تبیان، دستیار زندگی

امام خمینی (ره): حضرت امام در فرع نهم فرموده اند: غسلهاي ديگري كه تا آخر مسأله ذكرشده ، رجاءا انجام دهد.عروةالوثقي ، في التقليد، مسائل 1 و 2 و 3 و 6 و 67 يك جلدي :3 و 9 دوجلدي :1/3 و 4 و 24 عقيده مسلمان به اصول دين بايد از روي دليل باشد، ولي در احكام غير ضروري دين بايد يا مجتهد باشد كه بتواند احكام را از روي دليل به دست آورد،يا از مجتهد تقليد كند، يعني به دستور او رفتار نمايد، يا از راه احتياط طوري به وظيفه خود عمل نمايد كه يقين كند تكليف خود را انجام داده است ، مثلا اگر عده اي از مجتهدين عملي را حرام مي دانند و عده ديگر مي گويند حرام نيست ، آن عمل را انجام ندهد، و اگر عملي را بعضي واجب و بعضي مستحب مي دانند آن را بجا آورد. پس كساني كه مجتهد نيستند و نمي توانند به احتياط عمل كنند واجب است از مجتهد تقليدنمايند.

تقليد در احكام امام خمینی (ره): مگر نجاستي باشد كه در نماز بخشيده شده ...عروةالوثقي ، في التقليد، مسائل 8 و 17 و 22 و23 يك جلدي :3 تا 5 دوجلدي :1/4 تا 10 عمل كردن به دستور مجتهد است . و از مجتهدي بايد تقليد كرد كه مرد و بالغ و عاقل و شيعه دوازده امامي و حلال زاده و زنده وعادل باشد. و نيز بنابر احتياط واجب بايد از مجتهدي تقليد كرد كه حريص به دنيا نباشد و از مجتهدين ديگر اعلم باشد، يعني در فهميدن حكم خدا از تمام مجتهدين زمان خود استادتر باشد.

مجتهد و اعلم را از سه راه مي توان شناخت : اول : آنكه خود انسان يقين كند، مثل آنكه از اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوم : آنكه دونفر عالم عادل كه مي توانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند مجتهد بودن يا اعلم بودن كسي را تصديق كنند، به شرط آنكه دو نفر عالم عادل ديگر با گفته آنان مخالفت ننمايند. امام خمینی (ره): و اگر انجام نداده باشد بايد نيت روزه كند و آن روز را روزه بگيرد.(توضيح : نظر حضرت امام طبق مسأله 1567 رساله فارسي نوشته شده است .)عروةالوثقي ، في التقليد، مسأله 20 يك جلدي :4 دوجلدي :1/8 سوم : آنكه عده اي از اهل علم كه مي توانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند و از گفته آنان اطمينان پيدا مي شود، مجتهد بودن و يا اعلم بودن كسي را تصديق كنند.

امام خمینی (ره): حضرت امام در فرع نهم فرموده اند: غسلهاي ديگري كه تا آخر مسأله ذكر شده ، رجاءا انجام دهد.عروةالوثقي ، في التقليد، مسائل 13 و 21 و 23 يك جلدي :4 و 6 دوجلدي :1/6 و 8 و 13 اگر شناختن اعلم مشكل باشد به احتياط واجب بايد از كسي تقليد كندكه گمان به اعلم بودن او دارد، بلكه اگر احتمال ضعيفي هم بدهد كه كسي اعلم است و بداند ديگري از او اعلم نيست به احتياط واجب بايد از او تقليد نمايد. و اگرچند نفر در نظر او اعلم از ديگران و با يكديگر مساوي باشند بايد از يكي ازآنان تقليد نمايد.

به دست آوردن فتوي يعني دستور مجتهد چهار راه دارد: اول : شنيدن از خودمجتهد. دوم : شنيدن از دو نفر عادل كه فتواي مجتهد را نقل كنند. امام خمینی (ره): حضرت امام در فرع نهم فرموده اند: غسلهاي ديگري كه تا آخر مسأله ذكر شده ، رجاءا انجام دهد.عروةالوثقي ، في التقليد،مسأله 36 يك جلدي :6 دوجلدي :1/12 سوم : شنيدن از كسي كه مورد اطمينان و راستگوست . چهارم : ديدن در رساله مجتهد در صورتي كه انسان به درستي آن رساله اطمينان داشته باشد.

