تبیان، دستیار زندگی

سطوح پایین ویتامین D با بیماری های خودایمنی تیروئید پیوند خورده است

تیروئید یکی از مهم‌ترین بخش های بدن انسان است که البته کمتر مورد توجه قرار می گیرد. این غده کوچک پروانه ای شکل در گردن قرار دارد و یک نیروگاه واقعی برای تمام بدن است. هر سلول بدن دارای گیرنده ای برای هورمون تیروئید است که همانند سوخت در باک بنزین خودرو عمل می کند و شما به جریان پایدار آن برای تامین سوخت مورد نیاز هر سلول نیاز دارید.

هنگامی که غده تیروئید عملکرد مطلوب خود را ارائه می کند، انسان احساسی فوق العاده دارد. اما زمانی که اختلالی در عملکرد آن وجود داشته باشد، آن احساس سر زندگی، انرژی و خوش بینی به طور کامل از بین می رود. سلول ها بدون مقدار درست از هورمون تیروئید قادر به بازتولید مناسب نیستند و اندام های بدن انسان نیز نمی توانند به طور موثر کار کنند.

هر سلول بدن به مقدار درست از هورمون تیروئید نیاز دارد. مقدار بیش از اندازه کم آن موجب افت سوخت و ساز می شود، که به نام کم کاری تیروئید شناخته می شود. در این شرایط احساس سرما، افسردگی، بی حوصلگی و یبوست در انسان شکل می گیرد و با مغز مه آلود مواجه خواهید شد. کم کاری تیروئید باعث می شود تا به راحتی وزن اضافه کنید و تاثیر منفی روی هورمون های جنسی دارد.

مقدار بیش از اندازه زیاد هورمون تیروئید، آهنگ سوخت و ساز را بسیار سریع می سازد و به نام پرکاری تیروئید شناخته می شود. در این شرایط فرد دچار پریشانی، اضطراب، و تکرر اجابت مزاج می شود. پرکاری تیروئید کاهش وزن را به همراه دارد، حتی در شرایطی که به طور مرتب غذا می خورید. همچنین، در این شرایط عضلات ضعیف می شوند و فرد دچار لرزش دست می شود.

برخی مواد مغذی از اهمیت ویژه ای برای بیماران مبتلا به تیروئید برخوردار هستند. در ادامه با برخی از این مواد مغذی کلیدی بیشتر آشنا می شویم.

ویتامین D

سطوح پایین ویتامین D با بیماری های خودایمنی تیروئید پیوند خورده است. در شرایطی که بیشتر ما می توانیم با قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت 15 تا 20 دقیقه توانایی بدن در تولید این ویتامین را تقویت کنیم، بسیاری از مردم نیز از مزایای مصرف مکمل ویتامین D بهره‌مند می شوند.

ید

ید برای تولید هورمون تیروئید از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ید توسط بدن به عنوان یک ماده خام برای تولید هورمون تیروئید استفاده می شود. از این رو، کمبود ید می تواند عملکرد تیروئید را مختل سازد، زیرا بدن به اندازه کافی مواد خام برای تولید هورمون تیروئید در اختیار ندارد. این در شرایطی است که میزان بیش از اندازه زیاد ید نیز می تواند مشکل آفرین باشد و به گواتر یا بزرگ شدن تیروئید منجر شود و به طور بالقوه زمینه ساز شعله‌ور شدن و وخیم‌تر شدن بیماری خودایمنی تیروئید شود.

سطوح پایین روی می تواند زمینه ساز کم کاری تیروئید شود

سلنیم

سطوح پایین ماده معدنی سلنیم با خطر افزایش یافته ابتلا به بیماری تیروئید، تبدیل بی اثر T4 به T3، و خطر افزایش یافته بیماری های خودایمنی تیروئید پیوند خورده است.

آجیل برزیلی یکی از بهترین منابع برای تامین سلنیم است، اما به طور معمول دریافت سلنیم به اندازه کافی دشوار است و ممکن است به مصرف مکمل نیاز باشد. اما این نکته را به خاطر داشته باشید که مقدار بیش از حد زیاد سلنیم می تواند سمی باشد. کارشناسان توصیه می کنند بیش از 400 میکروگرم سلنیم در روز مصرف نشود. پیش از مصرف مکمل با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.

روی

روی یکی از مواد معدنی مورد نیاز برای تولید و پردازش هورمون تیروئید است. سطوح پایین روی می تواند زمینه ساز کم کاری تیروئید شود. با افزودن مواد غذایی حاوی روی به رژیم غذایی یا مصرف مکمل ها می توانید نیاز روزانه خود به این ماده معدنی را تامین کنید.

پروبیوتیک ها

پروبیوتیک ها غذاها و مکمل هایی سرشار از باکتری های خوب هستند که به حفظ تعادل جمعیت باکتریایی روده کمک می کنند. پروبیوتیک های درست می توانند به تقویت سیستم ایمنی، بهبود گوارش، مبارزه با اسهال و یبوست، و مقابله با عفونت ها کمک کنند.

فریتین

فریتین شاخص پیش ماده ذخیره شده برای آهن بدن شما است. سطوح فریتین باید مناسب باشند تا سلول ها توانایی جذب و پردازش درست هورمون تیروئید را داشته باشند. برای جبران سطوح پایین، باید مواد غذایی حاوی آهن را به رژیم غذایی خود اضافه کرده یا از مکمل ها استفاده کنید.

بین مصرف لیمو ترش و کاهش وزن رابطه وجود دارد

افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات بهترین گام برای کاهش وزن سریع است، اما به این نکته باید دقت کرد که همه میوه ها به دلیل داشتن قند و کالری بالا، چنین خاصیتی ندارند و حتی می توانند باعث چاقی شوند.

برای کاهش وزن موثر باید سراغ میوه ها و سبزی جاتی بروید که فیبر بیشتر دارند و منجر به کاهش اشتها و جلوگیری از گرسنگی می شوند.

در اینجا ۶ گزینه گیاهی که به شما را به اهداف کاهش وزن تان بیشتر نزدیک می کنند، معرفی شده اند:

فلفل سبز: سرشار از ویتامین ث بوده که اثر چربی سوزی دارد. بنابر مطالعات، کسانی که دچار کمبود ویتامین ث هستند٬ چربی اندوخته بیشتری در بدن خود دارند. پس خوردن میوه ها و سبزیجاتی که منبع این ویتامین هستند٬ می تواند بدن را به سوی چربی سوزی سوق بدهد.

کلم پیچ: این سبزی٬ سرشار از کلسیم است که به چربی سوزی و کاهش سایز کمر کمک می کند. کلم پیچ حاوی آهن و لوتئین (ویتامین چشم) است.

کاهو: کاهو سرشار از فیبر٬ ویتامین ث، فولات و منگنز است و احتمال تمایل شما به دسر یا پرس دوم بشقاب غذا را بسیار کاهش می دهد.

