تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : سعى كنيد با آرامش و پاسخ ندادن جوّ را آرام كنيد و به فرموده معصوم(ع) ازجر المسى‏ء بثواب المحسن‏؛ شخص بدكار را با عكس‏العمل نيك، ادب و تربيت كنيد. يعنى، اگر فرد دروغ مى‏گويد شما راست بگوييد، و اگر داد مى‏زند، شما نقطه مقابل آن به آرامى سخن بگوييد و اصلاً عصبى نشويد.

پاسخ : آلات مختصه مانند ساز، ويالون، سنتور، و آلات مشتركه مثل دُهل كه هم در عزا و هم در بعضى عروسى‏ها مى‏زنند، و راديو، تلويزيون و ضبط صوت كه مى‏توان هم صداهاى حرام و هم صداهاى حلال از آن پخش نمود.

پاسخ : عدم اعتماد مولود، بدگمانى به اشخاص است. انسان نبايد به مسلمانان بدگمان باشد و اين روحيه براى آدمى مضر مى‏باشد، در نتيجه سوء ظن نسبت به ديگران موجب وارد شدن ضررهاى فراوان معنوى و حتى مادى به انسان مى‏گردد: حضرت على(ع) فرمود: «مراقب باش كه سوء ظن بر تو غلبه پيدا نكند، به درستى كه بدگمانى هيچ رفاقتى را بين تو و دوستت باقى نمى‏گذارد»، (بحارالانوار، ج 77، ص 207). در اسلام شديداً از ترتيب اثر دادن به گمان‏هاى بيهوده و بى‏اساس منع گشته و از انسان‏ها خواسته شده تا زمانى كه به مسأله‏اى يقين و علم پيدا نكرده‏اند، درباره آن قضاوت نكنيد؛ چرا كه عمل به ظنّ و گمان رابطه بين آدميان را دچار تشويش و سستى كرده واعتماد را در جامعه از بين مى‏برد. حضرت على(ع) فرمود:
سُوءُ الظنّ يُفسِدُ الاُمُورَ و يُبْعِثُ عَلَى السُّرُورِ؛ گمان بد كارها را فاسد كرده و انسان را بر كارهاى زشت وامى‏دارد، (غررالحكم، حرف سين، لفظ «سوء»). حتى در حديثى از رسول اكرم(ص) وارد شده است: «كسى كه به برادر خود سوء ظن داشته باشد به تحقيق به خداوند بدى نموده است، زيرا خداوند فرموده:
اِجْتَنِبُوا كَثِيراً مِنَ اَلظَّنِ‏؛ از بسيارى از گمان‏هاى بى‏اساس دورى كنيد، (ميزان الحكمه، ج 5، ص 625). نكته ديگر اين كه بايد آگاهى سياسى و اجتماعى خود را تقويت كنيد تا بتوانيد از لابه‏لاى اتهامات تبليغاتى به پايه و يا تعريف و تمجيدهاى جناح‏گرايانه چهره واقعى اشخاص را تشخيص دهيد و به افراط و تفريط در اين زمينه كشيده نشويد.

پاسخ : مستحب است بين جملات اذان و اقامه صحبت نكنند بلكه براى شخصى كه مسافر نيست سخن گفتن بعد از «قدقامت الصلوة» مكروه است.

پاسخ : به نظر مى‏رسد برداشت شما از نظريات حيات و روى‏كرد عالمان دين و به ويژه ديدگاه استاد شهيد مطهرى نارسا و نادرست باشد؛ لذا در اين مختصر صرفاً به ذكر چند نكته اشاره مى‏شود: الف) يكى از نظريات مهمى كه در باب حيات مطرح است، نظريه اصالت حيات (Vitalism) است. براساس اين روى‏كرد، حيات منشأيى غير مادى دارد. اين ديدگاه در مقابل دو ديدگاه ديگر اندام‏وارگى جهان (Organism) و مساوى دانستن هستى با ماده (Tlaterialism) است. ب ) اين كه به وسيله حيات مى‏توان خدا را اثبات كرد، مورد مخالفت هيچ يك از علماى ما نيست؛ چه آن كه حيات را به كلى فارق از ماده تصور كنيم، يا آن كه حيات موجودات زمينى را برآيند تكامل جوهرى ماده بدانيم. ج ) آنچه كه استاد مطهرى به عنوان انديشه يهودى نقل نموده و رد كرده‏اند، نفى پيدايش منشأ حيات نيست، بلكه نفى مسأله‏اى ديگر و توجه دادن به اين نكته است كه در اسلام مسأله بسيار بهتر تبيين گرديده است. توضيح آن كه در تفكر يهود، لحظه و «آن» اولى كه جهان خلق شد يا حيات پديد آمد، دليل بر اثبات وجود خداوند است؛ در حالى كه مسأله «آن» از نظر فلسفى داراى اشكال است. آنچه شهيد مطهرى بر آن انگشت مى‏گذارد، اين است كه در فرهنگ قرآن لازم نيست براى اثبات وجود خداوند دنبال «آن» اول خلقت بگرديم، بلكه هستى در همه حال و در مسير تداوم و لحظه به لحظه خود گوياى جريان حكمت الهى و نياز به آفرينش دانا و تواناست. براى آگاهى بيشتر ر.ك: مقالات فلسفى، ج 1، ص 173 (قيامت در قرآن، شهيد مطهرى).

