خوشبختانه امروزه با افزایش سطح آگاهی مادران و مراقبت‌های پیش از بارداری و کنترل‌های دقیق این دوران آمارها در این زمینه کاهش پیدا کرده‌است. برخی بیماری‌های پیشرفته و مشکل‌های جسمی و روانی را پیش از باردار شدن نباید نادیده گرفت. برای اینكه در مورد بارداری‌های ممنوع و خطرناك بیشتر بدانیم با دکتر شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان و استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران گفت‌وگو كرده‌ایم.
سلامت: خانم دکتر! می‌توان گفت بارداری دورانی پرخطر است؟
بارداری دورانی است که در آن مادر در معرض خطرهای جدیدی قرار می‌گیرد. بارداری‌ها از لحاظ خطر به 2 دسته تقسیم می‌شوند؛ بارداری‌های کم‌خطر و بارداری‌های پرخطر. بارداری‌های کم‌خطر به بارداری‌هایی گفته می‌شود که در آن مادر حدود 25 تا 35 سال سن دارد، سابقه بیماری خاصی ندارد، فشارخون و وزنش در محدوده طبیعی است و بارداری او یک قلوست اما وجود هرگونه مشکل قبل از بارداری طوری که سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازد، بارداری را جزو موارد پرخطر قرار می‌دهد.
سلامت: لطفا چند نمونه از این مشکل‌ها را مثال بزنید؟
بارداری زیر سن 18 سال یا بالای 45 سال جزو موارد پرخطر است زیرا در این سنین عوارض بارداری بیشتر و احتمال زایمان زودرس زیاد است.
احتمال مسمومیت بارداری و تولد نوزاد نارس هم بیشتر خواهد بود. باید توجه داشت افزایش سن باعث بروز بیماریهایی می‌شود. اگر خانمی بالای 40 سال باردار شود احتمال افزایش فشارخون و مسمومیت و دیابت بارداری در او بیشتر خواهدبود. بارداری پنجم و ششم و بارداری چند قلویی هم که در آن احتمال پارگی رحم وجود دارد، از موارد بارداری پرخطر است.
بارداری خارج رحمی که در آن جنین داخل رحم رشد نمی‌کند و در لوله‌های رحمی یا روی تخمدان‌ها جایگزین می‌شود نیز از اورژانس‌های مامایی و ممکن است باعث‌خونریزی شدید شکمی و حتی مرگ شود. جراحی‌های مکرر شکمی، چسبندگی‌های شدید و سابقه سزارین بیش از 3 بار هم بارداری را پرخطر می‌كند.
سلامت: در چه بیماریهایی به مادر مبتلا می?گویند بهتر است باردار نشود؟
برخی بیماری‌ها به خودی‌خود ممکن است بارداری و سلامت مادر را تهدید کنند. از جمله آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد: بیماری‌های مزمن و پیشرونده کبد مثل سیروز کبدی، بیماری‌های اتوایمیون و هپاتیت. در این شرایط عملکرد کبد طبیعی نیست و آنزیم‌های آن غیرطبیعی است و ممکن است بارداری جان مادر را به خطر بیندازد.
اگر فرد مبتلا به این بیماری‌ها تمایل به بارداری داشته باشد، حتما باید با نظارت پزشک گوارش باشد. بیماری‌های کلیوی پیشرونده به علت تغییراتی که کلیه‌ها در طول بارداری پیدا می‌کنند، خطرهایی برای مادر و جنین دارند و احتمال افزایش فشارخون و نارسایی کلیه بیشتر خواهدبود. این زنان هم در صورت تمایل به بارداری حتما باید تحت نظر متخصص باردار شوند.
برای خانم‌های مبتلا به بیماری‌های مادرزادی قلب مانند نارسایی قلب، تنگی عروق کرونر و سابقه سکته قلبی بارداری خطرناک است. زنان بارداری كه دچار تنگی دریچه قلب هستند، به دلیل كاهش میزان برون‌ده قلب بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به سنكوپ، تنگی نفس و مرگ ناگهانی خود و جنین قرار می‌گیرند. علاوه بر این احتمال سقط جنین، زایمان زودهنگام و رشد ناکافی کودک، آب آوردن شش‌ها و حتی مرگ هم وجود دارد. مادرانی که بیماری‌خونی و انعقادی دارند هم ممکن است در طول بارداری با مشکل‌هایی مواجه شوند.
سلامت: میگویند خانم هایی که سابقه سرطان دارند هم نباید باردار شوند. درست است؟
ممکن است پزشک به برخی از زنانی كه به انواعی از سرطان‌ها مبتلا بوده‌اند و از درمان آنها حداقل 5 سال می‌گذرد، اجازه بارداری دهد ولی خطرهای زیادی دارد. در بیماری‌های ریوی پیشرونده که هم به دلیل اینکه میزان اکسیژن‌رسانی به جنین را کاهش می‌دهند و نیز در دیابت پیشرونده قبل از بارداری هم وجود دارد به مادرانی که 2 فرزند دارند توصیه می‌شود دیگر باردار نشوند یا حتما تحت‌نظر پزشک متخصص غدد باشند که کنترل دقیق انجام شود. باید به همه مادرانی که مشکل‌های ذکر شده را دارند توصیه کرد که از بارداری‌های ناخواسته جلوگیری کنند.
سلامت: خانم دکتر! مهم‌ترین علت مرگ‌ومیر مادران باردار چیست؟
از علل مهم مرگ‌ومیر مادران در دوران بارداری مسمومیت بارداری،خونریزی، زایمان سخت، فشارخون بالا، عفونت و عوارض سقط های غیربهداشتی است. از بین این موارد، خونریزی عامل مهمی در مرگ‌ومیر زنان تلقی می‌شود.
گردآوری : گروه سلامت سیمرغ
