پرسش

لطفا درباره دعا کردن بنده را راهنمایی کنید. همچنین آیا استمرار بر دعا و و نذر کردن جهت برآورده شدن آن بر زودتر اجابت شدن دعا موثر است؟

پاسخ

در مورد دعا باید بدانید که خداوند ما را امر به دعا کرده و فرموده است "ادعونی استجب لکم" و در روایات تأکید فراوانی به دعا شده است و باید توجه داشت که جهان بر اساس نظام علت و معلولی اداره می شود و به وجود آمدن هر پدیده ای حتما به دنبال وجود علت آن پدیده است و در این نظام دعا هم یکی از اسباب و علل ایجاد خواسته ی ماست، بنابراین تأثیر زیادی در سرنوشت ما دارد و نشان دهنده ی اختیار انسان در رقم زدن سرنوشت خودش است؛ اما در مورد دعا باید به نکاتی توجه شود: 1- دعا کردن آداب و شرایطی دارد که باید مراعات شود: مانند اینکه با وضو باشد، صلوات بفرستد، استغفار کند، صدقه بدهد، به زیارت معصومین برود و ... 2-دعا کننده نباید عجله داشته باشد و مصرّانه دعا کند. امام صادق علیه السلام از پیغمبر صلّی الله علیه و آله نقل کرده که فرموده است:(رحم الله عبداً طلب من الله عزّوجل حاجة فالَحّ فی الدعاء استجیب له ام لم یستجیب له). خدا رحمت کن بنده ای را که از خدا طلب کند و اصرار بر طلب خود داشته باشد ،چه دعایش اجابت شود و چه اجابت نشود. یعنی دعا کننده نباید وقتی دعایش اجابت شد دیگر دعا نکند، دعا عبادت است و باید همیشه دعا کند و اگر هم دعایش اجابت نشد نباید خسته شود و دیگر دعا نکند بلکه باید مصّر باشد و در خانۀ منعم را رها نکند، و این معنی الحاح است. در روایت دارد خداوند از اینکه مردم در برابر یکدیگر برای گرفتن چیزی اصرار و لجاجت کنند خوشش نمی آید ولی از آنها می خواهد که در خانۀ خدا الحاح کنند و اصرار بورزند و از دعا خسته نشوند و برای اجابت دعایشان عجله نداشته باشند. امام صادق علیه السلام فرمودند:بنده خدا وقتی دعا می کند، خداوند در تدارک اجابت دعای اوست تا موقعی که عجله نداشته باشد. و خداوند در حدیث قدسی فرموده است: تو از دعا خسته نشو، من از اجابت خسته نمی شوم. اما اینکه مؤمن نباید از دعا کردن خسته شود و دعا کردن را به جهت اجابت نشدن، فوری ترک نکند به خاطر این است که عجله کردنش سبب می شود که از اجابت دعایش ناامید شود و ناامیدی بسیار بد است و دیر اجابت شدن، اجابت نشدن نیست. 3-دعا کننده باید متوجّه باشد که هر چه به او می رسد،چه نفع باشد و چه ضرر به واسطه اسبابی است که خدا فراهم کرده و می کند و اختیار همه اسباب در دست خداست پس نفع و ضرر ما هر دو در دست خداوند است. طبق آیه‌ی شریفه‌ی " ادعونی استجب لکم" خداوند تمام دعاها را مستجاب می‌کند اما این استجابت با توجه به روایات به چهار شکل صورت می‌گیرد: گاهی دعای شما سریع مستجاب می‌شود، گاهی با تأخیر و طبق مصالح مستجاب می‌شود، گاهی به صورت نعمات اخروی داده می‌شود و گاهی کفاره‌ی گناهان و باعث بخشیده شدن گناهان می‌شود. نازلترین نوع استجابت دعا این است که خواسته‌ی ما سریعا مستجاب شود. بنابراین علاوه بر اینکه نباید نا امید شوید، باید بدانید که گاهی تأخیر در استجابت به نفع ماست و یا اینکه به خاطر این است که ما برای رسیدن به این خواسته هنوز شرایط لازم را در خود ایجاد نکرده ایم و با گذشت زمان باید سعی کنیم که ایمان خود را قوی کنیم و زمینه ی رسیدن به حاجت را در خود ایجاد کنیم و به خدا اطمینان داشته باشیم که همین اطمینان خود زمینه ی رسیدن به حاجات است. و علت عدم استجابت را در خودمان جستجو کنیم. زیرا خداوند بسیار مهربان و بخشنده است. دنیا زود گذر است و آنچه باعث آرامش ما می شود بی اهمیتی به دنیا و توجه به عقبی است. همین آرامش ما را به خواسته مان می رساند. 4- همواره سعی کنیم با ایمان و عمل صالح درجه ی معرفت خود را بالا ببریم و هر شب اعمالمان را از نظر بگذرانیم و ببینیم چه کرده ایم، آیا انچه خداوند از ما خواسته انجام داده ایم؟ آیا اعمالمان مرضی خداوند بوده که از خدا توقع داریم آنچه ما می گوییم را سریع اجابت کند. اگر چنین بوده پس راضی به رضای خدا باشیم و اطمینان داشته باشیم خداوند برای بندگانش جز خیر نمی خواهد. نعمات خداوند را یاد آور شویم و شکر کنیم و در برنامه های مذهبی شرکت کنیم و مطالعات مذهبی خود را بالا ببریم ، از برنامه های معارفی صدا و سیما استفاده کنیم . اصل را در زندگی، سرای آخرت بدانیم و دنیا را مقدمه ی رسیدن به سرای باقی بدانیم و در پی کسب سعادت جاودانه باشیم. استجابت دعا شرایطی دارد : 1- به حقیقت دعا كه خواستن از موجود برتر از روی فروتنی و درماندگی است ، دست یابیم یعنی دل غافل نباشد و بدانیم كه را میخوانیم . 2- با فروتنی و در ماندگی باشد وگرنه اصلا دعای حقیقی شكل نگرفته است . 3- امید داشته باشیم كه خواسته مان بر آورده می شود . 4- كسی را كه از او درخواست میكنیم را بشناسیم چون تا به قدرت و توان او و علم او به خواسته اطمینان نداشته باشیم ، نمی توانیم امید داشته باشیم كه دعایمان مستجاب میشود .5- حسن ظن به خداوند داشته باشیم ، در روایات آمده هیچ كس گمان نیكی به خداوند نبرد مگر اینكه خداوند با او همان طور معامله كرد .6- پاكی در همه ابعاد ، از جمله در مال و آبرو بر دیگران ستم نكند. اگر به دستورات خداوند عمل کردیم در این صورت توقع اجابت دعا داشته باشیم. 7-رعایت وسایل استجابت دعا از جمله : با طهارت بودن، خضوع، صدا زدن خدا با نامهای مخصوصش، ذكر نعمتها، یاد آوری گناهان، اصرار و پا فشاری در دعا كه كمترین آن تكرار سه بار در دعاست، در پنهان دعا كند، دعا را تعمیم دهد، در اول و آخر دعا صلوات بفرستد و به ائمه توسل جوید . 8- دل را از غیر خدا پاك سازد و تنها به او تكیه كند .9- دو دست را بالا گرفتن مثل در مانده ای كه غذا طلب میكند كه رسول خدا چنین میكرد . 10- در زمان مخصوص دعا كردن كه در روایات اشاره شده و بیشتر آن شب و روز جمعه است و نیمه شب .11- در مكان های مخصوص مثل زیر قبه ی امام حسین و صحرای عرفات ( المراقبات / میرزا جواد ملكی تبریزی / ج 2 ) موفق باشید.