تبیان، دستیار زندگی

« فجعلناها نکالا لما بين يديها و ما خلفها و موعظة للمتقين» (66) 

(بین یدیها وما خلفها) را به نسل حال وبعد معنی کرده اند. با این حساب معنی آیه چنین می شود:

پس این مردمی را که به میمون تبدیل کردیم، آنها را برای کسانی که درحال حیاتند وهمچنین برای آیندگان به عنوان درس عبرتی قراردادیم.

به معنی دیگراینکه: آی مردم! کلاه شرعی درست نکنید چون آنهایی که این کاررا کردند به میمون تبدیل کردیم. پس شما هم مواظب باشید که مورد غضب خداوند قرارنگیرید.     

« و لقد علمتم الذين اعتدوا منکم في السبت فقلنا لهم کونوا قردة خاسئين» (65)

یکی ازاحکام صادره ازطرف خداوند این بود که آنها حق ندارند درروزشنبه ماهی صید کنند. گویی ماهیها این مسئله را فهمیده بودند ودرروزشنبه تعداد زیادی ماهی نزدیک ساحل می آمد. عده ای ازقوم بنی اسرائیل درکناردریا زندگی می کردند. مردم که ازصید ماهی درشنبه منع شده بودند وازطرفی هم نمی توانستند ازاین همه ماهی چشم پوشی کنند حیله ای به کاربردند. آنها چند گودال ایجاد کردند ووقتی ماهیها به این گودالها می آمدند راه برگشت آنها را می بستند وسپس روزیکشنبه آنها را صید می کردند.  

خداوند به خاطراین حیله ونیرنگی که زده بودند وبه خیال خود سرخدا را کلاه گذاشته بودند، آنها را به میمون تبدیل کرد تا عبرتی باشد برای دیگران.

شاید کلمۀ کلاه شرعی را شنیده باشید. ما هم دربعضی مواقع همین کاررا می کنیم وبه قول معروف کلاه شرعی درست می کنیم. وقتی که حکمی به نفع ما نیست سعی می کنیم تا به صورت ویا شکل دیگری آن کاررا انجام دهیم. 

مرد مؤمن وبا خدایی می شناختم که چند بارشاهد کلاه شرعی درست کردن اوبودم. همین آقا درسن پیری، زمانی که ازهمه کاربازنشسته شده بود وتوانایی کارکردن نداشت، روزها توی کوچه ها می چرخید وخدا شاهد است که مدام مثل میمون شکلک درمی آورد.

« ثم توليتم من بعد ذلک فلولا فضل الله عليکم و رحمته لکنتم من الخاسرين» (64)  

پس ازاین کاروعمل زشت خود برگشتید واین هم به خاطرفضل ورحمت خداوند برشما بود که اگرفضل ورحمت خداوند نبود هرآینه جزء زیانکاران می شدید.

« و اذ اخذنا ميثاقکم و رفعنا فوقکم الطور خذوا ما آتيناکم بقوة و اذکروا ما فيه لعلکم تتقون» (63)  

دراین آیه خداوند ضمن یاد آوری میثاقی را که با بنی اسرائیل بسته است، جریان بلند کردن کوه طوررا نیزعنوان کرده است.

یکی ازعادتهای بد بنی اسرائیل این بود که هرچه به آنها گفته می شد با آن مخالفت می کردند وسعی می کردند که به آن اعتنا نکنند ودرعمل به احکام سهل انگاری می کردند، تا اینکه خداوند کوه طوررا ازجای خود بلند کرده وبالای سرآنها می گیرد تا به اجبارآنچه را که گفته شده واحکام صادره را به یاد بیاورند وبه آن عمل کنند.

« ان الذين آمنوا و الذين هادوا و النصاري و الصابئين من آمن بالله و اليوم الآخر و عمل صالحا فلهم اجرهم عند ربهم و لا خوف عليهم و لا هم يحزنون» (62)

مؤمنین ویهودیان ومسیحیان وستاره پرستان، هرکدام که به خدا وقیامت ایمان داشته باشند وعمل صالح انجام دهند مزدشان نزد خداوند محفوظ است. نه ترسی برایشان است ونه اندوهگین خواهند شد.

به نظرمن این آیه می خواهد بگوید که هرکس درهردین ومرامی که هست، اگرواقعا"به خدا وقیامت اعتقاد داشته باشد وهرکاری هم که می کند ازروی اصول ودرست باشد، چنین افرادی مزدشان نزد خداوند محفوظ است. وترس واندوهی هم ندارند. یا دلشوره ونگرانی ندارند.  

« و اذ قلتم يا موسي لن نصبر علي طعام واحد فادع لنا ربک يخرج لنا مما تنبت الارض من بقلها و قثائها و فومها و عدسها و بصلها قال ا تستبدلون الذي هو ادني بالذي هو خير اهبطوا مصرا فان لکم ما سالتم و ضربت عليهم الذلة و المسکنة و باءو بغضب من الله ذلک بانهم کانوا يکفرون بآيات الله و يقتلون النبيين بغير الحق ذلک بما عصوا و کانوا يعتدون» (61)  

دراین آیه روی سخن با قوم بنی اسرائیل است که به حضرت موسی (ع) گفتند: 

ما نمی توانیم به یک نوع غذا اکتفا کنیم وبعد هم با کمال وقاحت به جای اینکه بگویند ازپروردگارمان بخواه! گفتند: ازپروردگارت بخواه! تا غذاهای دیگرمثل: سبزی، خیار، سیر، عدس، پیازبرایمان بفرستد.

