تبیان، دستیار زندگی

در بدن انسان استخوان ها به طور مرتب ساخته شده و از بین می روند، البته سرعت این روند در تمام عمر فرد یکسان نیست. حداکثر توده ی استخوانی در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل ارثی، تغذیه، فعالیت بدنی و شیوه ی زندگی در طول دوره ی رشد بستگی دارد.
در پوکی استخوان، استخوان ضعیف شده و با کوچک ترین ضربه دچار شکستگی می شود. این پدیده در سنین سالمندی شایع است، اما با اقدامات ساده یی می توان آن را به تأخیر انداخت یا شدت آن را کاهش داد.

عوامل ایجاد کننده پوکی استخوان
 

* سن: با بالا رفتن سن تراکم استخوان در هر دو جنس به تدریج کاهش می یابد: به طوری که از چهل سالگی تراکم استخوان ها تا یک درصد در سال کاهش دارند.
*جنس: پوکی استخوان در زنان به دلیل کم بودن توده ی استخوان و پدیده ی یائسگی شایع تر است. زنان در هر سنی چهار تا پنج برابر بیشتر از مردان دچار شکستگی استخوان می شوند.
* یائسگی و کاهش هورمون های جنسی: هورمون های جنسی نقش مهمی در استحکام استخوان ها دارند. بنابراین هر عاملی از جمله یائسگی که باعث کم شدن این هورمون ها شود پوکی استخوان را تسریع می کند.
* سابقه فامیلی: در صورت سابقه ی شکستگی در بستگان نزدیک ( پدر، مادر، خواهر و برادر) احتمال ابتلا به شکستگی تا دو برابر افزایش می یابد.
* نژاد و عوامل ارثی: نژاد آسیایی و افرادی که پوست و موی روشن دارند، بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.
* بیماری های همراه: بعضی بیماری ها نظیر بیماری های مزمن کبد و کلیه، دیابت نوع1، افزایش هورمون تیروئید و پاراتیروئید، اختلالات هورمون های جنسی، اسهال مزمن و اختلالات سوء جذب، بی اشتهایی عصبی، پیوند اعضا و بعضی سرطان ها باعث افزایش احتمال ابتلا به پوکی استخوان می شوند.
* مصرف داروها: مصرف طولانی مدت داروهای حاوی کورتون، داروهای ضد صرع و داروهایی که برای درمان بیماری های تیروئید مصرف می شوند؛ موجب بروز پوکی استخوان هستند. این دسته داروها حتماً باید با تجویز پزشک و در صورت نیاز با مکمل های دارویی مانند کلسیم و ویتامین D مصرف شوند.
* عدم فعالیت بدنی: ورزش سبب افزایش رشد استخوانی، به ویژه در کودکی و دوران بلوغ می شود. ورزش نکردن و عدم فعالیت بدنی در بروز پوکی استخوان مؤثر است.
* رژیم غذایی: کلسیم باعث قوی شدن استخوان ها می شود. ویتامین D نیز مانند کلیدی است که باعث ورود کلسیم به استخوان ها و استحکام آن ها می شود. مصرف این دو ماه در رژیم غذایی به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می کند.
* مصرف دخانیات و الکل: مصرف دخانیات شامل سیگار، قلیان و... موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون های جنسی می شود که به تسریع پوکی استخوان می انجامد. مصرف الکل نیز با کم کردن فعالیت سلول های سازنده ی استخوان موجب پوکی استخوان است.

علایم پوکی استخوان
 

اهمیت پوکی استخوان در آن است که اغلب تا زمان شکستگی استخوانی علامتی ندارد! ستون فقرات، استخوان ران، لگن، مچ دست و انتهای ساعد به ترتیب شایع ترین محل هایی هستند که در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی می شوند. بسیاری از شکستگی های ستون فقرات تنها با درد شدید پشت همراه هستند و علامت دیگری ندارند. هم چنین انحراف ستون مهره ها در اثر جوش خوردن خود به خودی آن ها می تواند از علایم این بیماری باشد.

