حتی چند سال قبل وقتی عکاس روزنامه می خواست تصویری از پشت سر یکی از بیماران بستری در بیمارستان امام خمینی(ره) تهران ثبت کند، آن بیمار اجازه نداد و می گفت که احتمال دارد بعضی از اقوامش، با همین عکس پشت سر، او را بشناسند و به همه فامیل بگویند که «فلانی ایدز گرفته است.»
حال در چنین شرایطی این سوال پیش می آید که چرا پس از گذشت بیش از 26 سال از ثبت اولین بیمار مبتلا به ایدز در ایران، هنوز بسیاری از بیماران مبتلا به ویروس HIV از گفتن نام بیماری شان ابا دارند؛ به گونه ای که حتی برخی از آنها درباره نوع بیماری شان به پدر و مادرشان هم چیزی نگفته اند.
بی گمان جواب این سوال را باید در فرهنگ رایج جامعه در برخورد با این بیماران جستجو کرد. هنوز هم بسیاری از مردم به یک بیمار مبتلا به ایدز به دید یک فرد گناهکار نگاه می کنند و همین موضوع باعث شده اغلب این بیماران تمایل نداشته باشند درباره نوع بیماری شان به نزدیک ترین دوستان خود هم توضیحی بدهند.
در حالی که اگر فرهنگ عمومی به سمتی پیش برود که به جای اتهام زنی، از این بیماران حمایت شود و آنها را از اجتماع طرد نکنند، هم بیماران مبتلا به ایدز از کیفیت زندگی بهتری برخوردار خواهند شد و هم دیگر پنهانکاری و مخفی ماندن بیماری در جامعه کمرنگ تر می شود.
در واقع، اگر با بیماری ایدز، مثل سایر بیماری ها برخورد شود و انگ از روی این بیماری برداشته شود، در نتیجه برنامه کنترل ایدز در کشور هم جان تازه ای می گیرد و آمارهای مربوط به این بیماری هم شفاف تر از قبل خواهد شد. به طور مثال بر اساس آمارهای رسمی، فقط حدود 27 هزار ایرانی مبتلا به ایدز هستند، اما آمارهای غیررسمی تاکید می کند تعداد واقعی بیماران مبتلا به ایدز در ایران، چند برابر آمارهای رسمی است.
برخوردهای غیرعلمی و غیراخلاقی با بیماران مبتلا به ایدز، نه تنها گذران یک زندگی آرام و کم دغدغه را از بسیاری از بیماران مبتلا به ایدز سلب کرده، بلکه سبب شده است حتی آمار دقیقی از تعداد واقعی این بیماران نداشته باشیم و طبیعی است که در این فضای لاپوشانی و پنهانکاری، نمی توان به شکل موثری از گسترش این بیماری جلوگیری کرد.
موج سوم ایدز شروع شده است
ایدز، یک بیماری ویروسی و مسری است که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند و انسان را حتی در مقابل برخی بیماری های ساده مثل سرماخوردگی آسیب پذیر می کند.
این بیماری در کشور ما با سه موج مختلف شیوع داشته است که اولین موج آن را باید به اوایل سال 1366 و انتقال ایدز از طریق واردات فرآورده های آلوده خونی نسبت داد. موج دوم تقریبا ده سال بعد و با انتقال این ویروس از طریق سرنگ های آلوده معتادان تزریقی شدت گرفت.
دکتر احمد علی نقی، پژوهشگر ارشد مرکز تحقیقات ایدز ایران در بیمارستان امام خمینی(ره) تهران در گفت وگو با «جام جم» معتقد است موج سوم این بیماری چند سالی است شروع شده و اگر آن را جدی نگیریم، این ویروس با سرعت بیشتری تکثیر خواهد شد.
وی تاکید می کند: پیش بینی ما این است که تا سال 2015، حداقل 35 درصد موارد انتقال ایدز در ایران از طریق انتقال جنسی باشد و هم اکنون انتقال ایدز از طریق روابط جنسی، معادل و حتی گاهی بیشتر از سرنگ آلوده، افراد را مبتلا می کند.
علی نقی بر این باور است که آمار واقعی بیماران مبتلا به ایدز در کشور، رقمی بین 110 تا 120 هزار نفر است و البته یادآوری می کند که چون بسیاری از بیماران مبتلا به ایدز، هرگز شناسایی نمی شوند، همه آمارهای مبتلا به ایدز در ایران، تخمینی است و هیچ آمار قطعی و موثقی در این زمینه وجود ندارد.
