پرسش

سلام
لطفا تعدادی کلمه که در اتلاق جز به کل بکار می رود نام ببرید.(حداقل ۱۵ تا )
مثلا گور در اتلاق به عام یعنی شکار
با تشکر فراوان

پاسخ

با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما دوست عزیز .

مجاز عبارت است از كاربرد واژه ، در معنی غیر اصلی خود كه برای رسیدن به معنی مجازی و عدول از معنی حقیقی باید مناسبتی یا علاقه ای بین معنی حقیقی و مجازی وجود داشته باشد تا ذهن بتواند به مفهوم مورد نظر شاعر برسد .
به طور مثال وقتی گفته می شود كلاس ساكت است .واژه كلاس مجاز است زیرا مفهوم شاگردان كلاس است .
موردی كه شما مطرح نمودید مجاز با علاقه جزییت است كه شاعر در این موردجزء را ذكر نموده ، كل را اراده می كند .
شاهد مثال:
من آن نگین سلیمان به هیچ نستانم /كه گاهگاه بر او دست اهرمن باشد .
نگین(جزء ) گفته و انگشتری (كل ) را اراده كرده است.

رستم از این بیت و غزل ،ای شه سلطان و ازل /مفتعلن ؛ مفتعلن ؛ مفتعلن كشت مرا
بیت گفته و شعر را اراده كرده و مفتعلن گفنه و عروض را اراده كرده است.
رستم به معنی = رها شدم

تا شدی فارغ از كلاه و كمر /بر سران زمانه گشتی سر .
سران گفته و بزرگان اراده كرده است .

ز مادر همه مرگ را زاده ایم /به بی كام گردن بدو داده ایم.
گردن گفته و تمام وجود را اراده كرده است .

چمن از غلغله زاغ و زغن در خطر است / سنبل و سوسن و ریحان و سمن در خطر است
نام گل ها را گفته و باغ را اراده كرده است .

گفتم : مذمت اینان روا مدار كه خداوند كرمند ؛ گفت : غلط گفتی كه بنده درمند .
درم گفنه و مال و ثروت اراده كرده است .

به یاد روی شیرین بیت می گفت / چو آتش شیشه می زد كوه می سفت .
بیت گفته و شعر اراده كرده است.
باتشكر