پوکی استخوان چگونه منجر به شکستگی می شود؟
 

حدود پنج درصد استخوان هایی که استحکام کافی برای حفظ تعادل بدن نداشته باشند به راحتی متعاقب نیروهای جزیی مانند زمین خوردن یا سقوط از پله دچار شکستگی می شوند، به همین دلیل شایع ترین علت شکستگی های ناشی از پوکی استخوان سقوط و زمین خوردن است. عواملی مانند موانع محیطی، نورکم، اختلالات بینایی، فراموشی و استفاده از داروهای خواب آور در افزایش احتمال سقوط و شکستگی نقش دارند.

اگر به پوکی استخوان مشکوک شدیم، چه کنیم؟
 

بخاطر داشته باشید که پوکی استخوان به راحتی قابل تشخیص و درمان است. تشخیص پوکی استخوان توسط پزشک و با اندازه گیری تراکم استخوان انجام می شود. اندازه گیری تراکم استخوان یک روش بدون درد است که با استفاده از دستگاه مخصوصی انجام شده و حدود پانزده دقیقه طول می کشد.
درصورت تشخیص پوکی استخوان با به کارگیری توصیه های دارویی و غیر دارویی می توان از پیشرفت پوکی و شکستگی استخوان که مهم ترین عارضه ی آن است پیشگیری کرد.

پیشگیری از بروز پوکی استخوان
 

* برای پیشگیری از پوکی استخوان قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب به دریافت ویتامین D کمک می کند.
* از منابع کلسیم و ویتامین D به اندازه ی کافی در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
* از مصرف دخانیات به هر شکل ( سیگار و قلیان) خودداری کنید.
* ورزش مستمر و متناسب را در برنامه زندگی خود بگنجانید.
* مصرف روزانه سه لیوان شیر یا ماست کم چرب ( یا دو قطعه پنیر به جای هر لیوان شیر) می تواند کلسیم مورد نیاز بدن را تأمین کرده به سلامت استخوان ها کمک کند.
* از مصرف نوشابه یا قهوه خودداری کرده و روزانه 6 تا 8 لیوان آب بنوشید.
* ماهی، جگر و تخم مرغ منابع غذایی حاوی ویتامین D هستند؛ از آن ها در برنامه ی هفتگی غذایی استفاده کنید.
* اگر قادر به انجام انواع ورزش نیستید، حداقل سه بار در هفته به مدت 20 تا 30 دقیقه پیاده روی کنید.
منبع:نشریه 7 روز زندگی، شماره 129

آیا می‏دانید حس چشایی خاصیت تطابق‌پذیری دارد؟ یعنی اگر فردی مرتب غذای شور، شیرین و چرب مصرف کند به تدریج ذائقه‌اش به مقدار مشخصی از نمک، شکر و چربی عادت خواهد کرد بنابراین چنین افرادی وقتی از غذاهای کم‌نمک، بدون شیرینی یا کم‌چرب استفاده می‌کنند، طعم غذا برایشان خوشایند نیست و آن را نمی‌پسندند.
واقعیت این است که هر چه مقدار این مواد در یک ماده غذایی افزایش می‌یابد، حساسیت سلول‌های چشایی به تدریج کاهش پیدا می‌کند ولی اگر همین فرد میزان نمک یا شیرینی دریافتی خود را مثلا از امروز به‌تدریج کاهش دهد، حساسیت سلول‌های چشایی‏اش مجددا افزایش ‏پیدا خواهد کرد. اینها گفته‏های دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران است که در این مورد با او گفت‏وگو کرده‌ایم.

