تبیان، دستیار زندگی

 

کمبود پروتئین می تواند باعث از دست رفتن عضلات شود

 

مواد مغذی معدودی هستند که به اندازه پروتئین با اهمیتند. پروتئین از مواد اولیه ساخت عضلات، پوست، آنزیم ها و هورمون ها است و نقشی اساسی در تمام بافت های بدن ایفا می کند.

بیشتر غذاها حاوی مقداری پروتئین هستند. به همین دلیل کمبود جدی پروتئین در بیشتر کشورهای توسعه یافته بسیار نادر است. با این حال برخی افراد ممکن است همچنان در خطر باشند.

 

کمبود پروتئین منجر به مشکلات سلامتی مختلفی می شود و به مرور زمان تغییرات زیادی در بدن ایجاد می کند. در ادامه می خواهیم علائم و نشانه هایی که می گویند دچار کمبود پروتئین هستید را به شما معرفی کنیم:

 

کمبود پروتئین چیست؟

کمبود پروتئین زمان رخ می دهد که مقدار مصرف پروتئینتان نتواند پاسخ نیاز بدن را بدهد.

تخمین زده می شود در دنیا یک بیلیون نفر دچار کمبود دریافت پروتئین باشند.

به غیر از افرادی که در کشورهای فقیر دست به گریبان کمبود پروتئین هستند دیگر افراد مانند گیاه خواران، افراد کهنسال و بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند نیز در خطر کمبود پروتئین قرار دارند.

کمبود پروتئین تقریبا می تواند روی تمام جنبه های بدن تاثیر بگذارد. بنابراین با نشانه های زیادی همراه است. می تواند در بلند مدت ترکیب بندی بدن را دچار تغییر کند، برای مثال حالت عضلات تغییر می کند.

 

1- ورم

این مشکل همانطور که از نامش مشخص است خود را با ورم کردگی و پف کردن پوست نشان می دهد و یکی از علائم کلاسیک بیماری کواشیورکور است.

دانشمندان عقیده دارند که این بیماری به دلیل مقدار کم آلبومین سرم انسان اتفاق می افتد که یکی از فراوان ترین پروتئین ها در قسمت مایع خون یا پلاسمای خون است.

 

یکی از اصلی ترین عملکرد های آلبومین حفظ فشار انکوتیک است – نیرویی که مایعات را به گردش خون می کشاند. بدین وسیله، آلبومین از مقادیر بیش از حد مایع جلوگیری می کند تا در بافت ها یا سایر قسمت های بدن تجمع نکنند.

به خاطر کاهش سرم آلبومین در انسان، کمبود شدید پروتئین موجب کاهش فشار انکوتیک می شود. در نتیجه مایعات در بافت ها تجمع کرده و باعث التهاب می شوند.

 

بنا به دلایلی مایعات در قسمت شکم تجمع می کنند و یکی از نشانه های شایع بیماری ورم بیش از حد شکم است. به خاطر داشته باشید این نشانه به دلیل کمبود شدید پروتئین است و کمتر ممکن است در کشوری توسعه یافته دیده شود.

  

2- کبد چرب

یکی دیگر از علائم شایع کواشیورکور، کبد چرب یا تجمع چربی در کبد است.

در صورت درمان نکردن این مشکل ممکن است به مرور تبدیل به بیماری کبد چرب، التهاب کبد، زخمی شدن کبد و در نهایت از دست دادن کبد شود.

کبد چرب یکی از مشکلات شایع در افراد چاق و همچنین کسانی است که مقدار زیادی نوشیدنی الکلی مصرف می کنند.

هنوز مشخص نیست چرا به خاطر کمبود پروتئین چنین اتفاقی برای کبد پیش می آید.

 

3- مشکلات پوست، مو و ناخن ها

کمبود پروتئین معمولا اثر خود را روی پوست، مو و ناخن ها می گذارد که تا حدود زیادی از پروتئین ساخته شده اند. برای مثال بیماری کواشیورکور در کودکان، با پوسته پوسته شدن یا ترک خوردن پوست و قرمزی خود را نشان می دهد.