فلفل سبز سرشار از ویتامین ث بوده که اثر چربی سوزی دارد

آووکادو: دارای مقادیر مناسب اسیدهای چرب غیراشباع تک زنجیره است که در چربی سوزی شکم٬ نقش دارند. همچنین آووکادو حاوی ۲۰ نوع ماده مغذی ضروری مثل فیبر٬ پتاسیم٬ ویتامین ای و اسید فولیک است. کسانی که از آووکادو به صورت منظم در برنامه غذایی خود استفاده می کنند٬ شکر کمتری مصرف کرده و شاخص توده بدنی و سایز دور کمر آنها نیز کمتر است.

تخم کدو: حاوی مواد معدنی ضروری مثل آهن٬ فسفر و منیزیم است و منبع بسیار خوب عنصر روی نیز بشمار می رود. تخم کدو سرشار از آنتی اکسیدان بوده و بیماریهای قلبی و چاقی را نیز کاهش می دهد.

لیمو ترش: بین مصرف لیمو ترش و کاهش وزن رابطه وجود دارد. موقع خرید، لیموهایی رو انتخاب کنید که سفت و نسبت به اندازهشان٬ سنگین باشند و پوست براق داشته باشند و رنگشان هم سبز تیره باشد.

زنان بعد از رسیدن به سن یائسگی بیشتر در معرض تجمع چربی اطراف شکمشان هستند

مقدار چربی دور کمرتان می‌تواند پیش درآمد طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و مشکلات برای سلامتی باشد مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت نوع دوم و انواع سرطان‌ها.

چربی زیاد شکم، یک مشکل تقریبا همگانی است اما عوارضی که این چربی‌های ایجاد می‌کنند فراتر از شکل ظاهر و راحت نبودن در شلوار جین‌تان است؛ در واقع مقدار چربی دور کمرتان می‌تواند پیش درآمد طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و مشکلات برای سلامتی باشد مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت نوع دوم و انواع سرطان‌ها.

شاید هم تمام تلاش را می‌کنید تا از شر این چند کیلوگرم چربی اضافی خلاص شوید اما نتیجه‌ای نمی‌گیرید. چند عامل اصلی وجود دارد که می‌تواند تعیین کند تلاش و تقلای شما برای کاستن از چربی‌های شکم‌تان تا چه اندازه تاثیرگزار باشد.

غذاهای اشتباهی می‌خورید

تغذیه، بخش مهمی از نبرد شما در برابر چربی‌های شکم‌تان است. شاید ندانید غذاهایی هستند که تمایل دارند به عنوان چربی دور کمرتان خودشان را نمایان کنند. مثلا غذاهایی که محتوای سدیم بالایی دارند مانند غذاهای کنسروی، اسنک‌های نمکدار و گوشت‌های دودی شده یا فرآوری شده. غذاهای سرشار از کربوهیدارت‌های تصفیه شده مانند نان سفید، شکر، کیک‌ها و کلوچه‌ها نیز چربی‌های شکم‌تان را بیشتر می‌کنند.

ضمنا اگر غذاهای پُر از چربی‌های اشباع شده زیاد مصرف کنید، مانند پنیر، خامه و گوشت‌ قرمز پُرچرب، در واقع بدن‌تان را انباشته از چربی شکمی می‌کنید. خوشبختانه رژیم‌هایی وجود دارد که به شما کمک می‌کنند این نوع غذاها را حذف کرده و عادت‌های درست‌تری در تغذیه در پیش بگیرید. مثلا جایگزین کردن کرده با روغن زیتون، استیک با سالمون و خداحافظی با نمکدان سر سفره، تغییرات کوچکی هستند که می‌توانند تاثیرات بزرگ بگذارند.

اشتباهی ورزش می‌کنید

حتما نقش مهم ورزش در کنترل وزن و سلامتی را می‌دانید و عجیب نیست که ورزش در غلبه بر سایز در حال افزایش ِ دورکمر نیز نقش بزرگی داشته باشد. اما بسیاری از آنهایی که مرتبا به باشگاه می‌‌روند و به سختی هم تمرین می‌کنند، درگیر انجام تمرینات اشتباه هستند.

ورزش‌های هوازی مانند پیاده روی، دو و دوچرخه سواری، تمرینات بی‌نظیری هستند اما برای اینکه بتوانید چربی‌های شکم‌تان را به خوبی هدف بگیرید، باید ترکیبی از تمرینات هوازی و تمرینات مقاومتی انجام دهید. دلیلش هم این است که افزایش توده‌ی عضلانی به شما کمک می‌کند کالری بیشتری بسوزانید. پس اگر چه طرفدار الیپتیکال هستید یا از رکاب زدن لذت می‌برید، اما حتما تمرینات مقاومتی مانند اسکوات، شنا روی زمین و استفاده از باندهای مقاومتی را هم در برنامه بگنجانید.

دارید پیر می‌شوید

سن، تنها یک عدد است اما می‌تواند تاثیر منفی بر عددی که ترازو نشان می‌دهد داشته باشد. بسیاری از افراد با افزایش سن، از سرعت متابولیسم‌شان کم شده و کم تحرک می‌شوند، این حالت می‌تواند منجر به از دست دادن توده‌های عضلانی شده و چربی بیشتری را در بدن‌شان انباشته کند. زنان بعد از رسیدن به سن یائسگی بیشتر در معرض تجمع چربی اطراف میان تنه‌شان هستند.

مطالعات نشان داده افت میزان استروژن در بدن زنان، موجب دوباره پخش شدن چربی از ران‌ها و باسن، مستقیما به طرف شکم می‌شود. اگر می‌خواهید با این فرم ناخواسته مبارزه کنید، باید به تمرینات هوازی مانند پیاده روی تند، شنا و دوچرخه سواری همراه با تمرینات قدرتی ادامه دهید. دلیلی وجود ندارد که در این سالهای زیبا از عمرتان، اندامی زیبا و ایده آل نداشته باشید.

نشستن باعث سرکوب شدن آنزیمی مهم می‌شود که به دفع چربی از خون کمک می‌کند

خیلی استرس دارید

خیلی استرس دارید؟ تنها نیستید. وقتی مدام احساس استرس و پریشانی و اضطراب می‌کنید، تمایل‌تان به خوردن غذاهای پرکالری و چاق کننده بیشتر می‌شود. زیرا زمانی که استرس دارید بدن‌تان در شرایط «جنگ و گریز» قرار می‌گیرد و هورمونی به نام کورتیزول ترشح می‌شود. کورتیزول در واکنش به استرس، نقش مهمی دارد اما بر خلاف اجدادمان که ندرتا با استرس مواجه می‌شدند، ما در زندگی امروز دچار استرس مزمن هستیم و این یعنی واکنش بدن به استرس هرگز خاموش نیست!

بنابراین کاملا منطقی است که میل به غذاهایی داشته باشیم که سریع‌ترین منابع انرژی بوده و عمدتا هم پُر از شکر و چربی‌اند، زیرا این شیوه‌ی بدن، برای سوخت گیری و تامین منابع ناشی از تحت استرس بودن است. اگر جزو افرادی هستید که مدام استرس دارید، باید به دنبال راههای سالم‌تری برای مدیریت استرس خود باشید، راههایی غیر از خوردن! مانند یوگا، تنفس عمیق، مدیتیشن، ذهن آگاهی و از همه مهمتر، ورزش کردن.