آقای دکتر! چه عاملی باعث ایجاد میل و ولع زیاد به خوردن شیرینی می‌شود؟
 

مهم‌ترین نکته درخصوص میل زیاد به شیرینی‌ها مانند سایر خوراکی‌های دیگر بحث عادت کردن ذائقه به این مواد است. اما مساله دیگر در خصوص شیرینی‌ها این است که وقتی فرد گرسنه‏ای که قندخونش پایین آمده است یک ماده شیرین می‌خورد در مدت کوتاهی قند مصرفی وارد خونش می‌شود و میزان آن را بالا می‌‌برد.
در نتیجه فرد احساس سیری می‌کند، اما پاسخ فیزیولوژیک و طبیعی بدن این است که وقتی سطح قندخون در فاصله کوتاهی بالا رفت، بدن به سرعت نسبت به آن واکنش نشان دهد و ترشح مقدار انسولین در بدن را افزایش دهد. این مساله باعث می‌شود قندخون در فاصله کوتاه‌تری به سرعت پایین بیاید و مجددا حالت گرسنگی ایجاد شود. به همین دلیل افرادی که صبحانه نمی‌خورند وقتی از خوراکی‌های شیرین مانند انواع کیک، بیسکویت و... استفاده می‌کنند در فاصله‌زمانی کوتاهی احساس گرسنگی می‌کنند و مجبورند مجددا از این مواد برای پاسخ به حس گرسنگی خود استفاده کنند. این کار باعث عادت به مصرف شکر، شیرینی و در کل خوراکی‌های شیرین می‌شود و این روند به صورت یک سیکل معیوب تکرار خواهد شد.

آیا این گفته درست است که «اعتیاد به شیرینی به اندازه اعتیاد به موادمخدر یا الکل خطرناک است؟»
 

الکل یا موادمخدر مواد شیمیایی یا دارویی هستند و مسلما آثار آنها نسبت به غذا یا شیرینی‌ها بیشتر و خطرناک‌تر است. واقعیت این است که با گفتن چنین جملاتی سعی می‌شود توجه افراد را به این نکته جلب کرد که اگر عادت مصرف بی‌رویه شیرینی‌ها به خصوص در کسانی که از نظر ژنتیکی و محیطی استعداد ابتلا به دیابت را دارند، چاق هستند، سابقه بیماری قلبی– عروقی دارند، سن بالایی دارند و... ادامه پیدا کند به‌تدریج دچار مجموعه‌ای از بیماری‌های متابولیک و پیچیده می‌شوند که درمان آنها بسیار سخت خواهد بود و می‌تواند مانند یک بیماری سرطانی به تمام قسمت‌های بدن از جنبه‌های مختلف آسیب برساند و سلامت فرد را به خطر بیندازد. به همین دلیل اعتیاد به خوردن بی‌رویه شیرینی‌ها به اعتیاد به موادمخدر و الکل تشبیه شده است.

وقتی یک ماده شیرین وارد بدن می‌شود چه فرآیندی را طی می‌کند و چه تاثیراتی در بدن یا مغز می‌گذارد؟
 

قند، مهم‌ترین سوخت بدن است. تفاوتی نمی‌کند که ما چربی مصرف کنیم یا نشاسته یا پروتئین و... هر ماده‌ای که مصرف می‌کنیم طی هضم و جذب به گلوکز تبدیل می‌شود. پس واحد انرژی در بدن انسان، گلوکز است که ساده‌ترین قند از نظر بیولوژیک و بیوشیمی است.
سوخت اصلی مغز و گلبول‌های قرمز خون نیز گلوکز است، ولی وجود مقدار زیادی از گلوکز در خون هم می‌تواند سمی باشد. البته کبد و پانکراس در شرایط عادی بدن، قند موجود در خون را کنترل می‌کنند و آن را بین 90 تا 110 میلی‌گرم در دسی‌لیتر (در حالت ناشتا در یک فرد سالم) نگه می‌دارند ولی اگر میزان قندخون از این مقدار بیشتر شود قند زیاد مانند یک ماده اکسیدکننده سمی می‌تواند به شدت سلامت بدن را به خطر بیندازد.

قند اضافی در بدن ذخیره نمی‌شود؟
 

اگر مقدار انرژی یا کالری‌ای که از طریق کربوهیدرات و چربی دریافت می‌شود بیشتر از نیاز بدن باشد، میزان اضافه آن به صورت گلیکوژن در کبد و ماهیچه‏ها ذخیره خواهد شد. البته ذخایر گلیکوژن در کبد و ماهیچه‏ها محدود هستند. به این ترتیب که در یک فرد بالغ حداکثر 350 و اگر ورزشکار باشد، تا حدود 400 گرم گلیکوژن در کبد و ماهیچه‌ها ذخیره می‌شود.
اگر ذخیره ماهیچه از گلیکوژن تکمیل شده باشد مازاد انرژی در کبد به چربی تبدیل می‌شود و در بافت‌های مختلف بدن تجمع پیدا می‌کند. در واقع افرادی که چاق هستند در طولانی‌مدت بیش از نیازشان کالری دریافت کرده‌اند و ذخایر گلیکوژن‌شان پرشده است. تحرکی هم نداشته‌اند تا گلیکوژن‌شان بسوزد. درنتیجه هر چه غذا می‌خورند به چربی تبدیل و در بدن ذخیره می‌شود.

