اقتصاد
شرکتهای «بازاریابی شبکهای» با «شرکتهای هرمی» چه تفاوتی دارند؟
نوع مقاله : تجمیعی
«شرکتهای هرمی» و «شرکتهای بازاریابی شبکهای» دو واژهای هستند كه به دلیل مشخص نبودن تعریف آنها، برخیها بین آنها فرقی قائل نمیشوند و این موضوعی است كه در هفتههای اخیر مسوولان وزارت بازرگانی هرچند بر آن تاكید داشتهاند اما شاید تاكنون بهصورت شفاف كسی به تفاوت این دو اشارهای نكرده است كه این بار رییس مركز امور اصناف و بازرگانان وزارت بازرگانی با توضیحاتی درباره جزییات شرکتهای بازاریابی شبکهای، به تفاوت آن با شرکتهای هرمی میپردازد.
به گزارش ایسنا، اواسط آذرماه امسال بود كه بحثهایی مبنی بر این كه شركتهای بازاریابی ساماندهی میشوند مطرح و به این شبهه منجر شد كه شاید وزارت بازرگانی قصد دارد با این اقدام، فعالیتهای شركتهای هرمی را قانونی كند.
از واكنشهای مسوولان مختلف و حتی برخی مراجع به این موضوع كه بگذریم، خود وزارت بازرگانی نیز هرچند در این مورد توضیحاتی داد اما باز هم نمیتوان مدعی شد كه تمام شائبهها در این مورد به پایان رسید. این بحثها ادامه داشت تا اینكه اوایل دیماه امسال توسط وزارت بازرگانی اعلام شد این طرح ساماندهی شركتهای بازاریابی شبكهای با هدف جلوگیری از گسترش فعالیتهای هرمی اجرا میشود.
نیاز به توضیحات شفاف در این مورد، بهانهای است تا رییس مركز امور اصناف و بازرگانان وزارت بازرگانی در این مورد توضیحات بدهد و به صورت مشخص تفاوت شرکتهای بازاریابی شبکهای را با شرکتهای هرمی بیان كند.
«ممنوع بودن دریافت هرگونه وجهی یا معادل آن تحت عنوان حق عضویت، سپردهگذاری و یا قبول نمایندگی جهت هرگونه فعالیت اقتصادی سودآور دیگر از طرف شرکتهای بازاریابی شبکهای و ممنوع بودن صرف گسترش شبکه انسانی و جذب توزیعکنندگان کالا و پولگردانی و ارایه محصولات موهومی، خرید و فروش جایگاه در نمودار درختی و یا محصولاتی که تولید آنها در آینده محتمل باشد» دو تفاوت عمده شرکتهای بازاریابی شبکهای با شرکتهای هرمی است كه حسن رادمرد به آن اشاره میكند.
رییس مركز امور اصناف و بازرگانان وزارت بازرگانی در این مورد با اشاره به ساماندهی فعالیت شرکتهایی که کالاهای خود را در قالب بازاریابی شبکهای به دست مشتری میرسانند به عنوان یکی از فعالیتهای وزارت بازرگانی در سال جاری، در این مورد توضیح میدهد: دستورالعمل نحوه صدور مجوز و نظارت بر فعالیت بازاریابی شبکهای در 18 آذر ماه امسال توسط معاونت توسعه بازرگانی داخلی تصویب و برای اجرا به مرکز امور اصناف و بازرگانان ابلاغ شده است.
این دستورالعمل منع قانونی برای اجرایی شدن ندارد و در راستای نظارت بر چگونگی بازاریابی فروش، خرید و شفاف شدن فعالیت شرکتهایی که با این روش به جذب مشتری اقدام میکنند تصویب شده است اما در روزهای اخیر عنوان « بازاریابی شبکهای» این سوءتعبیر را برای برخی از رسانهها به همراه داشته که وزارت بازرگانی با این اقدام قصد دارد، مهر تاییدی بر فعالیت شرکتهای هرمی بزند.
دبیر هیات عالی نظارت بر سازمانهای صنفی کشور در ادامه با تاكید بر غیرقانونی بودن فعالیت شرکتهای هرمی و گلدکوئیستی، تصریح میكند: هیچ ارتباطی میان بازاریابی شبکهای و شرکتهای هرمی که به صورت غیرقانونی فعالیت میکنند، وجود ندارد و نباید یک شبکه قانونی را به مجموعهای غیرقانونی مرتبط کرد.
وی دلایل وزارت بازرگانی از ارائه چنین دستورالعملی را اینگونه بیان میکند: برخی از شرکتها در قالب بازاریابی شبکهای اقدام به فروش کالاهای تولیدی یا وارداتی خود و یا بازاریابی برای دیگران میکنند و مرکز امور اصناف و بازرگانان برای ساماندهی این شرکتها و نظارت بر فعالیتهای آنها، اقدام به تصویب این دستورالعمل کرده است.
*درخواست اخذ مجوز 12 شركت بازاریابی شبكهای
رادمرد با بیان اینکه همه شرکتهای بازاریابی که تاکنون فعالیت میکردند، باید برای دریافت مجوز براساس دستورالعمل مصوب اقدام کنند، متذكر میشود: برای تاسیس شرکتهای جدید نیز باید مجوز صادر شود که تاکنون 12 شرکت در راستای اخذ مجوز اقدام کردهاند. این درخواستهای صدور مجوز در کمیته نظارت با حضور نمایندگان وزارت بازرگانی، وزارت اطلاعات، دادستانی کل کشور و نیروی انتظامی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
وی در ادامه اظهار میكند: کالاهای قابل عرضه توسط بازاریابان شبکهای با اخذ تاییدیه کمیته نظارت میتواند از تنوع و تعدد برخوردار باشد. همچنین این شرکتها باید دارای دفاتر قانونی و صورتهای مالی شفاف باشند و همه عملیات مالی خود را شامل درآمدها، پرداخت پورسانت، خرید و فروش محصولات و غیره را از طریق حسابهای مشخص و قابل نظارت انجام دهند.
این مقام مسوول با بیان اینکه شرکتهای بازاریابی شبکهای به صورت مجازی نیز میتوانند فعالیت داشته باشند، خاطرنشان میكند: در صورت فعالیت مجازی، متن نرمافزار اطلاعرسانی درختوارههای مشتریان (شبکه) و وجوه واریزی به حساب آنها، باید قبلاً به تصویب کمیته نظارت رسیده باشد. همچنین سامانه اینترنتی باید در شرکتهای میزبان داخلی با دامنه ir راهاندازی شود و به روزرسانی آن بدون مجوز کمیته ممنوع است.
*شرکتهای بازاریابی حق جذب مشتری از خارج کشور دارند
رادمرد در ادامه اشاره میكند كه شرکتهای بازاریابی حق جذب مشتری از خارج کشور را خواهند داشت اما حسابهای مربوط به مشتریان مذکور باید به صورت جداگانه در دفاتر حسابداری نگهداری شود.
وی در این مورد هم این گونه توضیح میدهد: براساس این دستورالعمل، شرکت حق پرداخت وجه به مشتریان خارجی را از محل وجوه مشتریان ایرانی ندارد و در صورت نیاز به خروج ارزهایی به خارج از کشور که قبلاً از مشتریان خارجی دریافت شده موضوع قبلاً باید به تایید حسابرس رسیده و گزارش آن به کمیته نظارت نیز ارایه شود.
همچنین فعالیت شرکتهای بازاریابی شبکهای که محل تاسیس آن در خارج از کشور یا مناطق آزاد تجاری صنعتی و اقتصادی باشد مشروط به تاسیس و ثبت نمایندگی و یا شعبه در داخل کشور با رعایت همه مقررات این دستورالعمل و سایر قوانین و مقررات مربوط به ثبت نمایندگیهای خارجی و ارایه تضمینهای مالی معتبر بلامانع است.
طبق سخنان این مسوول وزارت بازرگانی در این دستورالعمل تصریح شده، ارائه خدمات واسطهگری به صورت شبکهای به گونهای است که خریداران کالا از شرکتهای بازاریابی میتوانند نسبت به بازاریابی و جذب خریداران جدید اقدام کرده و درصدی از قیمت فروش کالا به وسیله بازاریابان زیرمجموعه شبکه متصل به خود را از صاحب کالا به عنوان پاداش یا پورسانت خدمات بازاریابی دریافت کنند
آیا جنسیت در کارآفرینی تاثیر دارد؟
یکی از مسائلی که نتیجه مطالعات متعدد در کشورهای مختلف است پایین بودن نرخ کارآفرینی زنان در مقایسه با مردان است. ( GEM ????)بنابراین یک مسئله امکان طرح و بررسی دارد و آن این سوال است که چرا نرخ کارآفرینی بین زنان کمتر است؟ این سوال از اینرو اهمیت دارد که نزدیک به نیمی از جمعیت کشورها را زنان تشکیل میدهند و در عین حال بواسطه تحولات گوناگون سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و فنی ، زنان آمادگی بیشتری برای مشارکت در فعالیتهای اجتماعی پیدا کرده اند. بنابراین هرگونه افزایش در نرخ کارآفرینی زنان میتواند در نهایت به شتاب گیری توسعه کارآفرینی منجر گردد. اما چرا زنان کمتر از مردان به شروع فعالیتهای کارآفرینانه اقدام میکنند؟ و آیا دلایل موثر در کاهش نرخ کارآفرینی زنان در مقایسه با مردان از آنچنان اهمیتی برخوردارند که نیاز به رویکرد های متفاوتی در توسعه کارآفرینی زنان را موجه سازند؟ علم کارآفرینی اساسا به دنبال ارائه پاسخی به دو دسته سوالات کلیدی است: • چرا تنها برخی افراد قادر به تشخیص فرصتهای کسب سود میباشند؟ • چرا فقط معدودی از آنها قادر به بهره برداری از فرصتها میباشند؟ متاسفانه نظریه ای جهانشمول که مورد تایید همه محققین باشد برای سوالات مذکور تدوین نشده و لذا استفاده از چارچوبهائی پیشنهاد شده است که با استفاده از آنها بتوان مجموعه پراکنده و گاه متناقض از داده ها و اطلاعات پژوهشی را سازماندهی نموده و نظمی بین آنها ایجاد نمود. یکی از این چارچوبها الگوی چهار بعدی گارتنر (????) است (شکل یک) که در آن چهار عنصر فرد ، سازمان ، فرایند و محیط در تعامل با یکدیگر قرار دارند. با مبنا قرار دادن این الگو مقاله فعلی در پی تفکیک و طبقه بندی برخی از متغییرها است که احتمالا بر نرخ کارآفرینی زنان موثر میباشند. ? – محیط و کارآفرینی زنان تاثیر محیط در فعالیتهای کارآفرینانه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. اما کارهای انجام شده تا حدود زیادی راهگشا میباشند. 1-1 تقسیم بندی محیط: محیط کارآفرینان عموما به دو بخش محیط عمومی و محیط اختصاصی قابل تقسیم بندی است. (Bruno & Tyebjee ???? ) محیط عمومی از سه مولفه هنجاری ، ادراکی و اداری تشکیل شده است. (Busenitz et l. ????? ) منظور از مولفه هنجاری عمدتا فرهنگ ملی و نظام ارزشی – رفتاری مسلط است. در فرهنگهائی که خانه داری و مادری به عنوان تنها گزینه های بهنجار برای زنان تعریف شده باشد ، انتظار میرود که نرخ کارآفرینی زنان نیز کاهش پیدا کند. مولفه دوم ادراکی است و منظور از آن متوسط دانش عمومی از تاسیس و راهبری کسب وکار است. اگر چه سیستم تعلیم و تربیتی مستقر نقشی عمده دارد و این سیستمها سالهاست که بطور مساوی برای هر دو جنس از آموزه های مربوط به تاسیس و راهبری کسب و کار خالی بوده است اما در حوزه شناخت ناشی از تمرین و تجربه فضای ادراکی به نفع زنان نبوده است. زنان بطور سنتی ازتمرین و تجربه در حوزه تاسیس و راهبری سازمانها جدا نگهداشته شده اند و این جدائی باعث شده است تا متوسط دانش جامعه زنان در خصوص تاسیس و راهبری سازمانها کمتر از جامعه مردان باشد. مولفه سوم از محیط عمومی زنان بعد اداری – قانونی آن است. در این مولفه منظور ساختار اداری و نظام قوانین ناظر بر تاسیس و راهبری کسب و کار است. اگر چه به ظاهر این سیستم بدون هر گونه تبعیض جنسیتی طراحی شده و مرد و زن را به یکسان مینگرد ، اما اگر قبول داشته باشیم که مولفه های هنجاری و ادراکی بر حسب جنسیت متفاوت میباشند ، در اینصورت عدم تبعیض سیستم اداری – حقوقی خود نوعی تبعیض است. بنابراین مولفه اداری – حقوقی نیز موانعی را برای افراد بسته به جنسیت آنها ایجاد میکند. در یک جمع بندی محیط عمومی ( فرهنگ – سیستم آموزشی – نظام اداری و حقوقی ) امکان شروع مساوی فعالیتهای کارآفرینانه را از زنان در مقایسه با مردان گرفته است. علاوه بر محیط عمومی ، در محیط اختصاصی نیز میتوان با محدودیتهای اساسی بر سر راه کارآفرینی زنان مواجه بود. منظور از محیط اختصاصی مجموعه مناسبات کارآفرین با افراد و نهاد های پیرامونی است. به عبارت دیگر شبکه اجتماعی پیرامون کارآفرین محیط نزدیک وی را ساخته و از این طریق بر اثرات محیط عمومی نقش میانجی و تعدیل کننده را دارد. استفاده از تحلیل شبکه ها در تبیین کارآفرینی از قدمت چندانی برخوردار نبوده و لذا کمتر شناخته شده است. در این رویکرد مجموعه مناسبات فرد با سایر اقراد نظیر خانواده ، دوستان ، آشنایان و همکاران از دو جهت حایز اهمیت است. محققین نشان داده اند که ویژگیهای ساختاری این شبکه اجتماعی پیرامون کارآفرین و نیز موقعیت فرد در آن در تشخیص فرصتهای کارآفرینی و مهمتر از آن در تجهیز منابع برای بهره برداری از فرصت ها موثر است. ( Hill et. al. ???? ) نقش شبکه ها در فرایند کارآفرینی عبارتست از: • تامین سریع ، با کیفیت و دقیق اطلاعات مربوط به فرصتها • مشاوره در ارزیابی و انتخاب ایده های بهره برداری حمایت از کارآفرین در تامین و تجهیز منابع در واقع ساخت و کارکرد شبکه های اجتماعی و تفاوتهای مشاهده شده در آنها بر حسب افراد مختلف ، باعث ایجاد تفاوت در ساختار فرصت و ساختار منابع برای آن فرد خواهد بود. سه مکانیسم اصلی بسط و بهبود ساختار فرصت و ساختار منابع عبارتند از: • ایجاد روابط جدید • چرخه ای کردن روابط موجود • هماهنگ کردن روابط موجود و جدید • اکثریت قابل توجهی از زنان بطور سنتی در خانه بسر برده و این باعث میگردد تا شبکه اجتماعی آنها اولا کوچک بوده و ثانیا حلقه ای بسته را شامل گردد. در مقابل از آنجا که مردان میتوانند ساعات بیشتری از وقت خود را در بیرون از خانه بگذرانند ، شبکه اجتماعی آنان گسترده تر و متنوعتر است. با توجه به ملاحظات مذکور محدودیتهای ساختاری و کارکردی شبکه اجتماعی زنان در مقایسه با مردان محدودیتهای مضاعفی را در مشارکت مساوی در فعالیتهای کارآفرینانه ایجاد میکند. 2 – تفاوتها و محدودیتهای فردی دومین موضوعی که قابل بررسی در تبیین موانع کارآفرینی زنان را دارد ، تفاوتهای فردی بین کارآفرینان زن و مرد است. اگرچه مطالعات صورت گرفته تفاوتی را در خصوصیات و ویژگیهای شخصیتی زنان و مردان کارآفرین نشان نداده است ، اما بایستی بر این نکته اشاره نمود که بین شخصیت و کارآفرینی متغییر های فردی متعددی قرار دارند که دانش ما در خصوص آنها بتدریج در حال شکل گیری و تکمیل است. مطالعات صورت گرفته در سالهای اخیر نشان داده است که مهمتر از ویژگیهای شخصیتی نظیر میل به کامیابی و ریسک پذیری و نظائر آن ، ساختار فکری و کارکردهای ذهنی افراد نقشی به مراتب با اهمیت تر ایفا میکنند. ذهن افراد اصولا واجد هر دو الگوی فرصت و تهدید با همدیگر است. به عبارت دیگر همه افراد واجد دو الگوی فکری (mental schema) فرصت و تهدید میباشند که کارآفرینی افراد در وهله اول ناشی از فعال شدن سریع تر الگوی فرصت در مقایسه با الگوی تهدید است. (Highhouse, Mohammed, Hoffman, ???? ) اصولا فرصت موقعیتی است که اولا بتوان بر آن کنترل اعمال نمود و ثانیا پی آمدهای موقعیت نیز مثبت ارزیابی گردند. در مقابل تهدید موقعیت ، حالت و رخدادی است که اولا نتوانیم بر آن کنترلی را اعمال کنیم و ثانیا پیامدهای آن منفی ارزیابی گردند. همانگونه که در بحث محیطی بیان شد ، محیط عمومی از طریق محیط اختصاصی بر رفتار افراد به لحاظ مطابقت با هنجارها ، مطابقت با سطح دانش عمومی و سازگاری با نظام اداری – حقوقی تاثیر میگذارد . این تاثیر بدوا در سیستم فکری و ادراکی افراد بروز یافته و در رفتار آنها تاثیر گذار خواهد بود. بنابراین انتظار میرود بواسطه مسائل فوق در زنان و در غالب حالات الگوی تهدید نسبت به الگوی فرصت سریعتر فعال گردد. به این تفاوتها بایستی تفاوتهای ژنتیکی نظیر میزان فعالیتهای نیمکره های مغز را هم افزود تا بتوان گفت که در سطح ادراکی هم تفاوتهای جدی بین جنسیت های متفاوت در شروع و دوام فعالیتهای کارآفرینانه وجود دارد. این تفاوتها را میتوان در رفتارهای کارآفرینان زن و در مقایسه با کارآفرینان مرد مورد پیگیری قرار داد. اصولا کارآفرینان را میتوان در چهار دسته به شرح زیر تقسیم بندی نمود ( Alsos & Kaikkeno ???? ) : • کارآفرینان فرصت رو • کارآفرینان فرصت بین • کارآفرینان فرصت جو • کارآفرینان فرصت ساز دو دسته اول اصولا بطور انفعالی و در مواجهه با پالسهای غیرمترقبه ذهنی ( گروه اول ) و عینی ( گروه دوم) اقدام به کارآفرینی میکنند. هر دو دسته دوم اصولا در مقابل فرصتها اقدام به جستجوی آگاهانه ای میکنند .کارآفرینان فرصت جو ، فرصت را در محیط عینی کشف کرده و کارآفرینان فرصت ساز آن را در محیط ذهنی ایجاد و در محیط به آن عینیت میدهند.(در یک ارزیابی کلی و در فقدان داده های تجربی و میدانی در ایران میتوان گفت که: اولا شدت کارآفرینی افراد ( برحسب خود اشتغالی ، تاسیس کسب و کار کوچک ،ایجاد شرکتهای بزرگ) نتیجه و برایند قرار گرفتن آنها در هر کدام از گروههای چهارگانه فوق است .
سید جلال موسوی بازرگانی
منبع:
karafariny.com
آشنایی با؛
نحوه و شرایط جذب نیروی كار متخصص در كانادا
اشاره:
کانادا را کشور مهاجران می نامند. 55 درصد از جمعیت تقریبا 34 میلیون نفری آن دارای اصلیت انگلیسی یا ایرلندی و حدود 25 درصد نیز فرانسوی هستند و 20 درصد جمعیت را مهاجران جدید تشکیل می دهد.
بجز انگیس و فرانسه ، آمارهای اولیه تنها از مهاجرت افرادی از کشورهای آمریکا ، ایتالیا ، آلمان ، پرتغال ، یونان و ... حکایت می کنند اما در نیمه اول قرن بیستم موج مهاجرت از کشورهای دیگر از جمله آسیا باعث شد به مرور آمار موجود به سمت آسیایی ها تغییر یابد. به طوریکه هم اکنون دو سوم مهاجران را آسیایی ها و به ویژه چینی ها تشکیل می دهند.
شهرهای بزرگ کانادا بیشترین جمعیت چینی های خارج از چین را در خود جای دادند. در حال حاضر بیش از 45 درصد جمعیت تورنتو (بزرگترین شهر کانادا) و 40 درصد جمعیت ونکوور را مهاجرین تشکیل می دهند.
امروزه میانگین مهاجرت سالانه به کانادا در حدود 200 الی 260 هزار نفر است این رقم شامل مهاجران متخصص ، سرمایه گذار و اعضای خانواده آنها و همچنین پناهندگان می شود .
از بین 10 کشور اصلی ارسال کننده مهاجر به کانادا ، ایران با سهم 7 الی 8 هزار نفر در سال ، رتبه ششم تا نهم را داراست. کشورهای چین، هند ، فیلیپین، پاکستان، کره، امریکا، انگلیس و فرانسه جزو 10 کشور اول هستند.همچنین در بین کشورهای خاورمیانه و آفریقا ، پس از ایران کشورهای امارات، الجزایر، لبنان، مراکش ، اسرائیل و عربستان بیشترین مهاجر را دارند.
در ذیل نحوه و شرایط جذب نیروی كار متخصص در كانادا را باهم میخوانیم:
*****************************************
یشترین حجم مهاجران را در كانادا کارگران ماهر یا Skilled Worker تشکیل می دهند. پذیرش افراد متقاضی برمبنای امتیاز بندی ویژه انجام می شود . از 27 فوریه سال 2008، تغییرات وسیعی در سیستم پذیرش کارگر ماهر ایجاد شده است.
چه کسانی می توانند برای این گروه درخواست دهند؟
1- اگر شما در یکی از رشته های زیر تحصیل کرده و یا تخصص کسب کرده باشید:
مدیر امور مالی ، مدیر رایانه و سیستم های اطلاع رسانی، مدیر امور بهداشت و درمان، مدیر امور تغذیه و رستوران، مدیر خدمات اسکان و هتل، مدیر امور ساخت و ساز، حسابدار و کارشناس مالی، زمین شناس و کارشناس امور زمین، مهندس معدن، مهندس زمین شناسی، مهندس نفت، پزشک متخصص، پزشک عمومی و خانواده، کارشناس گفتاردرمانی و شنوایی سنجی، کارشناس کاردرمانی، فیزیوتراپ، سرپرستار و سوپروایزر، پرستار دارای RN، کارشناس رادیولوژی، پرستار Licensed Practical، استاد دانشگاه، مدرس کالج، سرآشپز، آشپز، یمانکار و سرکارگر لوله کشی، پیمانکار و سرکارگر نجاری، پیمانکار و سرکارگر کارهای سنگین، برقکار( بجز سیستم های صنعتی و سنگین)، برقکار صنعتی، لولهکش، تکنسین لوله های بخار و آب رو، اپراتور جوشکاری و ماشین های مربوطه، اپراتور ماشین های سنگین، اپراتور کرین، امور ماشین های حفر استخراج معدن، سوپروایزر معدن، سوپروایزر امور استخراج نفت، گاز و خدمات مربوطه، سوپروایزر سیستم پروسس نفت خام، گاز و امور شیمیایی.
2- به عنوان دانشجو و یا کارگر موقت ، دست کم به مدت یک سال در کانادا اقامت داشته باشید.
3- یک پیشنهاد شغلی از یک کارفرمای کانادایی داشته باشید که به تأیید سازمان توسعه و منابع انسانی کانادا رسیده باشد.
اگر جزو سه گروه فوق باشید، باید شرایط زیر را نیز داشته باشید:
1- دست کم یک سال سابقه کار با دریافت حقوق بصورت تمام وقت یا معادل یک سال بصورت پاره وقت؛
2- تجربه کاری شما می بایست از نوع سطح O یا مدیریتی و یا سطح A یعنی تخصصی و یا سطح B یعنی فنی و حرفه ای، مطابق شرایط مندرج در لیست رده بندی ملی مشاغل کانادا باشد؛
3- شما باید این سابقه را در طی 10 سال گذشته کسب کرده باشید.
بررسی درخواست شما بر مبنای سیستم امتیاز بندی
اگر واجد شرایط فوق باشید، درخواست شما بر مبنای سیستم امتیازبندی زیر، مورد بررسی قرار می گیرد:
شما باید حداقل 67 امتیاز از حداكثر 100 امتیاز مربوط به شش بخش زیر را کسب کنید.
1- مقطع تحصیلی؛
2- آشنایی به زبان انگلیسی و زبان فرانسه؛
3- تجربه كاری؛
4- سن؛
5- نامه پیشنهاد به كار؛
6- تناسب و سازگاری با جامعه كانادایی.
لیست امتیاز ها:
1ـ مقطع تحصیلی :حداقل صفر تا حداكثر 25 امتیاز :
25 امتیاز برای مقاطع تحصیلی فوق لیسانس و دكترا ( حداقل 17 سال تحصیل) ؛
22 امتیاز برای داشتن حداقل دو یا چند مدرک دانشگاهی در حد لیسانس و حداقل 15 سال تحصیل یا معادل آن ؛
22 امتیاز برای مقطع لیسانس یا 3 سال كارآموزی فنی و حرفه ای ( حداقل 15 سال تحصیل) ؛
20 امتیاز برای فوق دیپلم و حداقل 14 سال تحصیل تمام وقت یا معادل آن ؛
15 امتیاز برای هر نوع تحصیل بعد از دیپلم به مدت یک سال و حداقل 13 سال تحصیل تمام وقت یا معادل آن ؛
12 امتیاز برای هر نوع تحصیل بعد از دیپلم به مدت یك سال و حداقل 12 سال تحصیل تمام وقت یا معادل آن ؛
5 امتیاز برای پایان تحصیلات دبیرستانی .
2ـ زبان Language : حداقل 0 تا حداكثر 24:
برای اثبات توانایی در زبان های انگلیسی یا فرانسه ، متقاضی دو راه پیش روی دارد:
شرکت در یک امتحان نظیر آیلتس (جنرال) یا امتحان ویژه زبان کانادا برای انگلیسی و آزمون "TEF" (برای زبان فرانسه)
یا تهیه یک مدرک کتبی قابل استناد درباره میزان تسلط به زبان
اما به متقاضیان توصیه می شود ، حتما در یک امتحان زبان به همین منظور شرکت کنند.
میزان تسلط به بخش های نوشتن، خواندن ، گوش کردن و مکالمه از نظر وزارت مهاجرت کانادا:
Proficiency Level Ability
Speaking Listening Reading Writing
HIGH: You can communicate effectively in most social and work situations. Speaking: High
Listening: High
Reading: High
Writing: High
MODERATE: You can communicate comfortably in familiar social and work situations. Speaking: Moderate
Listening: Moderate
Reading: Moderate
Writing: Moderate
BASIC: You can communicate in predictable contexts and on familiar topics, but with some difficulty. Speaking: Basic
Listening: Basic
Reading: Basic
Writing: Basic
NO: You do not meet the above criteria for basic proficiency. Does not meet Basic Level. Does not meet Basic Level. Does not meet Basic Level. Does not meet Basic Level.
شیوه محاسبه امتیاز:
First Official Language Speaking Listening Reading Writing
High proficiency 4 4 4 4
Moderate proficiency 2 2 2 2
Basic proficiency 1 1 1 1
Please Note: You can score a maximum of only two points in total for basic-level proficiency.
No proficiency 0 0 0 0
Second Official Language Speaking Listening Reading Writing
High proficiency 2 2 2 2
Moderate proficiency 2 2 2 2
Basic proficiency 1 1 1 1
Please Note: You can score a maximum of only two points in total for basic-level proficiency.
No proficiency 0 0 0 0
3ـ تجربه كاری Experience : حداقل 15 حداكثر 21 امتیاز:
15 امتیاز برای یک سال تجربه کاری ، 17 امتیاز برای دو سال ، 19 امتیاز برای سه سال و 21 امتیاز برای چهار سال
4ـ سن Age :حداقل صفر تا حداكثر 10 امتیاز:
بین 21 تا 49 سال 10 امتیاز؛
کسر 2 امتیاز برای هر سال كمتر از 21 و یا بیشتر از 49 .
5ـ نامه پیشنهاد کاری Arranged Employment : حداقل 0 حداكثر 10 امتیاز :
دریافت پیشنهاد کار معتبر Job Offer حداقل به مدت یک سال در کانادا با تایید اداره Human Resources and Social Development Canada(HRSDC) .
6ـ قابلیت تطبیق و سازگاری Adaptability : حداقل صفر، حداكثر 10 امتیاز:
3 تا 5 امتیاز برای تحصیلات همسر؛
5 امتیاز برای یک سال تجربه کار در کانادا؛
5 امتیاز برای حداقل دو سال تحصیل عالی در کانادا؛
5 امتیاز برای داشتن پیشنهاد کار بدون نیاز به تایید اداره HRSDC ؛
5 امتیاز برای اقامت یکی از اقوام نزدیک متقاضی در کانادا .
( معمولا بابت دیپلم همسر 5 امتیاز تعلق می گیرد).
برای اطلاع از جزییات امتیاز بندی فوق می توانید به وب سایت سازمان مهاجرت و شهروندی کانادا مراجعه نمایید.
همچنین می توانید با مراجعه به همان سایت و پر کردن فرم های مربوطه ، به صورت آنلاین مجموع امتیازات خود را بدست آورید
اثبات توانایی مالی:
شرط سوم پذیرش درخواست شما، اتبات توانایی مالی زندگی در کانادا ، دست کم در 6 ماه اول ورود به آن کشور است.
مبلغ مورد نیاز که می بایست در حساب بانکی شما موجود بوده و مدرک مربوطه را در موعد مقرر ارائه نمایید طبق جدول زیر است:
تعداد اعضای فامیل مبلغ به دلار کانانادا
1 $10,833
2 $13,486
3 $16,580
4 $20,130
5 $22,831
6 $25,749
7 یا بیشتر $28,668
چگونگی ارسال درخواست:
پس از اطمینان از کسب شرایط لازم برای پیوستن به این گروه، مراحل زیر را برای درخواست مهاجرت به انجام می رسانید:
1- تهیه بسته درخواست و پر کردن فرم ها؛
2- محاسبه هزینه های مربوطه؛
3- چک کردن محتویات؛
4- ارسال.
1- تهیه بسته درخواست و پر کردن فرم ها:
این قسمت دارای سه مرحله است:
1)دانلود راهنمای عمومی شرایط مهاجرت و نحوه تکمیل فرم های مورد نیاز
2) تکمیل فرم های زیر:( پس از تکمیل فرم ها ، باید آنها را بلافاصله باید پرینت بگیرید، چون اطلاعات شما ذخیره نمیشوند)
فرم درخواست اقامت دائم در کانادا
فرم مشخصات فردی
فرم گروه مهاجرت اقتصادی
فرم اطلاعات فامیلی
چک لیست
فرم ویژه ( درصورتیکه فرد دیگری به نمایندگی از شما درخواست دهد)
3) نیازهای اعلام شده از سوی مراکز صدور ویزا ( شامل مدارکی که بعدا از شما خواسته می شود).
2- محاسبه هزینه های مربوطه:
-همه متقاضیان باید مبالغی را برای خود و اعضای خانواده همراه به عنوان هزینه بررسی پرونده یا (Processing Fee) بپردازند.
این مبلغ برای متقاضی و هر یک از همراهان بالای 22 سال ، 550 دلار و برای همراهان زیر 22 سال، 150 دلار است. (البته اگر همراه زیر 22 سال ازدواج کرده باشد ، برای او 550 دلار محسوب می شود).
