پرسش

سلام میشه در مورد حلالیت و روشهای تعیین اون و رابطه اش با ثابت حاصلضرب انحلالی یه توضیح بدین؟

پاسخ

به نام خدا و با سلام

انحلال پذیری یا میزان حلالیت برابر است با مقدار گرم ماده ی حل شده در 100 گرم حلال.
درحالیکه ثابت حاصلضرب حلالیت درواقع ثابت تعادل مربوط به واکنش انحلال یك نمك كم محلول می باشد.

می دانید از نظر انحلال در آب، مواد به چند دسته تقسیم می شوند. دسته ی اول كه حلالیت خوبی در آب دارند و به میزان زیادی در آب حل می شوند مانند بسیاری از اسیدها مانند H2SO4 یا برخی از نمكها مانند NaCl. محلول این مواد در آب را الكترولیت می گویند، زیرا رسانای جریان الكتریسیته هستند.
اما برخی مواد كم محلول و برخی دیگر نامحلول هستند.
چنانچه ماده ای نامحلول یا كم محلول در آب قرار داده شود، این ماده به میزان كمی در آب حل می شود و یونهایی حاصل از تفكیك مقدار كمی از آن وارد محلول می شود. اما بزودی هنگامی فرا می رسد كه سرعت انحلال یونها از جامد با سرعت رسوب كردن یونها از محلول سیر شده بر روی جامد، برابر می گردد. در این حالت می گوییم تعادل برقرار شده است. به عنوان مثال در هنگام انحلال یك نمك كم محلول مانند نقره كلرید این نمك به صورت یونهای مثبت و منفی در آب در می آید:
AgCl --> Ag+ + Cl
اما پس از مدتی كه محلول به صورت سیر شده در آمد سرعت واكنش فوق با واكنش زیر برابر می شود:
Ag+ + Cl- --> AgCl
در این حالت تعادل زیر برقرار می شود:
AgCl = Ag+ + Cl
ثابت تعادل فوق را به صورت زیر می نویسیم:
K=[Ag+][Cl-]/[AgCl]
از آنجا كه غلظت یك جامد خالص، مقدار ثابتی است، [AgCl] را می توان با K یكی كرد. در این صورت خواهیم داشت:
Ksp=K[AgCl]=[Ag+][Cl-]
ثابت Ksp حاصل ضرب انحلال نامیده می شود. توجه داشته باشید این ثابت برای نمكهای كم محلول تعریف می شود، یعنی نمكهایی كه در آنها همواره تعادل وجود دارد بین یونهای موجود در محلول و حالت جامد ماده. این تعادل برای نمكهای كاملا" محلول تعریف نمی شود، زیرا در انها رابطه یك طرفه است و فقط فرآیند انحلال وجود دارد.
از آنجا كه انحلال پذیری یك نمك معمولا" به طور وسیعی با دما تغییر می كند، مقدار عددی Ksp برای یك نمك با دما تغییر می كند.

پیروز و سربلند باشید.