زیاد می‌نشینید

هر روز چقدر می‌نشینید؟ احتمالا مقدار زمانی که در روز نشسته هستید خیلی بیشتر از آن چیزی است که فکر می‌کنید و مشکل اینجاست که عواقب این طولانی نشستن‌ها می‌تواند وحشتناک باشد. ساعت‌های طولانی نشستن نه تنها منجر به افزایش فشار خون، بالا رفتن کلسترول، دیابت نوع دوم، مشکلات کمر و کاهش عملکرد ادراک و شناخت می‌شود، بلکه می‌تواند چند کیلو به وزن‌تان اضافه کند، مخصوصا تجمع چربی دور کمرتان را بیشتر کند. نشستن باعث سرکوب شدن آنزیمی مهم می‌شود که به دفع چربی از خون کمک می‌کند.

بنابراین اگر هدف‌تان کاهش سایز کمرتان است باید از هر فرصتی برای بلند شدن از جای خود و حرکت کردن استفاده کنید. استفاد از پله‌ها به جای آسانسور، دورتر پارک کرد اتومیبل و استفاده از میز ایستاده هم راههای خوبی برای آب کردن چربی‌های شکم هستند.

زیاد نوشابه رژیمی می‌خورید

شاید فکر کنید با انتخاب نوشابه‌های رژیمی به عنوان یک نوشیدنی مناسب، از کالری مصرفی‌تان کم می‌کنید و از وزن‌تان می‌کاهید. اما تحقیقات نشان داده عکس این موضوع درست است! مخصوصا وقتی پای چربی دور کمر به میان می‌آید. طبق تحقیقات انجام شده، هر چه نوشابه‌ی رژیمی بیشتر مصرف کنید، وزن بیشتری اطراف شکم‌تان اضافه خواهید کرد. پس به جای نوشابه‌های رژیمی بهتر است به دنبال جایگزین‌های بدون کالری باشید که فوایدی برای سلامتی‌تان داشته باشند. شاید خوشایندتان نباشد اما بهترین نوشیدنی از هر لحاظ، آب است.

به اندازه‌ی کافی نمی‌خوابید

کمبود خواب داشتن، مسئله‌ای است که امروزه افراد زیادی با آن درگیرند و با وجود اینکه 7 تا 9 ساعت خواب شبانه، توصیه‌ای همیشگی است اما 40 درصد از بزرگسالان نهایتا 6 ساعت بیشتر نمی‌خوابند. کسر خواب داشتن نه تنها احساس خستگی و بیحالی و پریشانی در بر دارد بلکه تحقیقات نشان داده می‌تواند بدن‌تان را در معرض افزایش چربی در ناحیه‌ی دور کمر قرار بدهد.

بنابراین اگر کمبود خواب داشتن برای شما یک امر عادی شده، وقت آن است که تغییری در عادات خود بدهید و خواب را در الویت قرار دهید تا بدن‌تان به میزان کافی استراحت کرده و از چیزهایی که نیازی به آنها ندارد خلاص شود که مهمترین آنها، چربی شکم‌تان است. شرایط یک خواب عالی و با کیفیت را برای خود فراهم کنید و خوب بخوابید.

برای از بین بردن. لک های پوست به ویژه صورت یکی از بهترین روش ها، نوشیدن خاکشیر است

خاکشیر جزو آن دسته از خوراکی هایی است که خوردن آن باعث از بین رفتن عطش و تشنگی می شود ولی جدای از اینها خاکشیر درمان مناسبی برای مشکلات دختران لاغر است چرا که اشتها می آورد و معده را تقویت می کند.
قصد داریم در رابطه با یکی از دانه های پرخاصیت که خوردن آن از گذشته تا کنون توسط بزرگتر ها و همچنین پزشکان به ما توصیه شده است صحبت کنیم. از خواص اولیه ی خاکشیر می توان به خاصیت صفرا بر بودن درمان عطش اشاره کرد.

همه ما از مادربزرگ ها یا قدیمی های فامیل درباره خواص صفرابر و ضدعطش خاکشی( که عموم مردم آن را به نام خاکشیر می شناسند) مطالبی را شنیده ایم و نسخه های خانگی و کاربردی را می شناسیم اما تعداد کمی از ما با دیگر خاصیت های این دانه های ریز و خوش تراش سرخ رنگ آشنایی داریم. دانه هایی که نه تنها برای درمان برخی بیماری ها کاربرد دارند بلکه می توانند کیفیت زندگی ما را از این رو به آن رو کنند.

 شربت خوشمز ضد بدبویی
 اگر شما هم در گروه افرادی هستید که به دلیل افزایش خلط بلغم در بدن به بدبویی دهان مبتلا شده اید و نمی توانید به سادگی از شر این موضوع خلاص شوید، برای شما پیشنهاد جالبی داریم؛ از شربت ترنجبین و خاکشیر برای برطرف کردن بدبویی دهانتان استفاده کنید. تنها کافی است هر روز عصر یک لیوان از شربت ترنجبین و خاکشی را بنوشید. ترنجبین را به مدت ۵ تا ۶ ساعت درون آب خیس کنید و پس از صاف کردن آن را با یک تا ۲ قاشق خاکشی مخلوط کنید. نوشیدن این شربت به شما کمک می کند تا با دفع اخلاط ناسالم و بلغم اضافه به مرور احساس بهتری پیدا کنید و با اصلاح مزاج از شر بدبویی دهانتان راحت شوید.

خاکشیر مناسب برای جوش صورت
مخلوط 2 قاشق غذاخوری خاکشیر با عرق شاه‌تره، عرق کاسنی و عرق بیدمشک ترکیب خوبی برای درمان جوش‌های صورت است. برای استفاده از این مخلوط کافی است یک استکان از هر یک از عرق‌های گیاهی شاه‌تره، بیدمشک وکاسنی را با هم مخلوط کرده و آن را با 2 قاشق غذاخوری خاکشیر ترکیب کنید. نوشیدن این ترکیب علاوه بر آن‌که جوش‌های صورت را درمان می‌کند برای افرادی که دچار گرفتگی صدا هستند نیز موثر است. مدت درمان با این نسخه دست کم 3 هفته است و پس از این مدت نتایج بهبود به مرور در چهره بیمار نمایان می‌شود.

 بهبود لک‌ها با خاکشیر
 برای از بین بردن. لک های پوست به ویژه صورت یکی از بهترین روش ها، نوشیدن خاکشیر و ترنجبین است. افرادی که از این ترکیب به صورت روزانه و مستمر به مدت ۳ هفته استفاده کنند بعد از مدتی با روشنی پوست و از بین رفتن کک های صورت و پوست شان روبه رو می شوند. برای تهیه این ترکیب لازم است ترنجبین را ۵ ساعت در آب خیس کنید و پس از این مدت آن را صاف کرده و به آن ۲ قاشق خاکشیر پاک کرده اضافه کنید و میل کنید. با نوشیدن این شربت گیاهی به مرور شاهد روشنی پوست و از بین رفتن لک ها خواهید بود؛ ضمن اینکه نوشیدن خاکشیر ۲ تا ۳ لیوان در روز به افرادی که به شوره و خارش سر مبتلا هستند توصیه شده است. نوشیدن خاکشیر به این افراد کمک می کند تا با اصلاح مزاج برای همیشه با شوره و خارش پوست سرشان خداحافظی کنند. 