نازک شدن موها، بی رنگ شدن مو، ریزش مو و شکننده شدن ناخن ها نیز از علائم شایع کمبود ویتامین است. این علائم در صورتی خود را نشان می دهند که دچار کمبود شدید پروتئین باشید.

 

 

کمبود پروتئین منجر به مشکلات سلامتی مختلفی می شود 

 

4- از دست دادن حجم عضلانی

عضلات بزرگترین مخزن پروتئین بدن هستند. وقتی پروتئینی که از غذاها می گیرید کم باشد، بدن پروتئین مورد نیاز خود را از عضلات اسکلی می گیرد تا به بافت ها و عملکردهای مهم تر بدن اختصاص دهد. در نتیجه کمبود پروتئین به مرور زمان باعث از دست رفتن بافت عضلانی می شود.

حتی کمبود خفیف پروتئین نیز می تواند باعث از دست رفتن عضلات، مخصوصا در افراد کهنسال شود. با بالا رفتن سن باید مقدار مصرف پروتئین را نیز افزایش داد تا جلوی تحلیل رفتن عضلات گرفته شود.

 

5- افزایش خطر شکننده شدن استخوان ها

عضلات تنها بافتی نیستند که به دلیل کمبود پروتئین آسیب می بینند، بلکه استخوان ها نیز در خطرند. مصرف نکردن پروتئین به اندازه کافی می تواند استخوان هایتان را ضعیف کند و خطر شکستگی را افزایش دهد.

 

یک تحقیق که روی خانم های یائسه انجام شد نشان داد مصرف پروتئین به اندازه کافی، می تواند خطر شکننده شدن استخوان را کاهش دهد. خوردن پروتئین به اندازه کافی در روز می تواند روند از دست دادن استخوان را مخصوصا در سنین بالا، تا حدود زیادی کاهش دهد.

 

6- توقف رشد در کودکان

پروتئین نه تنها به حفظ بافت عضلانی و استخوانی کمک می کند، بلکه برای رشد بدن نیز ضروری است. به همین دلیل کمبود آن مخصوصا برای کودکان که بدنشان دائما در حال رشد است بسیار زیان بار است. توقف رشد بدنی یکی از شایع ترین علائم کمبود پروتئین در کودکان است.

 

7- افزایش شدت عفونت ها

کمبود پروتئین همچنین می تواند تاثیر خود را با تضعیف سیستم ایمنی بدن نشان دهد. تضعیف سیستم ایمنی بدن می تواند خطر افزایش شدت عفونت ها را در پی داشته باشد.

تحقیقات نشان داده برنامه های غذایی که تنها 2 درصد پروتئین در خود دارند، موجب افزایش ابتلای افراد به بیماری هایی مانند آنفولانزا می شوند. در مقابل برنامه های غذایی که بیش از 18 درصدشان پروتئین است فرد را تا حدود زیادی در امان نگه می دارند.

تحقیقات نشان داده حتی کمبود خفیف پروتئین نیز می تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود.

 

8- افزایش اشتها و کالری دریافتی

با اینکه از دست دادن اشتها یکی از علائم کمبود شدید پروتئین است، اما در موارد خفیف تر ممکن است برعکس آن اتفاق بیفتد و اشتهای فرد افزایش پیدا کند.

وقتی دریافت پروتئینتان کاهش پیدا می کند، بدن با افزایش اشتها تلاش می کند دوباره ذخایر پروتئینش را دوباره افزایش دهد.

بدن اشتها را افزایش می دهد تا شما به سمت غذایی پروتئینی بروید اما متاسفانه امروزه غذاهایی فراوان در دسترس هستند که کالری بالایی در خود جای داده اند و خوردنشان باعث افزایش کالری دریافتی فرد در طول روز می شود.

