تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : كسي كه قتل عمدي انجام داده است، از نظر شرعي بايد قصاص شود؛ يعني اولياي مقتول حق دارند وي را اعدام نموده قصاص نمايند، و اينكه قاتل سي سال داشته باشد يا هفده سال، از جهت شرعي و عرفي و عقلي تفاوتي نمي‏كند؛ زيرا جوان هفده ساله هم با آگاهي از اينكه از اينكه اگر كسي را كشت او را مي‏كشند، اقدام به اين كار مي‏كند و اينكه شخص سي ساله تجربه بيشتري دارد، موجب تفاوت در مجازات نمي‏شود. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : اگر كسي چند نفر را كشت؛ آن گاه توبه كرد و شهيد شد، حقّ اولياي مقتول درباره او محفوظ است و از بين نمي‏رود مگر اينكه اولياي مقتول از اين حق صرف نظر و آن را اسقاط كنند، ولي در مورد حقّ خدا چنين نيست؛ يعني توبه باعث بخشيده شدن گناه او مي‏شود و اين خلاف عدالت نيست؛ چون براساس وعده خداوند توبه موجب آمرزش مي‏شود. اين حقّ خداوند است كه از حقّ خود بگذرد و ديگران نمي‏توانند بگويند چرا خدا از حقّ خويش گذشته است. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : سقط جنين از نظر اسلام حرام است و انجام آن گناه و موجب استحقاق كيفر الهي است. اگر كسي اين گناه را به عمد مرتكب شد، بايد ديه آن را بپردازد، در اسلام براي جنين سقط شده اگر نطفه باشد 20دينا ديه تعيين شده است. هر دينار يك مثقال شرعي طلا است- و برابر است با 18 نخود طلاي سكه دار ولي مثقال معمولي در بازار 24نخود مي‏باشد كه 6نخود بيشتر از مثقال شرعي است. و اگر جنين بصورت علقه - خون بسته - باشد، ديه‏اش 40دينار است؛ و اگر به صورت مضغه - مانندگوشت جويده شده - باشد، 60دينار مي‏باشد. و اگر استخوان بندي شده باشد، ديه‏اش 80دينار است، و پس از آن كه گوشت بر آن روئيده شد و خلقت آن كامل شد ولي هنوز روح در او دميده نشده ديه‏اش 100دينار است. و هنگامي كه روح در او دميده شد ديه‏اش يا 1000دينار است - برابر ديه يك انسان كامل- يا 100شتر و يا 200گاو و يا 200 حله يمني يا 1000گوسفند و يا 10هزار درهم كه هركدام را بپردازند صحيح است. يادآوري چند نكته لازم است: نخست اين كه ديه به پدر منتقل مي‏شود درصورتيكه مادرموجب قتل باشد. ديگر اينكه ديه جنين تا روح در او دميده نشده يكسان است، ولي اگر روح دميده شد ديه دختر نصف پسر خواهد بود. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : وظيفه كسي كه گناهي انجام داده كه موجب حدّ است فقط توبه است. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : منظور از ديه كامل مرد مسلمان اين است كه اگر وي را از روي عمد به قتل برسانند، ديه او صد شتر و يا دويست گاو يا هزار گوسفند يا دويست حلّه يا هزاردينار(هزار مثقال شرعي طلا كه هر مثقال 18 نخود مي‏باشد) يا ده‏هزاردرهم(ده‏هزار مثقال شرعي نقره) است. « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : آيا اجراي حدّ، مستلزم پياده شدن دستورات اسلامي است؟ پاسخ : در اجراي حدود، آنچه لازم است مراعات شرايط است و با وجود شرايط، فرقي ميان اينكه دستورات اسلام پياده شده يا نشده باشد، نيست؛ مثلاً در حد سرقت و دزدي يكي از شرايطي كه براي قطع دست دزد هست اين است كه مضطر نباشد(1). « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : آيا اجراي حدّ دختر باكره بدون اذن ولي او جايز است؟ پاسخ : اذن ولي، در اجراي حدود الهي لازم نيست. « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : ديه شكستن دندان چقدر است؟ پاسخ : ديه شكستن تمام دندان‏ها، ديه كامل يك انسان است كه ده هزار درهم است و تقريباً 5250 مثقال نقره مي‏شود و چون مجموع دندان‏ها 28 عدد است، طبعاً ديه، يك دندان، يك قسمت از 28 قسمت خواهد بود كه تقريباً معادل 5/187 مثقال‏نقره مي‏شود. « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : آيا اجراي حدّ لازم است؟ پاسخ : اجراي حد الهي نسبت به مرد و زن لازم است. خداوند متعال در قرآن‏مجيد مي‏فرمايد: «الزانيه و الزاني فاجلدوا كل واحد منهما مائه جلده(2)؛ زن و مرد زناكار را هر يك صد تازيانه بزنيد». بنابراين حدود الهي را بايد همراه با معيارهاي شرعي، اجرا كرد. « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : آيا اجراي حد شرايط دارد؟ پاسخ : حدود الهي بايد اجرا شود، ولي اجراي حدود هم داراي ضوابطي است كه بايد بدان پايبند بود؛ مثلاً زناي يك فرد بايد براساس معيارهاي اسلامي ثابت شود و صرف اينكه گفته شود فلاني اين عمل را انجام داده است، كافي نيست. حتّي اگر كسي بدون دليل و مدرك، كافي، به زني نسبت زنا دهد، حد قذف(تهمت) در مورد او اجرا مي‏شود. « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : آيا اجراي حكم شلاق و تازيانه غير عاطفي نيست؟ پاسخ : مسأله شلاق و تازيانه زدن در موارد متعددي از قوانين كيفري اسلام وجود دارد و در آيات قرآن هم درباره برخي از گناهان، تازيانه قرار داده شده است. در احاديث هم براي گناهان كيفرهاي مختلفي مانند تازيانه زدن و كشتن به انحاي مختلف وارد شده است. بايد توجّه داشت كه در احكام كيفري اسلام، نبايد انسان دستخوش عاطفه قرار گرفته و بي‏جا نسبت به گناهكار و متخلّف مهرورزي نمود. چنانكه قرآن مجيد مي‏فرمايد: «ولاتاخذكم بهارأفة في دين اللَّه(3)؛ و شما نسبت به آن دو(زاني و زانيه) درباره اجراي قوانين الهي دستخوش رأفت و مهر قرار نگيرد». « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : حكم اعدام دختر باكره چگونه است؟ پاسخ : درباره اينكه اعدام دختر باكره(در صورتي كه سزاوار اعدام باشد) به خاطر باكره بودن ممنوع باشد، چيزي به نظر ما نرسيده است. « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : اگر بر كسي حد جاري شود، در آخرت هم براي گناه كيفر مي‏شود، يا نه؟ پاسخ : در روايتي از امام باقر«عليه السلام» سئوال شد كسي كه حد بر وي اقامه شده در آخرت هم عقاب مي‏شود يا نه؟ حضرت در پاسخ فرمودند: خدا گرامي‏تر از اين است [كه شخصي را كه حد بر وي جاري شده است در آخرت هم براي آن گناه كيفر دهد.] البته اينكه گناه كفر و ارتداد در جهان ديگر عذاب خواهد داشت، از اين قانون مستثنا است؛ يعني كسي كه مرتد شود و بدون توبه از دنيا برود، در جهان ديگر معذب خواهد بود؛ گرچه حد هم بر او جاري شده باشد. « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : فرق بين نهي از منكر و اجراي حد چيست؟ پاسخ : نهي از منكر يك وظيفه عمومي و همگاني براي همه مسلمين است كه با شرايطي كه دارد بر همه واجب مي‏شود و تخلف از اجراي آن گناه بزرگ است؛ ولي اجراي حد، وظيفه حاكم شرع مي‏باشد. « بخش پاسخ به سؤالات »1) ر.ك: امام خميني«رحمه الله»، تحريرالوسيله، كتاب حدود.2) سوره نور، آيه 2.3) سوره نور، آيه 2.