قوم بنی اسرائیل همیشه به حضرت موسی (ع) می گفتند: ازپروردگارت بپرس، به پروردگارت بگوازپروردگارت بخواه! گویی خداوند فقط خدای حضرت موسی است وخدای آنها نیست.  

حضرت موسی (ع) گفت:

آیا چیزپست وپایین وبی ارزش را با چیزخوب وبهتروبا ارزش عوض می کنید؟ حال که چنین است به این شهروارد شوید چون هرچه که بخواهید دراین شهربرای شما مهیا وآماده است.  

و این چنین بود که مُهرذلت و نیاز، بر پیشانی آنها زده شد. و باز گرفتار خشم خدائی شدند. چرا که آنان نسبت به آیات الهی، کفر می‏ورزیدند. و پیامبران را به ناحق می‏کشتند. اینها به خاطر آن بود که گناهکار و متجاوز بودند.

دراین آیه چند نسبت به بنی اسرائیل داده شده است.

ناشکری- بی تربیتی- نفهمی- خواری- نیاز- مورد غضب خدا واقع بودن- کفربه آیات- کشتن انبیا به ناحق- عصیان- تعدی وتجاوز!

« و اذ استسقي موسي لقومه فقلنا اضرب بعصاک الحجر فانفجرت منه اثنتا عشرة عينا قد علم کل اناس مشربهم کلوا و اشربوا من رزق الله و لا تعثوا في الارض مفسدين» (60)

دراین آیه درخواست حضرت موسی را برای آب مطرح کرده است. وقتی که حضرت موسی (ع) تقاضای آب نمود خداوند به اوگفت:

عصایت را به سنگ بزن.

ووقتی که حضرت موسی عصایش را به سنگ زد، دوازده چشمۀ آب برای دوازده طایفۀ بنی اسرائیل ازآن سنگ جاری شد تا هرطایفه آبشخورجدا داشته باشد. وخداوند گفت:

ازاین نعمت خداوند بخورید وبیاشامید  ولی درروی زمین فساد نکنید. مردمی که با حضرت موسی (ع) بودند، هم غذایشان به موقع ازآسمان نازل می شد وهم هرطایفه آبشخورجداگانه داشتند.     

« فبدل الذين ظلموا قولا غير الذي قيل لهم فانزلنا علي الذين ظلموا رجزا من السماء بما کانوا يفسقون» (59)  

پس ظالمان حرفها را عوض کردند وحرفهایی را غیرازآنچه به آنها گفته شده بود، گفتند. پس ما هم عذابی ازآسمان برظالمان نازل کردیم به خاطر اینکه عمل فسق انجام داده بودند.

این آیه را می توان عمومیت داد مبنی براینکه بسیارآدمها هستند که آیات خدا را ویا حرفهای خدا را عوض می کنند. بسیارکسان هستند که آنچه ازخدا می گویند غیرآن چیزی است که خداوند گفته است.

البته ممکن است منظوری هم نداشته باشند وصرفا"براثرسلیقه ویا عادت این عمل را انجام دهند. اما باید بدانیم که حرف خداوند با حرف یک آدم معمولی فرق دارد. باید بدانیم که اگرحرف خداوند را همانگونه که گفته، نقل قول کنیم به راه راست رفته ایم. چون این حرف خداوند است که هدایت می کند ونه حرف ما!!!  

« و اذ قلنا ادخلوا هذه القرية فکلوا منها حيث شئتم رغدا و ادخلوا الباب سجدا و قولوا حطة نغفر لکم خطاياکم و سنزيد المحسنين» (58)

 و (به خاطر بیاورید) زمانی را که گفتیم:

در این شهر ( بیت المقدس) وارد شوید! و از نعمتهای فراوان آن، هر چه می‏خواهید بخورید! و از در (معبد بیت المقدس) با خضوع و خشوع وارد گردید! و بگویید: «خداوندا! گناهان ما را بریز!» تا خطاهای شما را ببخشیم; و به نیکوکاران پاداش بیشتری خواهیم داد.

« و ظللنا عليکم الغمام و انزلنا عليکم المن و السلوي کلوا من طيبات ما رزقناکم و ما ظلمونا و لکن کانوا انفسهم يظلمون» (57)

دراین آیه خداوند سه تا ازنعمتهایی را که به بنی اسرائیل داده است عنوان ویاد آوری می کند.

ابری که به عنوان سایه بان همیشه برسرقوم سایه می انداخت تا گرمشان نشود. و دونوع غذا به نام (من وسلوی) که مدام وهمه روزه بطورمرتب برای قوم فرستاده می شد.

درپایان آیه هم می گوید که بنی اسرائیل به خودشان ظلم کردند.