از شربت ترنجبین و خاکشیر برای برطرف کردن بدبویی دهانتان استفاده کنید

 خاکشیر مناسب برای اضافه کردن وزن
افراد لاغر و کسانی که تمایل دارند وزن خود را بالا ببرند، می‌توانند از این نسخه استفاده کنند. این گروه اگر خاکشیر را با شیر میل کنند می‌توانند با نوشیدن این خاکشیر صبح ناشتا به درمان لاغری و افزایش وزن خود کمک کنند. به اعتقاد درمانگران، درصورتی که شیر تازه و طبیعی باشد میزان تاثیرگذاری این نسخه بیشتر می‌شود. بنابراین افرادی که به شیر طبیعی دسترسی دارند بهتر است از شیر طبیعی و روستایی استفاده کنند.

خاکشیر  برای حل مشکل یبوست
 یکی دیگر از خواص معجزه آسای خاکشیر درمان یبوست های ناشی از غلبه سودا در بدن و یبوست های ناشی از اضطراب و تنش های عصبی است. یکی از مهمترین علائم این نوع یبوست تکه تکه خارج شدن مدفوع از بدن است. حتی گاهی مقداری از مدفوع در روده باقی می ماند و بدن قادر نیست روده ها را به درستی تخلیه کند و این مسئله به مرور زمان موجب بروز مشکلاتی برای سلامت فرد می شود، چرا که باقی ماندن مدفوع در روده ها موجب جذب مواد سمی و ناسالم از طریق جداره روده می شود. برای درمان این نوع یبوست و همین طور درمان یبوست و کم آبی ناشی از کهولت سن نسخه ای گیاهی و بسیار ساده وجود دارد. به گفته درمانگران مصرف یک قاشق غذاخوری خاکشیر کوبیده شده به همراه قندآب می تواند تاثیر زیادی در بهبود سوءمزاج و درمان یبوست داشته باشد.

بخور ضد سرخک
 همه ما به خوبی می دانیم که با گرم شدن هوا فصل بیماری هایی مانند آبله مرغان و سرخک از راه می رسد. چه بخواهیم چه نخواهیم کودک خردسال ما نیز در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارد و دیر یا زود با بدنی مملو از دانه های ریز و قرمزرنگ آبله مرغان مقابل چشمتان ظاهر می شود. چاره ای نیست تنها راه حل این است که برای آسایش هر چه بیشتر او دست به کار شوید و چه چیز بهتر از نسخه های گیاهی و طبیعی. نوشاندن شربت خاکشیر کم شیرین به کودک مبتلا به آبله مرغان و سرخجه یکی از بهترین روش ها برای کاهش حرارت درونی و خارش برون ریزی های پوستی است، بنابراین در روز ۳ تا ۴ لیوان خاکشیر برایش تهیه کنید و درصورتی که می توانید بدن کودک تان را با کمک دانه های سرخ رنگ خاکشی بخور دهید. برای این کار می توانید از یک منقل کوچک یا اسفند دودکن استفاده کنید. به این ترتیب خاکشیر را روی حرارت قرار دهید و با دودی که از آن به دست می آید بدن کودک را بخور دهید. این کار به کاهش سوزش، خارش و التهاب بیماری کمک می کند.

خاکشیر درمان کننده اسهال
 ابتلا به اسهال در فصل تابستان یکی از شایع ترین اختلالاتی است که در گروه سنی کودکان بسیار شایع است. درمانگران طب سنتی ایران برای درمان این مشکل دارویی را تجویز می کنند که در تمامی خانه ها امکان تهیه و مصرف آن وجود دارد. برای تهیه این دارو کافی است خاکشیر را بو داده و آن را با آب و عسل مخلوط کنید و به بیمار بدهید. این ترکیب را متناسب با سن بیمار و هردو ساعت یک بار برای او تجویز می کنند. این مخلوط از یک قاشق غذاخوری تا یک سوم استکان برای خردسالان تجویز شده است.

 اگر التهاب مجاری ادراری دارید
 شاید کمتر کسی درباره خاصیت شفابخش خاکشیر در درمان و تسکین التهاب مجاری ادراری و کلیه شنیده باشد. اما در بسیاری از متون طب سنتی به این موضوع اشاره شده است که استفاده از خاکشیر هنگام بروز التهاب های مجاری ادراری و کلیه بسیار موثر است، به ویژه زمانی که فردی مبتلا به بیماری سنگ کلیه است و وجود سنگ در کلیه وی موجب بروز التهاباتی در موضع کلیه یا مجاری ادرار وی شده است. در این حالت نوشیدن روزانه ۴ تا ۵ لیوان خاکشی که با شیرینی طبیعی مثل سکنجبین شیرین شده باشد بسیار مفید دانسته شده است.

دندان های حدود ۷ـ۶ سالگی شروع به افتادن می کنند

نقش دندان ها در دهان باعث زیبایی فرد و هماهنگی و قرینگی نمای صورت شده و جنبه مهمی از بیان احساس و شخصیت فرد را در معرض نمایش قرار می دهند. دندان ها امکان گاز گرفتن و جویدن را نیز فراهم می کنند و در نهایت با بودن دندان هاست که امکان تکلم صحیح فراهم می شود. در مقاله دندان های شیری کودکان و نکاتی در مورد افتادن آن سایت سلامت دات لایف این موضوع مهم بررسی شده است.

رویش دندان ها از سن تقریبی ۶ ماهگی در نوزادان شروع می شود. این گروه از دندان ها، شیری هستند که بعدا با بزرگ تر شدن کودک جای خود را به دندان های دائمی می دهند. دندان های شیری ۲۰ عدد هستند که ۱۰ تا در فک بالاو ۱۰ تا در فک پایین قرار دارند. گاهی بندرت امکان عدم وجود یک یا چند دندان شیری وجود دارد که در این موارد لازم است با دندانپزشک مشورت شود. دندان های شیری در دندانپزشکی با حروف انگلیسی A تا E مشخص می شوند.

وظیفه دندان های شیری علاوه بر وظایف گفته شده در این مقدمه، حفظ فضا و هدایت جهت حرکت دندان های دائمی زیرین و همچنین در بعضی نواحی تحریک مخاط برای تبدیل شدن به دندان دائمی است.

دندان های شیری کودکان به دندان های پیشین، نیش و دندان های آسیاب شیری تقسیم می شوند.

دندانهای شیری کدامند
دندان های شیری پیشین از ۶ ماهگی شروع به رویش کرده و حدود ۷ـ۶ سالگی شروع به افتادن می کنند. تأخیر در رویش یا افتادن دندان های شیری در حدود ۶ ماه طبیعی است و در موارد تأخیر زیادتر لازم است با دندانپزشک مشاوره انجام شود.