-همچنین مبلغ دیگری با عنوان Right of Permanent Residence Fee وجود دارد، که می بایست قبل از صدور ویزای اقامت دائم پرداخت شود. این پول در صورت انصراف متقاضی از مهاجرت به وی بازگردانده می شود.
مبلغ فوق برای متقاضی و همسرش، هر یک 490 دلار است. ( فرزندان از پرداخت این مبلغ ، معاف هستند).
پرداخت مبالغ مذکور ، بهوسیله چک معتبر، چک بانکی یا حواله به دلار کانادا و با عنوان " Receiver General for Canada" انجام می شود.
اگر در داخل کانادا اقامت دارید، شما می توانید از طریق کارت های اعتباری ویزا، مستر کارت و آمریکن اکسپرس نیز پرداخت کنید.
برای پرداخت عادی می بایست اصل فرم IMM 5401 را سفارش داده و پس از دریافت، آن را تکمیل و مبلغ مورد نظر را از طریق بانک یا مراکز دیگری نظیر آن ارسال نمایید. متأسفانه فرم مذکور فقط به یک نشانی داخل کانادا ارسال میشود.
اما برای کسانی که خارج از کانادا هستند ، شیوه پرداخت توسط سفارت کانادا مشخص می شود و پرداخت داخل کانادا برای آنان مورد قبول نیست.
اگر شما متقاضی مهاجرت متخصصین فدرال هستید ، باید مبلغ مورد نظر را به اداره Centralized Intake در شهر سیدنی استان نوا اسکوشیا پرداخت کنید.
ضمنا متقاضی اصلی و هر یک از همراهان می بایست پس از پرداخت، فرم IMM 5620 را تکمیل و ضمیمه مدارک ارسالی کنند.
3- چک کردن محتویات
پس از واریز وجه بار دیگر کلیه فرم های مورد نیاز را چک کرده و نوشته های خود را مرور کنید تا بدلیل نقص مدرک دچار مشکل نشوید.
4- ارسال
کلیه مدراک درخواست های مهاجرت به آدرس زیر در داخل کانادا ارسال می شود:
Intake Office for Federal Skilled Worker Applications
Sydney
Nova Scotia
Canada
علاقمندان میتوانند برای دریافت اطلاعات بیشتر و دسترسی به فرمهای مربوطه به سایت www.iranto.ca مراجعه كنند.
منبع: اولین پایگاه آنلاین خبری و اطلاع رسانی ایرانیان مقیم کانادا
گرفته شده از سایت بازار کار منبع:bazarekar
سه شنبه 17/1/1389 - 10:54
دانستنی های علمی
> ژاندارمری دولتی ایران
نوع مقاله : تجمیعی
این مقاله با بررسی ظهور و افول ژاندارمری در ایران، چگونگی سوء استفاده استعمارگران را از نیازهای واقعی و درونی كشور آشكار ساختهاست.
شیوههای مورد استفاده حكومتها در ایجاد و استفاده از نیروهای دفاعی و نظامی خود در تامین امنیت، به مثابه مهمترین نیاز هر كشوری، نشاندهنده ساختار قدرت سیاسی از یكسو و نحوه تعاملات آن با محیط پیرامونی است. بررسی شكلگیری و انحطاط و انحلال ژاندارمری در ایران به خوبی ویژگی «وابستگی» حكومتهای قاجار و پهلوی را آشكار میسازد. نكته قابل توجه و تامل در پیدایی وابستگیها، نیازهای حقیقی درونی بوده كه با سوءاستفاده، در جهت نیازهای كاذب و استعماری بیگانگان قرار گرفته است، كمااینكه ضرورت برقراری نظم و امنیت در كشور در قالب ایجاد نیروهای انتظامی و نظامی در جهت منافع بیگانگان و در سطحی كلان، با اجرای كودتا به منظور تامین امنیت در همان سطح برای استعمارگران بر پایهگذاری سلسله پهلوی ختم گردید.این مقاله با بررسی ظهور و افول ژاندارمری در ایران، چگونگی سوء استفاده استعمارگران را از نیازهای واقعی و درونی كشور آشكار ساختهاست.
در سالهای اولیه دوران مشروطه نیاز به یك نیروی متمركز و كارآمد نظامی كه بتواند مشروعیت دولت مركزی را در كل كشور برقرار كند، عمیقاً احساس میشد. گرچه بحثهای اولیه به نتایج واقعی نرسید، تحولات دوره مشروطیت باعث شد مشكلات ناشی از نبود یك «نیروی مسلح قابل اعتماد» بیش از پیش نمایان شود. بریگاد قزاق با به توپ بستن و انحلال مجلس در سال 1287.ش، مخالفت شدید خود را با نظام مشروطیت اعلام كرده بود. حكومتی كه در سال 1288.ش، (با پادشاهی احمدشاه قاجار) بر سر كار آمد، خود را فاقد ارتشی یكپارچه و نیرومند یافت و افزون بر آن، حوادث سهسال قبل از آن، به اعمال قدرت دولت مركزی در سراسر كشور خدشه وارد ساخت و تسلط دولت مركزی را بر ایالات تضعیف كرد.
از سوی دیگر این حوادث به برخوردهای قبیلهای منجر شد و در كار تجارت نیز خلل وارد ساخت و خزانه كشور را كه در امر پرداخت دیون عاجز مانده بود، در آستانه ورشكستگی قرار داد. همزمان با بالا رفتن میزان ناامنی در ایالات، دولت انگلستان نه تنها تقاضا داشت، بلكه اصرار میورزید كه دولت ایران برای حفظ ارتباطات تجاری بهخصوص در ناحیه جنوب كشور، به تشكیل نوعی نیروی نظامی مبادرت كند. این اقدام انگلیس با پشتیبانی روسیه نیز مواجه شد، زیرا آنها نیز در فكر همین نیرو در مناطق تحت سلطه خود بودند. انگلیس حتی تهدید میكرد كه در صورت انجامندادن چنین امر مهمی، خود راساً به اقدام و ایجاد این نیرو دست خواهد زد. بههمینمنظور، دولت در وهله اول سعی كرد كه روح تازهای به كالبد بقایای متزلزل و درهمریخته پیادهنظام و امنیه بدهد، كه هنوز در تهران خودنمایی میكردند، ولی اتخاذ این استراتژی نتیجهای دربرنداشت. با تشكیل كابینه مستوفیالممالك برنامه جدیدی طرحریزی شد كه آن تشكیل یك نیروی نظامی ــ امنیتی داخلی تحت نظارت افسران خارجی بود كه در ابتدا ژاندارمری خزانه تاسیس، و سپس «ژاندارمری دولتی» تشكیل گردید. در این بحث سعی شده است تشكیل این نیرو از ابتدا تا پایان آن بهطور خلاصه توضیح داده شود و مجموع اقدامات و سیر حوادث آن تشریح گردد. باید گفت عمر ژاندارمری نوین ایران بیش از یازده سال طول نكشید و در نهایت نهادی كه در سال 1289.ش به كوشش یالمارسون و همراهانش پاگرفته بود مدتی كوتاه پس از كودتای رضاخان در سال 1300.ش منحل شد. این یازده سال عمر ژاندارمری دولتی را میتوان به سه دوره تقسیم كرد: دوره نخست: مدتزمان این دوره را میتوان از زمان تاسیس ژاندارمری در سال 1912.م تا اوایل جنگ جهانی اول در سال 1914.م دانست كه در این دوره تعداد نفرات افسران سوئدی و تلاشهای آنان چشمگیر بود. دوره دوم: آغاز و پایان این دوره را میتوان با آغاز و پایان جنگ جهانی اول یكی دانست؛ یعنی از سال 1914.م تا 1918.م، كه در این دوره تغییرات چشمگیری در این نیرو به وقوع پیوست و طی آن، بیشتر افسران سوئدی ژاندارمری، همچون مردم ایران، خواهان پیروزی آلمانیها در جنگ بودند. دوره سوم: از پایان جنگ جهانی تا انحلال ژاندارمری. در اواخر سال 1300.ش رضاخان تصمیم گرفت نیروی قزاق و ژاندارمری را منحل، و با استفاده از نفرات و امكانات این دو نیرو، ارتش نوین ایران را تاسیس كند.
تشكیل ژاندارمری خزانه
تاسیس ژاندارمری دولتی بهوسیله مجلس دوم (1288ــ1290.ش) نشاندهنده تلاش مهمی بود كه در دوران مشروطیت به دست دولت ایران برای ایجاد نوعی سازمان قدرتمند جدید و درعینحال ملی، كه به صورت تمام و كمال در مقابل مقامات ایرانی پاسخگو باشد، انجام شد. این اقدام درواقع به مثابه پایدارترین طرح از سلسله طرحهایی بود كه برای نوسازی نیروهای مسلح به ریاست افسران خارجی اجرا میشد.[1]
چون مورگان شوستر، ماژور استوكس را برای ریاست ژاندارمری خزانه در نظر گرفت، از همان لحظه اول با مخالفت روسها روبرو شد و تلاشهای او و دولت انگلیس به منظور جلب رضایت و موافقت آنها به جایی نرسید. در نتیجه دولت ایران در حالت بلاتكلیفی قرار گرفت. دولت انگلیس، كه میترسید سكوت ایران به انصرافِ خاطر از تشكیل ژاندارمری منتج شود، نغمه همیشگی خود را آغاز كرد و آن زمزمه ناامنی راههای جنوب بود.[2]
دولت در نوزدهم مرداد 1289 طی لایحهای كه به مجلس تقدیم كرد پیشنهاد نمود ضمن استخدام چند نفر از اتباع خارجی برای «وزارت مالیه»، «وزارت داخله» و «وزارت عدلیه»، سه نفر افسر ایتالیایی نیز برای ژاندارمری استخدام شوند، ولی موضوع استخدام افسران خارجی و تشكیل ژاندارمری، به علت خالیبودن خزانه دولت به كندی پیش میرفت و چون مجلس شورای ملی هم با شرایطی كه دولت روس و انگلیس در مقابل واگذاری وام مورد تقاضای دولت ایران پیشنهاد كرده بودند موافق نبود، مساله قرضه هم محقق نشد.[3]
ژاندارمری دولتی در چارچوب طرحی كلی برای اجرای اصلاحات تاسیس گردید. در آذر 1289.ش، مجلس برنامهای تصویب كرد كه به موجب آن، به دولت اجازه داده شد تا به استخدام مربیان ایتالیایی برای ژاندارمری، كارشناسان مالی امریكا و نیز دستیارانی از فرانسه برای وزارتخانههای داخله (كشور) و عدلیه (دادگستری) مبادرت كند. این مشاوران خارجی میبایست دولت ایران را در اجرای یك طرح جامع متضمن اصلاحات و تجدید ساختار یاری میكردند. دولت ایتالیا كه در شمار قدرتهای بزرگ بود، با آگاهی از مخالفت دولتهای بریتانیا و روسیه، با اعزام مربیان ایتالیایی به ایران موافقت نكرد و تقاضاهای مكرر دولت ایران را در اینباره بیجواب گذاشت. ازاینرو، دولت ایران تصمیم گرفت برای اجرای این طرح به یك قدرت كوچكتر روی آورد و در دیماه 1289.ش/ ژانویه 1911.م، باب مذاكرات را با سوئد بگشاید. در بیستوهفتم اردیبهشت 1290.ش/ هیجدهم مه 1911.م، مجلس قرارداد مربوط به استخدام سوئدیها را تصویب كرد و در ماه ژوئن نیز دولت سوئد سه نفر از افسران خود را به سرپرستی كاپیتان یالمارسون روانه ایران كرد تا ژاندارمها را تعلیم دهد و سرپرستی آنان را بر عهده گیرد. این كار با نظارت وزارت داخله (كشور) ایران انجام شد و هدف از تشكیل آن نیرو، برقراری امنیت در طول جادههای ایران بود. این افسران در ماه اوت به تهران رسیدند و در ماه سپتامبر نیز مجلس به استخدام هفت نفر دیگر از افسران سوئدی رای داد كه آنها نیز تا پایان سال میلادی به كشور وارد شدند.[4] در این ضمن، مورگان شوستر، امریكایی تازهواردی كه پست خزانهداری كل ایران را برعهده گرفته و مجلس او را در چارچوب برنامه فوق برای ایجاد اصلاحات و تجدید ساختار امور مالی ایران استخدام كرده بود، تصمیم گرفت برنامههای خود را برای سازمان دادن یك نیروی ویژه ژاندارمری اجرا كند. مقرر بود كه این نیروی جدید تحت امر مستقیم شوستر باشد و در امر وصول عایدات، به مأموران ذیربط خزانهداری در سراسر كشور یاری دهد. هدف اصلی شوستر این بود كه «امنیه» و سایر عوامل مسلح دستاندركار محافظت جادهها را درهم ادغام سازد و از نیرویی جدید در كار وصول مالیات استفاده نماید، ولی مشكلات متعددی كه مقامات گوناگون ایرانی بر سر راه وی ایجاد كردند باعث شد شوستر از اجرای این برنامه چشم پوشد و در عوض به طرح نیروی جدیدی موسوم به «ژاندارمری خزانه»، جامه عمل بپوشاند. گرچه شوستر قویاً اعلام كرده بود كه وجود دو نیروی ژاندارمری ضرورتی ندارد و از لحاظ اقتصادی نیز به صرفه نیست، مجلس در تاریخ تیرماه 1290.ش/ ششم ژوئیه 1911.م، پیشنهاد وی مبنی بر تشكیل «ژاندارمری خزانه» و نیز طرح تشكیلات ژاندارمری (دولتی) مركب از افسران سوئدی را همزمان تصویب كرد. ژاندارمری خزانه بهرغم هدف اولیه آن، كه جمعآوری عواید گمركی و مالی بود، رفتهرفته قدرت گرفت، به گونهای كه از افراد آن برای پاسداری جادهها نیز استفاده میشد.[5] ژاندارمری خزانه، به استثنای چند افسر اروپایی و امریكایی، بهطوركلی از افراد ایرانی تشكیل میشد. در بین خارجیان فعال در این تشكیلات میتوان از ماژور (سرگرد) استوكس وابسته سابق نظامی انگلیس نام برد كه طرفداریاش از مشروطهخواهی محرز است. در این میان، گامهای مهمی برای تشكیل نیرویی كاملاً ایرانی، چه از طریق استخدام مستقیم و چه از راه انتقال افسران از سایر تشكیلات، برداشته شد. شوستر خود شخصاً بر گزینش افسران نظارت میكرد.
در اجرای دستورات مورگان شوستر، ژاندارمری خزانه درگیر یك سلسله حوادث جدّی و جنگها شد كه از حیث سیاست داخلی و خارجی حائز اهمیت بود.[6]
شوستر در یادداشتهای خود مینویسد: «... پس خیلی لازم بود كه دولت برای وصول مالیات در شهرهای خارج از پایتخت، در چهار نقطه مهم مانند: تبریز، قزوین، اصفهان و شیراز دستههای منظمی به طرز جدید تشكیل دهد. من مناسب دانستم یك دسته موسوم به ”ژاندارمری خزانه“ تاسیس نمایم كه زیر فرمان خزانهدار و جزء لاینفك اداره خزانهداری باشد.»[7]
به موجب قانون سیزدهم ژوئن 1911.م، ماژور استوكس معروف (وابسته نظامی انگلیس، كه چهارده سال در ایران سابقه خدمت داشت و فارسی را خوب میدانست) برای فرماندهی ژاندارمری خزانه در نظر گرفته شد. اما این امر با مخالفت روسها مواجه گشت و منتفی گردید.[8] زیرا هم امنیت كشور مطلوب نبود و هم مأموران غیرنظامی نمیتوانستند محل خدمت استوكس را در جنوب ایران تعیین كنند. دولت انگلیس با نظر روسیه موافقت كرد. پذیرفتن این یادداشت از طرف انگلیسیها، برای ایران به منزله قبول قرارداد 1907.م بود. ناچار دولت ایران تمام حقوقِ مدت كنترات و هزینه سفر آقای استوكس را داد و او به محل خدمت خود در سپاه هندوستان بازگشت، ولی چیزی نگذشت كه باز استوكس به ایران و قسمت غربی آن برگشت. هنگ ژاندارمری زیر نظر شخص شوستر و چند افسر امریكایی به اسامی كلنل مریل، اسكار پرنس، جان. اف. گرین، لوری و فیتچر اداره میشد.[9]
به هر صورت سازمان ژاندارمری تشكیل شد و اگرچه افراد نالایقی در این سازمان بودند، به دلیل وجود شوستر این امر چندان نمود نداشت. مركز ژاندارمری خزانهداری، در باغ شاه، و از نظر تركیب سازمانی شامل یك گردان سوار و پیاده بود كه این یك گردان، شامل پنج گروهان و هر گروهان از چهار دسته تشكیل شده بود.[10] مورگان شوستر در نظر داشت كه این سازمان را گسترش دهد و واحدهایی به شهرهای بزرگ كشور اعزام كند. برای تربیت ژاندارم خزانهداری، یك آموزشگاه در باغ شاه تشكیل شد. مدت آموزش این آموزشگاه شش ماه بود. لباس افسران ژاندارمری خزانهداری عبارت بود از: فرنج خاكی رنگ با یقه بلند و شش دگمه فلزی، با آرم شیر و خورشید، شلوار پاچه باریك مخصوص چكمه، پاپوش كه چكمه بود، كمربند با قلاب شیر و خورشید، كلاه از پوست زردرنگ با نشان شیر و خورشید كه دور آن برگ زیتون بود. اسلحه افسران، شمشیر، و سلاح كمری آنان، ده تیر بود. لباس افراد (درجهداران و تابینها) به شرح زیر بود: فرنج یقه برگردان خاكی رنگ كه روی یقه، نواری آبیرنگ دوخته شده بود و كلاه از جنس پوست با نشان شیر و خورشید. اسلحه افراد ژاندارمری خزانهداری، تفنگ سه تیر كوتاه فرانسوی با فانسقه كمری بود.[11] افراد جوان امنیه دولتی (سردار اسعدی) و ژاندارم پلیس (یپرمی) به واحدهای ژاندارمری خزانهداری كه در باغ شاه مستقر بودند، پیوستند. آنان حقوق كافی دریافت میكردند و لباسشان نیز شامل فرنج و شلوار خاكی رنگ با چكمه یا مچ پیچ، و كلاه پوست با نشان شیر و خورشید بود.[12]
بهتدریج كه سازمان توسعه مییافت، محلهای جدید ــ مانند پادگان یوسفآباد ــ را اشغال میكردند، ولی این سازمان كه مورد اعتماد و احترام ملت ایران بود، در اولین برخورد، با مشكلاتی مواجه شد.
شعاعالسلطنه (برادر محمدعلیشاه) یكی از اشخاصی بود كه مبالغ گزافی بابت مالیات بدهكار بود و از تأدیه آن خودداری میكرد. روز پانزدهم شوال، شوستر یك محاسب و چند نفر ژاندارم را مأمور كرد كه بروند و پارك شعاعالسلطنه (باختر دانشكده افسری فعلی) را توقیف كنند و از اموال آن صورت بردارند، ولی قزاقی كه آنجا بود، با تلفن به قزاقخانه اطلاع داد و در پی آن دو نفر افسر و دوازده نفر قزاق آمدند و ژاندارم را بیرون كردند. روز بعد، شوستر، كلنل مُریل و پنجاه ژاندارم و دو افسر را مامور كرد كه بروند و با مسالمت ملك را تصرف كنند. زمانیكه ژاندارمها به باغ رفتند، قزاقها، كه نیروی ژاندارم را برتر از خود دیدند، مقاومتی نكردند، و بدینترتیب باغ تصرف شد. ولی فردای آن روز، ایوبخان، سرهنگ قزاق، با دو نفر افسر روسی و عدهای قزاق به باغ هجوم برد و ژاندارمها را خلع سلاح كرد و افسر مسئول آنها را به سفارت روسیه برد و بعد از تهدید، آزاد نمود. ژاندارمها، پارك شهری شعاعالسلطنه و منصورآباد را ــ كه نزدیك شهر ری و در حمایت سفارت روسیه و قزاقخانه بود ــ تصرف كردند تا مالیات معوقه دولت را وصول نمایند. اما با تهدید دولت روسیه این عمل ناكام ماند.[13] دولت روسیه اولتیماتومی به شرح زیر برای دولت ایران فرستاد: «1ــ انفصال مستر شوستر و مستر كلفر از شغل مربوطه، تكلیف بقیه مستشارانی كه شوستر با خود آورده به زودی تعیین شود؛ 2ــ دولت ایران تعهد كند كه در آتیه، بدون جلب رضایت وزرای مختار روسیه و انگلیس مستشاری از خارجه استخدام نكند؛ 3ــ چون برای اجرای مفاد اولتیماتوم، سربازان روسیه به داخل ایران فرستاده شدهاند، تمام هزینه این لشكركشی را دولت ایران باید بپردازد؛ 4ــ تعیین مقدار و طریق تأدیه خسارت مزبور، بعد از رسیدن پاسخ ایران معین خواهد شد. ضمناً وزیر مختار گفت: دولت امپراتوری روسیه بیشتر از چهل و هشت ساعت، انتظار اجرای مفاد اولتیماتوم را نخواهد كشید، در این مدت، سربازان روسیه در دشت خواهند ماند، اگر پاسخ موافقی نرسید، لشكر روسیه به طرف پایتخت پیشروی خواهد كرد، در این صورت، میزان خسارات افزون خواهد شد.»[14] مجلس اولتیماتوم روسیه را نپذیرفت، قاعدتاً دولت میبایست سقوط میكرد، ولی برحسب موافقت نایبالسلطنه، دولت همچنان استوار بر جای خود باقی ماند. در نهایت بر اثر اولتیماتوم روسیه، مجلس تعطیل شد. دولت غیرقانونی صمصامالسلطنه، اعضای كابینه از جمله وثوقالدوله (وزیرخارجه) را دور خود جمع كرد و همگی مفاد اولتیماتوم را پذیرفتند و به خدمت صادقانه مستر شوستر، بعد از هشتماه و نیم فعالیت و كوشش، پایان دادند و تعیین تكلیف چهارده نفر همراهان امریكایی او را به بعد موكول كردند.[15] بدینترتیب كشتی توفانزدة شوستر نتوانست از این امواج رهایی یابد و پس از برخورد با صخرههایی از مشكلات داخلی و خارجی، بهویژه دشمنی روسها، به گل نشست و وی ناگزیر شد ایران را ترك كند. ژاندارمری خزانه منحل گردید، ولی افسران و سایر افراد آن به ژاندارمری دولتی انتقال یافتند.
تشكیل ژاندارمری دولتی
یالمارسون، پس از آشنایی كافی به اوضاع ایران، مقدمات تشكیل ژاندارمری را فراهم ساخت. نخست، مواد دروس و برنامههای آموزشی را تهیه كرد، و سپس یك مدرسه افسری كه «مدرسه كاندیدا اخیسیه» نامیده میشد در دوازدهم ذیقعده 1329/ یازدهم مهر 1290 با سی نفر شاگرد تاسیس گردید. مدرسه درجهداری (مدرسه كادت) با شصتوشش نفر داوطلب در بیستوسوم صفر 1330/ بیستودوم بهمن 1290 زیر نظر ماژور فولكه تاسیس شد و اولین گروه محصلان شش ماه بعد، یعنی در اواسط جمادیالاول 1330/ اواسط اردیبهشت 1291، فارغالتحصیل شدند. گرچه انگلیسیها میخواستند كه ژاندارمری اولویت برنامههای خود را به فارس اختصاص دهد، به هر كیفیتی كه بود ژاندارمری دولتی با افسرانی كه از ژاندارمری خزانه و وزارت جنگ به آن پیوستند و نیز با فارغالتحصیلان كاندیدا افیمیه و كادت، در اواسط اردیبهشت 1291، افتتاح گردید.[16] در طی دو سال بعدی، این نیرو پیشرفت مداوم و یكسانی داشت و ضمن تحكیم موقعیت خود، دایره نفوذش را به خارج از تهران گسترش میداد. رشد شمار افراد تحت فرماندهی و نیز تشكیلات آن، جنبه مستمر داشت. دیماه 1291.ش (پایان سال 1912.م)، ژاندارمری دولتی متشكل از بیستویك سوئدی و حدود سههزار افسر و پرسنل ایرانی بود، ولی در اواخر سال بعد تعداد افسران سوئدی به سیوشش تن و شمار ایرانیان به حدود ششهزار تن، یعنی نزدیك به دو برابر، افزایش یافت. در بهمنماه 1290.ش (اوایل سال 1912.م)، یالمارسون به تشكیل دو فوج (رژیمان) برای تهران و یك فوج برای شیراز اقدام كرد. پیش از دیماه 1292.ش (آغاز سال 1914)، هفت فوج دیگر تاسیس شد. دو سرفرماندهی در تهران، و مابقی در شیراز، كرمان، قزوین، اصفهان و بروجرد بهوجود آمد. افراد فوجها نیز تجربیات خوبی در عملیات متعدد كسب كرده بودند. طبیعتاً نیازهای بودجهای ژاندارمری افزایش یافت و هزینههای لازم در این دوره، عمدتاً از محل وامهای روس و انگلیس تامین میشد.[17]
سازمان وظایف ژاندارمری دولتی
به موجب مندرجات «نظامنامه» ژاندارمری مصوب 1330.ق/1291.ش، سازمان ژاندارمری مركب از یك اداره مركزی و چند اداره محلی بود: «اداره مركزی» یا «دفتر مركزی» شامل شعبة «خدمت ژاندارمری» و شعبه «محاسبات ژاندارمری» بود، و ادارات محلی شامل سازمانهایی بود كه در «ایالات و ولایات» مستقر بودند و دستجاتی از افراد آنها به شهرستانها و بخشها و راهها فرستاده میشدند.
در نظامنامه رسمی ژاندارمری در مورد وظایف آن نوشته شده است: «ژاندارمری عبارت است از یك قسمت نظامی كه برای حفظ امنیت عامه و كفالت در نگاهبانی و نظم و اجرای قوانین و نظامنامههای اداره عدلیه و مالیه برقرار شده است.» و این ژاندارمری میتوانست هم وظایف پلیس و هم وظایف ژاندارم مأمور عدلیه را انجام دهد. در همین نظامنامه، در مورد این دو وظیفه چنین گفته شده است: «وظیفه ژاندارم مامورین عدلیه، تجسس و كشف جنحه و جنایت و خلاف و جمع ادله برای ثبوت آنها و تحویل مرتكبین آنهاست به محكمههایی كه مامور تنبیه مقصرین هستند و وظیفه پلیس هم حفظ نظم و آسایش عموم است».
براساس این وظایف، سازمان ژاندارمری مسئول حفظ امنیت خارج از شهرها و راههای بازرگانی، جلوگیری از بینظمیها و اغتشاشها و سركوبی اشرار و راهزنان بود و بالطبع سازمانی كه یارلمارسون برای اجرای این وظایف بهوجود میآورد میبایست تمام قلمرو وسیع ایران را دربر میگرفت. ولی تشكیل چنین نیرویی به یكباره میسر نبود. ازاینرو، یالمارسون طرحی دو مرحلهای در نظر گرفت كه در مرحله اول سازمانی برای خطوط اصلی، كه از تهران منشعب میشد و در آن روزها ضرورت داشت، پیشبینی شد و این طرح، در شمال ایران شامل اطراف تهران، راه تهران ــ قم، تهران ــ قزوین ــ زنجان، قزوین ــ رشت ــ انزلی (بندر پهلوی) و در جنوب مخصوص منطقه فارس (راه بوشهر ــ شیراز ــ یزد خواست) بود كه در سال اول پاسگاههایی از شیراز تا كنار تخته (پنجاهوشش كیلومتری جنوب غربی كازرون به طرف جنوب) و باغ خان (بیستكیلومتری شمال شیراز) تأسیس میگردید و در ظرف نه ماه بعد، پاسگاههای ژاندارمری فارس و در جنوب شیراز تا بوشهر و در شمال شیراز تا یزدخواست امتداد مییافت. مرحله دوم مربوط به تاسیس فوجهای دیگر برای سایر راهها و نواحی كشور بود.
اعتبار مالی و بودجهای كه برای ژاندارمری در نظر گرفته شده بود برای دوازده ماه اول در حدود سیصدهزار تومان و برای نهماه، سیصدوپنجاههزار تومان بود كه از این مقدار برای ژاندارمری فارس، در دوازده ماه اول، حدود صدوبیستهزار تومان و برای نه ماه بعد، نزدیك 135 هزار تومان تخصیص داده شده بود. بر مبنای طرح كلی، قرار شد اول سه «فوج» (هنگ)، كه معمولاً به آن رژیمان هم اطلاق میشد، تاسیس گردد:
فوج یكم به فرماندهی ماژور گلمیستد، مركب از یك مركز فوج (ستاد) و سه «باطالیون پیاده» (گردان) بود كه دو باطالیون آن مامور محافظت از راههای اطراف تهران (باطالیون یكم) و راه تهران تا همدان (باطالیون دوم) و یك باطالیون دیگر، آمادگاه تعلیماتی بودند. گردان تعلیماتی كه زودتر از دو گردان دیگر ایجاد شد شامل سه واحد تعلیماتی به نام مدرسه ژاندارم، یك مدرسه سوار و دو مدرسه پیاده بود.
مدرسه اول (پیاده) به فرماندهی ماژور بورل و معاونت یك افسر ایرانی (خزاعی)، مدرسه دوم (پیاده) به فرماندهی ماژور فریك و معاونت یك افسر ایرانی (محمدتقیخان پسیان)، و مدرسه سوم (سوار) به فرماندهی ماژور كنت لونهویت و معاونت یك افسر ایرانی، (حصنالدوله) بود. بعد از اتمام دوره این مدارس، فوج ژاندارمری یوسفآباد در رمضان 1330.ق/شهریور 1301 ایجاد شد، مسئولیت محافظت از راههای قزوین ــ همدان به این فوج واگذار گردید و قرار شد باطالیان یكم در تهران و باطالیان دوم در قزوین و باطالیان سوم همچنان به مرتب ساختن افراد مشغول باشند.
فوج دوم به ریاست ماژور شولد براند، شامل یك مركز فوج (ستاد) و دو باطالیان در باغ شاه بود كه باطالیان اول حفظ راه شاهزاده عبدالعظیم، ناحیه غار، فشافویه، ورامین، راه تهران و قم، ناحیه قم، راه خراسان تا قشلاق را به عهده داشت و باطالیان دوم مركب از مدرسه ژاندارم پیاده و سوار و یك گروهان برای خدمات خزانهداری بود.