امام خمینی (ره): حضرت امام در فرع نهم فرموده اند: غسلهاي ديگري كه تا آخر مسأله ذكر، شده رجاءا انجام دهد.عروةالوثقي ، في التقليد، مسأله 39 يك جلدي :6 دوجلدي :1/13 تا انسان يقين نكند كه فتواي مجتهد عوض شده است ، مي تواند به آنچه دررساله نوشته شده عمل نمايد و اگر احتمال دهد كه فتواي او عوض شده ، جستجو لازم نيست .

اگر مجتهد اعلم در مسأله اي فتوي دهد، مقلد آن مجتهد يعني كسي كه از اوتقليد مي كند امام خمینی (ره): حضرت امام در فرع نهم فرموده اند: غسلهاي ديگري كه تا آخر مسأله ذكر شده ، رجاءا انجام دهد.عروةالوثقي ، في التقليد، مسائل 63 و 64 يك جلدي :9 دوجلدي :1/23 نمي تواند در آن مسأله به فتواي مجتهد ديگر عمل كند، ولي اگر فتوي ندهد و بفرمايد احتياط آن است كه فلان طور عمل شود مثلا بفرمايد احتياط آن است كه در ركعت سوم و چهارم نماز، سه مرتبه تسبيحات اربعه يعني "سبحان الله والحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر" بگويند، مقلد بايد يا به اين احتياط كه احتياط واجبش مي گويند عمل كند و سه مرتبه بگويد يا بنابر احتياط واجب به فتواي مجتهدي كه علم او از مجتهد اعلم كمتر و از مجتهدهاي ديگر بيشتر است ،عمل نمايد، پس اگر او يك مرتبه گفتن را كافي بداند، مي تواند يك مرتبه بگويد. وهمچنين است اگر مجتهد اعلم بفرمايد مساله محل تأمل يا محل اشكال است .

اگر مجتهد اعلم بعد از آن كه در مسأله فتوا داده احتياط كند، مثلابفرمايد ظرف نجس را كه يك مرتبه در آب كر بشويند پاك مي شود، اگر چه احتياطَن است كه سه مرتبه بشويند، مقلد او امام خمینی (ره): حضرت امام در فرع نهم فرموده اند: غسلهاي ديگري كه تا آخر مسأله ذكر شده ، رجاءا انجام دهد.عروةالوثقي ، في التقليد، مسأله 64 يك جلدي :9 دوجلدي :1/23 نمي تواند در آن مسأله به فتواي مجتهدديگر رفتار كند، بلكه بايد يا به فتوا عمل كند، يا به احتياط بعد از فتوا كه آن را احتياط مستحب مي گويند عمل نمايد، مگر آن كه فتواي آن مجتهد نزديكتر به احتياط باشد.

تقليد ميت ابتداءا جايز نيست ، ولي بقاي بر تقليد ميت اشكال ندارد. و بايد بقاي بر تقليد ميت به فتواي مجتهد زنده باشد و كسي كه در بعضي از مسايل به فتواي مجتهدي عمل كرده ، بعد از مردن آن مجتهد مي تواند در همه مسايل از او تقليد كند.

اگر در مسأله اي به فتواي مجتهدي عمل كند و بعد از مردن او در همان مسأله به فتواي مجتهد زنده رفتار نمايد، دوباره نمي تواند آن را مطابق فتواي مجتهدي كه از دنيا رفته است انجام دهد، امام خمینی (ره): امام در تحرير الوسيله ، جلد اول ، صفحه 5، مسأله 13، رجوع به مجتهدي كه از دنيا رفته را بنابر احتياط جايز نمي دانند و در اين مورد فتوا نمي دهند، ولي دررساله فارسي به صورت فتوا ذكر شده است .عروةالوثقي ، في التقليد، مسأله 10 يك جلدي :4 دوجلدي :1/6 ولي اگر مجتهد زنده در مسأله اي فتوي ندهد و احتياط نمايد و مقلد مدتي به آن احتياط عمل كند، دوباره مي تواند به فتواي مجتهدي كه از دنيا رفته عمل نمايد، مثلا اگر مجتهدي گفتن يك مرتبه "سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر" را در ركعت سوم و چهارم نماز،كافي بداند و مقلد مدتي به اين دستور عمل نمايد و يك مرتبه بگويد، چنانچه آن مجتهد از دنيا برود و مجتهد زنده احتياط واجب را در سه مرتبه گفتن بداند و مقلدمدتي به اين احتياط عمل كند و سه مرتبه بگويد، دوباره مي تواند به فتواي مجتهدي كه از دنيا رفته برگردد و يك مرتبه بگويد.

مسائلي را كه انسان غالبا به آنها احتياج دارد واجب است ، ياد بگيرد.