دندان نیش شیری در سن تقریبی ۱۸ ماهگی می رویند ولی افتادن دندان شیری نیش در فک بالا و پایین در سنین متفاوتی رخ می دهد، به طوری که در فک بالا در سن تقریبی ۱۲ ـ ۱۱ سالگی و در فک پایین در سن تقریبی ۹ سالگی اتفاق می افتد و دندان نیش دائمی جایگزین می شود.

دندان های آسیاب شیری نیز در سن حدود ۲۶ ـ ۱۶ ماهگی به تدریج در دهان ظهور پیدا کرده و دندان های دائمی جانشین آنها که دندان های آسیاب دائمی کوچک هستند در سنین ۱۱ ـ ۹ سال جایگزین آنها می شوند.

هرگاه دندان های شیری در موعد خود نیفتند، می‌توانند باعث کج یا دیر روییدن دندان های دائمی گردند

 علت افتادن دندان های شیری
علت افتادن دندان های شیری به این خاطر است که دندان های دائمی زیر دندان شیری شروع به رویش کرده و به مرور ریشه دندان شیری را می‌خورد و این روند تا جایی ادامه پیدا می‌کند که ریشه دندان شیری به کلی از بین رفته و در آخرین مرحله که دندان دائمی در دهان جوانه می‌زند دندان شیری می‌افتد.

گاهی این روند متوقف شده و اختلالی در این مسیر به وجود می‌آید. آیا تا به حال شنیده‌اید که در دهان فرد بزرگسالی هنوز دندان شیری هست. هرگاه دندان های شیری در موعد خود نیفتند، می‌توانند باعث کج یا دیر روییدن و در مواردی نروییدن دندان‌های دائمی زیرین گردند.

عوارض زود افتادن دندان های شیری
با آن که اغلب پدر و مادرها برای دندان‌های شیری ارزشی قایل نیستند و زود افتادن آن‌ها را مسئله چندان مهمی نمی‌دانند، باید بدانیم که: برای صحیح روییدن دندان‌های دائمی، هر کدام از دندان‌های شیری باید تا سن خاصی در دهان باقی بمانند؛ به عنوان مثال دندان های آسیای شیری بایستی تا حدود سن ۱۰ سالگی به طور سالم در دهان کودک نگهداری شوند.

عوارض نیفتادن به موقع دندان های شیری
هرگاه دندان های شیری در موعد خود نیفتند، می‌توانند باعث کج یا دیر روییدن و در مواردی نروییدن دندان های دائمی زیرین گردند. در این گونه مواقع بهتر است کودک را نزد دندانپزشک ببرید و علت نیفتادن دندان های شیری و سرنوشت دندان های دائمی زیرین را جویا شوید.

از دست رفتن زودهنگام یا دیر افتادن دندان شیری می تواند باعث صدمه به دندان دائمی جایگزین شونده شود و ناهنجاری هایی مثل اختلالات تکلمی، نامرتبی دندان ها، نمای صورت نامناسب، مشکلات جویدن، مشکلات لثه ای و افزایش هزینه های درمانی در آینده شود، که مشکلات گفته شده درمان های متعددی مثل ارتودنسی، گفتارـ درمانی، درمان های لثه ای و… را توسط متخصصان مربوطه طلب خواهد کرد. در موارد از دست رفتن زودهنگام دندان های شیری دندانپزشک قادر است فضای آن را توسط فضای نگهدارنده حفظ کرده و اقدامات درمانی مورد نیاز را انجام دهد یا آن را تحت معاینات مجدد دوره ای قرار دهد.

علل نیفتادن دندان شیری
علل اصلی نیفتادن دندان های شیری از این قرار است:

۱- کج بودن مسیر رویش دندان دائمی زیر دندان شیری

۲- نبودن دندان دائمی به طور مادرزادی؛ یعنی در بعضی موارد، فرد به طور ارثی یک تا چند دندان دائمی را ندارد، در این صورت دندان شیری مربوطه هم نخواهد افتاد.

۳- گیر کردن دندان شیری بین دندان های دائمی. این مسئله علل مختلفی ممکن است داشته باشد، مثل درشت بودن دندان ها و کمبود فضای کافی و تحت فشار بودن دندان ها.

وقتی کودک از خواب بیدار شد او را بر سر لگن بنشانید و از او بخواهید که خود را تخلیه کند

یکی از دغدغه‌های والدین گرفتن کودک از پوشک با روشی مناسب است. برای بیشتر کودکان یادگیری اصول اولیه پاکیزگی و توالت رفتن بسیار مشکل‌تر از پذیرش عادات مربوط به تغذیه یا خواب است، زیرا رعایت پاکیزگی برای آنها هیچ پاداشی به همراه ندارد.

در اینجا روشی را که دکتر بری برازلتون، پزشک کودکان، سالیان دراز در تربیت کودک برای توالت رفتن کار کرده و تجربه دارد، شرح می‌دهیم.

روش اجرا
وقتی کودک از خواب بیدار می‌شود بلافاصله او را بر سر لگن می‌نشانیم و از او می‌خواهیم که خود را تخلیه کند و چون مثانه‌اش پر است خودبه‌خود تخلیه می‌شود. در صورت زمانبر بودن می‌توان وسایل سرگرمی او را مثل یک اسباب‌بازی فراهم کرد.

بعد از انجام او را مورد لطف و تشویق قرار داده و برای تشویق می‌توان از خوراکی مورد علاقه‌اش استفاده کرد یا مثلا برچسب‌های جذاب کودکانه به او جایزه داد. بعد از انجام، بیست دقیقه او را باز می‌گذاریم و دوباره پوشک می‌کنیم و دو ساعت بعد پوشک را باز می‌کنیم. اگر خشک بود دوباره کودک را بر سر لگن می‌نشانیم و همان مراحل قبل ولی اگر خیس بود یعنی کودک زودتر از دو ساعت اجابت مزاج می‌کند که با چند بار امتحان زمان آن دستمان می‌آید و همان زمان کودک را باز می‌کنیم و بر لگن می‌نشانیم. اگر در لگن ادرار کرد دوباره بیست دقیقه باز و دوباره پوشک و همینطور تا آخر شب.

کودکان ابتدا دستشویی رفتن را در روز و سپس در شب می‌آموزند

  
لازم است یک هفته قبل از آموزش اطلاعات نسبی از برنامه دستشویی رفتن و فواصل زمانی ادرار و مدفوع کودک به‌دست آورید. نکته مهم این بخش این است که کودک فواصل بین دو تخلیه را باید پوشک باشد حتی با علم به اینکه در این فاصله ادرار نمی‌کند زیرا باید نتیجه بگیریم که بعد از مدتی کودک در طول روز فقط وقتی که بازش می‌کنیم جیش می‌کند و پوشکش در طول روز خشک می‌ماند. این زمان در بچه‌ها متفاوت است ممکن است یک هفته تا سه هفته طول بکشد ولی رسیدن به این مرحله بسیار مهم و ضروری است. اگر از دست کودک در رفت، او را سرزنش نکنید و از او بخواهید قبل از خیس شدن اطلاع دهد.