10 درصد از مبتلایان ایدز، تحت پوشش درمان
نبود مراکز درمانی مجهز در همه شهرهای کشور، خدمات محدود بیمه ها، مراجعه نکردن عمدی به مراکز درمانی و مهم تر از همه انگی که به این بیماری زده می شود، سبب شده است بسیاری از بیماران مبتلا به ایدز تحت پوشش درمان قرار نگیرند؛ طوری که به گفته دکتر علی نقی، تنها حدود 10 درصد از کل مبتلایان به ایدز (شامل موارد ثبت شده و ثبت نشده) در کشور، تحت پوشش درمان قرار گرفته اند.
امید، یکی از بیماران جوان مبتلا به ایدز است که در باشگاه زمزم (یکی از انجمن های حمایت از بیماران مبتلا به ایدز در تهران) فعالیت می کند.
امید هم درباره هزینه های بالای درمان بیماران مبتلا به ایدز به «جام جم» می گوید: بعد از گران شدن ارز، خیلی از بچه ها نتوانستند دارویشان را تهیه کنند و در حالی که قبلا داروهای دو ماه را در اختیارمان می گذاشتند، اما حالا به زحمت برای پنج روز، دارو در اختیار داریم.
به گفته امید، هزینه درمان یک بیماری مثل هپاتیت سی که در بین بیماران مبتلا به ایدز شایع است، از درمان خود بیماری ایدز گران تر است و با وجود حمایت محدود بیمه ها، برخی بیماران ناچارند ماهانه دست کم 900 هزار تومان برای بدتر نشدن سیر بیماری هزینه کنند و این در حالی است که خیلی از آنها توان جسمی و روحی برای کارکردن ندارند.
جدای از هزینه های درمان، دسترسی عادلانه به برخی امکانات پزشکی کشور نیز برای بیماران مبتلا به ایدز با محدودیت روبه روست و به طور مثال، سالیان سال است بیماران مبتلا به ایدز از پذیرفته نشدن در برخی مراکز دندانپزشکی گلایه دارند و همین مساله باعث شده که خیلی از آنها ترجیح بدهند در مراجعه به مراکز درمانی، اصلا نامی از بیماری شان نبرند.
از سوی دیگر نیز با وجود آن که هم اکنون نزدیک به 440 مرکز مشاوره ویژه بیماران مبتلا به ایدز در کشور وجود دارد، اما افزایش آمار مبتلایان به ایدز در ایران و نهادینه نشدن فرهنگ صحیح برخورد با این بیماران، بوضوح نشان می دهد نهادهای فرهنگسازی همچون رسانه ها باید آموزش های گسترده تری ارائه دهند تا مردم نیز با حمایت از بیماران مبتلا به ایدز و انجام ندادن فعالیت های پرخطر، نقش موثرتری در پیشگیری و کنترل این بیماری ایفا کنند.
زنان، قربانی اصلی موج سوم ایدز
از همان سال 66 تا به امروز (دهم آذر، روز جهانی ایدز)، همواره آمار زنان مبتلا به ایدز در مقایسه با مردان مبتلا به این ویروس، رقم کوچکی بوده است، اما با ورود موج سوم ایدز به کشور، این اختلاف آمارها روز به روز کمتر از قبل می شود.
دکتر علی نقی، در توضیح این پدیده نوظهور خاطرنشان می کند که چون موج سوم ایدز و انتقال ویروس از طریق روابط جنسی گسترش پیدا کرده است، در نتیجه آمار زنان مبتلا در موج سوم انتقال ایدز، رفته رفته در حال افزایش است.
وی تصریح می کند: احتمال انتقال ویروس ایدز از مرد به زن، هشت تا ده برابر بیشتر از انتقال ویروس از زن به مرد است، زیرا اسپرم حاوی ویروس در رحم زن باقی می ماند و در نتیجه احتمال ابتلای زنان در موج سوم ایدز، بسیار بیشتر از آقایان است. به گفته این محقق، تا چند سال گذشته زنان حدود 8 درصد از مبتلایان به ایدز در کشور را تشکیل می دادند، اما با ورود موج سوم ایدز، این آمارها به 12 درصد رسیده است و بیم آن می رود که در سال های آینده، این رقم باز هم افزایش پیدا کند.