پاسخ : حزب ليبرال حزبى است كه پيرو اصول و مكتب «ليبراليسم» باشد. «ليبراليسم» به معناى نظريه آزادى در برابر هر نهاد به اصطلاح محدود كننده از جمله دين و مذهب مى‏باشد. بنابراين واژه آزادى در اين جا به معناى «اباحى‏گرى» است نه به معناى استقلال از يوغ خودكامگان كه در فرهنگ ما رايج است. در نيم قرن اخير در كشور ما گروه‏هاى ليبراليستى متعددى بوده‏اند كه برخى كاملا مذهب گريز بوده و برخى تمايلات مذهبى نيز داشته‏اند. از جمله اين گروه‏ها مى‏توان «جبهه ملى» و «نهضت آزادى» را نام برد. مهم‏ترين شاخصه جريانات ليبراليستى عبارتند از: 1- محافظه كارى و سازشگرى 2- تأكيد بر ملى گرايى (ناسيوناليسم) در برابر مكتب گرايى 3- نارضايى از حاكميت خالص ارزش‏هاى دينى 4- مخالفت با قدرت اجتماعى دين 5- مخالفت با حركت‏هاى انقلابى و اعتقاد به مبارزات رفرميستى و پارلمانتاريستى. براى آگاهى بيشتر ر. ك: خط سازش مجتبى سلطانى نشر دفتر تبليغات اسلامى.

پاسخ : اگر يك بار خمس چيزى داده شده ديگر به آن خمس تعلق نمى‏گيرد.

پاسخ : كنجكاوى و علاقه به كشف مجهولات، خود يك امر فطرى به شمار مى‏آيد و بايد از آن در جهت صحيح استفاده كرد. به نظر مى‏رسد بهترين راه اين است كه اوّل پرسش‏هاى خود را دسته بندى كنيد و از همديگر جدا سازيد و هر كدام را در جايگاه خود قرار دهيد. به عنوان مثال مى‏توانيد اين گونه دسته بندى كنيد: 1- پرسش‏هاى اعتقادى. 2- پرسش‏هاى اخلاقى. 3- پرسش‏هاى مربوط به فروع دين مثل عبادت‏ها و... . وقتى جايگاه هر كدام را مشخص كرديد براى پاسخ آن به افراد يا منابعى رجوع كنيد كه در زمينه‏ى پرسش شما تعهد و تخصص لازم را دارند. البته مى‏توانيد پرسشهاى خود را با همين مركز در ميان گذاريد تا پاسخ مناسب برايتان ارسال گردد. ناگفته نماند، اين حالت روحى تنها براى شما پيش نيآمده است بلكه در سن جوانى براى بسيار از افراد پيش مى‏آيد، به ويژه براى كسانى كه داراى جولان فكرى و حساسيت بيشتر مى‏باشند روحيه پرسشگرى و مطالبات آنان فراوان‏تر است. و اين نشانه نشاط روحى و پتانسيل بالا براى رشد علمى و معنوى و ايجاد تحول و نوگرايى مى‏باشد. اما بايد دانست، بسيارى از هجوم سؤالات و گريز افكار، از نمونه‏هاى «شبهه در مقابل بديهى» است. يعنى مطالبى كه در طول تاريخ بزرگان وارسته به آن معتقد بودند و از جهات مختلف به اثبات رسيده است، امّا باز براى ما موجب سؤال مى‏شود، مانند «شك در وجود خداوند» و يا «لوزم احترام به پدر و مادر» كه بسيارى از اين گونه پرسشها، پس از گذر از دوران جوانى و تشكيل خانواده و تثبيت وضعيت شغلى، خود به خود رخت بر مى‏بندد، بنابراين از هجوم افكار گوناگون در دوران جوانى نگران نباشيد و بدانيد نسيم سحر خواهد وزيد و تاريكيها به روشنايى خواهد گراييد.

پاسخ : بعضى از فعاليت‏هاى سياسى ضرورى است؛ مانند: انتخابات، حساسيت نسبت به مسائل عمده كشور، شناخت سياست‏هاى جهانى و روش‏هاى آنان و... البته ميزان فعاليت هر كس در اين موضوعات، بستگى به انگيزه و تمايل او دارد.

پاسخ : كسى كه زنده است و كار خير مى‏كند ثواب بسيار بيشترى مى‏برد تا كسى كه مرده است و براى او كارى انجام مى‏شود. بنابراين شخص مى‏تواند در حيات خود نذرى بدهد و يا هر كار خير ديگرى انجام دهد.