بعد از دیا سه هفته که زمان را کاملاً کنترل کردیم دیگر فواصل بین دستشویی‌ها کودک را پوشک نمی‌کنیم. لازم است از ابتدای آموزش به کودک حداقل یک کلمه، اشاره یا علامت در هنگام داشتن ادرار یا مدفوع یاد بدهید و از او بخواهید تا قبل از خیس شدن به شما اطلاع دهد، البته باید صبور باشید.

کودکان ابتدا پاک بودن را در روز و سپس در شب می‌آموزند. قبل از انجام هرگونه آموزش در زمینه توالت رفتن رعایت این نکته ضروری است که کودک در وضعیت استرس‌زا نباشد. مثلاً کودک در مرحله از شیر گرفتن یا در آستانه تولد نوزاد جدید یا خانه عوض کردن و... نباشد. همچنین علاوه بر آمادگی کودک آمادگی والدین نیز در تربیت توالت رفتن اهمیت دارد. به عنوان اولین قدم در تربیت توالت، فرزندتان باید احساسات خود را بشناسید. اگر احساسات شما منفی است، حداقل آن را در مرحله خنثی نگه دارید. هر وقت احساس خود را شناختید آماده‌اید.

تعداد واکسن های کودکی زیاد است و  درر بازه های مختلف باید تزریق شوند

بیماری های بسیار زیادی وجود دارند که سلامت کودکان تهدید می کنند. که البته به لطف پیشرفت علم و استفاده از انواع واکسن ها و سرم ها اغلب این بیماری ها یا ریشه کن و یا تا حد زیادی سرکوب شده اند. به تازگی محققان به روشی برای تزریق یکباره تمامی واکسن ها به کودکان دست یافته اند.

گروهی از محققان موسسه فناوری ماساچوست (ام آی تی) فناوری ابداع کرده اند که امکان تزریق همهه واکسن های بدو تولد را در یک تزریق میسر می کند.با این فناوری واکسن در کپسول های میکروسکوپی ذخیره شده، دوزهای اولیه ابتدا در بدن کودک آزاد و نوبت دوم واکسن در بازه زمانی بعدی وارد بدن کودک می شود.

تعداد واکسن های کودکی زیاد است و (بر اساس برنامه ریزی انجام شده در نظام بهداشتی انگلیس) درر بازه های مختلف ۸، ۱۲، ۱۶ هفتگی، یک و سه سالگی باید تزریق شوند و هر بار تزریق با دشواری برای نوزادان و والدین آنها همراه است یا در بعضی کشورها امکان تزریق مجدد واکسن های چندگانه وجود ندارد.

یافته محققان ام آی تی شامل نوعی جدید از میکروذره است که می تواند همه واکسن ها را در یک واحدد آمپول تزریق کند. این ذره ها شبیه فنجان قهوه مینیاتوری طراحی شده اند که با واکسن پر و روی آن مهر و موم شده است.

طراحی فنجان ها ضرورتا قابلیت تغییر دارد، بنابراین آنها شکسته شده و محتویات داخل آن در زمانن مناسب وارد بدن می شود. آزمایش ها نشان داد محتویات این ذره بعد از ۹، ۲۰ و ۴۱ روز بعد از تزریق داخل موش وارد بدن شده اند. محققان می گویند از ذره های دیگری نیز استفاده کرده اند که صدها روز در بدن باقی می مانند.

با آنکه این یافته هنوز روی بدن انسان ها آزمایش نشده و روی موش ها جواب داده، به گفته پروفسورر رابرت لانگر/ Robert Langer محقق سرپرست این یافته در موسسه ام آی تی، می توان مجموعه ای از ذره های واکسنی کوچک و مهروموم شده را تشکیل داد که هر کدام برای بازشدن در بازه زمانی مشخص و پیش بینی شده ای برنامه ریزی شده باشند.

بنابراین امکان تزریق این ذره ها به کودک یکباره و در یک آمپول وجود دارد و در زمان های مشخص واکسن ها وارد بدن می شوند.این یافته تاثیر زیادی روی بیماران همه کشورها به ویژه در کشورهای در حال توسعه دارد و با تلاش هایی پیشین که داروها بعد از تزریق به کندی وارد بدن می شدند فرق دارد.

زیرا هدف اصلی از این یافته واردشدن واکسن در اندازه کم و با سرعت زیاد به بدن کودک است تا بتواندد سیستم ایمنی بدن کودک را به ساخت پادتن لازم برای مبارزه با بیماری کمک کند.

بچه ها را برای مدرسه آماده کنید

شهریور، یعنی مقدمه‌ای بر فصل پاییز و فصل پاییز یعنی شروع نیمكت‌نشینی و كوله به دوشی و درس و مدرسه! طبیعی است كه بعد از چند ‌ماه تعطیلی مدرسه‌ها و تفریح و گشت و گذار، شروع مدرسه برای هر بچه مدرسه‌ای سخت است. البته هستند بچه‌هایی كه مدرسه را برای دیدار دوباره دوستان، بازی و شیطنت دوست دارند.
 
از گروه دوم كه استثنا هستند! بگذریم، آنچه بچه‌ها را برای مدرسه رفتن تشویق می‌كند، خرید وسایل مدرسه است. چراكه اضطراب و هیجان كودكان برای شروع مدرسه، لابه‌لای‌ بوی نویی كیف، برق كفش نو، دفترهای رنگارنگ، رنگ‌های متنوع مداد و خودكار و... گم می‌شود و به آنها كمك می‌كند دوباره همه قید و بندهای مدرسه را تحمل كنند‌ اما جدا از رنگ و زیبایی و طرح لوازم مدرسه، باید با بچه‌ها همراه شد كه وسایل را به درستی انتخاب كنند تا دچار آسیب جسمی نشوند.

تأثیر منفی استفاده طولانی از كوله‌پشتی نامناسب
 گردن درد و سردرد ناشی از فشار كوله بر اعصاب و عضله‌های این نواحی
 آسیب به ستون فقرات و خارج شدن آن از محور اصلی
 كاهش ظرفیت تنفسی و فشار به قفسه سینه به‌دلیل سنگینی كوله و كشش به عقب كوله
ایجاد برجستگی در استخوان‌های كمر و پشت و ایجاد تحدب در این بخش‌ها كه به آن حالت گوژپشتی می‌گویند‌
 درد عضلانی و گرفتگی عضلات كمر- لگن

مراقبت از موها در مدرسه
  مقنعه و روسری، اگرچه موها را از آسیب گرد و خاك محافظت می‌كنند‌ اما از آن طرف هواخوری و استفاده از آفتاب را برای موها كم می‌كنند. به همین دلیل ممكن است عوارضی مانند قارچ‌ پوستی، موخوره، كدری رنگ مو و... دیده شود. بنابراین با شروع فصل درس و مدرسه و استفاده از مقنعه در كودكان باید به سلامت موهای آنها بیشتر توجه كرد.

در مدرسه آزاد باشند
 باید شرایط در مدرسه طوری فراهم شود كه بچه‌ها حتما در مدرسه و سر كلاس، مقنعه‌شان را دربیاورند. به این ترتیب خطر آسیب به موها به طرز چشمگیری كاهش پیدا می‌كند.
 