فوج سوم، به فرماندهی ماژور سیورت در فارس، كه قرار بود از قوای اعزامی به فارس، كه برای حفظ امنیت به آن جا گسیل شده بودند، تشكیل شود و در محل به تعلیم و تربیت بالغ بر ششصد نفر اقدام كند.[18]
بیگانگان و ژاندارمری
1 ــ انگلیسیها و ژاندارمری
انگلیسیها از تمام زد و بندها و تحریكات و دسایسی كه برای تأسیس و به راه افتادن ژاندارمری بهكار میبردند این مقصود و منظور را داشتند كه قوه منظمی در مقابل نیروی قزاق روسها تشكیل شود تا برای آنها كشتی نجاتی در اوضاع توفانی آن روزهای ایران باشد و سكان این كشتی را هم خود بهدست داشته باشند.[19]
افسران سوئدی، كه در ابتدای كار به این مقصود و هدفِ انگلیسیها پی نبرده بودند، خود را به آنها نزدیك میكردند؛ چنانكه كلنل یالمارسون در روزهای اول با سفیر انگلیس در تهران برای امور مربوط به تشكیل ژاندارمری مشورت میكرد و غالبا گوش شنوایی داشت و مسائل را با او در میان میگذاشت. در اثر حُسنِ سلوك و تلاش بیغرضانه افسران سوئدی و افراد ژاندارمری، وضع راههای كاروانرو منظم شد. سرقت و راهزنی دیگر به وقوع نمیپیوست و قافلههای ایرانی و انگلیسی، بیآنكه كمترین آسیب و زیانی ببینند، در راهها به رفت و آمد مشغول شدند. ازاینروست كه سفیر انگلیس در تاریخ جمادیالاول 1331/ اردیبهشت 1303 درباره آن نوشت: «آنها تمام، سربازهای قابلی هستند كه جداً مشغول خدمت میباشند».[20]
ولی واقعهای كه مقارن همین احوال و كمی پیش از تشكیل ژاندارمری فارس رخ داد، به سیاست و روابط انگلیسیها با سوئدیها رنگ دیگری بخشید. شرح این واقعه را بهتر است از قلم كنسول آلمان در بوشهر بخوانیم: «در اواخر دسامبر 1912 (اواسط محرم 1331 ــ اواخر آذر 1303) دو افسر سوئدی ژاندارمری، ماژور براندل و كاپیتن نیستروم، با چهل ژاندارم از شیراز به اینجا آمدند (یعنی به بوشهر) تا هزاروپانصد تفنگ و مقداری فشنگ و چندین مسلسل كه همه ساخت آلمان و برای ژاندارمری آمده بود از اداره گمرك ترخیص كرده به شیراز ببرند، در این زمان هر دو افسر از تهران دستور گرفتند كه تا اطلاع بعدی در بوشهر باقی بمانند... . این افسران، از سوی كنسولگری انگلستان با گرمی عجیبی روبرو شدند. به آنها در كنسولگری انگلستان اتاق داده شد و همچنین ژاندارمهایِ آنها را مانند دوستان قدیم در نظر گرفتند و به آنها خیلی محبت كردند، ولی افسران سوئدی چون احساس كردند اقامتشان در سركنسولگری از نظر مردم ایران به بدی تعبیر میشود و خواهند گفت كه آنها بیشتر برای انگلیسیها كار میكنند تا برای دولت ایران، از كنسولگری خارج شدند و در بیرون شهر خانهای برای خود پیدا كردند. از سویی دیگر به آنها نیز ثابت شد كه محبت خارقالعاده انگلیسیها را با احتیاط تمام باید تلقی كرد. یكی از آنها به من به طور خصوصی گفت: آقایان انگلیسیها به ما گفتند كه ”دست راست نباید بداند كه دست چپ چه میكند.“ آنها با دست راست ما را نوازش میدهند و با دست چپ مانع كار ما و پیشرفت ما میشوند. در حال حاضر كار دست چپ خیلی بیشتر از كار دست راست است. اگر ما به آنها بفهمانیم كه ما در خدمت دولت ایران هستیم، نه در خدمت دولت انگلستان، در كارها تغییرات زیادی دیده خواهد شد...». این بیداری و هوشیاری افسران سوئدی به انگلیسیها حالی كرد كه انتظارات و چشمداشتهایی كه از افسران سوئدی داشتند برآورده نخواهد شد. این انتظارات چنین بود كه انگلیسیها میخواستند گروه افسران سوئدی و ژاندارمری تابع آنها را یكجا در دست و در اختیار خود داشته باشند، اما تا كار استقرار ژاندارمری فارس، كه در شرف تشكیل بود، پایان نمییافت، مصلحت نبود به روی خود بیاورند.[21]
2 ــ روسها و ژاندارمری دولتی
تشكیل افواج ژاندارمری در تهران و نتایجی كه از فعالیت چشمگیر آن در وضع نظم و امنیت راههای اطراف تهران بهوجود آمد، روسها را به این فكر انداخت كه چنانچه ژاندارمری فارس نیز تشكیل یابد، امنیت و نظم راههای آنجا به نحو مطلوب و موثری برقرار خواهد شد. چون این وضع، ثبات، توسعه و ترقی بازرگانی انگلیسی را تضمین میكرد، بالطبع با سیاست امپراتوری روسیه موافق نبود، و روی همین اصل بود كه دولت روسیه با نظر مساعدی به ژاندارمری نمینگریست و در نتیجه لازم دید در سیاست خود در ایران تغییری اعمال كند. بدینترتیب، روسها دو پروژه متفاوت در نظر گرفتند: یكی توسعه قزاقخانه برای تأمین امنیت شمال ایران و دیگری گسترش قلمرو مسئولیت ژاندارمری تا مناطق شمال.[22] اما روسها، كه علیالاصول نسبت به ژاندارمری نظر مساعدی نداشتند، به توسعه و گسترش ژاندارمری در شمال تحت ریاست افسران روسی قزاقخانه اقدام نمودند و كورستو وتز، سفیر روسیه در تهران، دراینباره با روزنامهها چنین گفت كه: «با ازدیاد و توسعه ژاندارمری، در صورتی موافق است كه دولت ایران نیز با توسعه قزاق موافقت كند، زیرا كارهای مثبتی كه ژاندارمری در جنوب میكند، قزاق میتواند در شمال انجام دهد. روسیه میخواهد افسران روسیه قزاقخانه را از خدمت قزاقخانه بیرون آورد و با قراردادهایی نظیر قرارداد افسران سوئدی، در ژاندارمری وارد خدمت كند.» ولی این طرح كه در صورت اجرا عكسالعملی را مبنی بر تأسیس سازمانی مشابه طرح روسیه، از طرف انگلستان در جنوب ایران ایجاب میكرد، به مصلحت دولت انگلیس نبود. بدینسبب تانلی گفته بود: «این فكر برخلاف قراردادهای روسیه و انگلیس است. روسیه توسعه ژاندارمری را بنا به تقاضای انگلستان قبول كرده است و هیچ محدودیتی هم معین نشده است كه ژاندارمری فقط در جنوب برقرار شود.» سرانجام، انگلیسیها ضمن اقدامات و تحریكاتی كه برای عقیمساختن طرح روسها بهكار میبردند، پیشنهاد كردند دولت روسیه به جای اینكه افسران روسی قزاقخانه را وارد خدمت ژاندارمری كند، تعداد افراد قزاق را تا ششهزار نفر افزایش دهد و در مقابل تعداد افراد ژاندارمری هم به دوازده تا پانزدههزار نفر برسد. روسیه این طرح را بعد از مذاكراتی طولانی پذیرفت و نیز دولت قرار بر این گذاشت كه بودجهای هم برای این كار در نظر گرفته شود و در اختیار خزانهداری كل قرار گیرد (نیمه اول جمادیالاول 1332/ نیمه اول فروردین 1293). با این بازی سیاسی، انگلیسیها جلوی مقاصد و اهداف روسها را گرفتند و چون ژاندارمری فارس هم مقارن این احوال، تشكیل و مستقر شده بود، دیگر باید از بابت افسران سوئدی خیالشان آسوده میشد.
مقارن این اوضاع و احوال، كلنل یالمارسون به درجه سرتیپی دولت ایران ارتقا پیدا كرد (ششم صفر 1332/ سیزدهم دی 1292) و از هفدهم جمادیالاول/چهاردهم فروردین 1293 نیز با مرخصی ششماهه به سوئد رفت و ماژور كلینگبرگ سرپرستی ژاندارمری را در غیاب یالمارسون به عهده گرفت. انگلیسیها از این موقعیت استفاده كردند و درصدد برآمدند افسران سوئدی را ناراضی سازند. مواجب افسران سوئدی عقب افتاد و این وضع سبب شد افسران سوئدی به دولت ایران اعلام كنند به سبب عقب افتادن مواجبشان دیگر نمیتوانند به خدمت خود ادامه دهند و اگر تا هشتم رمضان حقوق آنها پرداخت نگردد، دست از خدمت خواهند كشید و ماژور كلینگبرگ، معاون یالمارسون، هم كه در غیاب او سرپرستی ژاندارمری را به عهده داشت، نامهای سخت كه جنبه یك اتمام حجت داشت به همان مضمون برای دولت ایران فرستاد و با آنكه سفیر فرانسه سعی كرد سفیر انگلیس را به پرداخت اقساط عقبافتاده وام قانع كند تا بتواند حقوق افسران سوئدی را پرداخت نمایند، سفیر انگلیسی حاضر نشد، اما سفیر فرانسه موفق شد با تلاش بسیار و وعده و وعید فراوان، افسران سوئدی را تا بازگشت ژنرال یالمارسون آرام كند.[23]
3 ــ آلمانیها و ژاندارمری
انتصاب ماژور ادوال، فرمانده فوج ژاندارمری بروجرد، به ریاست ژاندارمری دولتی، از لحاظ نحوه اقدامات و كاری كه ژاندارمری تحت رهبری ایران انجام دادند، دوره خاصی در تاریخ ژاندارمری ایران به وجود آورد. دوران ریاست او مصادف بود با شروع جنگ اول جهانی، و آلمانیها سعی میكردند، به هر نحوی باشد، ژاندارمری ایران را در دست خود داشته باشند تا هر زمان مقتضیات اوضاع و احوال ایجاب كند، آن را به نفع خود وارد عمل كنند. براساس این مقصود و نقشه، از همان روزها كه موضوع تشكیل نیرویی بهنام ژاندارمری در ایران مطرح و مورد بحث بود، سفرای امپراتوری آلمان در ایران نیز، تحولات و پیشرفتهای آن مساله را روز به روز و گام به گام زیر نظر داشتند و چون یالمارسون به ایران آمد، بیشتر از اوضاع و نقشهها مطلع میشدند. زیرا یالمارسون برخلاف شوستر، كه كارهای خود را از خارجیان مخفی میكرد و به آنان اجازه نمیداد در كارهایش مداخله كنند، تمام سفرای خارجی را از امور خود مطلع میكرد.[24]
اما چون جنگ جهانی آغاز شد، آلمانیها برای مقابله با انگلیسیها و روس در نظر گرفتند، جبههای، هرچند كه فعال هم نباشد، در شرق بهوجود آورند تا از پشت سر، نیروی متحدین را تهدید كند. با این نیت، طرحی تهیه نمودند كه خطوط اصلی آن، حفظ مصالح امپراتوری آلمان، تهدید مواضع حساس انگلیسیها و روسها در شرق (یعنی هندوستان و افغانستان)، جلب همكاری دنیای مسلمان با آلمان و متحدان او بود و چون صحنه عملیات و سیاست آنها در اینباره شامل ایران میشد، دولت آلمان در نظر گرفت از نیروی ژاندارمری دولتی ایران كه تنها نیروی منظم نظامی بود و با روسها و انگلیسیها توافق و سازشی نداشت، استفاده نماید.
به این نیت و به دستور فرماندهی ارتش آلمان در ایران با افسران سوئدی ژاندارمری گرم گرفتند و سفیر آنها در پراگ نیز با یالمارسون، كه از مرخصی خود به ایران بازمیگشت، وارد مذاكره شد و وعده كرد كه دولت آلمان، ژاندارمری ایران را تقویت خواهد كرد و كمكهای مالی به آن خواهد نمود. اما یالمارسون با پاسخ خود مبنی بر اینكه اگر ارتش سوئد وارد جنگ شود، او دشمنی با روسیه را شروع میكند، ولی با بیطرفی سوئد، اگر جنگ بین ایران و روسیه روی دهد، او بیطرف خواهد ماند و افسران سوئدی را هم به سوئد باز خواهد گردانید، به آنها فهمانید كه یالمارسون حاضر نیست با آنها همكاری كند. اما یكی از نتایج فوری شروع جنگ، این بود كه دولت سوئد كلیه صاحبمنصبان ثابت خود را به كشور متبوع احضار كرد. این مساله باعث شد ساختار فرماندهی سوئدی این نیرو تضعیف گردد.[25] با خروج یالمارسون، ماژور ادوال، كه احساسات و تمایلات آلمان دوستی بیشتری داشت، به جای او منصوب گردید. ادوال همكاری با آلمانیها را پذیرفت و چند تن از افسران سوئدی را كه دل خوشی از رفتار انگلیسیها و روسها نداشتند با خود همراه نمود و از این پس به توسعه ژاندارمری و تغییر در سازمان آن اقدام كرد. ولی فعالیتهای آلمانیها و تحركی كه در وضع ژاندارمری به وجود آمده بود از دید تیزبین انگلیسیها و روسها دور نماند، بلكه موجب گردید كه سوءظنی هم، نسبت به ژاندارمری، در آنها بهوجود آید و چون مساعی آنها برای بهدست آوردن افسران سوئدی نیز به جایی نرسید، سفارتهای انگلیس و روسیه با تمام قوای خود سعی كردند كه مانع از اجرای مقاصد آلمانیها شوند. برای این كار باید ژاندارمری ضعیف و ضعیفتر میشد و سادهترین و معمولیترین روشی كه در این باره، به كار بردند چنین بود كه پول به ژاندارمری نرسد. بهاین ترتیب تا اواخر بهمن 1293 دو ماه پول به ژاندارمری نرسید. ادوال درباره اوضاع آن روز ژاندارمری نوشته است: «معذالك، به هر نحوی میبود، در برابر مرگی قطعی و بهرغم تمام این اختناق و سختیهای شدید میبایست مقاومت میكردیم و داروی موثر آن را، كه پول نام داشت، مییافتیم.»[26]
مقارن این احوال عدهای از افسران سوئدی از ایران رفته بودند و چند تنی هم مدت قراردادشان در شرف انقضا بود. دولت از روی ناچاری لایحهای برای تجدید قرارداد عدهای از آنها تهیه، و به مجلس شورای ملی تقدیم كرد. این لایحه (مورخ هیجدهم شعبان 1333.ق) متضمن جلب موافقت و تصویب مجلس برای تجدید قرارداد شش تن از افسران سوئدی به نامهای نیستروم، چیلاندر، پوست، لوند برگ، فریك و دوماره بود و سرانجام در آخر ماه شوال به تصویب هیات وزیران رسید.[27]
با انتصاب ماژور نیستروم به ریاست ژاندارمری دولتی (بیستودوم سفر 1334.ق)، كلیه افسران سوئدی، غیر از چهار تن به نامهای ماژور لوند برگ، ماژور گلروپ، ماژور نورد كیست و لیوتنان هارویدسون، از خدمت دولت ایران اخراج شدند و این تصفیهای بود كه سیاست و خواست انگلیسیها عامل اصلی آن بهشمار میرفت و رفتن افسران سوئدی، در حقیقت به منزله پیدایش ضعف و فتوری در نیروی ژاندارمری دولتی بود كه انگلیسیها از این ضعف و بعد هم از انحلال آن نفعی نبردند. زیرا، اگرچه از دست افسران سوئدی آن، كه در برابر خواستها و تحمیلات دو دولت ایستادگی میكردند، آسوده شدند، اما این واقعه موجب شد ژاندارمری اهمیت و اعتبار خود را از دست بدهد و بدینترتیب فرصت مناسبی برای بریگاد قزاق فراهم آمد تا دوباره بر اعتبار خود بیفزاید و در چنین وضعی، آن اندك نفعی هم كه رفتن سوئدیها برای انگلیسیها در برداشت، خنثی و برطرف شد.[28] این وضع كه سبب نگرانی دولت ایران و انگلیس شده بود، هر دو دولت را به فكر چارهجویی انداخت. دولت انگلیس با تعجیل هرچه تمامتر به توسعه و تكمیل تشكیلات پلیس جنوب اقدام كرد و تا ماه مارس 1917/ فروردین 1296 سازمان دو بریگاد را، یكی در فارس و دیگر در كرمان، كامل نمود و رسمیت تشكیل نیروی پلیس جنوب را به دولت ایران تحمیل كرد. دولت ایران، درصدد برآمد ژاندارمری دولتی را تقویت، و سازمان آن را تجدید كند و اولین اقدامی كه در این باره انجام شد در كابینه علاءالسلطنه بود، و آن چنین بود كه دولت ایران برای استخدام چند افسر با دولت سوئد وارد مذاكره شد و سرانجام با مداخله آلمانیها دولت سوئد قبول كرد تعدادی از افسران خود را به ایران بفرستد. در همین اوقات، انقلاب روسیه آغاز گردید. روسها سربازان خود را از ایران فراخواندند.[29] ضدیت روس و انگلیس با ژاندارمری و افسران آن در پایان به خروج یالمارسون از ایران (مارس 1915) و سپردن زمام امور تشكیلات ژاندارمری، نخست، به دست سرگرد ادوال، و سپس سروان نیستروم انجامید. انگلیسیها دو سال بعد؛ یعنی موقعی كه به خطر گسترش اندیشه ماركسیسم در بین افراد قزاق مستقر در ایران پی بردند، مجدداً به فكر تقویت ژاندارمری افتادند (1917)، و بدینترتیب، بار دیگر موضوع استخدام افسران سوئدی مطرح شد، ولی دولت انقلابی روسیه اینبار برخلاف دفعه پیشین با تحقق آن به مخالفت برخاست و در عوض از بریگاد قزاق حمایت كرد.
مخالفت دولت شوروی با بازسازی تشكیلات ژاندارمری و اتكای آن دولت به نیروی قزاق به منظور حفظ منافع خویش در ایران با وقوع «كودتای اول رضاخان در شانزدهم فوریه 1918 (بهمن 1296) در قزاقخانه» و انتقال زمام امور دیویزیون قزاق به دست انگلیسیها نقش بر آب شد. دولت انگلیس، بعد از خروج رقیب قدرتمندش از صحنه سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران و بهویژه متعاقب مخالفت عامه مردم با قرارداد مالی ــ نظامی 1919، همه امكانات مادی و معنوی خود را به منظور تاسیس «قشون متحدالشكل» به كار انداخت. اعلام ادغام واحدهای ژاندارمری كه تا این زمان وابسته به وزارت كشور بود، در وزارت جنگ نخستین گام در تحقق این برنامه محسوب میشد.[30]
ژاندارمری با حمایتی كه از سیدضیاء و كودتا كرده بود، پاداش خوبی بهدست آورد: مقامهای مهم در كابینه جدید و قدرت بسیار در ایالات. دو افسر ژاندارمری كه نقش مهمی در قزوین و حركت قزاقها به تهران داشتند، یعنی سلطان سیاح و ماژور كیهان، به ترتیب، به فرماندهی نظامی تهران و وزارت جنگ منصوب شدند. بلافاصله بعد از كودتا، حكومت نظامی در بسیاری از شهرهای ایالات و در شعاع معینی از تهران برقرار شد، برخی از والیها و معاونان آنان (فرمانداران) بركنار شدند و فرماندهان ژاندارمری جای آنان را گرفتند. برای مثال، ماژور محمدخان درگاهی، فرماندهی باطالیون قم، به سمت فرماندار نظامی آن شهر منصوب شد و ماژور فتحعلیخان ثقفی توپچی نیز كنترل شهر سمنان را در دست گرفت.
در مركز بعضی از ایالات، نظیر مشهد و كرمانشاه، صاحبمنصبان ژاندارمری به موازات اجرای كودتا در تهران، به كودتاهای كوچكتری دست زدند. در مشهد، كلنل محمدتقیخان پسیان به توقیف قوامالسلطنه، والی خراسان، اقدام كرد و او را به تهران فرستاد. وی سپس به توقیف بسیاری از اعیان و اشراف، مقامات دولتی، مالكان و افرادی از این قبیل در ایالت خراسان مبادرت كرد تا بتواند مالیاتهای عقبافتاده را از آنها وصول كند و برنامه اصلاحات خویش را اجرا كند، درست مشابه اقداماتی كه سیدضیاء در تهران انجام داد. بدینترتیب، دورهای از یك تنش طولانی بین دولت مركزی و منافع ایالتی، بین گرایشهای مختلف به ژاندارمری و قزاق، و بین جاهطلبیهای سیاسی كلنل پسیان و رضاخان، بهوجود آمد كه فقط از طریق نابودی واقعی حكومت ژاندارمها در مشهد خاتمه یافت. در كرمانشاه، ماژور محمودخان پولادین، صارمالدوله، والی آنجا، را توقیف كرد و به تهران فرستاد، درحالیكه مساله فوریتر، یعنی نبرد ژاندارمها با سمیتقو، باعث شد كه مخبرالسلطنه در تبریز از گرفتار شدن به سرنوشتی مشابه سایر والیها، رهایی یابد. در دوره بعد از كودتا، ژاندارمری به اوج نفوذ و اشغال مناصب عالی قدرت سیاسی در ایالات و مراكز پایتخت رسید. باوجوداین، در پاییز سال 1300.ش (اواخر سال 1921)، ژاندارمری، در نتیجه تاكتیكهای دوگانه رضاخان مبتنی بر گلچین كردن افراد موردنظر خود از بین ژاندارمها و در عین حال سركوب نمودن آنان، به جذب شدن در دیویزیون قزاق تسلیم شد.[31]
رضاخان سردارسپه در روز پانزدهم آذرماه 1300 خطاب به «آقایان صاحبمنصبان اداره ژاندارمری» متذكر شد كه «مطالعات چند ماهه من در كار اداره ژاندارم و طرز جریان فعلی امور آن اداره مرا مجبور ساخت كه امروز شما را احضار كرده... چون اكثریت شماها از صاحبمنصبان تحصیلكرده لایق، آزموده و هریك به نوبه خود فهمیدهاید... تصریح مینمایم كه خدمات ژنرال یالمارسون، تشكیلدهنده ژاندارمری، ... و همینطور زحمات كلنل گلروپ، كفیل ریاست تشكیلات حالیه، كاملا در نظر من و پیشگاه مملكت منظور و سعی آنها مشكور است... نظر به اینكه ژاندارم كنونی مدتی است از صورت قراسورانی خارج و به یك قسمت نظامی تبدیل شده و مستشاران خارجی برخلاف دورههای سابق نباید مداخله مستقیم در امورات قشونی داشته باشند، ... از امروز من اداره ژاندارمری را در تحت نظر و ریاست مستقیم خود گرفته، و رسماً منحل و الحاق آن به قشون متحدالشكل جنبه عملی به خود گرفت.»
سردارسپه در پانزدهم آذرماه 1300 كلنل گلروپ، سرپرست ژاندارمری، را از كار بركنار، و كلنل عزیزاللهخان ضرغامی را به كفالت ژاندارمری منصوب كرد. امور مربوط به انتقال نفرات و افسران ژاندارم به وزارت جنگ، تا هفدهم دیماه 1300 انجام شد.[32]
بدینترتیب عمر ژاندارمری به پایان رسید. رضاخان با اتخاذ سیاستی مبتنی بر گلچینكردن افراد موردنظر و سركوب نمودن مخالفان، برتری و استیلای همقطاران دیویزیون قزاق خود را در ارتش جدید و رژیمی كه متعاقب آن ایجاد شد تضمین كرد و بر فرماندهی عرضهشده توسط رسته افسران ژاندارمری و سنتهای سیاسی این نیرو چیره شد.
پینوشتها
------------------------------------------------------
[1]ــ استفانی كرونین، ارتش و حكومت پهلوی، ترجمه: غلامرضا علیبابایی، تهران، خجسته، 1377، ص37
[2]ــ غلامرضا علیبابایی، تاریخ ارتش ایران از هخامنشی تا عصر پهلوی، نشر آشیان، تهران، 1382، ص110
[3]ــ همان، ص112
[4]ــ استفانی كرونین، همان، صص41ــ40
[5]ــ صفا اخوان، ایران و جنگ جهانی اول، انتشارات وزارت امور خارجه، تهران، 1380، ص240
[6]ــ همان، صص243ــ242
[7]ــ مورگان شوستر، اختناق در ایران، ترجمه ابوالحسن موسوی شوشتری، تهران صفی علیشاه، 1362، ص77
[8]ــ جهانگیر مقاممقامی، تاریخ ژاندارمری ایران از قدیمیترین ایام تا عصر حاضر، تهران، 1355، صص112ــ110
[9]ــ همان، ص112
[10]ــ استفانی كرونین، همان، ص43
[11]ــ جهانگیر قائممقامی، تاریخ ژاندارمری ایران از قدیمیترین ایام تا عصر حاضر، تهران، 1355، ص117
[12]ــ میرحسین یكرنگیان، همان، ص135
[13]ــ استفانی كرونین، همان، ص43
[14]ــ همان، صص44ــ43
[15]ــ میرحسین یكرنگیان، همان، ص139
[16]ــ غلامرضا علیبابایی، همان، صص117ــ116
[17]ــ استفانی كرونین، همان، صص44ــ43
[18]ــ جهانگیر قائممقامی، تاریخ ژاندارمری ایران، تهران، انتشارات روابط عمومی ژاندارمری، 1355
[19]ــ غلامرضا علیبابایی، همان، ص120
[20]ــ صفا اخوان، همان، صص245ــ242
[21]ــ محمد مددی، سوئدیها در ایران، تهران، انتشارات گفتمان، 1381، صص168ــ163
[22]ــ غلامرضا علیبابایی، همان، صص123ــ122
[23]ــ همان، صص125ــ123
[24]ــ محمد مددی، همان، صص105ــ104
[25]ــ صفا اخوان، همان، صص245ــ244
[26]ــ محمد مددی، همان، صص106ــ104
[27]ــ غلامرضا علیبابایی، همان، ص136
[28]ــ همان، ص137
[29]ــ همان، صص144ــ143
[30]ــ استفانی كرونین، همان، صص97ــ92
[31]ــ همان، صص99ــ98
[32]ــ غلامرضا علیبابایی، همان، ص152
...........................................................
منبع:ماهنامه زمانه ،شماره 52
گرفته شده از سایت بازار کار
منبع:bazarekar
سه شنبه 17/1/1389 - 10:54
دانستنی های علمی
جهانی سازی و کار شایسته
نوع مقاله : تجمیعی
وضعیت کار شایسته درجهان معاصر
تا به حال موضوعاتی چون کار ، اشتغال ، معاش پایدار، فقر و محرومیت اجتماعی از دیدگاه مادی مورد بحث قرار گرفته اند . دیدگاه مادی بدون شک مهم می باشد اما از آنجاییکه انسان دارای بعد غیر مادی نیزمی باشد ضرورت بکارگیری دیدگاههای غیرمادی نیز احساس می شود.برای مثال معادل گرفتن توسعه با رشد اقتصادی پیامدهای جبرانناپذیری در پی داشته است خصوصا اینکه رشد اقتصادی بسیار ناموزون است . در بخشهایی از جهان ، کارگران به سطح بالایی از رفاه مادی دست یافته اند در حالیکه در جاهای دیگر ، بردگی، کار کودک ، بیگاری ، نقض حقوق بشر هنوز وجود دارد و میلیونها نفراز گرسنگی و بیکاری و درآمد روزانه کمتر از یک دلار رنج می برند. در پا رادایم اقتصادی نئو لیبرال جهانی که مقررات زدایی، خصوصیسازی ، مصرفگرایی و بازار آزاد از ویژگیهای آن است ; سود، سرمایه و ثروت بر انسان ارجحیت دارد. سرمایه داری نظارت بر منابع را به مالکیت آن تقلیل داده و موجب تغییر نقطه تمرکز مالکیت خصوصی از نیاز به حرص شده است این مسئله، کار را به حوزه استثمار تبدیل کرده است. اگرچه مالکیت خصوصی ابزار تولید مجازاست ولی آن ابزار نباید به زیان نیروی کار بکار رود . تنها شکل مجاز تصرف جایی است که ابزار در خدمت نیروی کار قرار گیرد زیرا کار دارای ارزش و اهمیت بیشتر، اجتماعی تا کاملا اقتصادی در ارتباط با دیگران می باشد. نظام اقتصادی فعلی بر اساس ارزش های تحریف شده ای واقع شده که در آن ارزش به واحدهای پولی و کمی تقلیل یافته است نیروی کار به عنوان عامل هزینه تلقی شده که به منظور افزایش سود سهامداران ( تولید کننندگان ) باید کاهش یابد .چنین نظم اقتصادی غیرعادلانه تلقی می شود حتی اگر منجر به تولید انبوه کالا شود. مشکلاتی که به سبب دیدگاه مادی ایجاد می شود نه فقط مادی بلکه اساسا اخلاقی می باشد . به همین دلیل در جایی ، بسیاری از مردم از گرسنگی ، بیکاری ، فقر و محرومیت رنج می برند و در جایی دیگر فراوانی ، ثروت اقتصادی و رفاه وجود دارد. تقلیل نیروی کار به سرمایه ( به عنوان عامل هزینه ) که توسط انقلاب صنعتی ایجاد شد و بوسیله بازار جهانی فعلی تداوم یافت منجر به محرومیت و گسستگی افراد از خانه ، خانواده و جامعه گردیده است که در جامعه در قالب گروههای طرد شده مانند مهاجران ، دهقانان بی زمین ، افراد بیکار و فاقد حق رای و کسانیکه جایگاه قانونی ندارند و اغلب در شرایط نامساعد و عمدتا در بخش اقتصاد غیر رسمی مشغول بکارند، دیده می شوند.آنها از احترام و منزلت در ارتباط با دیگران محروم هستند و فاقد جایگاه در اجتماع می باشند . چنین افرادی از احساس یگانگی با جهان هستی نیز محروم هستند. آینده روشنی برای چنین جامعه ای وجود ندارد . وقتی ارتباط گروهی از افراد با جامعه و جهان هستی گسسته می شود درنتیجه دامنه بحران های ایجاد شده ناشی از فقدان کار شایسته به محیط زیست نیز کشیده می شود دیگر محیط زیست به عنوان موهبتی که باید حفظ شود تلقی نمی شود و توسعه و پیشرفت فاقد معنویت دستاورد نسل خود محور فعلی می گردد.
کار شایسته از منظر دیدگاههای مادی و اقتصادی
از دیدگاه اقتصادی و مادی ، انسان تولیدکننده کالا و تامین کننده معاش است اما از زاویه اخلاقی و معنوی ، کار عامل رشد خلاقیت و تکامل فرد و ایجاد خیرهمگانی محسوب می شود.تاکید بر ابعاد توسعه انسانی به جای توجه صرف به ابعاد کمی (مادی) سبب ایجاد دیدگاه جامع تری به کار می شود .مفهوم کیفیت فراتر از جنبه های مادی (مانند حداقل درآمد ، ایمنی شغلی و محیط کار سالم ) است . کیفیت از طریق توجه به همه جنبه های انسان ایجاد می شود . البته تاکید بر جنبه های اخلاقی و معنوی کار بدون ملاحظه دغدغه های مادی افراد گمراه کننده است . نیازهای اساسی مانند خوراک ، پوشاک ، مسکن ، بهداشت و امنیت باید تامین شود تا فرد قادر به رشد بعد معنوی و اخلاقی زندگی اش شود . بعد کمی و کیفی انسان دو وجه از واقعیت وجود انسان است نه دو جزء متمایز در زندگی فرد که باید به ترتیب منطقی ارضا شود .
