تبیان، دستیار زندگی

اگر غير خانه و دكان و اتاق و اجير چيز ديگر مثلا زمين را اجاره كندو مالك با او شرط نكند كه فقط خودش از آن استفاده نمايد، اگر چه بيشتر ازمقداري كه اجاره كرده آن را اجاره دهد، اشكال ندارد.

اگر خانه يا دكاني را مثلا يك ساله به صد تومان اجاره كند و از نصف آن خودش استفاده نمايد، مي تواند نصف ديگر آن را به صد تومان اجاره دهد، ولي اگر بخواهد نصف آن را به زيادتر از مقداري كه اجاره كرده مثلا به صد و بيست تومان اجاره دهد، بايد در آن كاري مانند تعمير انجام داده باشد يا به غيرجنسي كه اجاره كرده اجاره دهد.

مالي را كه اجاره مي دهند چند شرط دارد: اول : آنكه معين باشد، پس اگربگويد يكي از خانه هاي خود را اجاره دادم درست نيست . دوم : مستأجر آن را ببينديا كسي كه آن را اجاره مي دهد طوري خصوصيات آن را بگويد كه كاملا معلوم باشد. سوم :تحويل دادن آن ممكن باشد، پس اجاره دادن اسبي كه فرار كرده باطل است .چهارم : آن مال به واسطه استفاده كردن از بين نرود، پس اجاره دادن نان و ميوه و خوردنيهاي ديگر صحيح نيست . پنجم : استفاده اي كه مال را براي آن اجاره داده اندممكن باشد، پس اجاره دادن زمين براي زراعت در صورتي كه آب باران كفايت آن رانكند و از آب نهر هم مشروب نشود صحيح نيست . ششم : چيزي را كه اجاره مي دهد مال خود او باشد و اگر مال كس ديگر را اجاره دهد در صورتي صحيح است كه صاحبش رضايت دهد.

اجاره دادن درخت براي آن كه از ميوه اش استفاده كنند اشكال ندارد.

زن مي تواند براي آنكه از شيرش استفاده كنند اجير شود و لازم نيست ازشوهر خود اجازه بگيرد، ولي اگر به واسطه شير دادن حق شوهر از بين برود، بدون اجازه او نمي تواند اجير شود.

استفاده اي كه مال را براي آن اجاره مي دهند چهار شرط دارد: اول : آنكه حلال باشد، بنابر اين اجاره دادن دكان براي شراب فروشي يا نگهداري شراب و كرايه دادن حيوان براي حمل و نقل شراب باطل است . دوم : پول دادن براي آن استفاده در نظرمردم بيهوده نباشد. سوم : اگر چيزي را كه اجاره مي دهند چند استفاده دارد،استفاده اي را كه مستأجر بايد از آن ببرد معين نمايد، مثلا اگر حيواني را كه سواري مي دهد و بار مي برد اجاره دهند، بايد در موقع اجاره معين كنند كه سواري يا باربري آن مال مستأجر است يا همه استفاده هاي آن . چهارم : مدت استفاده را معين نمايند و اگر مدت معلوم نباشد ولي عمل را معين كنند، مثلا با خياط قرار بگذارندكه لباس معيني را بطور مخصوصي بدوزد كافي است .

اگر ابتداي مدت اجاره را معين نكنند، ابتداي آن بعد از خواندن صيغه اجاره است .

اگر خانه اي را مثلا يك ساله اجاره دهند و ابتداي آن را يك ماه بعداز خواندن صيغه قرار دهند اجاره صحيح است ، اگرچه موقعي كه صيغه مي خوانند خانه دراجاره ديگري باشد.

اگر مدت اجاره را معلوم نكند و بگويد هر وقت در خانه نشستي اجاره آن ماهي ده تومان است اجاره صحيح نيست .

اگر به مستأجر بگويد خانه را يك ماهه به ده تومان به تو اجاره دادم و بقيه به همان قيمت ، در ماه اول صحيح است . ولي اگر بگويد هر ماهي ده تومان ، و اول و آخر آن را معين نكند، اجاره حتي براي ماه اول هم باطل است .

خانه اي را كه غريب و زوار در آن منزل مي كنند و معلوم نيست چقدر در آن مي مانند، اگر قرار بگذارند كه مثلا شبي يك تومان بدهند و صاحب خانه راضي شود،استفاده از آن خانه اشكال ندارد، ولي چون مدت اجاره را معلوم نكرده اند اجاره صحيح نيست و صاحب خانه هر وقت بخواهد مي تواند آنان را بيرون كند.

مالي را كه مستأجر بابت اجاره مي دهد بايد معلوم باشد، پس اگر ازچيزهايي است كه مثل گندم با وزن معامله مي كنند، بايد وزن آن معلوم باشد، و اگراز چيزهايي است كه مثل تخم مرغ با شماره معامله مي كنند، بايد شماره آن معين باشد، و اگر مثل اسب و گوسفند است ، بايد اجاره دهنده آن را ببيند يا مستأجرخصوصيات آن را به او بگويد.