 موها را كوتاه كنید
 كوتاه بودن موها به حفظ سلامت بچه‌ها در فصل درس و مدرسه بیشتر كمك می‌كند؛ به‌ویژه درباره دخترها كه باید از مقنعه استفاده كنند.
 
 آفتاب‌خوری
 موها و كف سر به آفتاب نیاز دارند. بنابراین در روزهای تعطیل حتما با فرزندتان به پارك بانوان بروید و بگذارید موهای او بدون مقنعه و روسری كمی آفتاب بخورد. این آفتاب مشكلات احتمالی كف سر را نیز از بین می‌برد.
 
هواخوری
 به محض رسیدن به خانه مقنعه را از سر برداشته و اگر موها را بسته‌اید، آنها را باز كنید.
 
محكم نبندید
 اگر موهای فرزندتان بلند است، بهترین روش برای حفظ سلامت موها، بافتن آنها است. اگر به قدری بلند نیست كه بافته شده و اینقدر هم كوتاه نیست كه بدون جمع كردن زیر مقنعه باشد، آن را با كش پارچه‌ای به شكلی كه به ریشه مو آسیب نرسد، آنها را جمع كنید. به هیچ‌وجه موها را زیر مقنعه باز نگذارید.
 
شست‌وشوی ملایم
 حتما باید یك روز در میان حمام بروند. در زمان بلوغ یا درصورتی كه تحرك بدنی بالا می‌رود و تعرق زیاد می‌شود، شست‌وشوی روزانه با شامپوی روزانه پیشنهاد می‌شود.
 
فرق سر را عوض كنید
 اگر موهای فرزندتان را همیشه از فرق سر كج ‌ یا از میانه باز می‌كنید، جهت آن را تغییر دهید. یكی از راهكارهای جلوگیری از آسیب به موها و نازك شدن آنها، تغییر جهت فرق است.
 
 مقنعه را بشویید
 اگر مانتو و شلوار بچه‌ها را هفته‌ای یك‌بار می‌شویید، مقنعه آنها را دو یا سه روز یك‌ بار بشویید، در آفتاب پهن كنید و بعد از آن با اتوی داغ، اتو كنید.
 
به متخصص مراجعه كنید
 درصورت مشاهده هر نوع تغییر نامناسب در موها یا پوست سر، حتما فرزندتان را نزد متخصص پوست و مو ببرید.
  

مادرانی که قصد از شیر گفتن کودک خود را دارند باید زمان مناسبی را برای این‌کار در نظر بگیرند

 زدن چسب زخم و تلخ کردن سر پستان، یا فلفل زدن به آن برای از شیر گرفتن کودک اصلا کار درستی نیست. به این دلیل که این اولین تجربه کودک در رها کردن چیزی است که به آن وابسته است و در روحیه او تاثیر منفی خواهد داشت، بنابراین برای پایان دادن به شیردهی، مادران باید صبر و حوصله فراوانی داشته باشند.
 
دکتر حکیم‌ شوشتری گفت: مادرانی که قصد از شیر گفتن کودک خود را دارند باید زمان مناسبی را برای این‌کار در نظر بگیرند، کودک باید حداقل یکسال شیر خورده باشد، پس از آن در صورتی که کودک شیرخوار به اندازه کافی می‌تواند از غذای کمکی و شیر با لیوان تغذیه شود، مادر می‌تواند به تدریج شروع به کم کردن تعداد دفعات شیردهی کند، لازم به ذکر است ، تابستان فصل مناسبی برای گرفتن کودک از شیر نیست و ممکن است کودک با مشکلات گوارشی مواجه شده و تاثیر سوئی بر سلامت جسمی کودک بگذارد.
 
به گفته ایشان برای قطع شیردهی حداقل یک ماه زمان لازم است و در این مدت باید سعی شود تعداد و زمان شیردهی به تدریج کم‌تر شود، به طور مثال اگر در هر شیردهی ده دقیقه کودک شیر مادر می‌خورد زمان را به پنج دقیقه کاهش دهد.

برای قطع شیردهی حداقل یک ماه زمان لازم است

 
ایشان اظهار داشت: جدا کردن کودک از شیر مادر در زمانی باید آغاز شود که دور از هر گونه استرس و ناراحتی برای مادر و کودک باشد، از شیرگرفتن با کارهای مهم دیگر همزمان نباشد، به عنوان مثال در جابه‌جایی منزل، تغییر شغل و یا با مراحل تکاملی رشد کودک مثل دندان در آوردن، نباید به هیچ وجه تداخل داشته باشد، در غیر این صورت قطع شیردهی موفقیت آمیز نخواهد بود و مادر و کودک دچار مشکل خواهند شد.
 
وی افزود: معمولا از میزان وابستگی کودک مشخص می‌شود که می‌توان شیردهی را کاهش و متوقف ساخت یا نه، در زمانی که مراحل پایان دادن به تغذیه از شیر مادر طی می‌شود، مادر باید سعی کند حواس کودک را با دادن اسباب بازی و وسایل سرگرم کننده پرت کند.
 
این فوق تخصص روانشناسی کودک با بیان این که در طول این دوران کودک باید کمتر متوجه مادر باشد افزود: مادر باید سعی کند با بازی کردن با کودک حواس او را پرت کند تا کمتر به سراغ مادر برای مکیدن شیر برود. همچنین در زمان‌هایی که کودک از مادر درخواست می‌کند که به او شیر دهد تا جایی که ممکن است، شیردهی را به تاخیر بیندازد مثلا بگوید شب موقع خواب به تو شیر می‌دهم.
 
حکیم‌شوشتری با بیان این‌که بسیاری از کودکان در زمان خوابیدن عادت دارند با مکیدن پستان مادر بخوابند توضیح داد: در این مدت باید روش خواب را تغییر داد و یا از شخص دیگری برای مدتی بخواهند که به جای مادر کودک را بخواباند، همچنین دادن غذا و یا شیر با لیوان بهتر است توسط شخص دیگری باشد، لازم به ذکر است برخی از کودکان بعد از این‌که از شیر گرفته می‌شوند، تا سه الی چهار سالگی هم ممکن است تمایل داشته باشند که به سینه مادر دست بزنند، در این صورت نباید با کودک برخورد جدی داشت و به او سخت گرفت.
 
ایشان اظهار داشت: لازم به ذکر است کودک پس از این‌که از شیر گرفته شد، بیشتر از هر زمان دیگری نیاز به ابراز محبت مادر دارد، بنابر این مادر باید بیشتر او را نوازش کرده، در آغوش بگیرد و با بازی کردن با او ارتباط عاطفی بیشتری با وی برقرار کند.

پوسیدگی در دندان های شیری سبب تخریب ساختار و درد دندانی می گردد

  یكی از مشکلات شایع دردندان پزشكی كودكان، پوسیدگی های زودرس دندان های شیری است. این مشكل  كه با نام علمی Early Childhood Caries نامیده می شود، با ایجاد پوسیدگی در دندان های شیری سبب تخریب ساختار و درد دندانی می گردد كه تبعاتی  چون مشكلات تغذیه و ظاهر نا زیبا را برای کودک در پی دارد.