 

بسیاری از این غذاها تنها مقداری پروتئین در خود دارند. پروتئین موجود در این غذاها در مقایسه با کالری که به بدن منتقل می کنند بسیار ناچیز است.

در نتیجه نخوردن پروتئین به اندازه کافی می تواند منجر به افزایش وزن و چاقی شود. به همین دلیل است که افزایش پروتئین در برنامه غذایی می تواند کالری دریافتی را کاهش داده و در کم کردن وزن کمکتان کند.

اگر همیشه احساس گرسنگی می کنید و به سختی می توانید کالری دریافتی را کنترل کنید، بهتر است به تمام وعده هایی که می خورید مقداری پروتئین اضافه کنید.

 

کمبود پروتئین می تواند باعث از دست رفتن عضلات شود

 

مواد مغذی معدودی هستند که به اندازه پروتئین با اهمیتند. پروتئین از مواد اولیه ساخت عضلات، پوست، آنزیم ها و هورمون ها است و نقشی اساسی در تمام بافت های بدن ایفا می کند.

بیشتر غذاها حاوی مقداری پروتئین هستند. به همین دلیل کمبود جدی پروتئین در بیشتر کشورهای توسعه یافته بسیار نادر است. با این حال برخی افراد ممکن است همچنان در خطر باشند.

 

کمبود پروتئین منجر به مشکلات سلامتی مختلفی می شود و به مرور زمان تغییرات زیادی در بدن ایجاد می کند. در ادامه می خواهیم علائم و نشانه هایی که می گویند دچار کمبود پروتئین هستید را به شما معرفی کنیم:

 

کمبود پروتئین چیست؟

کمبود پروتئین زمان رخ می دهد که مقدار مصرف پروتئینتان نتواند پاسخ نیاز بدن را بدهد.

تخمین زده می شود در دنیا یک بیلیون نفر دچار کمبود دریافت پروتئین باشند.

به غیر از افرادی که در کشورهای فقیر دست به گریبان کمبود پروتئین هستند دیگر افراد مانند گیاه خواران، افراد کهنسال و بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند نیز در خطر کمبود پروتئین قرار دارند.

کمبود پروتئین تقریبا می تواند روی تمام جنبه های بدن تاثیر بگذارد. بنابراین با نشانه های زیادی همراه است. می تواند در بلند مدت ترکیب بندی بدن را دچار تغییر کند، برای مثال حالت عضلات تغییر می کند.

 

1- ورم

این مشکل همانطور که از نامش مشخص است خود را با ورم کردگی و پف کردن پوست نشان می دهد و یکی از علائم کلاسیک بیماری کواشیورکور است.

دانشمندان عقیده دارند که این بیماری به دلیل مقدار کم آلبومین سرم انسان اتفاق می افتد که یکی از فراوان ترین پروتئین ها در قسمت مایع خون یا پلاسمای خون است.

 

یکی از اصلی ترین عملکرد های آلبومین حفظ فشار انکوتیک است – نیرویی که مایعات را به گردش خون می کشاند. بدین وسیله، آلبومین از مقادیر بیش از حد مایع جلوگیری می کند تا در بافت ها یا سایر قسمت های بدن تجمع نکنند.

به خاطر کاهش سرم آلبومین در انسان، کمبود شدید پروتئین موجب کاهش فشار انکوتیک می شود. در نتیجه مایعات در بافت ها تجمع کرده و باعث التهاب می شوند.

 

بنا به دلایلی مایعات در قسمت شکم تجمع می کنند و یکی از نشانه های شایع بیماری ورم بیش از حد شکم است. به خاطر داشته باشید این نشانه به دلیل کمبود شدید پروتئین است و کمتر ممکن است در کشوری توسعه یافته دیده شود.

  

2- کبد چرب

یکی دیگر از علائم شایع کواشیورکور، کبد چرب یا تجمع چربی در کبد است.