کارشایسته از دیدگاه دینی و مذهبی
تمام ادیان و مذاهب ارزش والایی را برای کار به دلیل ماهیت معنوی آن قائلند .کار به عنوان فعالیت بشری دارای سه جنبه فردی (تحقق خود ) ، اجتماعی ( پل ارتباطی بین فرد و جامعه ) و معنوی ( رسیدن به سعادت و یکی شدن با عالم وجود) می باشد. کار مبنای ارتباط بین فرد و جامعه است . فرد نه فقط برای خودش بلکه برای اعضا خانواده ،اجتماع ، کشور و جامعه بشری کار می کند . کار همبستگی با جامعه را تقویت می کند .جامعه زمانی می تواند هماهنگ باشد که اعضایش با یکدیگر و برای یکدیگر کارکنند . کار جزء بنیادی ثبات خانوادگی است . کار با صلح همراه است. جامعه ای که در آن کار به اندازه کافی وجود ندارد تهدیدی برای صلح محسوب می شود . کار نباید عامل جداکننده افراد از یکدیگر باشد بلکه باید عامل وحدت بخش افراد به عنوان دوست وهمکار برای رسیدن به سعادت همگانی درنظر گرفته شود . فرد محور ارتباطات انسانی است و وظایف و مسئولیت هایی در قبال اطرافیانش مانند والدین ، کودکان ، دوستان ، همکاران و دیگران دارد. پیشرفت فرد باید در گرو کمک فرد به جامعه و اجتماع بزرگتر در نظر گرفته می شود هر نوع کاری باید به عنوان منبع کمک بالقوه به جامعه و جهان تلقی شود و ثمرات کار به جای اینکه در خدمت مطامع فردی قرار گیرد باید متوجه توسعه جامعه شود.کار خدمتی است که به دیگران ارائه می شود و فراتر از توسعه ظرفیت های خود فرد است و با آفریدن و بخشیدن همراه است.از آنجاییکه خدمت با مهربانی نسبت به دیگران بدون انتظار پاداش مادی یا نفعی برای خود همراه است ، عملی نوعدوستانه تلقی می شود . پاداش چنین عملی تعالی و عظمت روح است که قابل اندازه گیری با هیچ ابزار مادی نیست . خدمت کیفیت رابطه افراد با یکدیگر را بالا می برد .اگر آنچه را که فرد تولید می کند هدیه ای از سوی خداست پس نمی توانیم به سادگی آن را تماما به عنوان دارایی شخصی تلقی کنیم بلکه کار فرد نیز باید هدیهای برای دیگران باشد . همه ادیان قاطعانه از بعد اخلاقی کار حمایت میکنند. بعد اخلاقی کاربه مسئولیت و تعهد افراد و جوامع در قبال دیگران درمحیط کار ، خانواده و جامعه اشاره میکنند.
در همه ادیان کار شایسته به معنای حفظ کرامت انسانی زن و مرد و توانایی آنها برای کسب معیشت و زندگی شایسته تعریف می شود. چنین کاری فرد را قادر می سازد تا خود را به عنوان یک انسان کامل شکوفا کند و مهارتها ، شخصیت ، خرد و توانایی های بالقوه اش را بروز دهد و توسعه بخشد ودر زندگی اجتماعی مشارکت نماید از این حیث کار قابل مقایسه با زمین و سرمایه نیست. زندگی فقط از طریق تلاش و کار ساخته نمی شود بلکه موهبتی از سوی خداوند نیز است . کار حرف آخر را در زندگی افراد نمی زند زیرا آنچه که افراد تولید می کنند ترکیبی از تلاش و کار خودشان و رحمت و لطف خداوند است . منزلت فردی می تواند از طریق زندگی خانوادگی ، هنر ، مذهب ، موسیقی و ادبیات نیز کسب شود بنابر این کسانیکه فاقد توانایی کار هستند مثل کودکان ،معلولین ، افراد سالمند و بیمار نباید از منزلت ذاتی شان محروم شوند.افراد قبل از اینکه کارگر باشند انسانند . حفظ منزلت یک اصل است و بر کار مقدم است در حقیقت کار باید اجازه ظهور منزلت افراد را بدهد. به کار نباید بیش از اندازه بها داد و کار نباید به عنوان تنها منبع منزلت انسان در نظر گرفته شود. تقدم کار بر فرد به این معناست که ارزش انسان اولویت دارد و مستقل از شکل و نوع کاری است که انجام می دهد.
بیکاری یا کار ناشایسته سبب می گردد فرد از خود ، جامعه و جهان هستی (خدا) بیگانه شود .این مسئله ممکن است پیامد فقدان فرصت های شغلی کافی ، حمایت اجتماعی لازم و نادیده گرفتن حقوق کار و ضعف گفتگوی اجتماعی باشد . بیکاری و یا کار ناشایسته مانع تجلی منزلت ذاتی فرد می شود و منجر به احساس حقارت و از بین رفتن خصائل انسانی می گردد. بیکاری ، نابرابری جنسیتی ، بردگی و کار کودک منافی ارزشهای انسانی و منزلت در نظر گرفته میشود. عدم دستیابی به کارشایسته به معنای عدم دستیابی به منزلت انسانی است.
اصول کار شایسته ILO
چهارچوب مفهومی کارشایسته برای اولین بار در سال 1999 در گزارش هیات مدیره کنفرانس بین المللی کار در هشتاد و هفتمین نشست عنوان شد . اعلامیه های بین المللی مانند اعلامیه Dumbarton Oaks و اعلامیه فیلادلفیا ( مصوب 1944) نیز به بعد معنوی کار اشاره می کنند .اعلامیه های فوق بر این اصل تاکید دارندکه همه افراد بدون توجه به نژاد ، عقیده و جنسیت حق مطالبه رفاه مادی و معنویشان را با حفظ آزادی ، منزلت ، امنیت اقتصادی و فرصت برابر دارند. لذا سیاست های ملی و بین المللی تنها در شرایطی باید مورد قبول واقع شوند که اجرای آنها سبب افزایش و نه مانع دستیابی به اهداف بنیادی فوق شوند.
مولفه های اصلی کار شایسته در اعلامیه حقوق بنیادین ILO (1998) عبارتند از :
حق آزادی انجمن و ایجاد تشکل جمعی ، حذف همه اشکال کاراجباری و بیگاری ، منع جدی کار کودک ، حذف تبعیض در شغل و حرفه.ILO معتقد است کار شایسته نه تنها سهم مهمی در توسعه پایدار دارد بلکه به خودی خود هدف مهمی محسوب می شود و ترویج آن می باید در دستور کار کشورها قرار گیرد.
شایستگی را می توان تحقق منزلت انسانی در یک زمان و مکان خاص تعبیر کرد در نتیجه استاندارد و دیدگاه یکسانی در میان افراد در جاهای مختلف وجود ندارد. تدوین استاندارد یکسانی از کار شایسته مشکل است زیرا شرایط کار از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است به همین منظور آگاهی از زمینه تاریخی و الگوی اشتغال که نحوه معیشت افراد را مشخص می سازد مهم است. به منظور تحقق کار شایسته در یک طیف جهانی ، سیاست ها باید با نظام های ارزشی ونگرش های اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و محلی سازگار شود تا موجب کسب درآمد کافی ، حمایت اجتماعی مناسب و امنیت و برابری جنسیتی طبق انتظارات و درکهای مختلف ناشی از زمینه های متفاوت اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی شود.
مدل اندازه گیری کار شایسته
بطور کلی در خصوص تدوین مدلی برای کار شایسته باید سه سطح کلان ، میانی و خرد مد نظر قرار گیرد.درسطح کلان هدف کار شایسته می تواند بر حسب ایجاد قوانین ، مقررات و نهادهایی تعریف شود که امکان کار کردن را برای تمام افراد جوامع بدون تشویش و نگرانی ، در امنیت مناسب وبا فرصت رو به رشد و مداوم برای توسعه فردی ، در عین حال برخوردار از درآمد مکفی برای حمایت از خود و اعضای خانواده شان فراهم می سازد . درسطح میانی یا سطح کارگاه محیط کارشایسته به معنای ایجاد امنیت مناسب برای کارگران می باشد که به موازات آن کارایی بنگاه نیز افزایش می یابد.در سطح خرد کار شایسته به داشتن فرصت مناسب برای کار به داشتن فرصت مناسبی از تمام اشکال امنیت مربوط به کار تاکید دارد.
تدوین مدلی که از طریق آن بتوان کار شایسته را از کار ناشایست تمییز داد ضروری می باشد این مدل می باید بر اساس استانداردهای ارزشی مشترکی طراحی گردد که به مردم جهت ارزشیابی خود و کارشان کمک نماید. پاسخهای افراد به سئوالات زیر می تواند میزان شایسته بودن کار را نشان دهد و به محققان و سیاستگذاران در تدوین استانداردهای کارشایسته کمک شایانی نماید.
1- آیا شغل معیشت مادی فرد را تامین می کند؟
2-آیا شغل سبب رشد و توسعه خود معنوی ، اخلاقی ، ارتباطی و اجتماعی فرد در خانواده و جامعه شده است؟
3-آیا شغل در دستیابی به خیر همگانی در ابعاد مادی و معنوی کمک کرده است؟
فاطمه برخورداری – کارشناس اشتغال وزارت کار و امور اجتماعی
گرفته شده از سایت بازار کار منبع:bazarekar
سه شنبه 17/1/1389 - 10:53
دعا و زیارت
جایگاه كار و كوشش در آموزههای دینی
نویسنده:محمد آصف عطایی
خبرگزاری فارس: از دیدگاه قرآن و روایات معصومین، سعی و تلاش برای اداره زندگی، در سایه موازین شریعت و به دور از افراط و تفریط، به عنوان عبادت ارزشمند و در ردیف جهاد و مبارزه مسلحانه علیه دشمنان و متجاوزین معرفی شده است.
خمیره وجودی انسان از دو بعد مادی و معنوی «جسم و جان» معجون و تركیب یافته است، و هر یك از این دو بعد، برای رشد و بالندگی، به تقویت، انرژی و تغذیه سالم نیازمند میباشد، خدای متعال كه جهان هستی را خلق كرده و انسان را به عنوان گل سرسبد مخلوقات خود، معرفی و طبیعت را مسخّر او ساخته است، ابزار، وسایل و امكانات مورد نیاز در هر دو بُعد مادی و معنوی را در اختیار انسان قرار داده، راه سعادت و شقاوت، و صعود و سقوط را به او نشان داده است، ولی پیمودن راه، نوع زندگی و استفاده و بهرهبرداری از مواهب و نعمتهای طبیعت را به خود او واگذار كرده و این انسان است كه باید در سایه تدبیر و تعقل و با سعی، تلاش و فعالیتهای شبانه روزی، زمینه رشد، تعالی و تكامل در هر یك از دو بعد مادی و معنوی را برای خود و همنوعان خویش فراهم سازد.
طبیعت بستر زندگی
در قرآن كریم، آیات فراوانی آمده است كه زمین و طبیعت را به عنوان بستر آماده و مناسب برای امرار معاش، و میدان سعی و تلاش، معرفی میكند و در جاهای مختلف و متعدد به انسان، منت گذاشته و از مواهب و نعمتهای مادی و طبیعی و تسخیر آن، برای استفاده و بهرهبرداری او سخن میگوید، برای نمونه، آیات ذیل را مرور كنیم:
«خداوند آسمانها و زمین را آفرید و از آسمان آب فرو فرستاد و به واسطه آن، انواع میوهها را برای روزی شما رویاند. كشتیها را رام ساخت تا به فرمان او، در دریا، حركت كنند، رودها، خورشید و ماه، و شب و روز را برای شما رام كرده است و هر چیزی كه از او خواستهاید به شما بخشیده است و اگر بخواهید نعمتهای الهی را بشمارید، قدرت و توانایی شمارش آن را ندارید.»(1)
در آیهای دیگر میخوانیم: «و خداوند، چهارپایان را آفرید كه برای شما در «پوست» آنها، گرما و منافع دیگری نهفته است و نیز از آنها میخورید و هنگامی كه آنها را «شامگاهان» از چراگاه باز میگردانید یا «بامدادان» به چراگاه میبرید، شما را در آن تجمل «و زیبایی» هست و بارهای شما را تا شهرهای دور دست میبرند، بدون شك، پروردگارتان، رئوف و مهربان است و نیز اسبها و استران و درازگوشان را آفرید، تا بر آنها سوار شوید و مایه تجمل نیز میباشد، و نیز نعمتهای دیگری میآفریند كه شما نمیدانید.»(2)
در سومین آیه میخوانیم: «در چهارپایان برای شما عبرتی است كه از شكم آنها، از میان سرگین و خون، شیر پاك به شما مینوشانیم... و از میوههای درختان خرما و انگور، هم «شراب» مستیآور و هم خوراكی نیكو به دست میآورید، بیگمان در این امر برای خردورزان، مایه عبرت است و نیز پروردگارت به زنبور عسل، الهام كرد كه از كوهها و درختان، برای خود، خانه بساز، و از همه میوهها تناول كن و از خدای خود پیرویبنما، آنگاه از شكم آنها شهدی رنگارنگ میتراود كه در آن، شفای مردمان میباشد.»(3)
آنچه از آیات یاد شده و نظایر آن استفاده میشود این است كه هر چیزی كه برای امرار معاش و زندگی سالم و به دور از افراط و تفریط، لازم باشد، خدای متعال از همان آغاز خلقت در اختیار انسان قرار داده است. و صد البته كه رام ساختن طبیعت و تسخیر آن، این معنی را نمیرساند كه انسان دست روی دست بگذارد و سستی و تنبلی را اختیار كرده و سعی و تلاش نكند و خود را سر بار جامعه و مردم قرار دهد.
برخی، كار و فعالیت برای امرار معاش را با دنیاگرایی و دنیاپرستی خلط كرده و آن را مغایر با آموزههای دینی تلقی نموده و در مذمت و محكومیت آن، مطالبی گفتهاند. عدهای دیگر، میگویند: از آنجایی كه رزق و روزی انسان از جانب خالق هستی معین و مقدر شده است، سعی و تلاش انسان، تأثیری در زیادی و نقصان آن ندارد لذا دست از سعی و تلاش برداشته، عزلت و گوشهنشینی را اختیار كردهاند. برخی دیگر كارهای فیزیكی نظیر كشاورزی، دامداری و بنّایی را عیب دانسته و آن را مخالف مقام و منزلت خیالی خود، میدانند!
ترویج این گونه افكار و اندیشهها، كه هیچ گونه پشتوانه دینی و مكتبی ندارد، باعث میشود بهانه به دست دشمنان دین و مذهب بیفتد و آنان نیز با توجه به جهل و نادانی عامه مردم، دین و مذهب را به عنوان عامل تخدیر و ركود در عرصههای مهم اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، معرفی كرده و در سطح جهان تبلیغات وسیع و گستردهای را علیه دین و مذهب، سازماندهی كنند و به خورد جامعه و مردم دهند.
ارزش كار در فرهنگ اسلامی
كسانی كه اندك آشنایی با معارف اسلامی، آیات قرآن و احادیث معصومین داشته باشند این حقیقت را متوجه شده و باور خواهند كرد كه رشد و تكامل انسان در هر یك از دو بعد مادی و معنوی، تنها در سایه سعی و تلاش، محقق شده و امكانپذیر میباشد، چنانچه قرآن كریم در جمله كوتاه و معروفی، بهرهمندی انسان را منحصراً در گرو كار و كوشش میداند و میگوید: «برای انسان بهرهای جز سعی و كوشش او نیست.»(4) و در آیه دیگری میفرماید: «خداوند سرنوشت هیچ قوم «و ملتی» را تغییر نمیدهد مگر آن كه آنها خود را تغییر دهند.»(5) و در جمله كوتاه دیگری میخوانیم: «هر كس در گرو اعمال خود است.»(6) گرچه آیات ذكر شده در ارتباط با امور معنوی و اُخروی است ولی معیار و ملاك كلی كه آیات یاد شده و آیات فراوان دیگری به دست میدهد این است كه بهرهمندی انسان از نعمتهای مادی و معنوی «دنیا و آخرت» در گرو سعی و تلاش است به قول شاعر:
نابرده رنج، گنج میسر نمیشود مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد
اگر كار و كوشش با آموزههای دینی و مذهبی، مخالفت داشته و یا مفهوم تضمین رزق و روزی از طرف خداوند، سستی، تنبلی و نشستن در منزل میبود و یا فعالیتهای نظیر كشاورزی، چوپانی و دامداری... با مقام و منزلت انسان، سازگاری نداشته عیب به حساب میآمد، انبیا و اولیای الهی كه خود صاحبان شریعت هستند و به جزئیات آموزههای دینی، آشنایی كامل دارند، حتماً بیان داشته و یادآوری میكردند، در حالی كه قضیه كاملاً بر عكس است. انبیا و اولیای الهی، پیروان خود را به كار و كوشش، دعوت كردهاند و از سستی و تنپروری مذمت و سرزنش نمودهاند و خود نیز به كارهای سخت و طاقتفرسا، نظیر چوپانی، خیاطی، كشاورزی و زره بافی... پرداختهاند.
یكی از یاران امام صادق (ع) مدتی خدمت امام نیامده بود، امام صادق (ع) احوال او را جویا شدند عرض كردند: او كار و فعالیت تجارتی را ترك كرده و به عبادت روی آورده است، امام فرمود: وای بر او، آیا نمیداند كسی كه تلاش و طلب روزی را ترك كند، دعایش مستجاب نمیشود.» سپس افزود: هنگامی كه آیه «وَ مَن یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا * وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لاَ یَحْتَسِبُ» نازل گردید، جمعی از یاران پیامبر(ص) درها را به روی خود بستند و روی به عبادت آوردند و گفتند: خداوند روزی ما را عهدهدار شده است، این جریان به گوش پیامبر (ص) رسید. كسی را نزد آنها فرستاد كه چرا این گونه رفتار میكنید؟ جواب دادند یا رسولاللّه چون خداوند روزی ما را متكفل شده است ما مشغول عبادت شدهایم. پیامبر فرمود: هر كسی چنین كند دعایش مستجاب نمیشود بر شما باد كار و كوشش نموده و طلب روزی نمایید.»(7)
بنابراین معنی و مفهوم تسخیر طبیعت و نعمتهای فراوان آن، این است كه انسان در سایه تدبیر و تعقل، در حوزههای مختلف زندگی مثل زراعت، دامپروری، تجارت، استخراج معادن، به كارگیری گیاهان دارویی و ساخت و ساز ابزار و وسایل... تلاش و فعالیت نماید و زمینه رشد و بالندگی را در تمام عرصههای زندگی فراهم سازد. آیات فراوانی وجود دارد كه انسان را به سعی و تلاش، واداشته و او را تشویق و ترغیب مینماید تا با جد و جهد مداوم، زمینه استفاده مطلوبتر از نعمتهای طبیعت را برای خود و همنوعان خویش فراهم سازد چنانچه در سوره نحل میخوانیم: «او كسی است كه دریا را مسخر «شما» ساخت تا از آن «صید كرده و» گوشت تازه بخورید و وسایل زینتی را برای پوشش از آن، استخراج نمایید و كشتیها را میبینید كه سینه دریا را میشكافند تا شما «به تجارت بپردازید» و از فضل خداوند بهره گیرید»(8) بهرهگیری معنای وسیعی دارد كه هر گونه فعالیتهای اقتصادی از طریق راههای دریایی را شامل میشود.
در جای دیگری میخوانیم: «او كسی است كه زمین را رام شما ساخت، پس به گوشه و كنار آن، رهسپار شوید واز روزی او، استفاده كنید.»(9)
در سوره قصص هم میخوانیم: «از جمله رحمت خداوندی این است كه شب و روز را برای شما قرار داده است تا در شب آرامش یابید «و دوباره انرژی لازم را به دست آورید» و در روز دنبال رزق حلال رفته تلاش و فعالیت نماید.»(11)
كارگران همپای مجاهدان
از دیدگاه قرآن و روایات معصومین، سعی و تلاش برای اداره زندگی، در سایه موازین شریعت و به دور از افراط و تفریط، به عنوان عبادت ارزشمند و در ردیف جهاد و مبارزه مسلحانه علیه دشمنان و متجاوزین معرفی شده است، خدای متعال در سوره مزمل میفرماید: «آن مقدار از قرآن كه برای شما میسر و امكانپذیر میباشد تلاوت كنید، خداوند میداند كه به زودی گروهی از شما بیمار میشوند، گروه دیگر برای به دست آوردن فضل الهی «و كسب روزی» به مسافرت میروند و گروه دیگری در راه خدا جهاد میكنند. پس آن مقداری كه برای شما ممكن است از آن تلاوت كنید.»(12)
در آیه شریفه سه نوع عذر ذكر شده است اولی جنبه جسمانی دارد «بیماری»، دومی جنبه مالی «مسافرت برای كسب و كار» و سومی جنبه دینی دارد كه «جهاد در راه خدا» است. لذا برخی گفتهاند از این آیه استفاده میشود كه سعی و تلاش برای اداره زندگی و امرار معاش هم ردیف جهاد در راه خدا است، در احادیث نیز داریم: «كسی كه برای تأمین مایحتاج زندگی خانوادهاش، سعی و تلاش میكند تا اسباب معیشت آنان را فراهم سازد مانند مجاهدان راه خدا است كه در برابر دشمنان مبارزه مسلحانه مینمایند.»(13)
یعنی همانگونه كه مجاهدان در راه خدا، جانشان را به خطر انداخته و در برابر دشمنان داخلی و خارجی و برای حفظ كشور و سرزمین اسلامی، جانفشانی میكنند، كار و كوشش در سنگر اقتصاد نیز چنین نقشی دارد زیرا با سعی و تلاش در سنگر اقتصاد است كه توسعه و پیشرفت محقق میشود، روزنههای نفوذ و تسلط مسدود شده و جامعه را از ذلت وابستگی، رهایی پیدا كرده ارزشهای آن، از دستبرد اجانب حفظ میشود به تاراج نمیرود.
جملهای از عبدالله بن مسعود، صحابی معروف پیامبر (ص) نقل شده است كه میگوید: «هر كس متاعی را به یكی از شهرهای مسلمانان ببرد و زحمات خود را در این راه برای خداوند محسوب دارد سپس آن را به قیمت عادلانه آن روز بفروشد چنین شخصی در پیشگاه خداوند به منزله شهیدان است، بعد برای گفتار خود قسمتی از آیه 20 سوره مزمل را قرائت میكند كه: «وَ ءَاخَرُونَ یَضْرِبُونَ فِی الاْءَرْضِ» برخی از مفسرین با توجه به حدیثی كه در تفسیر قرطبی به همین مضمون آمده است، میگویند: عبدالله بن مسعود، جمله فوق را از پیامبر (ص) استفاده كرده است»(14)
در حدیث دیگری از پیامبر (ص) میخوانیم: «عبادت هفتاد جزء دارد بهترین جزء از این هفتاد جزء طلب رزق حلال میباشد.»(15) امام صادق (ع) میفرماید: «جدم امام سجاد (ع) صبح از منزل برای طلب روزی خارج میشد، شخصی پرسید كجا تشریف میبرید؟ فرمود: میروم تا به خانوادهام صدقه دهم، آن شخص با تعجب پرسید: صدقه به خانواده؟ حضرت فرمود: هر كس دنبال كسب حلال برود و برای طلب مال و رزق حلال برای عیال و خانواده خود حركت كند مصداق صدقه از جانب خدای سبحان است.»(16)
مراسم حج كه سالی یكبار برگزار میگردد از لحاظ شكوه و عظمت عبادی و سیاسی، نظیری ندارد اعراب جاهلیت، در ایام مراسم حج، فعالیتهای اقتصادی را جایز نمیدانستند، ولی دین مبین اسلام، مراسم حج را به عنوان كنگرهای عظیم عبادی، سیاسی، معرفی میكند و فعالیتهای اقتصادی در موسم حج را نه تنها جایز میداند بلكه آن را امر پسندیده تلقی كرده چنانچه در سوره مائده میخوانیم: «كسانی كه برای خشنودی پروردگار و جلب رضای او و به دست آوردن سود تجاری به قصد زیارت خانه خدا حركت میكنند، نباید مورد آزار و اذیت و مزاحمت قرار گیرند.»(17)
امام صادق (ع) در جواب سؤالی كه چرا خداوند مردم را به انجام حج و طواف خانهاش فرمان داده است میفرماید: «خداوند انسان را آفرید... و او را به عمل حج، دستور داد كه اطاعت دین و مصالح دنیای آنان را در بر دارد، در موسم حج، مسلمانان از شرق و غرب عالم جمع میشوند با یكدیگر آشنا میشوند و برای این كه هر ملتی از تجارتها و فراوردههای اقتصادی ملتهای دیگر استفاده كنند و با كرایه دادن وسایل نقلیه و حمل و نقل... بهره ببرند...»(18)
یكی دیگر از مراسم سیاسی عبادی اسلام كه شكوه و عظمت خاصی دارد، بر پایی نماز جمعه است، قرآن كریم در سوره مباركه جمعه، مسلمانان را مورد خطاب قرار داده میفرماید: «هنگامی كه عبادت خدا، و نماز پرشكوه جمعه را به جا آوردید، در روی زمین، پراكنده شده و از نعمتها و مواهب الهی بهرهمند شوید.»(19)
از مجموع روایات یاد شده به خوبی میتوان استفاده كرد كه سعی و تلاش در چهارچوب قوانین شریعت، به دور از افراط و تفریط، برای اداره زندگی و امرار معاش، جایگاه خاص و ویژهای را در فرهنگ قرآن و آموزههای دینی و مذهبی به خود اختصاص داده است، علت و فلسفه آن نیز روشن است زیرا كار و كوشش:
اولاً: سستی، تنبلی و دلمردگی را از انسان، دور نموده، حركت و نشاط میآفریند و نیز وسیله خوبی برای اشتغال سالم فكری و جسمی میباشد.
ثانیا: با كار و كوشش، نارساییها و مشكلات اقتصادی بر طرف شده، رفاه و آسایش مطلوب به دست میآید، انسانهای پر كار و زحمتكش، علاوه بر این كه زندگی خود را سر و سامان داده و تأمین میكنند و آسایش و آرامش برای خانوادهاش به وجود میآورند، به افراد مستمند و مستحق نیز كمك میكنند.
ثالثاً: اگر آحاد جامعه به تلاش و فعالیت مداوم ادامه دهند، بدون شك، اقتصاد كشور و مملكت نیز روز به روز رونق بیشتری پیدا میكند در نتیجه راههای نفوذ دشمنان، مسدود میشود. ارزشهای دینی و فرهنگی جامعه از دستبرد اجانب محفوظ میماند.
رابطه بیكاری با جرایم
در طرف مقابل، تنبلی و بیكاری به عنوان یك پدیده شوم، مصایب و مشكلات فراوانی را برای افراد و اجتماعات به وجود میآورد. اولین ثمره تلخ و زودرس تنبلی و بیكاری، فقر و تهیدستی است، پدیده نامیمون كه از آن، به مرگ بزرگ(20) تعبیر شده و باعث میشود انسانهای فقیر و درمانده، به اعمال خلافی مثل: قتل، دزدی، تجاوز، خودفروشی و بیعفتی... مبادرت نماید و با افراد خلافكار، دوست و آشنا شده و مسیر خلاف مثل قاچاق و آدمفروشی را در پیش گیرد به امراض لاعلاج، مبتلا شده و پدیده خانمانسوز اعتیاد دامنگیرش شود، شالوده و اساس زندگیش از هم متلاشی و كانون گرم آن، به جهنم سوزان و غیر قابل تحمل تبدیل گردد و در نتیجه آثار زیانباری در حوزههای فرهنگ، اقتصاد و امنیت بر پیكر اجتماع وارد خواهد شد.
لذا در احادیث میخوانیم: «خداوند انسان تنبل و پر خواب را مبغوض و افراد بیكار را دشمن میدارد.»(21) از پیامبر (ص) نیز نقل شده است: «كسی كه بار خودش را به دوش دیگران میگذارد ملعون است.»(22) امام باقر(ع) نیز فرمودهاند: «من مردی را كه در كار دنیای خود تنبل باشد دوست ندارم، كسی كه در كار دنیای خود تنبل باشد «با اینكه نتیجه و ثمره آن را به زودی به دست میآورد» در كار آخرتش، تنبلتر خواهد بود.»(23) در حدیث دیگری میخوانیم: «هنگامی كه موجودات در آغاز با هم ازدواج كردند، تنبلی و ناتوانی با هم پیمان زوجیت بستند و فرزندی از آنها به نام فقر متولد شد.»(24) بنابراین سعی و تلاش در فرهنگ اسلامی، ارزش فوقالعادهای داشته و تنبلی و بیكاری به عنوان ضد ارزش معرفی شده است.
از خداوند بزرگ میخواهیم سستی و تنبلی نیروهای انسانی را از جهان اسلام برطرف نموده فقر و تهیدستی را از جوامع مسلمین دور سازد و مجد و عظمت آنان را روز افزون نماید.
پینوشتها:ـــــــــــــــــــــــ
1. سوره ابراهیم، آیه 32 و 34: اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَـوَ تِ وَ الاْءَرْضَ وَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَ تِ رِزْقًا لَّكُمْ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْفُلْكَ لِتَجْرِیَ فِی الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ الاْءَنْهَـرَ * وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دَآئبَیْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ الَّیْلَ وَ النَّهَارَ * وَءَاتَئكُم مِّن كُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ وَ إِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللَّهِ لاَ تُحْصُوهَآ...»
2. سوره نحل، آیه 5 تا 8: «وَ الاْءَنْعَـمَ خَلَقَهَا لَكُمْ فِیهَا دِفْءٌ وَ مَنَـفِعُ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ * وَ لَكُمْ فِیهَا جَمَالٌ حِینَ تُرِیحُونَ وَ حِینَ تَسْرَحُونَ * وَ تَحْمِلُ أَثْقَالَكُمْ إِلَی بَلَدٍ... وَ الْخَیْلَ وَ الْبِغَالَ وَالْحَمِیرَ لِتَرْكَبُوهَا وَ زِینَةً وَ یَخْلُقُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ»
3. سوره نحل، آیه 66: «وَ إِنَّ لَكُمْ فِی الاْءَنْعَـمِ لَعِبْرَةً نُّسْقِیكُم مِّمَّا فِی بُطُونِهِ مِن بَیْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَّبَنًا خَالِصًا سَآئغًا لِّلشَّـرِبِینَ * وَمِن ثَمَرَ تِ النَّخِیلِ وَ الاْءَعْنَـبِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَ رِزْقًا حَسَنًا»
4. سوره نجم، آیه 39: «لَّیْسَ لِلاْءِنسَـنِ إِلاَّ مَا سَعَی»
5. سوره رعد، آیه 11 :«إِنَّ اللَّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ»
6. سوره مدثر، آیه 38: «كُلُّ نَفْسِ بِمَا كَسَبَتْ رَهِینَةٌ»
7. تفسیر نمونه، ج 24، ص 238.
8. سوره نحل، آیه 14: «وَ هُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُواْ مِنْهُ لَحْمًا طَرِیًّا وَ تَسْتَخْرِجُواْ مِنْهُ حِلْیَةً»
9. سوره ملك، آیه 16:«هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَكُمُ الاْءَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُواْ فِی مَنَاكِبِهَا وَ كُلُواْ مِن رِّزْقِهِ»
10. سوره اسراء، آیه 12: «وَ جَعَلْنَا الَّیْلَ وَ النَّهَارَ ءَایَتَیْنِ فَمَحَوْنَآ ءَایَةَ الَّیْلِ وَ جَعَلْنَآ ءَایَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُواْ»
11. سوره قصص، آیه 73: «وَ مِن رَّحْمَتِهِ جَعَلَ لَكُمُ الَّیْلَ وَ النَّهَارَ لِتَسْكُنُواْ فِیهِ وَ لِتَبْتَغُواْ مِن فَضْلِهِ...»
12. سوره مزمل، آیه 20: «فَاقْرَءُواْ مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْءَانِ عَلِمَ أَن سَیَكُونُ مِنكُم مَّرْضَی وَ ءَاخَرُونَ یَضْرِبُونَ فِی الاْءَرْضِ یَبْتَغُونَ مِن فَضْلِ اللَّهِ وَ ءَاخَرُونَ یُقَـتِلُونَ فِیسَبِیلِ اللَّهِ»
13. وسایل الشیعه، ج 12، ص 23.
14. تفسیر نمونه، ج 25، ص 200.
15. وسایل الشیعه، ج 12، ص 19: «العبادة سبعون جزء افضلها طلب الحلال»
16. وسایل الشیعه، ج 12، ص 43.
