تەلاری ئاوێنە و تەلاری سەلامی کۆشکی گوڵستان  

تەلاری ئاوێنە
تەلاری ئاوێنە لە رۆژئاوای تەلاری سەلام و لە سەردەرگا و ئەیوانی بەردینی بەردەم داڵانی کۆشکەکە هەڵکەوتووە و یەکێکە لە تەلارە ناودارەکانی کۆشکی گۆڵستان. دەسپێکی سازاندنی تەلاری ئاوێنە هاوکات بوو لە گەڵ سازینی تەلاری سەلام کە لە ساڵی 1291ک.م ئاسانکاریی بۆ کرا و وا دەردەکەوێت لە ساڵی 1294ک.م کۆتایی پێ هاتووە. لە سەرەتای دەسپێکی گواستنەوەی شتومەک و ئامێرەکانی مۆزەخانە کۆن و نوێکە دا، ئەم تەلارە تایبەت درا بوو بە تەختی تاووس و تاجی کیانی. ناوبانگی سەرەکی تەلاری ئاوێنە سەرەڕای ئەو زەخرەفە و نیگارانەی کە بۆی کێشراوە، دەگەڕێتەوە بۆ ئەو نیگارە ناودارەی کە کۆچکردوو میرزا موحەمد خانی کەماڵ ئەلمولکی خەفاری لە ساڵی1309ی ک.م لەم تەلارە کێشاویەتی و ئێستاش لە کۆشکی گوڵستان دا هەڵگیراوە.
تەلاری سەلام
دوای یەکەم سەفەری ناسرەدین شا بۆ ئەورووپا لە ساڵی 1290ی ک.م و دیتنی مۆزەخانە و گەلەرییەکانی وڵاتانی رۆژئاوا، بڕیاری دا کە مۆزەیەک بەشێوازی مۆزەخانە ئەورووپییەکان لە ئەرگ دا درووست بکات. بۆ ئەم مەبەستەش عیمارەتی دەرەکی رووخاند و لە باتی دا لە گۆشەی باکووری خۆرئاوا و لە تەنیشت تەلاری عاج، بیناکانی کۆشکی گوڵستانی تازە، واتە داڵان و تەلاری ئاوێنەی گوڵستان و ژووری مۆزەخانە درووست کرا.
درووستکردنی ژووری مۆزەخانەکە لە ساڵی 1291ک.م دەست پێ کرا و لە ساڵی 1294 کۆتایی پێ هات. بەڵام بە هۆی زەخرەفە و نیگاریی زۆر و زەبەند و چنینی ئامێرەکان کە بە چاوەدێری راستەوخۆی شا ئەنجام دەدرا، کردنەوەی تا ساڵی1299 درێژەی خایاند.
ئەم تەلارە لە هەمان سەرەتای درووست بوون و سازاندنییەوە بە مەبەستی کردنەوەی مۆزەخانەیەک بوو. بەڵام پاش گواستنەوەی تەختی تاووس لە مۆزەخانە کۆنەکان و هەروەها لە تەلاری ئاوێنە و پاشتر بەڕێوەچوونی سڵاو و تەوقە تایبەتی و فەرمییەکان تێیدا بەرەبەرە ناوی تەلاری سەلامی وەرگرتە خۆی.
لەم تەلارە دا گرانبەهاترین ئامێر و بەرهەمە هونەرییە پێشکەشکراوەکان بەتایبەتی زێڕ و جەواهیرە سەڵتەنەتییەکان بەدی دەکرێت و لەوێدا هەڵگیراوە. لە ساڵی 1345دا بە بۆنەی بەڕێوەچوونی رێوڕەسمی تاجدانانی حەمەڕەزا شای پاڵەوی لەم تەلارە دا، مۆزەچنییەکەی بە شێوەیەکی گشتی گۆڕانی بەسەر دا هات و سیما و قەوارەی ئەمڕۆی وەرگرتە خۆی.
لە نهۆمی ژێرەوەی تەلاری سەلام دا حەوزخانەیەک هەڵکەوتووە. ئێستا ئەم حەوزخانە پان و بەرینە دابەش کراوەتە دوو بەشەوە: بەشی خۆرهەڵات، لە ژێر ناوی تەلاری تایبەت بە نواندنی هونەرە ناسکەکانی ئێران لە سەردەمی قەجەر دا، و بەشی خۆرئاواییەکەی کە لە ژێر ناوی نیگارخانە پێناسە کراوە، تایبەت دراوە بە پێشکەشکاریی و خستنەڕووی بەرهەمی نیگارکێشە ئێرانییەکان لە دەورەی قەجەر دا.
 
سەرچاوه: سایتی جام کوردی