و مهار اپیدمیHIV/ ایدز در كشور ما بسیار دشوارتر خواهد شد. اجرای این برنامه اگرچه ممكن است با مشكلات، دشواری ها و عوارضی همراه باشد اما در صورت اجرای دقیق و به موقع این برنامه ها هم مؤثر خواهد بود و هم از نظر هزینه اثربخشی لازم را خواهد داشت.

* از این كه وقتتان را در اختیار ما گذاشتید از شما سپاسگزاریم.

ایدز و HIV در زندان

مطالعات انجام شده در سال ۱۹۹۴ نشان می دهد كه از میان جمعیت چهارده هزار نفری زندانیان ایالات متحده حدود ۱۲۰ نفر مبتلا به HIV هستند. به عقیده پژوهشگران با انجام آزمایش مثبت HIV بر روی هر زندانی و بررسی سوابق آنها معلوم شده كه تعداد این افراد خیلی بیشتر از افرادی ست كه از وجود این ویروس مطلع نیستند.

به نظر می رسد كه بحران ایدز در سیستم زندان ها حاصل عدم فعالیت دولت است. حال آن كه در بعضی از زندان های فدرال به زندانیان اجازه داده شده تا در گروه های مشاوره، شركت كنند و پخش برنامه های پیشگیری آغاز شده و این فقط یك شروع است. زندانیان در طول دوران حبس آلوده به HIV می شوند به این علت كه اطلاعات و منابعی برای حفظ خود از این ویروس در دست ندارند. اگر فرد فقط یكبار مبتلا شود زندگی اش به مخاطره مِی افتد، این امر به علت عدم دسترسی به دكتر متخصص در زمینه ایدز و HIV، محدودیت درمان های موجود و مداوای متناوب است. سه موضوع اولیه پیرامون ایدز و HIV كه باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از: ممانعت از آلودگی و ابتلا به HIV جدید، اعتماد واقعی، مراقب و حمایت از كسانی كه قبلا آلوده به HIV و ایدز شده اند.

جلوگیری از ایدز و HIV در زندان

HIV از طریق سوزن آلوده و رابطه جنسی قابل انتقال است. زندانیان با این عمل سلامت خود را به خطر می اندازند و در معرض آلودگی قرار می گیرند به این علت كه آنها نه تنها آگاهی كافی از نادرست بودن این كار ندارند بلكه در مورد چگونگی انجام بی خطر آن هم اطلاعاتی ندارند. آموزش جامع اولین مرحله است،با تضمین اطلاعات در این مورد كه این ویروس ایمنی بدن را پایین می آورد:و تأكید بر این كه زندانیان باید به اطلاعات جمع آوری شده توسط پژوهشگران اطمینان كنند، سازمان هایی كه فعالیتشان اطلاع رسانی در زمینه ایدز و سلامت است باید درصدد برگزاری كلاس های آموزشی باشند. آموزش فقط در صورتی می تواند مؤثر باشد كه زندانیان مطابق اطلاعات كسب شده عمل كنند. قدم بعدی در مورد پیشگیری، اجرای برنامه ها و سیاست هایی است كه زندانیان را از خطرات بیشتر مصون نگاه می دارد.

استفاده از داروهای تزریقی راه دیگری برای انتقال عفونت است. ارزیابی برنامه های پیشگیری از ایدز شامل توزیع سرنگ در بین زندانیان زن در سوئیس بود كه نتایج مثبت قابل توجهی را نشان داد: وضع سلامت زندانیان بهتر شد. هیچ مورد جدیدی از عفونت HIV و هپاتیت مشاهده نشد، استفاده از سرنگ مشترك به طور قابل توجهی كاهش یافت. مصرف دارو در بین زندانیان كاهش داشت و سرنگ مثل اسلحه مورد استفاده قرار نگرفت. مطالعات نشان می دهد كه پیشگیری از HIV باعث كاهش ضرر در زندان ها می شود. آلمان، اسپانیا و استرالیا طرحی برای برنامه های تعویض و مبادله سرنگ تزریقی در دست اجرا دارند. كانادا هم باید به دنبال این تقاضا باشد. استفاده از سرنگ آلوده در خالكوبی سومین طریقه انتقال HIV در زندان هاست.

قابلیت اعتماد

افراد خارج از زندان قادر هستند در صورت ابتلا به HIV این موضوع را محرمانه نگه دارند و این امر از طریق استفاده از برنامه های آزمایشی پادتن HIV امكان پذیر است. این برنامه باید توسعه یابد و زندانیان را هم شامل شود.

* آزمایش پادتن HIV باید به صورت ارادی و غیرارادی انجام شود.

* آزمایش باید توسط عوامل بیرونی انجام شود.

* اعتماد همه زندانیان به پادتن HIV باید مورد احترام قرار گیرد.

* اطلاعات مربوط به HIV برای كسب سلامتی و مراقبت از كارگران در زندان ها باید مورد توجه قرار گیرد و این امر فقط تحت شرایط فوق العاده و با رضایت زندانیان امكان پذیر است.

مراقبت و حمایت از زندانیان:انتظارات افراد مبتلا به HIV در زندان ها همچون انتظارات افراد مبتلا در خارج از زندان نیست. شلوغی زندان ها، غذای نامرغوب، معالجات نامرغوب، استرس، بیماری سل، مشكلات دوری از خانواده، عدم حمایت اجتماعی، محكومیت انتقامی و مفرط، كمبود برنامه های حمایتی. تبعیض نژادی، پیش داوری، تبعیض جنسی، خشونت و سایر مشكلات اجتماعی ازجمله مسائلی است كه در محیط زندان بیشتر به نظر می رسد این مسائل زندانیانی را كه مبتلا به ایدز و HIV هستند بیشتر تحت فشار قرار می دهد. همه این فاكتورها عواملی مؤثر در جهت كوتاه كردن دوران زندگی زندانیان است.

این حق زندانیان مبتلا به ایدز و HIV است كه از وضعیت سلامت خود اطمینان حاصل كنند. به موجب قانون هرآنچه برای معالجه و بهبودی افراد جامعه لازم است باید فراهم شود، همچنین این معالجات و مراقبت ها باید در دسترسی افراد زندانی هم قرار گیرد. در نظام زندان ها باید سیاست هایی اتخاذ شود تا این حقوق تسهیل گردد:

* ضمانت افزایش مشاغل پزشكی و انجام درمان و معالجه مطابق میل بیمار.

* مجوز دسترسی به همه معالجات سودمند كه شامل معالجات متناوب نیز می شود.

* دنبال كردن رژیم غذایی مخصوص، اگرچه این رژیم به علت بیماری و یا بخشی از برنامه های درمانی باشد.

* فراهم كردن وسایل آسودگی و آسایش و تهیه پوشاك اضافی و پتو.

البته، بهتر است كه افراد مبتلا زمان كمتری را در زندان سپری كنند. دسترسی به خدمات اجتماعی و بهداشتی باید در خارج از زندان برای آنها فراهم شود، به این ترتیب اگر افراد مبتلا در جامعه باشند شانس بیشتری برای حفظ سلامت خود خواهند داشت. پس ما باید برای بهبود شرایط زندانیان مبتلا تلاش كنیم، همچنین تلاش هایی در جهت محكومیت ارفاقی زندانیان مبتلا باید انجام شود و این برنامه ها باید هرچه زودتر به مرحله اجرا درآید.

منبع: اینترنت

مترجم: الهام بروجردی علوی