17. سوره مائده، آیه 2: «وَلاَآ ءَآمِّینَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِّن رَّبِّهِمْ وَرِضْوَ نًا»
18. وسائل الشیعه، كتاب حج، ابواب وجوب حج، باب 1، حدیث 18.
19. سوره جمعه، آیه 10: «فَإِذَا قُضِیَتِ الصَّلَوةُ فَانتَشِرُواْ فِی الاْءَرْضِ وَ ابْتَغُواْ مِن فَضْلِ اللَّهِ».
20. نهج البلاغه، كلمات 163: «الفقر الموتُ الاكبر».
21. وسائل الشیعه، ج 12، ص 35: «انّ الله لیبغض العبد النوام و اِنّ الله لیبغض العبد الفارغ».
22. وسائل الشیعه، ج 12، ص 16: «قال رسول الله ملعون ملعون مَن القی كلّه علی الناس»
23. همان، ص 35: «اِنّی لابْغَضُ الرجل من ان یكون كسلاناً عن امر دنیاه و مَن كسل عن امر دنیاه...
24. الكافی، ج 5، ص 86: «اِنّ الاشیا لَمّا ازدوجت ازدوج الكسل و العجز فنتجا بینهما الفقر».
...................................
منبع: ماهنامه پاسدار اسلام، شماره 281
سه شنبه 17/1/1389 - 10:53
اقتصاد
تجارت اینترنتی و شبکه ای ( Networking Business )
نوع مقاله : تجمیعی
مقدمه :
در دنیایی که معاصرش هستیم بدون شک کسی نیست که از ارزش وقت و کاربرد اطلاعات آگاهی نداشته باشد . از طرفی سخن از اهمیت اطلاعات کمی دیر است ، چرا که حالا قدم در مرحله بعدی نهاده ایم و عصر IT را تجربه می کنیم . همه چیز با سرعت در حال تحول است و در دنیای امروز اتلاف وقت و انرژی برای انجام کارهای روزمره یعنی عدم استفاده بهینه از تکنولوژی .
روزی که نخستین رایانه در حجم یک ساختمان سه طبقه اختراع شد ، کمتر کسی باور داشت که این دستگاه عظیم الجثه روزی در ابعاد یک ساعت مچی مورد بهره برداری قرارگیرد .
رایانه ها با سرعت غیرقابل مهاری وارد زندگی انسان معاصر شد و اور راقادر ساخت تا بر پیچیدگیهای موضوع قرن بیستم غلیه نماید . یک فکر ساده توانست نجات دهنده نوع بشر باشد ، برای چند لحظه تجسم کنید در عصر انفجار جمعیت و لزوم ارتباط و تامین مایحتاج ایشان چه مقدار وقت تلف می شد که به صورت سنتی و دستی امور روزانه خود را سامان دهیم ، گرچه ما هنوز نتوانسته ایم به درستی از این فرصت بی نظیر استفاده کنیم و بیشتر سرگرم حاشیه هستیم .
بهر حال تکنولوژی اطلاعات و شبکه جهانی اینترنت ، تجارت و دادو ستد جهانی را وارد عصر جدیدی بنام EC یا ( تجارت الکترونیک ) کردند ، که با سرعت زیادی در حال گسترش است . در این عصر جدید از تجارت ارسال کاتالوگ و بروشور امری نسبتا پر هزینه و وقت گیر است که تنها بازرگانان و شرکتهای سنتی درگیر آن هستند و موفقیت از آن آنهایی است که برای ارائه سرویس سریعتر و پاسخگویی با هزینه کمتر به تکنولوژی جدید و اینترنت روآورده اند .
وارد شدن بر این گستره جهانی از تجارت محدودیتی ندارد و با کمترین و کوچکترین امکانات ودر هر نقطه از جهان نیز می توان به آن پیوست .
در مقاله ای که پیش روی شماست نگارنده سعی دارد به تبیین راهکارهای اجرایی و مراحل اولیه پیوستن به این گستره جهانی بپردازد .
--------------------------------------------------------------------------------
کسب و کارالکترونیک و اهمیت آن
1- اهمیت راه اندازی
بر اساس آمار ارائه شده ، با حضور کسب و کار آن لاین در سال 2004 درآمد جهانی کسب و کار اینترنتی به سقف 7/2 تریلیون دلار رسید. مهم این نیست که کار تجاری شما چیست، بلکه نادیده گرفتن 7/2 تریلیون دلار ممکن است؟ برای اینکه نشان دهید بخشی از این مجموعه هستید و مایلید که به آن خدمت کنید، لازم است در حیطه wwwباشید. آنگاه خواهید دانست که رقیبان شما چه میکنند !
2- شبکهای عمل کردن
کسب و کار در حقیقت چیزی جز برقراری ارتباط با افراد نیست. همه تاجران موفق می دانند که ملاک شناخت چیزی نیست بجز آشنایی با افراد. ارائه کارت ویزیت بخشی از هر ملاقات است، هر شخص مطمئنا در این ملاقاتها، این شانس را داشته است که معاملات بزرگ انجام دهد. شما با ارائه کارت ویزیت خود به هزاران فرد و شاید میلیونها مشتری یا شریک تجاری، باید نشان دهید که همیشه در صورت نیاز آنها در خدمت هستید و میتوانند به شما دستیابی داشته باشند. میتوانید 24 ساعت شبانهروز به سادگی بدون صرف هزینه در محیطwww باشید. حتی اگر تغییر مکان دهید یا شماره جدیدی داشته باشید، همچنان در همان مکان مجازی قرار دارید و همگان میتوانند شما را پیدا کنند !
3- ایجاد اطلاعات رایانه ای در دسترس
زمان اشتغال شما چند ساعت است؟ به چه کاری مشغول هستید؟ افراد چگونه میتوانند با شما تماس بگیرند؟ روشهای پرداخت شما چه است؟ محل استقرار شما کجاست؟ کار خاص امروز شما چیست؟ اطلاعات ترفیعی، تبلیغی هفته آینده چیست؟ اگر بتوانید مشتری را از دلیل لزوم کسب و کار با خود آگاه سازید، فکر نمیکنید که بتوانید کسب و کار بیشتری داشته باشید؟ مطمئنا در محیط www میتوانید !
4- ارائه خدمات به مشتریان
ایجاد اطلاعات رایانه ای در دسترس یکی از مهمترین روشهای ارائه خدمات به مشتریان است. اما اگر هدف شما خدمت به مشتری باشد، با استفاده از تکنولوژی www میتوانید حتی راههای بیشتری را نیز بدست آورید. این امکان را برای آنها فراهم سازید تا بدون گشتن در مغازه و یاری گرفتن از مسئول فروش، رنگ و اندازه و آنچه را که دقیقا میخواهند پیدا کنند، در حقیقت همه چیز باید در دسترس باشد. همه کارها باید به سرعت، ساده و ارزان در محیط www انجام شود.
5- افزایش توجه عموم
شما هیچگاه از مجله داخلی برای درج تبلیغ افتتاح فروشگاه یا مغازه محلی خود استفاده نمیکنید، بلکه اگر چیزی جالب و جدید باشد، آدرس شبکه خود را در آن عنوان میکنید. حتی اگر که یک خبرنامه هفتگی نیز در خصوص این افتتاحیه مطلبی نوشته باشد، هیچگاه از شخصی که با مغازه شما فاصله مسافتی طولانی دارد و آن خبر را میخواند به شما سودی نمیرسد مگر آنکه آن فرد، در همان زمان به آن محل بیاید. اما با اطلاعات شبکهای هر کس در هر مکان میتواند به آن دسترسی داشته باشد و مطمئنا یک بازدیدکننده کارآمد از وب سایت و یک مشتری سودرسان برای اطلاعات شما خواهد بود.
تناسبات کاری در کسب و کار اینترنتی
آیا کسب و کار اینترنتی برای کسب و کارهای كوچك شما مناسب است؟
برای آنكه در وسط كار ناامید نشوید و كار را نیمه تمام رها نكنید باید نكاتی را در خصوص کسب و کار اینترنتی بدانید :
کسب و کار اینترنتی چیست و افراد مخاطب چه كسانی هستند. تنها بعد از درنظرگرفتن این اصول میتوانید استراتژی کسب و کار اینترنتی و كارایی آن را برای خود تشخیص دهید. در اینجا سعی كردم تا موضوعات بالا را به 5 دسته طبقه بندی كنم تا خط مشی برای شما باشند.
1 - در کسب و کار شما ، کسب و کار اینترنتی محتوایی است كه در راستای حضور شما در اینترنت میباشد. زمانی كه اینترنت تازه پا بود ، هر كس برای حس رقابت مجبور بود آنرا تهیه كند و در حقیقت دروازه های آنرا بگشاید، درست زمانی كه به جامعه عمومی راه پیدا كرد ، اما جهان علم و آكادمیك همچنان با آن مخالف بودند. موارد مشابهی مانند اینترنت بسیار وجود داشته است ، اما هیچكدام كارایی آنرا نداشته اند. تا کنون با تاجران نگران و آشفته بسیاری مشاوره كردم كه بسیار در كارشان مضطرب بودند. از آنجایی که در ابتدا در عرصه تجارت اینترنت تنها یك وسیله بازاریابی بود نه كمتر و نه بیشتر ، بنابراین به آنها می گفتم كه : اینترنت تنها روشی دیگر برای سهیم شدن در اطلاعات است ، و وسیله ای دیگر است. و در واقع اینترنت شما را قادر می سازد تا محصولات را به مصرفكننده خود بفروشید و یا منتقل سازید.
2 - کسب و کار اینترنتی این امكان را برای شما فراهم میسازد تا اطلاعات را از مشتریان جمعآوری كنید و از طریق وب سایت ، بازاریابی و فروش را انجام دهید. اگرچه این اطلاعات در مورد سفارشات است ، اما شما همچنین میتوانید از مشتریان خود درخصوص اینكه چه كسانی هستند ، محصولات را به كجا منتقل میكنند ، روش نقل و انتقال آنها چیست و سؤالهای دیگر كه مایل هستید بدانید اطلاعات بدست آورید. بعلاوه کسب و کار اینترنتی شما را قادر میسازد تا به اطلاعات كارت اعتباری در اینترنت دست یابید. زمانی كه اطلاعات جمعآوری شد کسب و کار اینترنتی موجب میشود تا در هر ثانیه كسب و كاری را انجام دهید. شما در آن نه تنها به تبلیغ ، بازاریابی و فروش میپردازید بلكه میتوانید حسابهای دریافتی و پرداختی خود را نیز كنترل كنید و از نظر فنی شما را حمایت میكند تا به ایده هایی دست یابید و همه آنها از منبع منفردی است كه همان وب سایت میباشد.
3 - کسب و کار اینترنتی میتواند یك راه حل كامل تلفیقی در خصوص کسب و کار باشد. زمانی كه به یك راه حل کسب و کار اینترنتی نظر بیفكنید ، باید جریان اطلاعات را از وب سایت خود به عملكردهای اداره وو دفتر در نظر بگیرید. آیا شما مایلید تا مصرفكننده با فشار یك دكمه اطلاعات را وارد پایگاه داده كند ، دستورالعملهای حمل و نقل را به انبار بفرستد ، كارت اعتباری را فعال سازد ، داده ها را وارد سیستم حساب شما بكند ، و زمانیكه در حال خواندن روزنامه صبح هستید فنجانی از قهوه جلوی شما قرار گیرد؟ این امر به شما بستگی دارد كه تا چه اندازه بخواهید روند كار شما الكترونیكی باشد. بدون توجه به تلفیق كلی ، باید فرآیند را از شروع تا پایان قبل از آنكه عملی را صورت دهید درك كنید. اگر این فرآیند را درك نكنید ،باید دوباره طرحریزی و كار را از ابتدا شروع كنید كه این عمل بسیار گران است. این هزینه برای مدت یكماه از 200 تا هزاران دلار است كه همه اینها با تفاوت میان استفاده از Quicken و به مخاطره انداختن سرمایه در كاسبی قابل مقایسه است.
4 - دنیای آن لاین راه حلهای کسب و کار اینترنتی بسیاری دارد كه با یك نیاز خاص سازگار است مانند یك مغازه آرایش كه دارای محصولاتی برای بدن است. اگر احساس میكنید كه به اندازه كافی اطلاعات در خصوص بهترین راه حل ندارید ، در نتیجه واقعا: تنها هستید. میتوانید به راحتی این مشكل را حل كنید. با یك فرد باتجربه كار كنید ، او به شما كمك میكند كه نه تنها موضوعات فنی راه حل کسب و کار اینترنتی را دریابید ، بلكه به موضوعات تجاری نیز دست یابید. آن افراد خبره میتوانند مشاوران اینترنتی ، تنظیمكنندگان سیستم و افراد دانا در امور بازاریابی فنی باشند.
5 - کسب و کار اینترنتی بخشی از چگونگی عملكرد تجاری شماست.البته اجرای آن گران است ، اما بعنوان یك سرمایهگذاری باید به آن نظر افكند. در عوض شما دارای 401 تهیه كننده ، فضای مناسب كار ، پرسنل اصلی ، یا حساب تجاری گسترده هستید. در حقیقت کسب و کار اینترنتی بهترین انتخاب در كسب و كار است. آیا شما قصد دارید كه کسب و کار روزانه آن لاین داشته باشید؟ اگر پاسخ شما مثبت است ، باید با بخشهای فروش ، بازاریابی ، امورمالی ، خدمات مشتری ، سیستم های اطلاعاتی ، عملكرد شبكه ارتباطی ، كاركنان پشتیبانی و متصدیان پذیرش سروكار داشته باشید تا مطمئن شوید كه به همه بخشهای یك راه حل تسلط دارید و در خصوص آن به افراد آگاهی میدهید.
کسب و کار اینترنتی ، یک امکان بزرگ
سطوح مختلف اینترنت امكانی برای کسب و کارهای كوچك
کسب و کارهای كوچك در اینترنت به سرعت به زمینه عملكردهای چندملیتی بزرگ دست مییابند و این بعنوان امتیازی برای آنها محسوب میشود. در اینترنت یك کسب و کار كوچك میتواند با شركتهای بزرگ اعتباری رقابت كند. اما آیا همه کسب و کارها از مزایای آن لاین برخوردار میشوند؟ در حقیقت بهترین فروش محصولات بصورت آن لاین طیف جغرافیای گسترده ای دارد. آنها آیتم های مربوط به كامپیوتر هستند كه البته در اینترنت با هزینه كمتری خریداری میشوند ، مواردی كه بخصوص در مكانهای دیگر به سختی قرار میگیرند. کسب و کار اینترنتی هزینه های عملكردی را كاهش میدهد زیرا نیازی به تجهیزات ، یا به قول معروف آجر و ملاط و كارمند نیست ، تنها یك وب سایت و شاید یك انبار مركزی ، گاراژ یا چیزی شبیه آن مورد نیاز است. هزینه های وب سایت کسب و کار اینترنتی بسیار متفاوت است ، اما حدود 50$ تا 1000$ میباشد. به دلیل آنكه معاملات تجاری از نظر الكترونیكی حرف اول را میزنند ، نیاز به تعداد زیادی كارمند فروش نیست. فروش از طریق اینترنت خطرات ناشی از دزد و آسیب فیزیكی را به حداقل میرساند. کسب و کار اینترنتی درهمه جا در دسترس است ، یعنی در هر زمان كه كاربر وارد اینترنت شود. مصرفكنندگان سراسر جهان بصورت آن لاین خریداری میكنند. بعنوان مثال زمانی كه ساعت در لوس آنجلس 3 صبح ، درفرانسه 12 ظهر ، در توکیو 7 بعدازظهر و در دوبی و تهران حدود 2 بعداز ظهر است ، مشتری میتواند خرید كند. یك کسب و کار آن لاین هفت روز هفته و 24 ساعت شبانه روز فعال است. صندوق حساب روز و شب باز است حتی در زمانیكه تاجر یا صاحب كسب و كار در خواب باشد.
کسب و کار اینترنتی ارائه خدمات به مشتری را تقویت میكند
یك وب سایت این امكان را فراهم میسازد تا نیازهای مصرفكننده پیگیری شود ، بنابراین صاحب کسب و کار میتواند بر طبق آن تولیدات خود را عرضه كند. یك وب سایت بطور اتوماتیك سفارشات را پیگیری میكند ، برای تشخیص آنكه چه اقلامی از نظر فروش بهتر هستند و چه چیز مورد نیاز است و بیشتر سفارش داده میشود میتوان به وب سایت مراجعه كرد. از طریق کسب و کار اینترنتی میتوانید همه چیز را در خصوص کسب و کار به محض ورود به بازار و مغازه بیاموزید. وب سایت این امكان را برای تاجران فراهم میسازد تا در مورد شركت خود به مشتریان توضیح دهند و معیارهای خود را بیان كنند. بعنوان مثال شركتی كه به فروش ظروف آشپزخانه میپردازد میتواند در كنار آن دستورات آشپزی رایگان ارائه دهد ، یا شركتی كه در حیطه نرم افزار فعالیت دارد میتواند كاربردهای آزمایشی رایگانی عرضه كند.با مطالعه تاریخچه و رزومه یك شركت ، مشتری احساس میكند كه با صاحب آن شركت در ارتباط است. اختصاصی كردن یك شركت حس وفاداری را در مصرفكننده ایجاد میكند. وب سایت در حقیقت فروش آسان است زیرا از طریق آن تاجران میتوانند به راحتی تولیدات خود را به مصرفكننده عرضه كنند.
تجارت اینترنتی و شبکه ای ( Networking Business )
فضای بازارالکترونیک و خصوصیات فنی آن
فضای بازار الکترونیکی
بازارهای الکترونیکی معمولاً به معاملات و حراجی های روی شبکه ، مانند بازارهای سهام و حراجی ها از طریق اینترنت ، اشاره دارد؛ اما فضای بازار الکترونیکی به پدیده اقتصادی اشاره دارد که محصولات، واسطه ها و مشتریان به یک طریقی به صورت الکترونیکی با هم تماس و مبادله دارند . فضای بازار الکترونیکی نماد مجازی از بازارهای فیزیکی است. به طور کلی ، فعالیتهای اقتصادی تحت این فضای الکترونیکی ، اقتصاد الکترونیکی را ارائه می کنند . فضای بازار الکترونیکی شامل بخشهای زیر است :
• بازیگران بازار ، یعنی کارخانجات ، بازرگانان ، عمده فروشها ، واسطه ها ، فروشگاهها و مشتریان
• کالاها و خدمات
• فرایندهای تامین ، تولید ، بازاریابی ، رقابت ، توزیع ، مصرف و غیره
تفاوت دو بازار فیزیکی و الکترونیکی این است که در فضای بازار الکترونیکی حداقل برخی از ترکیبات یا عناصر ، الکترونیکی ، دیجیتال ، مجازی ، مستقیم و یا از طریق شبکه می باشند . برای مثال ، یک بازیگر بازار الکترونیکی دارای پست الکترونیک و یک صفحه Web است . ممکن است یک کالای الکترونیکی ، مانند CDROM در یک فروشگاه فیزیکی عرضه شود . کسی که کالای فیزیکی را در فروشگاه فیزیکی ارائه می کند ممکن است اطلاعات تجاری خود را از طریق شبکه به مشتریان برساند و مشتریان از طریق شبکه اینترنت کالاهای مورد اشاره را جستجو کنند ؛ اما تولید ، سفارش ، پرداخت و توزیع به شیوه سنتی انجام گیرد .
بازار الکترونیکی روی شبکه ای بودن تمام این حلقه های فعالیت تاکید دارد. اما اگر یکی از فرآیندهای تجارت یا مصرف ، الکترونیکی باشد قبلاً بخشی از فضای بازار الکترونیکی ایجاد شده است . به این ترتیب اکثر بازیگران تجارت از قبل در فضای بازار الکترونیکی بوده اند
نکات اساسی اولیه
پس از تصمیم یك شركت یا فرد در ایجاد یك سایت, سه مسئله می بایست حل گردد تا آن سایت بر روی اینترنت قابل ملاحظه باشد.
- نكته اول نام سایت می باشد. اما چون این نام می بایست منحصر به فرد باشد, ممكن است نام دلخواه شما قبلا توسط فرد دیگری گرفته شده باشد. بنابراین قبل از انجام سایر امور می باید نام منحصر به فردی برای سایت خود انتخاب نمایید. در ضمن چنانچه هم اكنون سایت شما آماده نمی باشد, می توانید نسبت به رزرو نام سایت خود اقدام نمایید تا بعدا فرد یا سازمان دیگری آن را نخرد. نکته ضروری در این رابطه آن است که تلاش کنید نام انتخابی شما با محصولات و خدماتی که ارائه می دهید بسیار نزدیک باشد و حاکی از آن باشد ، چراکه هر ماه یکبار موتورهای جستجوگر تحت شبکه اینترنت ، اقدام به بروز کردن اطلاعات خود می کنند و اگر نام شما با کاری که می کنید سنخیت نداشته باشد ، شما را شناسایی نمی کنند و درنتیجه به کاربران نیز معرفی نمی شوید واز یک بازاریابی ومعرفی جهانی و رایگان محروم می شوید .
- نكته دوم فضایی است كه صفحات وب شما آنجا قرار می گیرند. بنابراین نیاز به یك سرور دارید كه می بایست صفحات وب شما را پذیرا باشد. البته همه سرورها همه نوع صفحه ای را پشتیبانی نمی كنند و نیز خدمات یكسانی را ارائه نمی دهند بلكه تنوع بسیار هم در خدمات و هم در قیمت دارند كه بدون داشتن آگاهی لازم از خدمات قابل ارائه آنان انتخاب بهترین و مناسبترین میزبان وب ناممكن است.
- نكته سوم طراحی سایت و قرار دادن آن بر روی سرور می باشد که اصطلاحا مانند محل دفتر و ویترین کار شماست که باید با دقت و حساسیت خاصی انجام شود .
دلایل اهمیت وب سایت در تجارت الکترونیک
به عنوان یک طراح وب سایت، گمان می کنم که همه مردم در مورد اهمیت وب سایت برای تجارت خود آگاه هستند. هر از گاهی نیز به خود می گویم که شاید هنوز کسانی باشند که این آگاهی را نداشته باشند. شش دلیل که در اینجا عنوان می کنم در واقع از دلایل ابتدائی اهمیت وب سایت شما است.
دلیل اول - وجود وب سایت، اعتبار شما را اقزایش می دهد.
وب سایت تائیر قوی بر اعتماد مشتری های بالقوه دارد. یک طراحی حرفه ای، متن مناسب با توشتار خوب، اطلاعات مقید از محصولات و اطلاعات تماس مناسب باعث افزایش اعتماد مشتریان به شرکت شما می شود. به مردم می فهماند که شما دارای دانش و به روز هستید. اگر شما در طراحی یک سایت با کیفیت و دارای اطلاعات مفید هزینه کنید، مردم حتما تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
دلیل دوم - وب سایت باعث می شود شرکت شما در هر زمان و از هر مکان قابل دسترس باشد.
تا آوریل سال 2002 میلادی، فقط در آمریکا، 166 میلیون نفر از مردم روی خط بوده اند. برخی از آنها در جستجوی محصولات و خدمات شما هستند. با داشتن یک سایت وب، شما شرکت خود را برای دنیایی از فرصتها برای دسترسی مردمی که غیر از سایت شما راهی دیگر برای رسیدن به شما ندارند آماده می کنید. با کلیک ساده موس، هر کسی می تواند در 7 روز هفته و 24 ساعت شبانه روز به شرکت شما دسترسی داشته باشد.
دلیل سوم - وجود وب سایت سهولت ارجاع مشتریان جدید به شرکت شما را فراهم می کند.
برای بسیاری از تجارتها، یک منبع حیاتی برای یافتن مشتریان جدید، ارجاع سایرین است. داشتن وب سایت این امکان را فراهم می کند که مردم به راحتی سایت شما را به دیگران ارجاع دهند. آدرس وب سایت راحت تر از شماره تلفن به خاطر می ماند به علاوه دادن راه های مختلف تماس با شما به مردم، امکان برقراری تماس را بیشتر می کند.
دلیل چهارم - وب سایت یک ابزار قوی فروش است.
فروش محصولات از طریق یک فروشگاه اینترنتی یک راه بسیار عالی برای افزایش فروش است. شما یک ویترین دائمی و سهل الوصول که هزینه آن خیلی کمتر از یک فروشگاه آجری است دارید ضمن اینکه مردم بیشتری امکان دسترسی به آن را دارند. وجود اطلاعات فروش موثر در وب سایت شما، امکان وادار شدن مردم به کلیک روی دکمه خرید را افزایش می دهد. هرچند که شما از طریق اینترنت نتوانید فروش انجام دهید، وب سایت شما یک سرمایه مهم است. وب سایت شما یک شروع برای متقاعد کردن بازدید کنندگان به نیاز آنها به محصولات شما است. شما آنها را برای خرید تحریک می کنید سپس از آنها دعوت می کنید که با شما تماس بگیرند.
دلیل پنجم - وب سایت باعث افزایش ارزش تبلیغات شما می شود.
اضافه کردن آدرس وب سایت در تبلیغات، کارت تجاری و امضاء شرکت، یک راه خوب برای جلب مشتری به شرکت شما است. داشتن آدرس سایت به مردم کمک می کند که هر زمان که در مورد شما می شنوند و یا تبلیغات شما را می بینند، به پیام شما عکس العمل نشان دهند. مراجعه به وب سایت شما راحت تر از نوشتن نامه یا رفتن به مغازه یا حتی تلفن زدن به شما است. مردم اطلاعات شما را به راحتی دریافت می کنند و نیازی نیست برای آقای فروشنده برای کمک صبر کنند. همچنین بازدید از وب سایت خیلی راحت است چون هیچ مغذوریتی وجود ندارد و بازدید کنندگان تحت فشار نیستند.
دلیل ششم - وب سایت به شما کمک می کند با مشتریان بالقوه در ارتباط باشید.
مردم زیادی وجود دارند که به آنچه شما ارائه می کنید علاقمند هستند ولی ممکن است هم اکنون برای خرید آمادگی نداشته باشند. شما باید با آنها در ارتباط باشید تا زمانی که آنها برای خرید آمادگی یافنتد، با خبر شوید. وب سایت یک روش عالی برای تسهیل این فرایند است. شما می توانید از طریق وب سایت خود آدرس تماس مشتریان بالقوه را جمع آوری کنید. سپس می توانید به تناوب، نامه یا خبرنامه برایشان ارسال کنید. در ارتباط ماندن با مردم به تازه ماندن شرکت شما در اذهان کمک می کند
فاکتورهای اساسی برای انتخاب یک میزبان اینترنتی
1- خدمات : خدمات برای کسب و کار شما جنبه حیاتی دارد ؛ مثلاً شما نامه فروش خوبی را نوشته اید و آماده اید که آن را به وب هاست خودتان پست کنید . بنابر این روز بعد می توانید آن را امتحان کنید . در اجرا به مشکلی برمی خورید و نیاز دارید که وب هاست به کمک شما بیاید . مشکل در اینجاست که ساعت 10 شب است و شرکت مورد بحث تا 9 صبح فردا کار را شروع نخواهد کرد . بنابراین مجبورید تا ساعت 9 صبح منتظر بمانید ؛ تازه در این وقت هم با یک خط شلوغ روبرو می شوید .حالا شما مجبور شده اید که این برنامه کاریتان را به تعویق بیاندازید . اگر از این موارد چند بار و به اشکال مختلف رخ دهد کافیست تا هر کسی را از کوره بدر کند .
2- امنیت : آیا در مورد اینکه یک متجاوز اینترنتی تا چه حد می تواند به سایت شما خسارت وارد کند ایده ای دارید ؟ اگر یک متجاوز اینترنتی راهش را به سوی سیستم شما باز کند و آن را از کار بیاندازد ، یا اگر آدمهای بی انصافی وارد اطلاعات مشتریان شما شده و شماره کارتهای اعتباری را بربایند، تصور می کنید چه اثری می تواند بر کسب و کار شما داشته باشد . این موضوع بسیاری از کابوسهای شبانه است! مشکل در اینجاست که بسیاری از شرکت های کوچک ارائه دهنده وب هاست و حت بعضی از شرکتهای بزرگ هم اهمیتی به مایل امنیتی نمی دهند . آنها منابع و پرسنل این کار را ندارند ؛ شما هم ندارید . شما باید وقتتان را صرف بازاریابی برای کالا و خدماتتان نمایید و خدمات مناسب را برای مشتریان خود فراهم آورید ؛ نه اینکه تبدیل به یک کارشناس مسائل امنیتی گردید . شما باید به دنبال یک شرکت Web Host بگردید که تمام موضوعات امنیتی عمده را بکار گرفته باشد تا دیگران نتوانند وارد سایت شما شده ، به اطلاعات شما خسارت وارد آورند . وب هاست شما اولاً باید از آخرین روشهایی که مزاحمین اینترنتی استفاده می کنند آگاهی داشته باشد ؛ ثانیاً برای مبارزه بموقع با مشکلات و مسائل امنیتی ، باید آخرین ابزار حفاظتی مناسب را در دسترس داشته باشد .
3- سرعت : برقراری سریع ارتباط باصفحات وب شما در اینترنت نیز در حد خود بسیار مهم است . حتی سریعترین اجرای صفحات ، از سطحی از ارتباط متاثر می شوند که Web Host شما در اینترنت دارا می باشد . اگر بازدیدکنندگان مجبور شوند که برای مشاهده یک صفحه 30 ثانیه صبر کنند ، دچارمشکل می شوید و پس از مدتی هیچ مشتری نخواهید داشت ؛ چرا که 30 ثانیه انتظار در اینترنت معادل 30 دقیقه زمان عادی است . استقرار شبکه های فیبر نوری در اتصالات اینترنت باعث افزایش و اعتبار ارتباطات اینترنتی شده است . این شبکه فیبر نوری به منزله ستون فقرات شبکه ارتباطی شناخته می شود . بهتر است Web Host شما به این شبکه فیبر نوری متصل باشد . چراکه میلیونها وب سایت به این ستون فقرات متصل هستند .
اصول طراحی صفحات وب
طراحی سایتهای صنعتی
چگونه یك مشتری جنس مورد نظر خود را شناسایی و ردیابی میكند، و احتمالا پیشنهادات خوبی را برای فروش بر روی صفحه وب ارائه می دهد؟ این مبارزه طلبی طراحی صفحات تجاری وب می باشد .
بیشترین تولید كنندگان صنعتی با جدیت به سمت مشتریانشان جهت گیری كرده و صفحات طراحی شده برای كمپانیهای صنعتی، می بایست تعصبات مشتری گرایانه قوی داشته باشند.
گرایش به مشتری در روشی كه صفحات صنعتی، مشتری را چه از لحاظ تصویری و چه از لحاظ تعاملی درگیر می كنند، دیده می شود. صفحات صنعتی غالبا معمولیتر از صفحات دیگر به نظر میدهند.
صفحات صنعتی در كل دارای سه عنصر میباشند
- خصوصیات محصول : هر مشتری می بایست بتواند یك محصول خاص را از میان مجموعه ای از محصولات مشخص كند. این كار می تواند به صورت تصویری، با استفاده از یك لیست انتخابی یا با استفاده از یك برنامه جستجو انجام شود.
- مشخصات محصول : بیشتر محصولات صنعتی همراه با اطلاعاتی عرضه می شوند كه صفحه مشخصات نامیده می شود یك صفحه مشخصات تركیبی از متن، تصویر و توصیفاتی در مورد كارایی محصول در یك ورق كاغذ میباشد. خصوصیات كارایی یا تصویر توصیف كننده ساختار كالا، اغلب عامل فروش یك محصول می باشند.
البته با توجه به قابلیتهای وب، ایجاد صفحه مشخصات كالا در وب به روش سنتی، محدود كننده به نظر میرسد. مشخصات كارایی كالا می تواند به صورت سه بعدی و همراه با حركت ایجاد شود، همچنین خود محصول در حال انجام عمل، قابل نمایش باشد.
