پرسش

با عرض سلام
عبارت احیا کننده به چه معناست؟
وچه هیدروکربنهایی احیاکننده اند؟(الکل یا اتر یا ستون یا...) وترتیب درجه ی
قدرت احیا کنندگی این هیدروکربنها را بنویسید./د

پاسخ

با عرض سلام و تبریک به مناسبت فرخنده سالروز میلاد باسعادت اباصالح المهدی (عج) به شما دوست عزیز:

واژه های اکسایش و کاهش در شیمی آلی و شیمی غیر آلی با یکدیگر تفاوت دارد.
در شیمی غیر آلی، احیا کننده به ماده ای گفته می شود که ترکیب مقابل خود را احیا می کند یعنی به آن الکترون می دهد. زیرا در شیمی غیرآلی به صورت عام وقتی یک ماده الکترون بگیرد، می گوییم احیا شده است. و وقتی یک ماده الکترون از دست بدهد می گوییم اکسید شده است. بدیهی است ماده ای که اکسید می شود، یک ماده ی احیا کننده است. زیرا خود با از دست دادن الکترون، اکسید می شود و الکترونی که از دست می دهد را می تواند به ترکیب دیگری که مستعد گرفتن الکترون است، انتقال دهد و بنابراین آن را احیا می کند یعنی سبب می شود که آن ترکیب الکترون بگیرد.
اما در شیمی آلی مفاهیم اکسایش و کاهش را به صورت دیگری تعریف می کنند. ترکیبی که اکسیژن (و در بخی جاها سایر اتمهای الکترونگاتیو مانند هالوژن) بگیرد یا هیدروژن از دست بدهد را می گوییم اکسید شده است و برعکس ترکیبی که اکسیژن از دست بدهد یا هیدروژن به آن افزوده شود را می گوییم احیا شده است. در اینجا مانند تعریف قبل، ترکیبی که اکسید می شود، احیا کننده و ترکیبی که احیا می شود، اکسید کننده است.

فرآیندهای اکسایش و کاهش تقریباٌ برای همه ی گروههای عاملی امکان پذیر است.
اما برای هر کدام یک کاتالیزگر مناسب مورد نیاز است. به عنوان مثال آلکانها در حضور واکنشگرهای مناسب می توانند به هالو آلکانها وآنها نیز به الکلها تبدیل (اکسید) شوند. الکلهای نوع اول در حضور واکنشگرهای کروم مانند Na2Cr2O7 و مقداری اسید، به آلدهید تبدیل می شوند. الکلهای نوع دوم علاوه بر ترکیب کروم به مقداری اسید نیز برای اکسید شدن نیاز دارند. آلدهید ها نیز با اکسایش بیشتر به اسیدهای کربوکسیلیک یا استر تبدیل می شوند.
اترها می توانند در حضور کاتالیزگرهای مناسب به کتون و آنها نیز به استر اکسید شوند.

پیروز و سربلند باشید.