از آنجا كه این مشكل در سنین خیلی پایین شروع می شود، درمان این پوسیدگی ها هم برای بیمار و هم برای دندان پزشك یك معضل محسوب می گردد. این در حالی است كه تنها با رعایت نكاتی ساده می توان از بروز چنین مشكلی  جلوگیری كرد.
                                           

پوسیدگی های دندانی زودرس دوران كودكی چیست؟   

این پوسیدگی ها، نوع خاصی از پوسیدگی های دندانی شدید هستند كه نوزادان و كودكان خردسال را درگیر می كنند و پیشرفت سریعی دارند. طبق تعریف آكادمی دندان پزشكی كودكان آمریكا، حضور بیش از یك سطح دندانی پوسیده (ضایعه حفره دار یا بدون حفره)، ترمیم شده یا از دست رفته (دراثرپوسیدگی ) درهر کدام از دندان های شیری در یك كودك زیر 6 سال، پوسیدگی های زودرس دوران كودكی نامیده می شود.

علل ایجاد پوسیدگی های دندانی زودرس دوران كودكی چیست؟               
بر خلاف تصور بسیاری از والدین، قطره آهن در ایجاد این پوسیدگی ها هیچ نقشی ندارد، بلكه فقط سبب تغییر رنگ دندان های پوسیده می گردد. مهمترین علل ایجاد این پوسیدگی ها، شامل موارد زیر است:

الف. تمیز نكردن دهان كودك توسط والدین از زمان رویش اولین دندان های شیری.

ب. الگوی تغذیه ای نا مناسب شامل:

1) استفاده از شیشه حاوی شیر یا سایر نوشیدنی های شیرین بعنوان پستانك، جهت آرام كردن وكمك به خوابیدن كودك.

2) خوردن مکرر شیراز شیشه در طول شب، مطابق میل كودك.

ج. كاهش جریان بزاق حین  خواب.       

                                                                 
د. وجود پوسیدگی های متعدد درمان نشده در دهان پدر و مادر كودك.

ه. عدم مراجعه والدین به دندانپزشك برای معاینه كودك و كسب اطلاعات  صحیح و انجام اقدامات پیشگیرانه از زمان رویش اولین دندان های شیری.

و. مصرف مكرر میان وعده های پوسیدگی زا در طول روز توسط كودك.

این عوامل، محیط مناسبی را برای فعالیت میكروب های پوسیدگی زا در دهان كودك فراهم میكنند كه با تولید بعضی اسیدها، سبب پوسیدگی دندان های می شوند.

یكی از مشکلات شایع در کودکان، پوسیدگی های زودرس دندان های شیری است

  
 كدام دندانها بطور شایع تحت تا ثیر پوسیدگیهای دندانی زودرس دوران كودكی قرار میگیرند؟
  چهار دندان پیشین شیری فك بالا، آسیاهای اول شیری هر دو فك و دندانهای نیش شیری فك پایین، معمولا دندانهایی هستند كه به این پوسیدگیها دچار میشوند. دندانهای درگیر، معمولا به صورت قرینه در دو سمت دهان كودك قرار دارند. دندان پیشین شیری فك پایین، معمولا پوسیده نمی شود كه دلیل این امر، نقش محافظت كننده زبان از این دندانها حین مكیدن شیر و نیز شستشوی طبیعی این دندانها توسط جریان بزاق به علت قرار گیری دهانه مجرای غدد بزاقی ساب مند یبولار و ساب لینگوال در پشت این دندانها می باشد. دندانهای آسیای دوم شیری هم به دلیل اینكه در سن بالاتری رویش می یابند، معمولا مبتلا نمی شوند.

 توصیه هایی به والدین جهت پیشگیری از ایجاد پوسیدگی های دندانی زودرس دوران كودكی:
1. از آنجایی که پوسیدگی دندانی یک بیماری مسری است و میکروبهای ایجادکننده آن معمولا از دهان والدین(بویژه مادران) به نوزاد منتقل می شوند، قبل از اقدام به بچه دار شدن به فکر سلامت دندانهای خود باشید و با مراجعه به دندانپزشک، دندانهای پوسیده خود را درمان کنید. با نظر دندانپزشک می توانید با مصرف برخی آدامس های بدون قند یا دهانشویه ها، بهداشت دهانی خود را بهبود بخشید.

2. ظرف شش ماه بعد از رویش اولین دندان کودک، جهت معاینه و دریافت اطلاعات و مشاوره های بهداشتی مناسب، نوزاد خود را نزد دندانپزشک متخصص کودکان ببرید. توصیه شده این مراجعه دیرتر از 12 ماهگی کودک نباشد.

3. دندانهای نوزادتان را زمان رویش آنها تا حدود  1.5سالگی، شب ها قبل از خواب با استفاده از یك پارچه یا گاز استریل، تمیز کنید.

4. در دوره 1.5 تا 3 سالگی، دندانهای كودك را به كمك مسواكهای انگشتی یا دستی، بدون استفاده از خمیر دندان یا با استفاده از خمیر دندانهای فاقد فلوراید، شب ها قبل از خواب مسواك بزنید.

5. در سن 3-6 سالگی، دندانهای كودك را با مسواكهای دستی یا برقی و خمیر دندانهای فلوراید دار مخصوص كودكان، روزی دو بار(یک بار بعد از صبحانه و یک بار قبل از خواب شب) مسواك بزنید.

6. از شیشه حاوی شیر، به عنوان پستانك جهت آرام كردن و كمك به خوابیدن كودك استفاده نکنید.

7. اجازه ندهید كودك با بطری یا شیشه محتوی چیزی غیر از آب در دهانش به خواب برود.

8. در صورتی که کودک عادت کرده در شب مکررا شیر بخورد، سعی کنید به تدریج تعداد دفعات شیرخوردن را کاهش دهید و بعداز هربار شیردهی به کودک آب بخورانید تا اضافات شیر از روی دندانهای کودک پاک شود.

9. تغذیه کودک از شیشه شیر را در حدود سن 12-14 ماهگی متوقف و او را به نوشیدن از فنجان یا لیوان تشویق کنید.

10. اجازه ندهید كودك در طول روز، مكررا میان وعده های پوسیدگی زا از  قبیل: انواع شیرینی،     كلوچه، كیك، بیسكویت، پفك، چیپس وغیره مصرف كند. در صورت تمایل كودك به اینگونه خوراكی ها بهتر است آنها را به طور یكجا وبعد از صرف  وعده های غذایی اصلی به او داد.

11. برنامه زمانی منظمی برای وعده های غذایی اصلی كودك و نیز میان وعده ها طرح ریزی  کنید و تعداد میان وعده ها را به حداقل برسانید.

12. كودك را تشویق کنید بجای خوراکیهای پوسیدگی زا، از ترکیبات غیر پوسیدگی زا مثل پنیر، ماست، میوه، سالاد و مغزها(مثل پسته، بادام ) در میان وعده ها استفاده كند.