- ارتباط با مشتری : كارتهای جالبی را كه در آنها از شما سئوال می شود "آیا مایلید كه نمایندگی سرویسهای مشتری در مورد كالایی خاص با شما تماس بگیرد؟" را بخاطر بیاورید. با استفاده از وب سئوالات تقریبا پس از پرسیده شدن جواب داده خواهند شد.
طراحی صفحات کسب و کارالکترونیک دراینترنت
طراحی صفحات خرده فروشی
صفحات خرده فروشی كاملا با صفحات صنعتی متفاوت است چرا كه در مورد محصولات خرده فروشی، انتقال اطلاعات تكنیكی چندان مورد توجه نمی باشد. بهر حال چیزی كه در این نوع صفحات دارای اهمیت بسیار است، تطابق تصاویر با اصل می باشد.
در این نوع طراحی باید مسائل زیر را در نظر گرفت:
خصوصیات تصویری و سازمانی فروشندگی خرده فروشیهای موفق چیست؟
اجزا ساختاری خرده فروشی چیست؟
از چه خصوصیات وب میتوان به گونه ای موثر در طراحی صفحات خرده فروشی سود جست؟
صفحات تجاری
صفحاتی كه برای مخاطبین تجاری طراحی می شوند با صفحات خرده فروشی و صنعتی تفاوت دارند. به خاطر داشته باشید كه هر شركت دارای زندگی و یك شخصیت وجودی در زمینه محصولات ویژه یا عملیات فروش خاصی می باشد. یك شركت تلاش زیادی را صرف به تصویر كشیدن یك نمای حساب شده از خود میكند. این تلاش ممكن است شامل اسم، آرم شركت،رسم الخطی كه در مكاتبات شركت استفاده میشود. رنگهای مورد استفاده و اینكه دقیقا چه اسامی برای معرفی محصولاتشان می كنند، باشد.
یك صفحه تجاری می بایست منعكس كننده فرهنگ ان شركت باشد. این بدان معنی است كه صفحات وب یك بانك، اساسا با صفحات وب یك تولید كننده اسباب بازی متفاوت است.
قطعات اصلی پازل صفحه وب تجاری شامل اجزا زیر می باشد
نام شركت رسما چگونه استفاده می شود؟ آیا به طور كامل نوشته می شود یا مخفف؟ آیا نام، یك نام تجاری ثبت شده است؟
آیا نام شركت تحت قانون حق تكثیر می باشد؟
آیا نام شركت همان آرم شركت است. یا یك طرح گرافیكی جداگانه می باشد؟ اندازه، مكان و جهت رسمی ان چگونه است؟
آیا یك ارم تجاری یا یك نشان سازمانی است؟
آیا اسامی محصولات، اسامی تجاری طراحی شده به شكل خاص می باشند؟
آیا این نوع اسامی با قلم،وزن و تاكید متفاوتی نمایش داده می شوند؟
آیا رسم الخط رسمی، برای بدنه اصلی مكاتبات وجود دارد؟
آیا متن ترازبندی شده است یا دارای برآمدگی و فرورفتگی است؟
آیا اصلا رنگهای رسمی برای شركت وجود دارد؟
آیا یك سلسله مراتب برای مكاتبات در شركت وجود دارد؟
شما چگونه می توانید سئوالات و تقاضاهایتان را به قسمتهای مختلف ابلاغ كنید؟
موسسات آموزشی
موسسات آموزشی دارای اولین و بیشترین نشریات وب می باشند و همگی با مشگل ساختاری یكسانی مواجهند. كالجها و دانشگاهها، بیش از حد معمول ساخت یافته اند یا به عبارتی قسمت بندی شده به بخشهای مختلف می باشند، بنابراین صفحات وب میبایست حس مجازی تصویری از ارتباطات ساختاری داخل یك موسسه ارائه دهند بگونه ای كه حس قدم زدن در آن موسسه در بیننده القا شود.
جنبه یكسان صفحات آموزشی، ترتیب عملیات داخل موسسات می باشد. این مسئله در تضاد كامل با صفحات تولید كنندگان و فروشندگان جز می باشد. ترمهای مدارس همیشه مدت ثابتی دارند. تاریخ شروع و خاتمه از قبل دقیقا مشخص شده اند تقاضانامه و عملیات ورود به موسسه همگی استاندارد شده می باشند. گذراندن كل دوره تحصیلی اجباری است و معمولا می بایست تحت مجموعه ای از مراحل مشخص گذرانده شوند. كارنامها مقدار پیشرفت محصل را مشخص می كنند. دانش اموزان براساس پیشرفتشان طبقه بندی می شوند، در حقیقت بر اساس وضعیت قبولی هر مقطع طبقه بندی می شوند، این صفحات به دلیل كمبود آزادی عمل طراح، جز مشگل ترین صفحات از لحاظ طراحی می باشد.
صفحات مربوط به سرگرمی
در مقابل صفحات تجاری، صفحات مربوط به سرگرمیها قرار دارند. درست است كه در اینجا هم ممكن است برخی محدودیتهای تجاری اعمال شوند(سونی، دیسنی و غیره ) ولی این صفحات در معمولیترین و مورد قبولترین شكلشان دارای كمترین محدودیتهای طراحی بوده و آزادی عمل زیادی برای طراح وجود دارد. مشتریان سرگرمیها اغلب جز بی ثباترین و مشگلترین مشتریان برای شناسایی و ردیابی می باشند. موضوعی كه در سال گذشته مورد توجه ترین موضوعات بوده ممكن است دیگر موردتوجه نباشد.
صفحات وب سرگرمی دارای خصوصیات زیر می باشد؛
كمترین ساختارو عمل-عكس العمل بیشتر
اعتماد بیشتر به تصویر نسبت به اطلاعات نوشتاری
استفاده بیشتر از منابعی كه مشتریان بالقوه این نوع صفحات وب مجبور به یادگیری آن هستند.
انجام محاسبات سطح بالا به منظور بهبود سرعت پردازنده، عمق نمایش و پهنای باند شبكه.
حداقل در حال حاضر، كمبود مهمی كه در مورد صفحات سرگرمی وجود دارد تفاوت كلی بین شمایل صفحات وب با شكل واقعی سرگرمی واقعی مورد توجهشان مثل فیلم، كتاب، بازی، ضبط صوت، كنسرت و نمایش زنده و چیزهای دیگر را با صفحات وب مقایسه كنند، به سادگی به عدم واقعگرایی صفحات وب نسبت به رسانه اصلی پی می برند. برای موفقیت صفحات سرگرمی وب یا باید واقعگرایانه صفحات وب با وسایل موجود در زندگی منطق شود و یا صفحات سرگرمی وبی طراحی شود كه هیچ مرجعی در دنیای واقعی برای مقایسه نداشته باشند .
صفحه اصلی سایت ( ویترین کار شما )
شما با تهیه یك صفحه اصلی موفق این شانس را خواهید داشت تا تصویر مثبتی را در دید بینندگان و حضار ایجاد كنید. با اینكه در دنیای عادی میتوان از منابع متعددی استفاده كرد، اما در جهان آن لاین تنها یك منبع اصلی وجود دارد و آن صفحه اصلی شما است. با تعدادی طرح ساده ، صفحه اصلی شما میتواند پیام تجاری شما را به طرزی تاثیرگذار منتقل سازد. در اینجا شش نكته راهنما وجود دارد :
1 - صفحه اصلی خود را منحصر به فرد طراحی كنید كه كاملا از نمونه رقبای خود متمایز باشد : برای انجام این كار ابتدا از موترهای جستجوگر ( مانند : گوگل ، یاهو و ... ) برای یافتن وب سایتهای تجاری مشابه با كار خود استفاده كنید و سپس به سئوالات زیر پاسخ دهید :
- صفحه های اصلی شبیه چه چیزی است ؟
- وب سایت رقبای شما چه تولیدات و خدمات خاصی ارائه میدهد ؟
- چگونه میتوانید صفحه اصلی خود را از سایرین متمایز سازید ؟
- موارد منحصر به فرد مربوط به تولیدات وخدمات شركت شما چیست ؟ مطمئن شوید كه تولیدات و خدمات قابل توجهی را در مركز تجاری خود ارائه میدهید.
2 - طرحهای ساده پیاده كنید : صفحه اصلی خود را مملو از تصاویر ، رنگها و متون متفاوت نسازید. گرافیكهای بزرگ موجب میشودتا انتقال اطلاعات از كامپیوتر شما به آرامی صورت گیرد و بازدیدكنندگان زیاد معطل نشوند. پر كردن صفحه از تصاویر ، رنگها و تركیبات خطوط متفاوت بازدیدكنندگان را سردرگم میكند و آنها مجبور میشوند كه زمان زیادی را صرف كنند . سعی کنید صفحه اصلی بسیار ساده و رسمی و مبتنی بر فعالیت مورد نظر و مطابق با معیارهای تجارت بین الملل (International Marketing ) باشد .
3 - ایجاد یك وب سایت آسان و راهبر : برای این کاراز پیوندهای ارتباطی راهگشا استفاده كنید تا افراد مسیر خود را تشخیص دهند و مطمئن شوند كه همه صفحات دارای مجموعه ای ثابت از این پیوندها است. ( با استفاده از خدمات کسب و کار اینترنتی تركیب شده با طرحهای مناسب میتوان به نتایج هوشمندانه ای رسید. ) در آخر مطمئن شوید كه هر صفحه در وب سایت شما در برگیرنده یك پیوند به صفحه اصلی است.
4 - محتوای وب سایت خود را به روز سازید : برای آنكه به بازدیدكنندگان وب سایت خود نشان دهید كه آن ارزش دیدن مداوم را دارد ، مطالب آنرا به روز ( Up To Date ) سازید و اطلاعات جدیدو هرگونه تغییر در خصوص عملكردهای تجاری خود را ارائه دهید. سعی کنید آخرین زمانی كه وب سایت شما به روز شده است را در پایین صفحه ذكر كنید تا بازدیدكنندگان آگاه شوند كه وب سایت بطور مداوم در حال تكامل است.
5 - کسب و کار آن لاین خود را ارتقاء بخشید : پس از طی مراحل بالا ، اکنون زمان آن فرامی رسد تا با تدوین جدول زمانبندی شده و درنظر گرفتن اهداف کوتاه مدت و بلندمدت ، کسب وکار خود را گسترش دهید و امکانات و فعالیتهای بیشتری را ارائه کنید .
اهمیت تبلیغات در اینترنت
مراجعین وب هدفمند هستند و به تبلیغاتی که به هدف آنها مربوط نشود، توجهی نمی کنند. برای موفقیت، آگهی ها باید با اهداف و آنچه در ذهن کاربران است، هماهنگ باشد.
دلایل مختلفی برای عدم موفقیت تبلیغات روی وب وجود دارد. اما این موضوع زمانی قابل توجه است که آگهی به موضوع مورد علاقه کاربر مربتط باشد و باز هم شکست بخورد. چرا این اتفاق می افتد؟
برای شروع باید علل موفقیت تبلیغات متنی در موتورهای جستجو را بررسی کنیم.
هر کاربری به دنبال یک هدف است - ممکن است دنبال اطلاعاتی درباره دوربینهای دیجیتال باشد یا بخواهد کتابی خریداری کند. در هر صورت، توجه کاربر کاملا به مسائلی معطوف است که به نحوی او را به هدف خود می رساند.
هنگامی که کاربر عنوانی برای جستجو وارد می کند، موتور جستجو آگهی هایی را که مستقیما مربوط به موضوع جستجو باشد، برمی گرداند. بنابراین کاربران آنها را مشاهده و دنبال می کنند. حتی این گونه آگهی ها موثرتر از نتایج دیگر جستجو هستند زیرا نشان دهنده اعتبار تبلیغ کننده و علاقه او به جذب مشتریان است.
نشانه گرفتن اهداف کاربر
متوجه شدیم که رمز موفقیت تبلیغات مطابق بودن آن با اهداف کاربر است. برای رسیدن به این مقصود، آگهی های متنی روش موثری است. تبلیغات گرافیکی نگاه بیننده را به خود جذب می کند. اما تبلیغات هدفمند تضمینی برای جلب توجه و ذهن بیننده است. بنابراین باید مسائل جانبی و نمایشی نامربوط را کنار بگذارید و بسیار صریح موضوع فروش خود را به اطلاع بیننده برسانید. البته به همراه یکی لینک به صفحه ای که اطلاعات جزئی درباره محصولات در آن قرار دارد. انتظار انتقال تمام اطلاعات از طریق یک آگهی بسیار غیر منطقی است و کسانی که سعی دارند مطالب زیادی را به زور در یک تبلیغ کوچک بگنجانند، منافع ابرمتنها را از دست می دهند.
آگهی هایی که در مواقع مختلف ناگهان ظاهر می شوند یا تبلیغ در سایتهای خبری و دیگر سایتها بسیار وسوسه کننده است اما با این کارها موفق نمی شوید زیرا در راستای هدف بیننده پیش نمی روید. کاربران اکنون می خواهند خبری را مطالعه کنند یا مشغول هر کار دیگری هستند که به خاطر آن به سایت آمده اند و تبلیغات در این زمان حتی اگر کشش زیادی داشته باشند، مورد توجه واقع نمی شوند.
و هنگامی که کار آنها به اتمام می رسد و آماده دریافت تبلیغات هستند، آن آگهی ها دیگر وجود ندارند.
مزایای ثبات
بسیاری مواقع پیش آمده است که مشغول انجام کاری روی سایت هستیم و متوجه آگهی جالبی می شویم. این اتفاق معمولا در زمانهای مرده ای که منتظر باز شدن صفحه جدیدی هستیم پیش می آید. یک پیغام روانی در ذهن ما ایجاد می شود که برگردیم و آن را ببینیم. اما حدس بزنید چه اتفاقی افتاده است؟ در برگشت آگهی دیگری در آن محل قرار دارد و این مغایر با یکی از اصول اولیه طراحی مناسب است : ثبات.
مکینتاش در سال 1984، به طراحان توصیه کرد که اطلاعات را به طور ناگهانی از کاربران نگیرند. این مسئله مصداقهای متفاوتی دارد، ذهن کاربران در صورت مواجه شدند با ظاهر متفاوت یک صفحه مغشوش خواهد شد. مثلا : زمانی که در حال خواندن روزنامه هستید، صفحه ها را برمی گردانید و داستان را دنبال می کنید و ناگهان چشمتان به آگهی جذابی می افتد به احتمال زیاد به خواندن خبر ادامه می دهید اما پیامی در ذهنتان حک می شود که بعدا برگردید و آنرا ببینید. در برگشت هنوز هم آگهی در محل قبلی وجود دارد.
وب سایتها هم باید به همین ترتیب عمل کنند. نباید میان کار مردم مزاحم آنها شد. باید به نحوی به آنها امکان داد تا بعدا به آن مراجعه کنند. حتی اگر از آن صفحه خارج شده باشند. مثلا می توان در محل مخصوص تبلیغات دکمه ای قرار داد که ده آگهی آخر را نمایش دهد. ما پیش گویی می کنیم که با این کار موفقیت آگهی ها افزایش می یابد. این راهکار شبیه روشی است که در صفحات اصلی سایت استفاده می شود و آرشیوی از رویدادهای اخیر سایت در آن تشکیل می شود.
متاسفانه اکثر وب سایتهای کنونی راه اشتباهی را برای تبلیغات طی می کنند و هر روز حجم آنها را بیشتر و آزاردهنده تر می کنند. حرکت در خلاف جهت اصلا راه عاقلانه ای نیست.
آیا می خواهید آگهی شما مؤثر باشد ؟
در سایتی که خوب طراحی شده آگهی بدهید. از منافع ابرمتنها غافل نشوید. و از همه مهم تر به مسائل روانشناسی بینندگان دقت کنید.
روش نوشتن یک تبلیغ گیرا برای سایت
با این که پیشتر نیز آن را توضیح دادم به خاطر اهمیت آن دوباره یادآوری می کنم که بیشتر نیروی خود را روی نوشتن تبلیغ و نه طراحی گرافیکی سایت و زیبا نمودن آن صرف کنید. به عبارت دیگر هرگز تصاویر و طراحی گرافیکی باعث برانگیختن تمایل مشتریان به خرید از سایت نمی شود .
1. در عنوان تبلیغ باید اطلاعات بیشتری در اختیار مشتریان خود قرار دهید.
تنها چند لحظه فرصت دارید تا توجه بازدیدکنندگان را جلب کنید و آنها را به خواندن ادامه آن ترغیب کنید. تیتر شما باید در خواننده برای دانستن مطالب بیشتر، کشش ایحاد کند. عناوین دارای عبارات منفی به طرز باور نکردنی این مقصود را برآورده می کنند. برای مثال:
عبارت منفیStop being internet marketing failure هر خریدار اینترنتی را به سمت خود جذب می کند و یا جمله Discover 10 vital things to do right now کمک می کند تا بیننده به خواندن بقیه متن ترغیب شود. با این کار یک عبارت منفی به نتیجه مثبت می انجامد.
و یا این نمونه "آیا تا به حال درباره به دست آوردن دوباره سرمایه خود فکر کردید؟" که شما را به خواندن ادامه آن هدایت می کند؟ شکی نیست که مردم به طور طبیعی با عنوانهای منفی به متن جذب می شوند. چرا؟ چون بیشتر مردم به همین شکل برنامه ریزی شده اند. چیزهایی مردم که به طور معمول به خاطر دارند، بیشتر خاطرات منفی آنهاست تا خاطرات مثبت. از عنوانهای منفی استفاده کنید و به این ترتیب افراد زیادی را به سمت خود جذب کنید.
2. تا حد ممکن از به کار بردن حروف بزرگ و درشت پرهیز کنید.
این کار در خواندن پیام شما وقفه ایجاد می کند و خواندن آن را کند می کند. از حروف درشت برای تاکید روی مطالب و از خط کشیدن زیر کلمات برای تاکید بیشتر استفاده کنید. عنوان را با کلماتی به اندازه سایر کلمات آغاز کنید.
3. متنی گیرا و جذاب بنویسید.
مردم را مورد خطاب قرار دهید و به گونه ای بنویسید که با اشتیاق مطالب را دنبال کنند. برای شروع می توانید از ساختار تبلیغات یکی از اجناسی که آن را خریده اید استفاده کنید.
4. مطالب خود را به صورت منسجم و مرتبط با یکدیگر بنویسید.
اگر این نکته را رعایت نکنید، مطمئن باشید مشتریان زیادی را از دست خواهید داد. از نوشتن تبلیغات طولانی نترسید. اگر آن را به درستی تنظیم کنید و بنویسید، بینندگان تمام آن را خواهند خواند. اشتباه در اینجاست که فکر کنیم تبلیغ طولانی مانع موفقیت ماست. اگر آن را صحیح بنویسید حتا یک تبلیغ 10 صقحه ای خیلی بهتر از یک تبلیغ کوتاه عمل میکند.
5. تبلیغات تمام محصولاتی را که می خرید جمع آوری کنید.
آنها را نگهداری کنید و بعدها از آن استفاده کنید. وقتی می خواهید یک تبلیغ بنویسید، جملاتی از آن را که مناسب به نظر می رسد انتخاب کنید و آنها را با نوشته ی خودتان بیامیزید. برخی از کلمات جملهها را تغییر دهید و دوباره آن را مرتب کنید. در پایان یک نوشته عالی و قوی خواهید داشت!
6. هربار که کالا یا خدمتی را می فروشید، از مشتریان خود بخواهید که میزان رضایت خود را از خرید در دفاتر شما ثبت کنند.
آنها را در تبلیغات خود قرار دهید. تایید آنها برای موفقیت شما اهمیت دارد و اعتبار قابل قبولی را برای شما به ارمغان می آورد. تبلیغ شما بدون توصیه و تایید دیگران کامل نمی شود. حتا اگر در گرفتن تاییدیه از مشتریان خود دچار مشکل هستید، می توانید در مقابل دریافت رضایت نامه ، محصولات و خدمات خود را به رایگان در اختیار مشتری قرار دهید.
7. یک نکته بسیار مهم؛ متن شما باید بدون خطا باشد.
حتی ممکن است وجود یک حرف یا کلمه اشتباه و یا متن ناتمام موجب شکست شما در فروش شود. متن خود را مختصر و بدون ابهام بنویسید. اگر متن گنگ و نامفهوم باشد، به طور قطع خوانندگان و در نتیجه مشتریان زیادی را از دست خواهید داد.
8. نوشتن یک متن تاثیرگذار و کارا با یک بار تلاش به ثمر نمی رسد.
متن خود را یک روز بنویسید و روز بعد دوباره آن را بررسی کنید. می بینید که نیاز به بازنویسی دارد. نوشتن و تکمیل یک متن ممکن است 30 روز طول بکشد. اگر افزایش میزان خوانندگان و در نتیجه خریداران را در نظر بگیرید، به اهمیت صرف کردن وقت برای نوشتن این متن پی می برید.
نتیجه گیری
با توجه به آنچه تبیین شد ، فروش اینترنتی زمانی موفق می شود که فروشندگان کالا و خدمات بتوانند نسبت به فروش سنتی منافع و یا ارزش اقتصادی بیشتری را برای مشتریان به ارمغان آورند و صرف نمایش محصولات در یک سایت زیبا با عکسهای متنوع و جذاب در فروش اینترنتی کافی نمی باشد .
بنابراین ضروری می نماید در طراحی و راه اندازی این نوع از تجارت ، علاوه بر استفاده از متخصصین رایانه و هنری ، از متخصصین بازاریابی ، بازار سنجی ، مهندسین محصول ،تبلیغات و خدمات نیز بهره گرفته شود ، تا این امر بطور تخصصی و قابل رقابت با محصولات و خدمات مشابه درآید .
نوشته :مهدی علیخانی
منبع : اینترنت - ارائه شده درجشنواره شیخ بهایی
گرفته شده از سایت بازار کار
سه شنبه 17/1/1389 - 10:50
دانستنی های علمی
پوشش حفاظتی كارگران در قانون كار
نوع مقاله : تجمیعی
نویسنده : حمیدرضا برادران شركاء
روزنامه سرمایه :معمولا دولت در شرایطی باید در امور روابط میان كارگر و كارفرما دخالت كند كه یك طرف جریان از توانایی لازم برای دفاع از خود برخوردار نیست.
معمولا در همه كشورها گفته میشود كه عرضه نیروی كار، بینهایت است، به این معنا كه كارفرما به هر اندازه كه خواهان نیروی كار باشد، نیروی كار به او عرضه میشود، این وضعیت باعث میشود، كارفرما نسبت به كارگر از امتیازات بیشتری برخوردار شود، زیرا كارگر به دلیل نیاز به داشتن شغل برای گذران زندگی در حالت اجبار بهسر میبرد از این رو، امكان سوءاستفادهء كارفرما از این ضعف كارگر به وجود میآید.
این مساله شبیه موضوع حداقل دستمزدهاست، دولت برای اینكه بتواند یك كفی را برای گذران معیشت و زندگی كارگران فراهم كند، هرساله براساس قانون، حداقل دستمزد را تعیین و اعلام میكند. البته تعیین حداقل دستمزد، به معنای این نیست كه همه افراد باید حداقل دستمزد را دریافت كنند ونبایددستمزد بیشتری به كارگران پرداخت شود، ولی معمولائ دولت، حداقلی را تعیین میكند تا حاشیهء امنی برای كارگران و دستمزد بگیران فراهم شود. در اینجا نیز ویژگی نیروی كار و قدرت كمتر او در چانهزنی نسبت به كارفرما وجود دارد بنابراین دولتها برای حفظ منافع كارگران یك پوشش حفاظتی ایجاد میكنند، در واقع، برای ایجاد روابط منطقی میان كارگر و كارفرما تعاملات باید در یك قالب سهجانبه صورت بگیرد، یعنی كارگر، كارفرما و دولت شرایطی را به وجود بیاورند كه هم فعالیتهای اقتصادی امكان رشد بیشتری پیدا كنند، هم كارفرما، انگیزهء بیشتری برای سرمایهگذاری و توسعه مجموعهء فعالیتهای اقتصادی خودداشته باشد تا امكان اشتغال بیشتری برای كارگران به وجود بیاید و هم كارگر، به گمان اینكه شرایط درحالتی است كه كارفرما، توان اخراج او را ندارد، سعی در سوءاستفاده از وضعیت داشته و از بالا بردن كیفیت كار، خودداری كند.
دولتها نیز باید پوشش تامین اجتماعی را در بهترین حالت ایجاد كنند كه مجموعهء این شرایط، باعث شكوفایی اقتصاد، بالا رفتن انگیزه برای سرمایهگذاری و فعالیتهای اقتصادی و تامین منافع كارگر و كارفرما میشود. در عین حال، باید، توجه داشت كه روابط كارگر و كارفرما در همه جای دنیا از یك حساسیتهای ویژهای برخوردار است از این رو، تعیین ضوابط برای این روابط باید براساس كارشناسی دقیق صورت گیرد ولی متاسفانه به نظر میرسد در كشور ما در این زمینه این حساسیتهای لازم وجود ندارد. ضمن اینكه وضعیت پوشش تامین اجتماعی در كشور ما به حالتی رسیده است كه اگر به سرعت، چارهای برای حل معضلات آن اندیشیده نشود، ممكن است، در آیندهای نه چندان دور، صندوقهای تامین اجتماعی بامشكلاتی روبهرو شوند كه خود این مساله نیز محل تامل است، یعنی تامین بودجه برای این صندوقها باید به گونهای باشد كه همهء بار به دوش دولت قرار نگیرد و كارفرماها نیز در این خصوص سهمی را به عهده بگیرند.
در واقع اگر تمامی بار تامین بودجهء بیمههای تامین اجتماعی به دوش دولت باشد، ممكن است نارساییهایی را در تامین منابع لازم برای صندوق بیمههای تامین اجتماعی ایجاد كند و شواهد، حاكی از این واقعیت است كه در حال حاضر نیز شرایط مطلوبی در این زمینه وجود ندارد.
رییس سابق سازمان مدیریت و برنامهریزی
گرفته شده از سایت بازار کار
سه شنبه 17/1/1389 - 10:50
اقتصاد
بیكارى؛ریشه ها و راهكارها
نوع مقاله : تجمیعی
موضوع اشتغال همواره یكى از دغدغه هاى اصلى بسیارى از كشورهاى جهان است. حتى كشورهاى توسعه یافته كه داراى رشد اقتصادى بالایى هستند، همواره آن را به عنوان یكى از چالش هاى پیش روى خود در ایجاد ثبات همه جانبه در كشور و حفظ رضایت عمومى مى دانند. از همین رو ایجاد اشتغال و از میان بردن بیكارى بخصوص بیكارى جوانان یكى از شعارهاى اصلى دولت ها است.
دولت نهم نیز ایجاد اشتغال و كاهش میزان بیكارى را به عنوان یكى ازاهداف اصلى خودموردتأكید قرارداده است.
ضمن آنكه در چهارمین برنامه توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى و نیز سند چشم انداز ??ساله تك رقمى شدن نرخ بیكارى و كاهش آن به عنوان مسائل اساسى كشور براى دستیابى به توسعه موردتوجه سیاستگذاران قرارگرفته است.
سال ???? دومین سال برنامه چهارم توسعه و میانى دهه اى است كه به دلایل مختلف در سرتاسر ایران با چالشى به نام بیكارى روبه رو است؛ چالشى كه به اعتقاد بسیارى از كارشناسان اقتصادى و اجتماعى بزرگ ترین چالش دهه ?? است و بحران هاى ناشى از آن تا سال آغازین دهه ?? شمسى گریبان كشور را خواهدفشرد.
اشتغال و بازار كار به دلیل ارتباط جدى كه با جنبه هاى انسانى مهمترین بخش توسعه دارد، در فرآیند برنامه ریزى توسعه از حساسیت و اهمیت ویژه برخوردار است.
نتایج تحقیقات نشان مى دهد اوج ورود جمعیت به بازار كار در سنین ??-?? سال است. جمعیت این گروه سنى در كشور ما تا سال ???? روبه افزایش خواهدبود كه این پتانسیل افزایش نرخ بیكارى جوانان را به همراه خواهدداشت.
هرچند براساس گزارش صندوق بین المللى پول، نرخ بیكارى از سال ???? تا پایان سال ???? با كاهش تدریجى همراه بود و دراین مدت به طور متوسط ?/? درصد كاهش یافت اما در سال ،???? نرخ بیكارى همچنان در سطح قابل توجه ??درصد باقى ماند. این بدان معناست كه نسبت به سال ،???? رشدى ?/? درصدى داشته است.
بررسى نرخ مشاركت و بیكارى كل كشور نشان مى دهد نرخ مشاركت زنان، مردان و كل جمعیت در این مدت به آهستگى افزایش یافته كه علت اصلى این افزایش تغییر ساختار سنى جمعیت است. موج بزرگ جمعیت كه در سال هاى ???? تا ???? شكل گرفته، در سال هاى كنونى در سنین ورود به بازار كار قرار گرفته اند.
براساس برنامه فرابخشى سند توسعه اشتغال و كاهش بیكارى، نرخ بیكارى ??/? درصدى سال ???? باید در سال هاى برنامه چهارم به ?/? درصد برسد، یعنى از ابتداى سال ???? تا ،???? حدود ? درصد كاهش پیداكند.
به عبارت دیگر در سال هاى برنامه هرسال باید حدود یك درصد از نرخ بیكارى كاسته شود كه نیازمند اشتغال حدود ?/? میلیون نفر در برنامه پنج ساله چهارم است.
بنابر گزارش اقتصادى سال ???? كشور، در طرف تقاضا عواملى چون محدودماندن نرخ رشد بخش هاى مختلف اقتصادى، نرخ پایین انباشت سرمایه، پیدایش فناورى هاى جدید و جایگزینى سرمایه به جاى نیروى كار، ناشى از پایین بودن هزینه سرمایه نسبت به هزینه نیروى كار، موجب فشار بیكارى بر بازار كار كشور شده است.
در طرف عرضه نیز نرخ بالاى رشد جمعیت دهه ????-???? و افزایش نرخ مشاركت بویژه مشاركت زنان در دهه اخیر موجب افزایش رشد جمعیت افراد جویاى كار در اقتصاد ایران شده است.
از همین روست كه ایجاد اشتغال و حل معضل بیكارى همواره یكى از فصول مهم چهار برنامه توسعه بوده است كه برنامه ریزان در سطح كلان براى هدایت و توسعه اقتصاد ایران طرح كرده اند.
گزارش هاى اقتصادى و نظارت بر عملكرد پنج ساله برنامه هاى توسعه گویاى میزان موفقیت و شكست برنامه ریزان در سه برنامه براى حل مشكلى است كه اكنون به بحران بدل شده است.
گزارش ها نشان مى دهد متوسط اشتغال كشور در سال هاى ???? تا ???? یك میلیون و ??? هزار نفر، در برنامه اول توسعه دو میلیون و ??? هزار نفر، طبق عملكرد برنامه دوم توسعه دو میلیون و ?? هزار نفر، طبق برنامه سوم توسعه ? میلیون و ??? هزار نفر و طبق عملكرد دو میلیون و ??? هزار نفر بوده است.
این آمار بدان معنا است كه در برنامه اول توسعه سالانه براى ??? هزار نفر اشتغال ایجاد شده است.
این رقم در برنامه دوم ???هزار نفر و در طول سال هاى سومین برنامه توسعه ??? هزارنفر بوده است.
هرچند فرصت هاى شغلى در برنامه هاى توسعه افزایش یافته است اما این میزان فرصت شغلى ایجاد شده پاسخگوى نیازهاى بازار كار نبوده و تعداد بیكاران همچنان روندى افزایش دارد. روند روبه رشد عرضه نیروى كار در سال هاى اخیر یكى از ویژگى هاى بازار كار كشور است.