آیا این درست است که خوردن شیرینی به انسان نشاط می‌دهد؟
 

در محدوده طبیعی بله، مصرف متعادل قندها و خوراکی‌های حاوی کربوهیدرات، قندهای ساده که از منابع طبیعی مانند میوه‏های شیرین شامل انگور، کشمش، توت، خرما، انجیر و... تامین می‏شوند یا شکلات‌های تازه و سالم کمک می‌کنند تا حالت هوشیاری و شادی بیشتر شود زیرا این مواد می‌توانند زمینه‌ساز سنتز واسطه‌های شیمیایی مانند دوپامین، سروتونین و گابا در مغز باشند. درنتیجه حالت ریلکسیشن را بیشتر می‌کنند، اما افراط در مصرف شیرینی می‌تواند اثر معکوس داشته باشد و عوارضی را به همراه آورد.

بسیاری از افراد عادت دارند پس از صرف غذای‌شان یک خوراکی شیرین بخورند. آیا این عادت را تایید می‌کنید؟
 

طبق فرمایش پیامبر اسلام (ص) مستحب است انسان شیرینی را پس از صرف غذا بخورد. از طرفی حتما از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایتان شنیده‌اید که می‌گویند «قبل از غذا چیز شیرین نخور تا اشتهات کور نشه» به عبارت ساده‌تر دین، سنت و فرهنگ ما مصرف شیرینی‌ها را بعد از غذا و به مقدار کم بهتر می‌داند.
این کار هم تا حدودی به متابولیسم بهتر موادغذایی خورده‌شده کمک و تعادل بین کربوهیدرات، پروتئین و چربی را از نظر متابولیسم تنظیم می‏کند و هم به احساس سیری کامل منجر می‏شود. درحالی که اگر قند یا شیرینی قبل از خوردن غذا مصرف شود، قندخون بالا می‌رود و فرد اشتهایش را از دست می‌دهد درنتیجه غذای اصلی‌اش را نخواهد خورد و مواد لازم و ضروری به بدن نخواهد رسید.

قطعا منظور پیامبر اسلام (ص) و متخصصان تغذیه از خوردن شیرینی، شیرینی‌های طبیعی است. درست است؟
 

بله. منظور میوه‌های شیرین مانند خرما، انجیر و... است. از نظر ما هم شیرینی‌های طبیعی همیشه ارجح هستند اما به هر حال ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که شیرینی‌های مختلف هم جزو واقعیت‌های آن است. در حال حاضر غذاخوردن علاوه بر تامین احتیاجات بدن، تفریح هم محسوب می‏شود.
به همین دلیل نمی‌توانیم هیچ فردی را از خوردن یک ماده خوراکی ممنوع کنیم بلکه فقط می‌توانیم آنها را محدود کنیم. از آنجا که مصرف ژله، بستنی، کیک خامه‌ای و... مورد پذیرش همه افراد جامعه است، همه می‌توانند از آنها استفاده کنند ولی این میزان در هر فردی با توجه به شرایطی که دارد و میزان کالری‌ای که باید دریافت کند، متفاوت است و همان‌طور که اشاره شد باید در حد متعادل و محدود مصرف شود.

