پرسش

باسلام :من 5سال پیش عمل جراحی شقاق انجام رادم وسال قبل به حج تمتع مشرف شدم وباتوجه به غذاهای تحمیلی آنجامجدددچارخونریزی ودردشدم وحدودیکسال است که بادرد مقعدویبوست درحدزجرآورمواجه هستم وهمه داروهای ملین (روغن زیتون -انجیر-سی لاکس -میوه جات -سبزی جات رامصرف می کنم .بهترشدم ولی دردوسفتی مزاج ادامه داردلطفا"راهنمایی فرمائید.

پاسخ

با سلام
در یبوست علل مختلف عملكرد و حركت طبیعی روده ها را دچار اختلال می كند. گاه عواملی مثل كم كاری تیروئید، كلسیم بالای خون، اوره بالا و گاه عللی مثل افسردگی، وسواس و اضطراب. همچنین رژیم غذایی كم فیبر فعالیت كم روده ها و برخی داروها نیز می تواند باعث یبوست شود یبوست درد شكمی تهوع ضعف بی اشتهایی ایجاد می كند .
برخی نكات تغذیه ای زیر كمك كننده است :
رژیم غذایی خود را بر پایه کر بوهیدرات ها و سبزیجات و میوه جات قراردهید.
از غذاهایی که حاوی فیبر می‌باشند مثل اکثر میوه‌ها، و حبوبات ،تمام سبزیجات و نان‌ها ی داری سبوس مثل نان سنگک استفاده کنید همچنین از مایعات فراوان( به طور متوسط روزانه ۱۰لیوان آب ) ومیوه های ملین مثل هلو ،انجیر ،آلو ( که باعث فعالیت قسمتهای تحتانی روده شده و یبوست را برطرف می نماید)و روغن زیتون نیز استفاده نمایید.در ضمن ورزش را فراموش نکنید.
می توانید از گیاهان دارویی مثل دانه اسفرزه استفاده کنید.

به طور کلی از غذاهایی که حاوی فیبر می‌باشند مثل اکثر میوه‌ها، تمام سبزی‌جات و از نان‌ها، نان‌سنگک (به‌ علت داشتن سبوس) به‌ عنوان ملین می‌توانیم استفاده کنیم و در عین حال نمی‌توانیم بگوییم مواد غذایی که کم‌تر فیبر دارند یبوست‌زا هستند. ولیکن کم‌تر خاصیت ملین دارند مثل گوشت چربی و ... . بیمارانی که مبتلا به یبوست هستند، باید رژیم غذایی مناسبی داشته باشند، مایعات زیادی مصرف کنند، از سبزی و میوه به مقدار زیاد استفاده کنند، فعالیت فیزیکی داشته باشند و در مراحل جدی‌تر از نظر بیماری حتماً به توصیه‌های پزشک عمل کنند.

علل یبوست در ایران بیش‌تر تغذیه غلط و نامناسب می‌باشد و در بعضی موارد به علت داشتن زندگی ماشینی و عدم تحرک کافی است. البته در درمان این بیماران مشکل خاصی وجود ندارد و اگر به موقع به پزشک مراجعه نمایند، درمان به راحتی انجام می‌گیرد.
برای درمان یبوست استفاده از رژیم‌های غذایی حاوی فیبر مانند سبزی‌جات؛ میوه‌ها و خوردن مایعات به خصوص آب به مقدار کافی و داشتن فعالیت فیزیکی بسیار مهم است.

اولاً باید با مراجعه به پزشک علل ثانوی یبوست در ایشان برطرف شود و نوع یبوست مشخص شود. هم‌چنین رژیم غذایی و فعالیت فیزیکی کنترل شود و در نهایت کم‌ترین و بی‌ضرر‌ترین داروها برای ایشان استفاده شود. پس از مدت کوتاهی که دارو مصرف کردند و توصیه‌های پزشک را مدنظر قرار دادند، به احتمال قوی نیازی به مصرف دارو نخواهند داشت و قطعاً مشکل ایشان حل خواهد شد.
بنابراین در مواجه با بیماران مبتلا به یبوست، بایستی با هر بیمار به صورت اختصاصی برخورد شود و با شرح حال، معاینه فیزیکی، بررسی‌های آزمایشگاهی، مطالعات رادیوگرافیک و آندوسکوپی به تشخیص علت یبوست رسید.
در مواردی که اختلال اولیه در حرکات روده ی بزرگ یا اختلال در عضلات لگن و اسفنکترهای مقعدی وجود داشته باشد، مطالعات تشخیصی خاص مثل مطالعه حرکات روده بزرگ، مانومتری و... را می‌طلبد.

از جنبه پزشکی کسی که یکی از حالت‌های زیر را داشته باشد دچار یبوست شده:
1- در دفع مدفوع دچار سختی و مشکل باشد.
2- احساس دفع ناکافی داشته باشد و فرد احساس کند که مدفوع به طور کامل دفع نشده.
3- از نظر تعداد دفعات مدفوع نباید کم‌تر از سه بار در هفته باشد. از طرفی بیماری‌هایی هستند که ایجاد یبوست می‌کنند مانند کم‌کاری تیروئید؛ بیماری دیابت و هم‌چنین اختلالات درونی بدن مثل اختلال در هورمون‌ها، نمک‌ها و املاح در سنین بالا. سرطان روده هم می‌تواند ایجاد یبوست کند.

برای درمان یبوست در مرحله‌ی اول استفاده از رژیم‌های غذایی حاوی فیبر مانند سبزی‌جات؛ میوه‌ها و خوردن مایعات به خصوص آب به مقدار کافی و داشتن فعالیت فیزیکی بسیار مهم است. چنان چه با رعایت موارد قید شده یبوست ادامه داشته باشد، به سراغ درمان‌های دارویی می‌رویم و لازم است درمان دارویی نیز ابتدا از داروهای کم‌ضرر و بی‌ضرر مانند فیبرهای مکمل غذایی (مانند پودر پسیلیوم) شروع شود و در مرحله‌ی بعدی از داروهای ملین و کم ضرر استفاده می‌شود (مانند شربت منیزیم و لا کتولوز). در مرحله آخر از داروهای محرک که باعث تحریک روده می‌شوند و مصرف طولانی مدت آن‌ها مضر می‌باشد، استفاده می‌کنیم. البته مصرف داروهای محرک حتماً باید در یک دوره ی کوتاه مدت گیرد.
درمان دارویی نیز ابتدا از داروهای کم‌ضرر و بی‌ضرر مانند فیبرهای مکمل غذایی (مانند پودر پسیلیوم) شروع شود و در مرحله‌ی بعدی از داروهای ملین و کم ضرر استفاده می‌شود (مانند شربت منیزیم و لا کتولوز).