در حالى كه میزان تقاضا براى نیروى كار همپاى عرضه رشد نكرده است و همین مسأله به رشد قابل توجه نرخ بیكارى در میان جوانان، زنان و افراد تحصیلكرده منجر شده است.
امروز بیكارى چهره جدیدى یافته و ویژگى هایى متمایز از ویژگى هاى بیكارى دهه هاى گذشته دارد. درحال حاضر بیكارى زنان به عنوان بعد جدیدى از پدیده بیكارى، به بحران بیكارى موجود در كشور افزوده شده است.
هرچند از تحولات چشمگیر دهه ?? به عنوان علت اصلى بالارفتن نرخ بیكارى نام برده مى شود، اما افزایش سطح تحصیلات زنان و ورود آنان به بازار كار نیز عامل مؤثر دیگرى است كه مقوله تأثیرگذارى در افزایش عرضه نیروى كار زنان مطرح كرده است.
آنچنان كه آمار مركز آمار ایران درباره توزیع كل زنان بیكار داراى تحصیلات عالى و متوسطه در جوامع شهرى و روستایى منتشر شده است، از سهم ??/? درصدى این نرخ در شهرها و نیز سهم ??/? درصدى زنان داراى تحصیلات عالى در بین زنان بیكار در روستا خبر مى دهد.
علاوه بر این، مقایسه نرخ بیكارى و مشاركت زنان و مردان نیز نشانگر تفاوت قابل ملاحظه در وضع بازار كار بر مبناى جنس است. در سال ???? در حالى كه نرخ بیكارى در جامعه مردان ?/? درصد بوده است،
??/? درصد از زنان با پدیده بیكارى مواجه بوده اند. در همین سال نرخ مشاركت مردان ?? درصد بوده در حالى كه این نرخ در میان زنان تنها
??/? درصد بوده است.
ریشه هاى بیكارى در كشور
پیش از هرچیز باید توجه داشت بیكارى حاصل برآیند و تعامل عوامل و نیروهاى اقتصادى و غیراقتصادى متعددى است كه براى درك دلایل وجودى آن باید به صورت همه جانبه و با درنظرگرفتن تمامى متغیرها و همچنین تمامى تعاملات میان آنها مسأله بیكارى را مورد كنكاش قرارداد.
براین اساس اگرچه در مباحث زیر تأكید ویژه اى بر موضوعهاى اقتصادى صورت گرفته اما هرگز به معنى كم اهمیت دانستن جنبه هاى حقوقى، فرهنگى، سیاسى و... معضل بیكارى نخواهدبود و بدیهى است براى چاره جویى آن باید از دیگر جنبه هاى ممكن نیز مسأله را با صاحبنظران مربوطه موردبحث و بررسى گذاشت.
به طور خلاصه عمده دلایل بروز ابعاد نگران كننده بیكارى در كشور را مى توان به این شرح برشمرد:
?- رشد شتابان وسریع جمعیت كشور در دهه نخست انقلاب اسلامى كه به تبع آن جمعیت فعال كشور در دوره كنونى به شدت افزایش یافته و موجب مازاد عرضه قابل توجهى در بازاركار شده است.
?- براى كاهش آثار نگران كننده افزایش عرضه نیروى كار در دهه گذشته راهكار تأخیر در ورود به بازاركار از طریق افزایش تعداد دانشجویان در مراكز آموزش عالى كشور به كار گرفته شد تا زمان بیشترى براى برنامه ریزى و مدیریت منابع انسانى فراهم شود اما در فرصت پدیدآمده برخورد ریشه اى با مشكل صورت نگرفت و درنتیجه موج جدید عرضه نیروى كار با شدت بیشترى نمایان شد.
?- افزایش شمار فارغ التحصیلان مراكز آموزش عالى موجب تمایل بیشتر افراد فعال براى فرصتهاى شغلى گردید. این مهم بویژه با افزایش نرخ مشاركت زنان بر فشار عرضه در بازاركار دامن زده است.
?- در سالهاى جنگ تحمیلى حجم عظیمى از سرمایه ها و منابع ملى به جاى تزریق در بخشهاى تولیدى و زیربنایى اقتصاد كشور صرف مخارج دفاعى شد و در عین حال سرمایه هاى موجود نیز به شدت مستهلك شدند.
?- به دلیل وابستگى به درآمدهاى سهل الوصول نفتى، بخش دولتى كه از سالهاى پیش از انقلاب گسترش یافته بود این روند را همچنان ادامه داد و تحولات سالهاى دفاع مقدس نیز مانع از اصلاح به موقع آن گردید، به گونه اى كه تعداد كاركنان دولت بدون تناسب و بیش از وظایف آن رشد یافت. برنامه هاى تعدیل، واگذارى و خصوصى سازى نیز در بهبود اوضاع و كارایى نیروهاى دولتى چندان توفیق نیافتند.
?- به دلیل موقعیت مسلط دولت در بازار كار و جاذبه هاى كاذب مشاغل دولتى، فرهنگ كار و فعالیت توسط بخش خصوصى به شدت صدمه دید و انگیزه هاى رشد و پویایى براى سرمایه گذارى خصوصى تقلیل یافت.
?- همزمان با اتلاف سرمایه در كشور، فرآیند خروج سرمایه نیز قوت یافت و در نتیجه اقتصاد ملى بیش از پیش از سرمایه گذارى مولد و اشتغالزا و آثار فزاینده بعدى آن محروم ماند.
?- محیط كسب و كار و فعالیت اقتصادى در كشور به دلیل ناكارآمدى دیوان سالارى دولت، مشكلات مختلفى را در مراحل ادارى، اجرایى، نظارتى و... بر سر راه تولیدكنندگان و كارآفرینان اقتصادى ایجاد مى كند و خود یكى از معضلات اصلى در انحراف منابع و سرمایه هاى تولیدى است.
9- عدم ثبات و نوسان بسیار در نحوه برقرارى مناسبات و روابط تجارى و سیاسى كه لازمه حضور مستمر در بازارهاى جهانى و بهره مندى تولیدات داخلى از مزایاى بازرگانى خارجى و صادرات است.
??- تحریم ها و محدودیت هاى تجارى و بازرگانى كه به افزایش ریسك تجارى كشور وعدم برخوردارى تولیدات داخلى از فناورى هاى مدرن، به روز و قابل رقابت گردیده است.
??- تأثیرپذیرى شدید طرح ها و برنامه هاى اقتصادى از تحولات در رده هاى مدیریتى و اجرایى و دیدگاه هاى گاه متفاوت مسئولان و متولیان آن در دوره هاى متوالى كه در برخى موارد كارایى و اثربخشى و حتى توجیهات اقتصادى پروژه ها را از بین مى برد.
??- نبود چشم انداز مطلوب و مناسب براى بازار كار و وجود نداشتن برنامه هاى راهبردى و استراتژیك بلندمدت.
??- رویكردهاى كوتاه مدت و ضربتى براى اشتغالزایى وعدم انجام مطالعات كارشناسانه و دقیق در خصوص آثار و پیامدهاى احتمالى آنها از جمله توزیع اعتبارات داراى رانت و ارزان قیمت دولتى كه در ابعاد وسیعى در حال جایگزینى با منابع بخش خصوصى است و بسیارى مترصد دسترسى به آن هستند.
??- ضعف در بازار سرمایه وعدم كفایت و رشد آن متناسب با بخش حقیقى اقتصاد به گونه اى كه بازار بورس نقش ناچیزى در تأمین مالى طرح هاى اقتصادى داشته و بازار پول نیز به دلیل تسلط و انحصار بانك هاى دولتى كارایى لازم را ندارد.
در مجموع به نظر مى رسد تا زمانى كه تولید از رونق كافى برخوردار نباشد و محصولات داخلى كشور نتوانند در آزمون رقابت شدید جهانى سربلند شوند ایجاد فرصت هاى شغلى پایدار قابل تحقق نخواهد بود و انتظار كاهش قابل توجه نرخ بیكارى و نزدیك شدن به اشتغال كامل دور از ذهن است.
نرخ رشد بیكارى
براساس آخرین آمارهاى ارائه شده از سوى مركز آمار ایران نرخ بیكارى در شش ماهه نخست سال جارى معادل
??/?درصد برآورد شده است كه نسبت به نرخ ??/?درصد آن در مدت مشابه سال قبل معادل ?/? كاهش یافته است. به عبارت دیگر، براساس آمار منتشره با جمعیت فعال حدود ??/? میلیون نفرى كشور در سال???? حداقل ??? هزار فرصت شغلى بیشتر نسبت به روند و مدت مشابه سال قبل ایجاد شده است. البته در مقایسه با سه ماهه آخر سال???? كه نرخ بیكارى در حدود
??/? درصد اعلام گردیده این كاهش محسوس تر است. (كاهش
?/?درصدى)
راهكارهاى اساسى كاهش بیكارى
?- اصلاح سیاست هاى اقتصادى كشور با محور قرار دادن مسأله بیكارى و ابعاد آن در كشور در جهت افزایش تقاضاى كل، بدین منظور تأكید بر اصلاحات ساختارى در اقتصاد بویژه در پیوند با سرمایه گذارى و تولید از جمله توجه كافى به بازار سرمایه، اصلاح ساختار مالیاتى و رشد صادرات ضرورت پیدا مى كند.
?- بازنگرى همه جانبه مجموعه قوانین ناظر بر روابط كار و تولید كه بویژه بر بخش رسمى و مدرن اقتصاد كشور مؤثر است.
?- تسریع و شتاب بیشتر در اجراى طرح ها، بویژه طرح هاى نیمه تمام.
?- اولویت دادن به اجراى طرح هاى اشتغالزا كه توسط بخش خصوصى ارائه مى شود.
?- ادامه اجراى سیاست هاى كنترل و تثبیت جمعیت و تسریع در اجراى سیاست هاى معطوف به توسعه مناطق توسعه نیافته و كمتر توسعه یافته براى جلوگیرى از مهاجرت نیروى كار فعال به شهرهاى بزرگ.
?- اصلاح نگرش و انتظارات جویندگان كار از طریق اتخاذ تمهیداتى براى كاهش نابرابرى ارزشى موجود بین مشاغل، نقش ها و موقعیت هاى مختلف اجتماعى، براى اصلاح انتظارات جویندگان كار و نقش رفتارى آنها در بازار.
?- ایجاد پایگاه اطلاعاتى مناسب در جهت شناخت ابعاد و ساختار بیكارى كشور براى آگاهى از تغییرات به عمل آمده و پیش بینى وضعیت در آینده.
?- اجراى سیاست هاى فعال بازار كار براى مقابله با بیكارى در چارچوب طرح هاى فعال كه باید با همكارى سازمان هاى حمایت كننده از بیكاران به اجرا درآید.
?- اجراى سیاست هاى تنظیم بازار كار براى ایجاد تعادل در بازار كار ایران از جمله ایجاد انعطاف پذیرى در زمان كار با به رسمیت شناختن و به مورد اجرا درآوردن كار موقت و كار نیمه وقت و...
??- شكل دادن به بخش دانش در گروه هاى مختلف فعالیت، حمایت از تغییرات سازمانى و اصلاح قوانین و مقررات در جهت سازگارى آنها با توسعه علم و فناورى.
??- گسترش تحقیق و توسعه كیفیت درفعالیت هاى اقتصادى، در جهت استفاده از فناورى هاى پیشرفته در تولید و به منظور فراهم كردن شرایط حضور در بازارهاى جهانى و افزایش تقاضاى خارجى براى محصولات و خدمات كشور.
??- اقداماتى اساسى براى افزایش بهره ورى نیروى كار از قبیل ایجاد ارتباط بین نظام آموزشى و بازار كار، بالا بردن سطح كیفى نیروى كار، كاهش عدم انطباق بین شغل و مهارت نیروى كار، تسریع در تعدیل نیروى انسانى مازاد فعالیت هاى دولتى و جایگزینى نیروى انسانى متخصص و به روز كردن دانش مدیران و اصلاح شیوه انتصاب و ارزیابى آنها.
روزنامه ایران پنج
دكتر جوادفرشباف ماهریان
* معاون امور سیاستگذارى اشتغال وزارت كار
گرفته شده از سایت بازار کار
سه شنبه 17/1/1389 - 10:49
دانستنی های علمی
دکتر فریبرز رئیس دانا : تمركز ثروت و گسترش فقر پایان افسانه طبقه متوسط
نوع مقاله : تجمیعی
اگر تحولات اساسی و اصلاحات ساختاری در توزیع قدرت اقتصادی و سیاسی بوجود نیآید، با انفجار اجتماعی روبرو خواهیم شد.
درگرماگرم بحث بر سر طبقه متوسط كه نه تنها در سالهای اخیر بحث داغ مطبوعات اصلاح طلب بوده، بلكه دركنگره اخیر جبهه مشاركت نیز به نوعی مطرح شد، دكتر فریبرز رییس دانا, كارشناس مسایل اجتماعی, نقطه نظراتی بكلی متفاوت را مطرح كرد. او گفت كه طبقه متوسط بسرعت در ایران آب می شود و روند طبقاتی شدن هرچه بیشتر جامعه رو به گسترش است. رئیس دانا درگفتگو با خبرگزاری ایلنا گفت: درایران یك لایه سرمایه دار وجود دارد كه این سرمایه داران تمام خصلتهای یك سرمایهداری وابسته, بیهنر و بیخلاقیت را دارد و معمولا تقصیر را گردن دولت, مردم و كارگرانی كه قدرشان را نمیدانند میاندازند.
این سرمایهداران صاحب بالاترین امكانات و ثروتها هستند و بالاترین مزیتهای اجتماعی و اقتصادی در اختیار آنهاست. این لایه اجتماعی به خاطر اینكه اساسا در یك چنین نظامی جز عملكرد سوداگرانه, انحصارطلبانه, رانتجویانه و زیانرسانی نقش دیگری در جامعه ندارند, مدعی هم هستند. این لایه سرمایهداری صرفنظر از بخش محدودی كه واقعا ناگزیر از خلاقیت تولیدی و اشتغالزاست, بقیه معمولا در پی گرفتن منابع ارزان از دولت و بیرون كردن كارگران و به دست گرفتن ظرفیت انحصاری بازار هستند. آنها با استفاده از نظریه میهن دوستانه ما كه میگوییم باید از صنایع ملی دفاع شود, این حمایت از صنایع ملی را حمایت از جیب خودشان قلمداد میكنند.
رییس دانا, با اشاره به وضعیت صنایع نساجی تصریح كرد: صاحبان این صنایع با امتیازهای بسیار ویژه و شگفت انگیزی كه در این سالها گرفتهاند, شگفتی همه اقتصاد دانان ایران و جهان را برانگیخته اند. به عنوان مثال از جمله امتیازاتی كه صنایع نساجی اخذ كرده, این است كه میتوانند كارگرانشان را جایگزین كنند كه عملا همان اخراج كردن است. همچنین, در این راستا از صندوق ذخایر ارزی امتیازات سنگینی به صنایع نساجی داده شده است, در حالی كه ما از این اعتبارات برای سازندگی بم خرج نكردیم. مسئولان وصاحبان صنایع نساجی برای نوسازی این صنعت اقدامی انجام ندادند ؛ بلكه تنها پولها را در بانكهای خارج جمع و كارگران را بیكار و از موقعیت انحصاری بازار استفاده كردند و به تدریج وارد فعالیتهای وارداتی نیز شدند. اگر چند نفری هم با واردات مخالفت كردند, بقیه آنها را وادار به سكوت و تهدید كردند. بنابراین مشهود است این عملكرد سرمایه دارانی است كه سرسوزن حاضر نیستند, امتیازی به كارگران و ستمدیدگان این جامعه بپردازند.
بخش دیگر سرمایهداری ما سرمایهداری دولتی است, كه این سرمایهداری در یك شخص متبلور نمی شود ؛ بلكه در فرایندهایی كه دولت متولی آن است, ظهور میكند , كه در این بین كاركنان رو به بالا به علت اینكه این نوع سرمایهداری برایشان امتیاز ایجاد میكند, از آن حمایت میكنند. بخش دیگر سرمایهداری ما سرمایهداری سوداگرانه است, كه در واقع آن بخش از سرمایه داری صنعتی كه میتواند با مالكیت خصوصی خلاقیت داشته و آن را به خطر اندازد, این نوع سرمایهداری است. این سرمایهداری سوداگر در كار دلالی ، قاچاق و معاملات ارزی فعالیت میكند و معمولا در زمین باز ی، خرید و فروش، كالا خرید واحتكار كردن، با بخش سرمایهداری دولتی و بخش سرمایهداری خصوصی غیرمولد شریك است.
بخش دیگر طبقه اجتماعی، طبقه كارگران است كه در حوزههای مختلف اشتغال دارند، اگر ما حدود 5/16 میلیون نفر شاغل داشته باشیم, بر حسب آمارهای رسمی3/3 دهم میلیون نفر بیكار داریم. بخش اعظم این بیكاران ، كه در حدود 75 یا 80 درصد هستند كه حداقل 2/3 میلیون نفر كارگر هستند و زمینههای كارگری دارند در جستجوی كار برای مشاغل كارگری هستند. وی گفت: اگر از جمعیت كشور، 5/19 میلیون نفر جمعیت فعال داشته باشیم، 2/16 شاغل و مابقی بیكار هستند ؛ اما به نظر من، جمعیت فعال بیشتر است و بنابراین بیكاران كارگری نیز، بیشتر است. هم اكنون حدود 2/2 میلیون نفر كارگر ساده داریم كه اگر این تعداد عمدتا شامل كارگران ساختمانی شوند، كارگرانی كه متصدی ماشین آلات و دستگاهها و رانندگان هستند، حدود یك میلیون و350 هزار نفر هستند و صنعتگران ما حدود 3 میلیون نفر هستند، بنابراین، حدود 5/5 میلیون نفر كارگر این سه بخش، یعنی بخش صنعت ،متصدیان ماشین آلات و دستگاهها و رانندگان، هستند. ما چیزی حدود 350 تا 400 هزار نفر كارگر كشاورزی داریم. البته به جز آن كارگران كه نیمهخدماتی هستند كه این افراد جزء نیروی كار مستعد كارگری محسوب میشوند، اما كارگر به حساب نمیآیند. كارگران بخش كشاورزی، 3 میلیون نفر هستند، دهقانانی كه دارای حق آب و نسق هستند، دهقانانی كه به صورت مزرعهداری كوچك كار میكنند، در این میان میتوان به كاركنان خدماتی كه 5/1 میلیون نفر هستند و كارگران كشاورزی كه 3 میلیون نفر هستند، به جز در نظر گرفتن كارگران كشاورزی، شمار زیادی هم كاركنان فامیلی بدون مزد هستند كه برای فامیل كار میكنند و مزد نمیگیرند.
حدود یك میلیون و 500 هزار نفر متخصص داریم، 500 تا 550 هزار تكنسین داریم، به جزء رقمهای دیگر كه در رده مدیران و كاركنان اداری و دفتری، هستند. میگویند كه بخش مهمی از جامعه ایران طبقه متوسط است كه من این نظریه را قبول ندارم ؛ زیرا لایههای بالای جامعه اعم از مدیران، مقامات عالی، كارمندان رده بالا، صاحبان سرمایه، متخصصان، مدیران كه خودشان صاحبان سرمایه هستند، بازاریها، لایههای بالایی جامعه هستند.
لایههای پایین، حدود 3 میلیون نفر كارگر بیكار و 5/5 میلیون نفركارگر و 500 هزار نفر كارگر كشاورزی و 3 میلیون نفر هم كشاورزان و 5/1 میلیون نفر هم كارگران خدماتی هستند كه اینها را نمیتوانیم, بگوییم كه طبقه متوسط جامعه را تشكیل دادهاند. معلمان، كاركنان نیروی انتظامی، كارمندان دولت را میتوان در طبقه متوسط جامعه جا داد ؛ اما طبقه متوسطی كه بیشتر در جبهه كار هستند و اگر اینها را كنار هم بگذاریم، كاركنان رده پایین بخشهای خدماتی هستند و به آن معنا كه طبقه متوسط میتواند از تولید سرمایهداران سهم ببرد، نیست.
بخش عمده جامعه ما، كارگر و دهقان و یا معلم و سربازان و كارمندان رده پایین هستند و بنابراین جامعه یك جامعه طبقه متوسطی نیست ؛ البته این بدان معنا هم نیست كه چون طبقه متوسط جامعه در رشد قدرتمند نیست، به لحاظ بنیه اقتصادی نمیشود در این كشور دموكراسی برقرار كرد. این لایههای پایین هستند كه بهترین نوع دموكراسی را میتوانند حمایت كنند، منتهی بهترین نوع دموكراسی برای لایههای پایین این است كه فقر از میان برود. بهترین دموكراسی این نیست كه افراد پای صندوقهای رای بروند و رای بدهند، بلكه باید فقر از میان برود و عدالت اجتماعی برقرار شود و آن 30 تا 35 درصد فقر مطلق جامعه ما افت كند و این بخشی از فرایند دموكراسیته كردن جامعه است. عدالت اجتماعی، گسترش بیمههای اجتماعی و گسترش حقوق سندیكایی كارگری و دفاع از حرمت كار، همه اینها بخشی از دموكراسی است و بخش دیگر دموكراسی در حوزههای سیاسی متبلور میشود.
به این ترتیب احزابی كه خودشان را به طور آشكار، طرفدار حزب طبقه متوسط معرفی كردهاند, احتمالا میدانند كه طبقه متوسطی كه به آن شكل به آن فكر میكنند، وجود خارجی ندارد و اگر هم دارد، این قدر محدود است كه ناگزیر میشود در بافت بینش وابستگی به لایههای ستمگر و فرمانروای این جامعه جلوه میكند. به نظر من طبقه متوسط جامعه ما رو به انحلال نمیرود ؛ ولی طبق آن الگویی كه كارل ماركس هم در مورد تجزیه طبقه متوسط گفته، به نوعی تجزیه در طبقه متوسط صورت میگیرد و این نوعی ویران شدگی هست ؛ ولی انحلال نیست. ب
ه نظر من دیدگاه كارل ماركس در كشور ما در حال اتفاق افتادن است, یعنی بخش عظیمی از طبقه متوسط ناگزیر به سطوح پایین فقر در حال سقوط است، منتهی در جامعه سرمایهداری پیشرفته، فقر مطلق ایجاد نمیشود این فقر نسبی است كه گسترش پیدا میكند. در جوامع سرمایهداری ضعیف وابسته، كه حقوق دموكراتیك در آن وجود ندارد، مانند جامعه ما فقر مطلق زیاد میشود و طبقه متوسط بدون آنكه منحل شود، دچار آسیبهای اساسی و انحرافهایی در روال زندگی اقتصادی میشود. درهرصورت، اگر جلوی فراینده آگاهیها وگسترش سیاسی وتوسعه سیاسی گرفته شود، آنگاه شرایط عینی به دلخواه به شرایط ذهنی تبدیل میشود و در آن صورت، این شرایط ذهنی سرسختانه است و به سادگی دچار انعطاف نمیشود. نگرش ما رنگ و لعابی كه جامعه به طبقه متوسط میدهد، نسبت به گذشته تغییر كرده است؛ زیرا در حال حاضر روستاها 30 تا32 درصد بیشتر جمعیت ندارند و ادغام جدی با شهرها پیدا كردهاند و روستاهای خوب و فعال نزدیك شهرها هستند.
ارتباط داد و ستدی جدی است و طبقه متوسط دچار تجزیه ناموزنی درونی شده است و این باید به الگوهای قبلی اضافه شود. بخشهای مهمی از كاركنان ما، به دلیل وجدانكاری و ضوابط سازمانی و یا به دلیل نداشتن آگاهی كافی به سمت زحمتكشان نمیروند، در غیر این صورت 85 تا 90 درصد معلمان و 80 تا 85 درصد نیروی انتظامی و سربازان و بخش قابل توجهای از كاركنان دولت، معمولا در ردههای پایین جامعه هستند. این درست است كه در طبقه متوسط هستند، ولی در ردههای پایین جامعه قرار دارند و باید متعهد نیروی كار شوند و حال شاید بنا به دلایل ممكن این اتفاق نیفتد. اما آنچه كه این وضعیت برای پیامدهای اجتماعی به وجود میآورد، اهمیت دارد، و آن چیزی كه دارد این وضعیت را به وجود میآورد، قدرتیابی بیش از حد سرمایهداری سوداگر در شراكت با سرمایهداری دولتی است.
در صنایع قطعهسازی كسانی بودند كه فریاد بزنند و بخواهند كه جلوی واردات گرفته شود، ولی همین افراد خود زمانی در واردات شریك بودند و كسانی نیز بودند كه در صنایع نساجی و خودروسازی كشور علیه قاچاق و واردات بپا خواستند، ولی از درون خودشان با مقاومت روبرو شدند؛ چون خود این صنایع نساجی را سوداگری را بیشتر ترجیح میدادند. بدین ترتیب این مجموعه كه به سمت وحدت حركت میكند، به لحاظ سیاسی با نابود كردن طبقه متوسط، با ناموزن كردن آن و با بلعیدن ارزشهای مادی این طبقه، قوه خرید اقتصاد را نابود كرده است. در نتیجه اقتصادی كه رو به خارج ندارد و قدرت صادراتی ندارد، باید براقتصاد داخلی توجه كند و اقتصاد داخلی بر بنیاد شماری فقیر نمیتواند قوه خرید كافی و تقاضای درون زا داشته باشد، همان گونه كه بر بنیاد شمار زیادی ار مردم ناآگاه و بیسواد نمیشود، دموكراسی ساخت.
به اعتقاد من این امر اتحاد طبقاتی لایهها بالا است كه دارد جامعه را به فقر میكشاند و آن لایه نه تنها امیدی برای اینكه جذب مازاد را تبدیل به سرمایه كند به دست نمیدهد، بلكه وضع را خرابتر و اقتصاد را وابستهتر و سوداگرانهتر میسازد. راهكارهای پیشنهادی من ممكن است كه رادیكالی باشد ؛ ولی افراطی نیست, افراطی در واقع عملكرد فعلی اقتصادی كشور است كه این افراطگرایی چه در سیاستهای دولت وچه عملكرد صاحبان سرمایه رده بالا دیده میشود.
چون انبوه مردم را برای منافع حقیر یك گروه محدود و منافعی كه هیچ تاثیری برای رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال ندارد، فدا میشوند و باید جلوی آن گرفته شود و چون دولت نیز در آن افراطكاری مداخله میكند، امیدی به سیاستهای دولت نیست. باید تحولات اساسی و اصلاحات ساختاری، به ویژه در توزیع قدرت اقتصادی و سیاسی به وجود بیاید.
گرفته شده از سایت بازار کار
سه شنبه 17/1/1389 - 10:49
اقتصاد
جهانی شدن و كاهش بیكاری
نوع مقاله : تجمیعی
فیلیپ هارفر – كارستن هفكر
برخلاف تصور بسیاری از منتقدان جهانی شدن، در این مقاله كه به عنوان یك مقاله مرجع مطرح بوده و بیش از 600 بار مرجع قرار گرفته است، با استنادات علمی و آماری نشان داده میشود كه جهانی شدن به كاهش بیكاری میانجامد. چرا كه جهانی شدن به معنای تنوع پرتفولیوی بینالمللی است. به عنوان مثال اگر درآمد سرمایهای كه كارگران كسب میكنند، رابطه منفی با تقاضای دستمزد نیروی كار داخلی داشته باشد، برخی از اتحادیههای انحصاری به كاهش سطح دستمزد مبادرت میورزند. در این صورت سطح اشتغال انتظاری افزایش می یابد و بدینترتیب اثبات میشود كه افزایش درآمد سرمایهای با اشتغال رابطه مستقیم دارد.
1. مقدمه
در كشورهای توسعهیافته، جهانی شدن اغلب تهدیدی جدی برای نیروی كار بهشمار میرود، زیرا این نگرانی وجود دارد كه افزایش رقابت و تحرك بیشتر سرمایه (در اثر جهانی شدن) بیكاری را افزایش دهد (رودریك، 1997).
هدف اصلی این مقاله این است كه نشان دهد این نگرانی بیمورد است و برخلاف ادعای فوق، جهانی شدن میتواند تاثیر مثبتی بر روی اشتغال داشته باشد. علل چنین ادعایی را میتوان در موارد زیر خلاصه كرد:
1. به طور كلی، بنگاهها افق روشنی را برای فروش محصولاتشان پیشرو دارند، زیرا با شكلگیری دهكده جهانی، فروشندگان با یك بازار جهانی مواجه خواهند بود.
2. تحرك سرمایه به استقرار سطح خاصی از دستمزد در اتحادیههای كارگری میانجامد، بدین علت كه با تحرك سرمایه، تعادلی منطقی بین عرضه سرمایه و نیروی كار بهوجود خواهد آمد و نیروی كار، ارزش واقعی كار خود را به عنوان دستمزد دریافت خواهد كرد.
3. جهانی شدن این فرصت را برای كارگران به وجود میآورد كه با اطلاعات شفافی كه از شرایط بازار كار در نقاط مختلف دنیا دارند، بهترین مكان را به لحاظ درآمد و عایدات حاصل از كار انتخاب كنند.
برای بررسی رابطه جهانی شدن و بیكاری، مدل سادهای از تعادل جزیی در بازار كار در نظر گرفته میشود كه در آن تقاضای نیروی كار بنگاهها به دو عامل سطح دستمزدها و شوك تصادفی تكنولوژی بستگی دارد. در این مدل، فرض بر این است كه دستمزدها توسط یك اتحادیه انحصاری تعیین میشوند كه مطلوبیت انتظاری یك كارگر نمونه را حداكثر میكند.
همچنین كارگران علاوه بر درآمد حاصل از كار، درآمد غیركاری نیز كسب میكنند كه آن را به عنوان اضافه پسانداز در نظر میگیریم. اگر افزایش پسانداز ارتباط منفی با شوكهای تقاضای نیروی كار داشته باشند، سطح دستمزدی كه توسط اتحادیه تعیین میشود، كمتر خواهد بود و بنابراین سطح اشتغال بالاتر خواهد بود. در صورت اثبات چنین فرضیهای، همبستگی مثبت بین جهانی شدن و بیكاری اثبات خواهد شد.
به عبارت دیگر، جهانی شدن این امكان را برای كارگران به وجود میآورد كه با سرمایهگذاری بینالملل به درآمدشان تنوع بخشند و این امر به كاهش بیكاری خواهد انجامید.
در واقع این مقاله تاكیدی است بر نظریه مالكیت سرمایه، كه براساس آن مالكیت سرمایه، از طریق افزایش بهرهوری و رفع موانع توزیعی، اشتغال را افزایش و بیكاری را كاهش میدهد (لانكستر، 1973، ووایتزمن 1984).
اخیرا، باسو و همكارانش این موضوع را تحلیل كردهاند و نشان دادهاند كه چگونه عرضه عامل نیروی كار توسط واریانس درآمدهای سرمایهای و امكان تنوع بینالمللی، تحت تاثیر قرار میگیرد. مقالهای كه پیشرو دارید، تمام مباحثاتی كه در این زمینه مطرح شده را دربرمیگیرد و در واقع مكمل نظریاتی است كه درباره رابطه جهانی شدن و بیكاری ارائه شدهاند.
تمایز این مقاله با سایر مقالاتی كه در این زمینه نگاشته شدهاند، این است كه در مدل موردنظر برای بررسی رابطه مذكور، عرضه نیروی كار به عنوان یك عامل برونزا در نظر گرفته شده است. در واقع مدل مطروحه در این مقاله نشان میدهد كه چگونه توزیع تصادفی درآمدهای سرمایهای، اشتغال را در یك بازار رقابت ناقص تحت تاثیر قرار میدهد.