اگر شیرینی‌ها با شیرین‌کننده‌های مصنوعی تهیه شده باشند چطور؟ باز هم مضر هستند؟
 

مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی برای افرادی که سالم هستند و مشکلی ندارند به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود زیرا مقدار شیرینی این مواد نسبت به شیرینی حاصل از ساکاروز یا قند و شکر بسیار بیشتر است. بعضی از این مواد حدود 150 تا 300 مرتبه در مقدار وزنی مشابه شیرین‌تر از ساکاروز یا قند و شکر معمولی هستند. در نتیجه وقتی فردی به مصرف این مواد عادت می‌کند حساسیت سلول‌های چشایی‌اش به تدریج کاهش می‌یابد و پس از آن خوردن مواد با شیرینی کمتر برایش بی‌مزه جلوه می‌کند.
نکته دیگر اینکه درست است که این مواد کالری ندارند اما عملکرد کبد و کلیه را در بدن افزایش می‌دهند بنابراین افرادی که به خصوص مشکل کبدی یا کلیوی دارند، نباید به هیچ‌وجه از این شیرین‌کننده‌ها استفاده کنند. افراد مبتلا به دیابت هم با توجه به شرایطی که دارند با مقدار کاملا کنترل‌شده می‌توانند از این مواد استفاده کنند. پس این‌طور نیست که چون شیرین‌کننده‏ها قند و کالری ندارند هر فردی می‌تواند هر چقدر که دلش خواست از آنها استفاده کند. چنین باوری کاملا غلط است.

بسیاری از خانم‌ها هنگام قاعدگی یا در بارداری میل‌شان به خوردن شیرینی افزایش می‌یابد. چرا این اتفاق می‌افتد؟
 

در دوره قاعدگی یا بارداری، متابولیسم بدن افزایش پیدا می‌کند و بالطبع سوخت‌وساز هم بیشتر می‌شود. متابولیسم پایه در یک خانم در دوران قاعدگی‌اش با توجه به شدت خونریزی‌ای که دارد، بین 10 تا 20 درصد افزایش می‌یابد و چون به کالری بیشتری نیاز دارد تمایل به خوردن تمام خوراکی‌ها به خصوص خوراکی‌های شیرین بیشتر می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌کنم در این شرایط هم حتما شیرینی را بعد از وعده غذایی اصلی مصرف کنند. در دوران بارداری هم همین‌طور است.
متابولیسم پایه یک خانم باردار به خصوص در 3 ماهه دوم و سوم 20 درصد بیشتر از یک خانم در همان سن و شرایط است و چون به کالری بیشتری نیاز دارد به همان مقدار و نه بیشتر می‌تواند از مواد شیرین به خصوص میوه‌های شیرین استفاده کند. این مقدار می‌تواند به وسیله متخصص تغذیه محاسبه شود تا خانم باردار با آسودگی خاطر بارداری خود را بگذراند.

چه کنیم تا ذائقه کودکانمان به سمت خوردن بیش از حد خوراکی‌های شیرین نرود؟
 

از نظر روان‌شناسی تغذیه، مهم‌ترین عادت غذایی بین سن 6 تا 18 ماهگی شکل می‌گیرد. یعنی زمانی که تغذیه کمکی شروع می‌شود تا حدود 5/1 سالگی کودک که در آن زمان تقریبا تمام غذاها را می‌خورد. اگر مادر با بینش کافی بتواند در این مدت تمام خوراکی‌ها را از گروه‌های مختلف غذایی با ظاهر، طعم، رنگ، بو و بافت مختلف غذاها به کودک خود بچشاند و آشنا کند، مقاومت این کودک نسبت به پذیرش غذاهای جدید کم می‌شود و می‌تواند تمام خوراکی‌ها را خیلی بهتر مصرف کند. هر چه این دانش و بینش کمتر باشد مقاومت کودک در خوردن غذاها بیشتر است. البته در هر سنی می‌توان این تغییر را ایجاد کرد اما نیازمند گذشت زمان است.