پاسخ : برادري كه مي‏خواهد قصاص كند، مي‏تواند قاتل پدر را قصاص كند و به برادري كه درخواست ديه كرده، خونبها را بپردازد و حقّ برادر اوّل نيز ساقط است؛ زيرا هم حقّ قصاص و هم ديه را بخشيده است. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : برادري كه مي‏خواهد قصاص كند، مي‏تواند قاتل پدر را قصاص كند و به برادري كه درخواست ديه كرده، خونبها را بپردازد و حقّ برادر اوّل نيز ساقط است؛ زيرا هم حقّ قصاص و هم ديه را بخشيده است. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : بنا به آنچه در رساله تحريرالوسيله حضرت امام خميني«رحمه الله» آمده است(4)، نبايد با آلتي كه درد و شكنجه زائدي را به بار مي‏آورد، قصاص كرد؛ مثلاً با ارّه سر قاتل را بريد؛ بلكه با شمشير و مانند آن قصاص مي‏شود و بعيد نيست كه انجام اين امر با وسيله‏اي كه داراي سهولت بيشتر است؛ مانند اتصال به برق جايز باشد و اگر با شمشير قصاص مي‏كنند بايد اكتفا به زدن گردن نمايند؛ گرچه جنابت و قتل به كيفيّتي ديگر مانند غرق كردن و يا سوزاندن و يا كوبيدن سنگ و مانند آن بوده باشد. « بخش پاسخ به سؤالات »4) تحريرالوسيله، ج 2، ص 535.

پاسخ : در هنگام اجراي حد، بايد بدن زن پوشيده باشد؛ تا موجب نگاه كردن به بدن برهنه وي نباشد و واقع شدن آن در مقابل مردان اشكال ندارد. « بخش پاسخ به سؤالات » پرسش : حد و ديه و تعزيز چيست؟ پاسخ : حدّ، در لغت به معني منع است و در اصطلاح به آن دسته از مجازاتي كه در قانون جزا مشخص شده است گفته مي‏شود، كه اين مجازات بدني بوده و داراي كميّت و كيفيّت مشخص و ثابتي است. در نتيجه حداقل و اكثر ندارد.گاهي حد در يك معناي عام و وسيعي به كار مي‏رود كه شامل تعزير و قصاص و ديات نيز مي‏شود. تعزير، مجازاتي است با اين مشخصات: 1. حداكثر و حداقل دارد؛ 2. حداكثر آن در قانون جزا تعيين شده است و بايد به اندازه حد نباشد؛ 3. تعيين حداقل نيز به اختيار قاضي است. ديه: به كيفر نقدي كه در قانون جزا نسبت به برخي از مجازات مطرح شده، اطلاق مي‏شود. « بخش پاسخ به سؤالات »

پاسخ : آيه دوّم، سوره نور حدّ زناي غيرمحصن را بيان كرده است و به قرينه رواياتي كه اطلاق آيه كريمه را تقييد مي‏كند، منظور از آيه، زناي غيرمحصن است، و زناي محصن كه حكمش سنگ‏سار است، از آن احاديث استفاده مي‏شود. « بخش پاسخ به سؤالات »