2. مدل:
چارچوب مورد استفاده در این مقاله، یك مدل تعادل جزیی بازاركار است. در طرف تقاضا یك بنگاه نمونه وجود دارد كه مقدار Y از یك كالای همگن را با استفاده از فناوری تولید میكند.
رابطه (1)
در رابطه (1)، L معرف سطح اشتغال و A نشاندهنده یك پارامتر تصادفی تكنولوژی است. برای A ، دو حالت وجود دارد: در حالت اول برای هر حادثهای با احتمال P، مقدار A برابر حد بالای میانگین A است و در حالت دوم برای هر حادثهای با احتمال 1- P ، A برابر با حد پایین میانگین A است. فرض بر این است كه حد بالای میانگین A بزرگتر از حد پایین آن است. اگر قیمت محصول را نرمالایز كنیم، میتوانیم تابع تقاضای كار را به عنوان تابعی از دستمزد، W ، و پارامتر تكنولوژی، A، استخراج كنیم.
رابطه (2)
در رابطه (2) تقاضای نیروی كار نسبت به دستمزد كاهنده است، یعنی با افزایش دستمزد، تقاضا برای نیروی كار كاهش خواهد یافت. اما نسبت به پارامتر تكنولوژی افزاینده است، یعنی با بهبود تكنولوژی تقاضا برای نیروی كار افزایش مییابد.
B نیز در رابطه فوق عبارت است از كشش دستمزدی تقاضای نیروی كار.
در طرف عرضه بازار كار نیز یكسری عوامل پیوسته وجود دارد كه یكی از آنها عرضه بیكشش نیروی كار است، زیرا تمایل زیادی برای تعیین آن از سوی اتحادیه انحصاری وجود دارد.
فرض بر این است كه A از قبل در سطحی تعیین شده كه در آن اتحادیه دستمزدی را تعیین میكند كه مطلوبیت انتظاری كارگر نمونه را حداكثر كند.
در چنین شرایطی، افزایش دستمزد، تقاضای انتظاری نیروی كار را كاهش میدهد. اگر تقاضای نیروی كار كمتر از میزان مورد انتظار باشد، اختصاص مشاغل مختلف بین كارگران، از طریق بختآزمایی صورت میگیرد و احتمال اینكه یك كارگر در یك حالت خاص بیكار شود، تفاضل یك و احتمال تقاضای نیروی كار است. البته با این فرض كه كارگر بیكار، هیچگونه درآمدی به دست نمیآورد.
اما همانطور كه قبلا هم اشاره شد، كارگر موردنظر علاوه بر درآمدی كه با كار كردن به دست میآورد، از محل پسانداز خود نیز درآمدی خواهد داشت.
در مدل مذكور، پسانداز برونزا فرض شده و به یك نرمالایز میشود. بازدهی ناخالصی، R ، كه از پسانداز به دست میآید تصادفی است. دو حالت برای R در نظر میگیریم:
رابطه (3)
در رابطه (3)، e مقدار تصادفی است. از این رابطه میتوان نتیجه گرفت كه صرفنظر از مقدار e، مقدار متوسط R با مقدار واقعی آن برابر است، البته با این فرض كه مقدار تصادفی e دربازه اعداد حقیقی تعریف شده است. نتیجه كلی این فرض این است كه، اگر مقدار e منفی باشد، بازدهی پسانداز – كه در اینجا نوعی سرمایه تلقی میشود – همواره مثبت خواهد بود.
اما اگر مقدار e مثبت باشد، بازدهی سرمایه در زمانهای مختلف، همبستگی كاملا مثبت با تقاضای نیروی كار دارد. در واقع میتوان گفت اگر A نشاندهنده سطح خاصی از تكنولوژی در یك كشور باشد، مقدار منفی e نمایانگر تنوع بینالمللی سرمایه است.
به عبارت دیگر، e نشاندهنده احتمال سرمایهگذاری در كشورهایی است كه نوسانات اقتصادی همبستگی منفی با شوكهای تكنولوژی دارند.
فرض میكنیم كه تابع مطلوبیت فون – نیومن – مورگنسترون u برای یك كارگر نمونه براساس درآمد واقعی x تعریف شده باشد كه دارای خصوصیات استاندارد یك تابع مطلوبیت است. این خصوصیات عبارتند از:
1 - مطلوبیت نهایی یا شیب تابع مطلوبیت مثبت است.
2 - مشتق مطلوبیت نهایی و یا شیب تابع مطلوبیت نهایی منفی است.
خصوصیات استاندارد یك تابع مطلوبیت نیز حاكی از این است كه عوامل اقتصادی كه در تابع نقش دارند، ریسكگریز هستند.
علاوه بر این، فرض میكنیم كه عوامل اقتصادی عقلایی هستند، این فرض حاكی از این است كه تابع مطلوبیت نهایی محدب است. به عنوان مثال، توابعی از نوع CRRA توابع محدب هستند و با فروض داده شده میتوانیم تابع مطلوبیت كارگر نمونه را به صورت زیر بنویسیم:
رابطه (4)
رابطه(4) این واقعیت را نشان میدهد كه در هر یك از حالات مذكور، كارگر مورد نظر، دستمزد و درآمد سرمایهای از پیش تعیین شده را كسب میكند. البته این اتفاق در شرایطی رخ میدهد كه وی بتواند شغلی داشته باشد كه در صورت بیكاری بتواند به درآمد سرمایهای خود اتكا كند. با استفاده از رابطه (4) میتوانیم شرط اول كه تعیینكننده انتخاب بهینه دستمزد از سوی اتحادیه است را بهدست آوریم.
یادآوری میكنیم كه امكان انتخاب سطح بهینه دستمزد اولا به دلیل كشش ثابت تقاضای نیروی كار و ثانیا به دلیل تقعر تابع مطلوبیت است. در عینحال باید گفت ارزش دستمزدی كه از رابطه (4) بهدست میآید، حداكثركننده مطلوبیت انتظاری است.
در رابطه (4)، عبارت اول نشاندهنده مطلوبیت اضافی است كه كارگر از سطح دستمزد بالاتر، در صورت استخدام قطعی بهدست میآورد. عبارت دوم نیز نشاندهنده این است كه افزایش دستمزد، احتمال به دست آوردن یك شغل جدید را در شرایط بیكاری افزایش میدهد.
3. نتایج ایستای مقایسهای:
در این بخش به تحلیل این موضوع میپردازیم كه چگونه ارزش دستمزد توسط واكنشهای اتحادیه نسبت به تغییرات توزیع R ، تعیین میشود.
بدین منظور ابتدا یك قضیه را بررسی میكنیم، این قضیه در واقع، اساس ارزیابی اثرات تغییر درآمد انتظاری سرمایه R را بیان میكند.
قضیه 1: نسبت تغییرات دستمزد به تغییرات بازدهی سرمایه، بزرگتر از صفر (مثبت) است. نتیجه این قضیه این است كه افزایش ارزش انتظاری درآمد سرمایهای، دستمزد را افزایش میدهد و بنابراین بیكاری انتظاری نیز افزایش مییابد.
برای توضیح نتیجه بهدست آمده از قضیه فوق، ابتدا باید بررسی كنیم كه چگونه R یا بازدهی سرمایه، مطلوبیت اضافی انتظاری ناشی از افزایش دستمزد را تحت تاثیر خود قرار میدهد. به هر شكل، افزایش R دو اثر متضاد دارد: از یكسو، مطلوبیت نهایی انتظاری درآمد حاصل از كار را در مورد عواملی كه در تولید نقش داشتهاند، كاهش میدهد. در نتیجه حساسیت نسبت به افزایش دستمزد را نیز كاهش میدهد.
از سوی دیگر، شكاف مطلوبیت موجود بین بیكاران و شاغلان را كاهش میدهد كه این امر تمایل به افزایش دستمزد را ایجاد میكند.
به عبارت دیگر، هرچه درآمد انتظاری غیركاری یك كارگر بیشتر باشد، زیان حاصل از بیكاری را كاهش میدهد و تمایل وی را برای پذیرفتن ریسك بالاتر در صورت بیكاری افزایش میدهد.
قضیه فوق بر روی نقش ارزش انتظاری R متمركز شده است. در این قسمت تحلیل خواهیم كرد كه چگونه همبستگی بین بازدهیهای سرمایه و شوكهای تقاضای نیروی كار، مجموعه دستمزدی كه توسط اتحادیه تعیین میشود و نیز بیكاری انتظاری را تحتتاثیر قرار میدهد.
علاوه بر این، نگاهی خواهیم داشت به تغییرات e و اثراتی كه بر روی این فاكتورها خواهد داشت.
اگر مقدار e بزرگتر از صفر یا مثبت باشد، نشاندهنده این است كه بین شوكهای تقاضای نیروی كار و بازدهیهای سرمایه، همبستگی كاملا مثبت وجود دارد.
اگر مقدار e كوچكتر از صفر یا منفی باشد، بدینمفهوم است كه بین شوكهای تقاضای نیروی كار و بازدهیهای سرمایه، همبستگی كاملا منفی وجود دارد.
البته این نتایج با این فرض به دست میآید كه مقدار متوسط R از مقدار e مستقل است، بدین معنا كه مقادیر e در یك دامنه محدود تغییر میكند.
از این رو، میتوانیم بگوییم كه قضیه (1) تعریفی است از تصادفی بودن بازدهیهای سرمایه كه به طور مثبت یا منفی با شوكهای تكنولوژی ارتباط دارد. در صورتی كه بازدهی سرمایه مثبت باشد، دستمزد افزایش و در نتیجه بیكاری انتظاری افزایش خواهد یافت و در شرایطی كه بازدهی سرمایه منفی باشد، دستمزد كاهش و نهایتا بیكاری انتظاری كاهش مییابد.
به عبارت دیگر، ارزش بهینه دستمزد كه تحت چنین شرایطی به دست میآید، تابعی صعودی از مقدار e است، یعنی با افزایش e، دستمزد نیز افزایش مییابد.
براساس قضیه (1)، با جایگذاری درآمد سرمایهای كه كوواریانس آن با شوكهای تقاضای نیروی كار صفر یا اندكی بزرگتر از صفر است، دستمزد تقاضا شده از سوی اتحادیه، مقدار كمتری خواهد بود.
در واقع چنین همبستگی منفی، نتیجه تنوع پورتفولیوی بینالمللی است. این همبستگی منفی، امكان سرمایهگذاری پساندازها را فراهم میكند. به عبارت بهتر میتوان گفت: امكان سرمایهگذاری بینالمللی، اتحادیهها را متقاعد میكند كه سطح متوسط بیكاری خود را كاهش دهند.
نگرش فوق از برخی جهات مورد انتقاد قرار گرفته است، مثلا انتظار میرود كه یك همبستگی منفی از این نوع، در وضعیتهای پرمخاطره به عنوان تضمینی در مقابل شوكهای تقاضای نیروی كار عمل كند. در اثر این رخداد اتحادیههای انحصاری ایجاد میشود كه تمایل زیادی برای بالانگهداشتن نرخ بیكاری انتظاری دارند، زیرا نتیجه آن افزایش نرخ دستمزد خواهد بود.
در پاسخ به این انتقاد باید گفت، اگر یك رابطه منفی بین بازدهی سرمایهگذاری و شوكهای تكنولوژی وجود داشته باشد و مقدار e نیز منفی باشد، مطلوبیت نهایی انتظاری كمتری را با نرخ دستمزد بالاتر و همچنین افزایش مطلوبیت نهایی انتظاری را با نرخ دستمزد كمتر شاهد خواهیم بود، اما در اكثر مواقع، اثر اول، یعنی افزایش مطلوبیت انتظاری و كاهش نرخ دستمزد، براثر دوم غلبه میكند.
علت این امر این است كه وقتی تكنولوژی بهبود مییابد، ارزش بالاتر پارامتر تكنولوژی اثر بیشتری را بر روی هر تغییر در نرخ دستمزد و تقاضای نیروی كار خواهد داشت.
در نتیجه كاهش مطلوبیت نهایی انتظاری ناشی از همبستگی منفی است كه وزن بیشتری را به افزایش مطلوبیت نهایی انتظاری میدهد و محرك اتحادیهها برای تضمین اشتغال بالا در زمانهای كمبازده بودن سرمایه میشود. این روند سبب افزایش دستمزد برای كسب یك شغل مناسب میشود.
4 - نتیجهگیری:
گسترش فضای تنوع بینالمللی كه در واقع در اثر تعمیق فرآیند جهانی شدن تحقق خواهد یافت، اثر مثبتی بر روی اشتغال داخلی خواهد داشت. اگر سرمایهگذاریهایی را كه بازدهیهای آنها دارای همبستگی منفی با شوكهای تقاضای نیروی كار داخلی است، را جایگزین سرمایههای كمبازده یا بیبازده كنیم، در واقع بازارهای سرمایه را آزاد ساختهایم و نتیجه چنین امری كاهش دستمزد مورد تقاضا از سوی اتحادیهها و نیز نیروی كار است كه پیامد بدیهی این رخداد، كاهش بیكاری خواهد بود.
مترجم: سمیرا مقدم
گرفته شده از سایت بازار کار
سه شنبه 17/1/1389 - 10:49
دانستنی های علمی
بررسی ویژگیهای نیروی انسانی و بازار كار در اقتصاد ایران
نوع مقاله : تجمیعی
دكتر غلامعلی فرجادی
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزش و پژوهش
اشاره:
بررسی ویژگیهای نیروی انسانی در اقتصاد ایران و پیشبینی وضعیت نیروهای شاغل و بیكار تا سال 88 عنوان تحقیقی است كه دكتر غلامعلی فرجادی عضو هیأت علمی مؤسسه آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامهریزی كشور به تازگی انجام داده است. افزایش نسبت جمعیت از 6/26 درصد دهه 70 هجری شمسی به 30 درصد، توجه به ایجاد اشتغال و بازار كار را ضروری كرده است. براساس یافتههای این تحقیق میتوان پیشبینی كرد كه زنان 20 تا 24 ساله یك سوم نیروی كار زنان را تا سال 88 تشكیل خواهند داد. و همچنین در سال 88 یك پنجم كل عرضه نیروی كار مردان در گروه سنی 20 تا 24 میباشد. تحقیق دكتر فرجادی نشان میدهد به دلیل افزایش نرخ پوشش تحصیلی زنان در مقاطع راهنمایی و متوسطه، عرضه نیروی كار زنان در گروه سنی 10 تا 19 ساله كاهش یابد. در این میان یافتن راهكارهایی مناسب جهت ایجاد اشتغال از سوی پژوهشگران و سیاستگذاری برای تحقق یافتهها به وسیله سیاستگذاران و برنامهریزان سطوح كلان ضروری به نظر میرسد. تولید و سرمایهگذاری، ثبات سیاستها، بهبود قوانین و مقررات، شناسایی بخشهای اشتغالزا، پاسخگویی نظام آموزش عالی به نیازهای بازار كار، تلاش برای كاریابی تحصیلكردگان در خارج از كشور و ... از جمله راهكارهایی است كه دكتر فرجادی در مقاله خود به آن اشاره كرده است.
در هر جامعهای تعداد افراد در جستوجوی كار به اندازه و تركیب جمعیت آن كشور بستگی دارد. در میان عوامل متعددی كه رشد جمعیت را به رشد نیروی كار مرتبط میسازد، عوامل مربوط به زاد و ولد و مرگ اهمیت زیادی دارند گر چه هر یك بطور جداگانه بر ساختار جمعیت تأثیر میگذارند. نرخ زاد و ولد فقط در تعداد افراد تازه به دنیا آمده مؤثر است در حالی كه نرخ مرگ و میر تمام گروههای سنی را (به طور نابرابر) در بر میگیرد.
كاهش سریع مرگ و میر، حجم نیروی كار كنونی جمعیت را گسترش میدهد و نرخ بالای زاد و ولد موجب میشود كه نسبت وابستگی بیشتر شود و نیروی كار در آینده افزایش یابد. امروزه اكثر كشورهای در حال توسعه با رشد فزاینده عرضه نیروی كار روبرو هستند. به دلیل رشد بالای جمعیت این كشورها در دو دهه گذشته، افرادی كه امروزه به نیروی كار این كشورها افزوده میشوند در واقع كسانی هستند كه قبلاً متولد شدهاند. پیشبینیها حكایت از آن دارد كه كل نیروی كار كشورهای در حال توسعه از حدود 1/2 میلیارد نفر در سال 1990 به 4/2 میلیارد نفر در سال 2000 رسیده و به حدود 3 میلیارد نفر در پایان ربع اول قرن بیستویكم خواهد رسید.
كشورهای در حال توسعه باید سالانه بیش از 30 میلیون شغل جدید ایجاد كنند تا تعداد كل بیكاران در سطح فعلی ثابت بماند. كشور ما نیز از تجربه سایر كشورهای در حال توسعه مستثنی نبوده است، انفجار جمعیت در اواخر دهه 1350 و اوائل دهه 60 و در نتیجه جوان شدن جمعیت با تأخیر 15 تا 20 سال تأثیر خود را بر بازار كار بر جای نهاده است. نسبت جمعیت 29-15 سال در طی سالهای 80-1370 به یكباره از 6/26 درصد به 30 درصد افزایش یافته است. این تغییر ساختار و جوان شدن جمعیت و ورود شمار زیادی از جوانان به بازار كار، ضرورت توجه به ایجاد اشتغال و بازار كار را اجتنابناپذیر می سازد. هدف این مقاله بررسی تحولات مربوط به بازار كار ایران با تأكید بر تغییرات ساختار سنی نیروی كار میباشد.
1- بررسی ویژگیهای عرضه نیروی كار و نرخ مشاركت
كار كودكان در طی سالهای 80-1345 با بیشترین كاهش مواجه بوده است به گونهای كه نرخ مشاركت مردان در گروه سنی 14-10 ساله از 37درصد به 3/3 درصد و نرخ مشاركت زنان در این گروه سنی از 14 درصد به 5/2 درصد در سال 1380 رسیده است. گسترش آموزشهای ابتدایی و راهنمایی و كامل شدن تقریبی پوششهای تحصیلی در مقاطع فوق بویژه در مورد دختران موجب شده است كه كودكان 10 تا 14ساله از بازار كار خارج شده و در نظام آموزشی مشغول تحصیل گردند. همین روند كم و بیش در مورد نرخ مشاركت گروههای سنی 19-15 ساله نیز صادق است و نرخ مشاركت مردان و زنان در این گروه سنی در سال 1380 به ترتیب به 5/27 درصد و 9 درصد كاهش یافته است. در مورد گروه سنی 24-20 ساله نرخ مشاركت مردان روندی كاهنده داشته است و از 91 درصد به 74 درصد رسیده است. در حالی كه نرخ مشاركت زنان در طی این دوره از ثبات بیشتری برخوردار بوده و از 14 درصد به 5/15 درصد رسیده است، در مورد سایر گروههای سنی نرخ مشاركت مردان روندی كاهنده و نرخ مشاركت زنان روندی فزاینده داشته است. روند تغییرات نرخ مشاركت مردان و زنان در طی دو دهه اخیر حكایت از یك تحول ساختاری در توزیع جنسی نیروی كار دارد. در طی دودهه اخیر نرخ مشاركت مردان حدود 10 درصد كاهش داشته است در حالی كه در طی همین دوره نرخ مشاركت زنان كم و بیش ثابت مانده است. شواهد تجربی نشان میدهد كه با افزایش سطح تحصیلات زنان گرایش به فعالیت اقتصادی آنان افزایش مییابد. علاوه بر این افزایش سطح تحصیلات موجب بالا رفتن سن ازدواج و كاهش نرخ زاد و ولد گردیده كه این هر دو مشاركت در فعالیتهای اقتصادی را تشدید نموده است. با توجه به این موارد پیشبینی میشود كه در سالهای آینده نرخ مشاركت زنان و عرضه كار آنان همچنان از روندی فزاینده برخوردار باشد.
2- جمعیت شاغل و تحولات آن
ا ز كل 6 1 میلیون نفر عرضه نیروی كار در سال 5 7 3 1 حدود 5/14 میلیون نفر شاغل به كار بودهاند. در طی سالهای 81-1375 تقاضای نیروی كار از5/14 میلیون نفر به حدود 17 میلیون نفر افزایش یافته و به این ترتیب از رشد سالانهای معادل 8/2 درصد برخوردار بوده است. عرضه نیروی كار در طی سالهای فوق از 16 میلیون نفر به 8/19میلیون نفر رسیده و سالانه 6/3 درصد رشد داشته است. به دلیل پیشی گرفتن رشد عرضه نیروی كار نسبت به رشد تقاضای نیروی كار تعداد بیكاران از 5/1 میلیون نفر به 1/3 میلیون نفر افزایش یافته و نرخ بیكاری از 9 درصد به حدود 15 درصد رسیده است. در حالی كه در سال 1365 فقط 5/4 درصد كل شاغلان را افراد با تحصیلات آموزش عالی تشكیل میدادهاند این نسبت در سال 1375 به حدود 5/9 درصد رسیده است و پیشبینی میشودكه این رقم در سال 1383 به 3/11 درصد افزایش یابد. این آمار نشان میدهد در حالی كه حدود یك چهارم شاغلان بخش عمومی را شاغلان تحصیلكرده تشكیل میدهند این رقم در بخش خصوصی كمتر از 4 درصد بوده است.
3 -بیكاری و ویژگیهای آن
به رغم ورود شمار زیادی از افراد به بازار كار كه حدود 800 هزار نفر برآورد میشود اقتصاد قادر نبوده است كه مشاغل كافی برای جذب آنان به بازار كار را فراهم نماید. تقاضا برای نیروی كار از 5/14 میلیون نفر در سال 1375 به حدود 17 میلیون نفر در سال 1381 رسیده است، در حالی كه در طی همین مدت عرضه نیروی كار از 16 میلیون نفر به 8/19 میلیون نفر رسیده است. در نتیجه شكاف بین عرضه و تقاضای نیروی كار نرخ بیكاری از 1/9 درصد در سال 1375 به حدود 15 درصد در سال 1381 افزایش یافته است. كل شمار بیكاران در سال 1381 حدود 3 میلیون نفر برآورد گردیده است. به این ترتیب میتوان گفت كه در حال حاضر بیكاری یكی از مهمترین چالشهای اقتصاد ایران به شمار میرود. مهمترین عواملی كه میتواند ماهیت بیكاری را توضیح دهد عبارتند از:
الف) نرخ بالای رشد عرضه نیروی كار كه حاصل انفجار جمعیت در اوائل دهه 1360 بوده است.
ب) بالا رفتن نرخ مشاركت زنان
ج) تغییر در تركیب عرضه نیروی كار در جهت جوانتر شدن ساختار نیروی كار و نیز در جهت نیروی كار تحصیلكردهتر. پیشبینی میشود كه تا سال 1388 هر ساله حدود 800 هزار نفر وارد بازار كار شوند و اگر سیاستهای مناسبی برای ایجاد اشتغال فراهم نشود نرخ بیكاری از سطح فعلی نیز بالاتر رفته و كشور را با مشكلات بیشتر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی روبرو خواهد كرد.
1-3- توزیع بیكاری بر حسب سن
اكثر بیكاران كشور را جوانان كمتر از 30 سال تشكیل میدهند.بررسیهای آماری نشان میدهد كه از كل بیكاران كشور در سال 1375 بیش از 50 درصد در سن 24-15 سال و بیش از 60 درصد در سن 29-15 سال قرار داشتهاند. در صورتی كه جمعیت زیر 15 سال را نیز در نظر بگیریم جمعاً 70 درصد از كل بیكاران كمتر از 30 سال داشتهاند و فقط 30 درصد آنان بالاتر از 30 سال بودهاند.
2-3- توزیع بیكاری
بر حسب سطح سواد و تحصیلات بررسی وضع سواد بیكاران طی سالهای 75-1355 نشان میدهد كه میزان بیكاری باسوادان بسیار بیشتر از بیكاری بیسوادان است. دلیل اصلی پائینتر بودن نرخ بیكاری بیسوادان این است كه بیسوادان دامنه انتظارات محدودتری دارند و برای كسب هر نوع شغل آمادگی لازم را از خود نشان میدهند و در نتیجه نوع كار برای آنان در درجه دوم اهمیت قرار دارد كه این امر نیز به احتمال زیاد به دلیل فقر و نیاز مادی بیشتر آنان است. در مقابل با سوادان هر اندازه كه به مدرك تحصیلی بالاتری دست یابند دامنه توقعات و انتظاراتشان بالاتر رفته و هر شغلی را نمیپذیرند و در نتیجه بیكار میمانند.
بر اساس آمار سرشماری سال 1375 از كل بیكاران 4/92 درصد با سواد و 3/7 درصد بیسواد بودهاند، در بین بیكاران باسواد نیز بیشترین سهم مربوط به باسوادان دارای مدرك تحصیلی دیپلم متوسطه بوده است، به طوری كه حدود 30 درصد از كل بیكاران باسواد را فارغالتحصیلان متوسطه و پیشدانشگاهی تشكیل میدادهاند.
4- پیشبینی بازار كار
در سالهای 1383 و 1388 جدول شماره 1 عرضه نیروی كار زنان و مردان را در گروههای سنی19 -10ساله، 24 -20 ساله و 25 ساله و بیشتر نشان میدهد، در سال 1375 از كل عرضه نیروی كار زنان 5/21 درصد در گروه سنی
19 -10 سال، 2/17 درصد در گروه سنی 24-20 سال و 3/61 درصد در گروه سنی 25 ساله و بیشتر قرار داشتهاند. براساس برآوردهای انجام شده عرضه نیروی كار زنان در گروه سنی 24 -20 ساله از 2/17 درصد در سال 1375 به 32 درصد در سال 1388 افزایش خواهد یافت و به عكس سهم آنان در گروه سنی 25 ساله و بیشتر از 3/61 درصد به 56 درصد كاهش خواهد یافت. به این ترتیب پیشبینی میشود كه یك سوم عرضه نیروی كار زنان را گروههای سنی 24 -20 ساله تشكیل میدهند. همچنین پیشبینی میشود كه عرضه نیروی كار زنان در گروههای سنی 19-10 ساله به دلیل افزایش نرخ پوشش تحصیلی زنان در مقاطع راهنمایی و متوسطه از 5/21 درصد به 12 درصد كاهش یابد.
همین استنتاج كمو بیش در مورد عرضه نیرویكار مردان نیز صادق است و پیشبینی میشود در سال 1388 عرضه نیروی كار مردان در گروه سنی 24-20 ساله یك پنجم كل عرضه نیروی كار مردان را تشكیل میدهد.
راهكارهای ایجاد اشتغال
1- تولید و سرمایهگذاری:
- تولید به عنوان یك ارزش
- امنیت دارایی و سرمایهگذاری (سرمایهگذاری داخلی و خارجی)
- ایجاد انگیزه برای سرمایهگذاری (سرمایهگذاری داخلی و خارجی)
2- ثبات سیاستها .
3- بهبود قوانین و مقررات:
- مقررات مربوط به بازار كار
- مقررات مربوط به مالیاتها
- مقررات مربوط به نظام بانكی
- مقررات مربوط به تجارت بانكی
4- شناسایی بخشهای اشتغالزا:
- صنایع صادراتی
- صنایع روستایی
- صنایع تبدیلی كشاورزی
- خدمات اجتماعی، بیمه، حمل و نقل، خدمات تخصصی و انبارداری
- مسكن، ساختمان و بخش زیربنایی
- صنعت توریسم، ایرانگردی و جهانگردی
5- انعطافپذیری و پاسخگویی نظام آموزش عالی به نیازهای بازار كار.
6- تلاش برای كاریابی بیكاران بویژه بیكاران تحصیلكرده در خارج از كشور.
7- گردآوری اطلاعات لازم درباره نیازهای شغلی سازمانها و واحدهای تولیدی و خدماتی و انتشار این اطلاعات برای متقاضیان.
8- استفاده از روشهای كوتاه مدت برای ایجاد اشتغال .
خلاصه و نتایج
1- نرخ مشاركت نیروی كار در كل كشور در طی دوره 75 -1355 از 6/42 درصد به 3/35 درصد كاهش یافتهاست ولی انتظار میرود كه این نرخ در آینده افزایش یافته و به 39 درصد در سال 1383 برسد.
2- با توجه به گسترش پوشش تحصیلی دختران در مقاطع مختلف آموزشی و بالا رفتن سن ازدواج دختران پیشبینی میشود كه نرخ مشاركت زنان از 12 درصد كنونی به 15 درصد در سال 1383 و 17 درصد در سال 1388 افزایش یابد.
3- سهم اصلی اشتغال زنان در مناطق شهری به بخش خدمات (عمدتاً بخشهای آموزش و بهداشت) تعلق دارد. در مناطق روستایی بخش كشاورزی و صنایع روستایی مهمترین بخشهای جذب كننده نیروی كار زنان بوده است.
4- نسبت شاغلان دارای آموزش عالی به كل شاغلان و شاغلان باسواد در طی سالهای80 -1355 از روندی فزاینده برخوردار بوده است.
5- با توجه به جذب بسیار ناچیز دانشآموختگان دارای آموزش عالی در بخش خصوصی میتوان نتیجه گرفت كه ساختار كنونی بازار كار بخش خصوصی در ایران یك ساختار سنتی و معیشتی بوده و به همین دلیل نتوانسته است در جذب فارغالتحصیلان آموزش عالی موفقیت چندانی داشته باشد.
6- نرخ بیكاری نیروی كار باسواد بسیار بیشتر از نرخ بیكاری افراد بیسواد است.
7- بالاترین نرخ بیكاری در گروه باسوادان به نیروی كار دارای تحصیلات متوسطه تعلق دارد. نرخ بیكاری فارغالتحصیلان دانشگاهی كه در سال 1375 در مقایسه با بقیه مقاطع تحصیلی در پایینترین سطح بوده است در سال 1381 از رشد فزایندهای برخوردار گردیده و در طی این مدت بیش از سه برابر شده است.
8- تراكم بیكاران در گروههای سنی جوان قرار دارد. نسبت بیكاران در گروه سنی 24-15 ساله از
3/35 درصد در سال 1355 به 50 درصد در سال 1375 افزایش یافته است كه بیانگر ورود حجم وسیعی از نیروی كار جوان به بازار كار میباشد.
9- پیشبینیها نشان میدهد كه عرضه نیروی كار در سالهای 1383 و 1388 به ترتیب به 6/21 میلیون نفر و 26 میلیون نفر خواهد رسید.
10- براساس برآوردهای انجام شده تقاضای نیروی كار در سالهای 1383 و 1388 به 6/18 میلیون نفر و 1/22 میلیون نفر خواهد رسید.
11- بازار كار در آینده همچنان نامتعادل خواهد بود و نرخ بیكاری در سالهای 1383 و 1388 به ترتیب 14 درصد و 15 درصد برآورد میشود.
12- برآوردهای انجام شده نشان میدهد كه عرضه نیروی كار متخصص در سالهای 1383 و 1388 به شدت افزایش مییابد و به ترتیب به 9/2 میلیون نفر و 5 میلیون نفر خواهد رسید. حتی در صورت تبدیل نرخ مشاركت در خوشبینانهترین وضعیت عرضه نیروی كار متخصص به ترتیب به
7/ 2 میلیون نفر و 4/4 میلیون نفر افزایش خواهد یافت.
13- حداكثر و حداقل نرخ بیكاری فارغالتحصیلان دانشگاهی در سال 1383 به ترتیب 6/21 و 5/14 درصد و برای سال 1388به ترتیب 8/19 و 9 درصد برآورد میگردد.
14- با توجه به افزایش نرخ مشاركت زنان با تحصیلات آموزش عالی در صورتی كه ساختار كنونی بازار كار بطور اساسی متحول نگردد، زنان درصد زیادی از بیكاران دانشگاهی را تشكیل خواهند داد.
----------------------------------------------------------
منبع : سایت fpm
سه شنبه 17/1/1389 - 10:48