در آخر چه توصیه‏ای برای کسانی که علاقمندان مفرط به شیرینی دارید؟
 

توصیه می‌کنم مصرف شیرینی‌ها را به تدریج کاهش دهند و حتما بعد از وعده غذایی اصلی‌شان شیرینی مصرف کنند. در این صورت به مرور زمان میل زیاد ایشان به شیرینی‌ها کاهش خواهد یافت. بهتر است تعداد وعده‌ها و میان‌وعده‌های غذایی‌شان را به 6 وعده در روز تبدیل کنند که بین هر وعده حدود 2 تا 3 ساعت فاصله است. در هر میان وعده می‌توانند از مواد غذایی شیرینی مانند میوه‏های شیرین استفاده کنند و سپس به تدریج میزان مصرف شیرینی‏های مضر را کم کنند.
منبع : سلامتیران

تشخیص ورم معده و روده با پزشک است
 

امروزه با توجه به تغییر رژیم غذایی و گسترش زندگی ماشینی، مشکلات گوارشی شیوع گسترده ای یافته است و از جمله مشکلات گوارشی نفخ و احساس پری در معده و روده است که گاهی با ورم معده و روده اشتباه گرفته می شود. این بیماری ممکن است در کوتاه مدت بروز کند یا در طولانی مدت علایم آن آشکار شود.
تشخیص این بیماری برعهده پزشک معالج است تا با نمونه برداری و دیگر روش های تشخیصی التهاب معده و روده را شناسایی کند. از جمله عوامل بروز این بیماری ترشح بیش از حد اسید معده، کشیدن سیگار، مصرف غذاهای داغ و پر ادویه و استفاده از داروهای مسکن است.
با توجه به اهمیت درمان بیماری های دستگاه گوارش و اطلاع رسانی بیشتر به خوانندگان، با یکی از متخصصان این رشته پزشکی گفت وگویی کرده ایم که در ادامه می آید.دکتر محمدجواد احسانی اردکانی، فوق تخصص گوارش و کبد از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این که معمولا ورم معده همراه با احساس تورم، پری و سنگینی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش است، می افزاید: در زبان عامیانه به این حالت ورم معده می گویند که در پزشکی به سوء هاضمه تعبیر می شود.
ورم معده علت های مختلفی دارد؛ این اختلال که باعث ایجاد درد می شود، گاه با زخم معده یا دوازدهه (اثنی عشر) و یا بیماری های دیگری همراه است. معمولا به هنگام تخلیه سریع معده یا ورود موادغذایی به آن ویا به دلیل حساس بودن اعصاب معده، به وجود می آید.
باید گفت علت زخم معده یا دوازدهه، وجود میکروب هلیکوباکتریاپیلوری یا مصرف قرص های مسکن است که با درمان های مناسب برطرف می شود و علایم ورم بیمار بهبود می یابد. در مواردی ورم همراه با زخم نیست که از آن به سوء هاضمه غیرزخمی تعبیر می شود که این عارضه شایع تر است.
از جمله علل بروز این عارضه اختلال حرکتی دستگاه گوارش یا حساس شدن گیرنده های حسی معده به هنگام کشش و اتساع معده پس از صرف غذاست.وی می افزاید: درمان این نوع اختلال کمی مشکل است.به افراد مبتلا به این بیماری رژیم های غذایی خاصی توصیه می شود که براساس پاسخ گویی به درمان، مدت اتخاذ رژیم غذایی و درمان های غیراختصاصی تغییر می کند.

ورم روده
 

این فوق تخصص گوارش با تاکید بر این که تشخیص ورم معده و روده بر عهده پزشک متخصص است، افزود: برای شناسایی باید نمونه برداری و آسیب شناسی بافت معده و روده انجام شود که در صورت مشاهده التهاب در معده و روده، این بیماری تایید می شود.وی درباره مشخصات بیماری ورم روده افزود: احساس تورم، نفخ و سنگینی در قسمت تحتانی که با تشخیص التهاب بافت روده همراه باشد، از علایم ورم روده است و تنها احساس درد و سنگینی دستگاه گوارش که توسط بیمار گزارش می شود، برای تشخیص بیماری کافی نیست.
این فوق تخصص گوارش با بیان این که اگر بیماری زمینه ای وجود داشته باشد ممکن است سوء هاضمه عوارض خطرناکی داشته باشد، می افزاید: همچنین اگر زخم معده یا دوازدهه درمان نشود عوارضی از قبیل خون ریزی به همراه دارد. در مواردی هم که ورم غیرزخمی است، اگر چه عوارض خطرناکی ندارد اما بیمار در طول زندگی خود همواره احساس ناراحتی معده خواهد کرد.وی با اشاره به این که گاهی علایم روده تحریک پذیر نیز همراه با تورم و احساس سنگینی در قسمت تحتانی شکم است که با دفع، وضعیت بیمار بهتر می شود افزود: در هر صورت تشخیص التهاب بر عهده پزشک معالج است و صرفا از طریق علایم نمی توان به بیماری پی برد.

مصرف لبنیات در برخی موارد باعث ورم معده می شود
 

بعضی افراد به دلیل کمبود آنزیم لاکتاز پس از مصرف لبنیات دچار تورم و نفخ می شوند. در واقع این افراد آنزیمی را که قند شیر را بشکند، ندارند و شیر در روده باریک جذب نمی شود و پس از واردشدن به روده بزرگ از طریق باکتری های موجود در روده تخمیر می شود و گاز تولید می کند.
این افراد پس از مصرف شیر یا فرآورده های شیری مانند بستنی، خامه و ... دچار نفخ شکم می شوند. به این افراد توصیه می شود از شیر کم لاکتوز و یا ماست، دوغ که قند آن تخمیر شده است استفاده کنند. البته می توان از قرص های جایگزین آنزیم لاکتوز قبل از مصرف لبنیات، استفاده کرد.

و رم معده وروده بر جذب و هضم غذا تاثیری ندارد
 

همان طور که گفتیم بعضی افراد تنها احساس نفخ می کنند که با ورم معده و روده اشتباه گرفته می شود، در این موارد نفخ و ورم بر جذب و هضم غذا تاثیری ندارد و فقط باید با رعایت نکات تغذیه ای از بروز نفخ پیشگیری کرد. در موارد نادری فرد بیماری زمینه ای دارد که باعث می شود جذب و هضم موادغذایی به خوبی انجام نشود.این افراد با مصرف بعضی از موادغذایی دچار احساس نفخ و سنگینی شکم می شوند.
اما اگر فردی بیماری زمینه ای و علایم خاصی نداشته باشد سوء هاضمه در وی به شکل نفخ و احساس پری شکم ظاهر می شود که بر جذب و هضم غذا تاثیری ندارد.

نیاز به جراحی
 

وی بااشاره به این که در موارد خاص بیمار نیاز به جراحی پیدا می کند، می افزاید: اگر بیمار زخمی دارد که با درمان های طبی بهبود نیافته است و یا اختلالات گوارشی وی به انسداد روده یا بیماری دیگری منجر شود که با دارو رفع نشود، نیاز به جراحی پیدا می کند. در غیر این صورت مشکلات بیمار با درمان های طبی برطرف می شود و نیاز به جراحی پیدا نمی کند.

پیشگیری
 

وی برای پیشگیری از سوء هاضمه این پیشنهادها را ارائه می دهد: اتخاذ رژیم غذایی سالم، رعایت بهداشت غذایی، فعالیت فیزیکی مناسب و پرهیز از پرخوری و خوردن مواد مختلف باهم و استفاده از سبزیجات و میوه به میزان کافی.

پرهیز غذایی
 

اردکانی می افزاید: مصرف میوه و سبزیجات تازه برای دستگاه گوارش مفید است و مشکلی ایجاد نمی کند. موادغذایی باعث زخم معده یا روده نمی شود بلکه نفخ و پری شکم، باعث رنج بیمار می شود.بهترین رژیم را خود بیمار تشخیص می دهد. در صورتی که با مصرف میوه یا موادغذایی مشکلی ایجاد شود می توان برای مدت کوتاهی میزان مصرف آن را کم کرد و به تدریج افزایش داد.

علایم حاد
 

اگرچه افراد زیادی سال های سال با علایم سوء هاضمه زندگی می کنند اما اگر عوارض پیش رونده باشد باید این بیماری را جدی گرفت. اگر بیمار دچار کاهش وزن شود، بی اشتها باشد یا احساس کند غذا در قسمتی از مری یا معده گیر کرده است یا بیمار دچار کم خونی شود، سابقه فامیلی بیماری های گوارشی را داشته باشد یا خون ریزی معده داشته باشد وسن او نیز بالای ۴۵سال باشد، باید سوء هاضمه را جدی بگیرد.
منبع : روزنامه خراسان شماره انتشار 18064