در صورت درمان نکردن این مشکل ممکن است به مرور تبدیل به بیماری کبد چرب، التهاب کبد، زخمی شدن کبد و در نهایت از دست دادن کبد شود.

کبد چرب یکی از مشکلات شایع در افراد چاق و همچنین کسانی است که مقدار زیادی نوشیدنی الکلی مصرف می کنند.

هنوز مشخص نیست چرا به خاطر کمبود پروتئین چنین اتفاقی برای کبد پیش می آید.

 

3- مشکلات پوست، مو و ناخن ها

کمبود پروتئین معمولا اثر خود را روی پوست، مو و ناخن ها می گذارد که تا حدود زیادی از پروتئین ساخته شده اند. برای مثال بیماری کواشیورکور در کودکان، با پوسته پوسته شدن یا ترک خوردن پوست و قرمزی خود را نشان می دهد.

نازک شدن موها، بی رنگ شدن مو، ریزش مو و شکننده شدن ناخن ها نیز از علائم شایع کمبود ویتامین است. این علائم در صورتی خود را نشان می دهند که دچار کمبود شدید پروتئین باشید.

 

 

کمبود پروتئین منجر به مشکلات سلامتی مختلفی می شود 

 

4- از دست دادن حجم عضلانی

عضلات بزرگترین مخزن پروتئین بدن هستند. وقتی پروتئینی که از غذاها می گیرید کم باشد، بدن پروتئین مورد نیاز خود را از عضلات اسکلی می گیرد تا به بافت ها و عملکردهای مهم تر بدن اختصاص دهد. در نتیجه کمبود پروتئین به مرور زمان باعث از دست رفتن بافت عضلانی می شود.

حتی کمبود خفیف پروتئین نیز می تواند باعث از دست رفتن عضلات، مخصوصا در افراد کهنسال شود. با بالا رفتن سن باید مقدار مصرف پروتئین را نیز افزایش داد تا جلوی تحلیل رفتن عضلات گرفته شود.

 

5- افزایش خطر شکننده شدن استخوان ها

عضلات تنها بافتی نیستند که به دلیل کمبود پروتئین آسیب می بینند، بلکه استخوان ها نیز در خطرند. مصرف نکردن پروتئین به اندازه کافی می تواند استخوان هایتان را ضعیف کند و خطر شکستگی را افزایش دهد.

 

یک تحقیق که روی خانم های یائسه انجام شد نشان داد مصرف پروتئین به اندازه کافی، می تواند خطر شکننده شدن استخوان را کاهش دهد. خوردن پروتئین به اندازه کافی در روز می تواند روند از دست دادن استخوان را مخصوصا در سنین بالا، تا حدود زیادی کاهش دهد.

 

6- توقف رشد در کودکان

پروتئین نه تنها به حفظ بافت عضلانی و استخوانی کمک می کند، بلکه برای رشد بدن نیز ضروری است. به همین دلیل کمبود آن مخصوصا برای کودکان که بدنشان دائما در حال رشد است بسیار زیان بار است. توقف رشد بدنی یکی از شایع ترین علائم کمبود پروتئین در کودکان است.

 

7- افزایش شدت عفونت ها

کمبود پروتئین همچنین می تواند تاثیر خود را با تضعیف سیستم ایمنی بدن نشان دهد. تضعیف سیستم ایمنی بدن می تواند خطر افزایش شدت عفونت ها را در پی داشته باشد.

تحقیقات نشان داده برنامه های غذایی که تنها 2 درصد پروتئین در خود دارند، موجب افزایش ابتلای افراد به بیماری هایی مانند آنفولانزا می شوند. در مقابل برنامه های غذایی که بیش از 18 درصدشان پروتئین است فرد را تا حدود زیادی در امان نگه می دارند.

تحقیقات نشان داده حتی کمبود خفیف پروتئین نیز می تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود.

 

8- افزایش اشتها و کالری دریافتی

با اینکه از دست دادن اشتها یکی از علائم کمبود شدید پروتئین است، اما در موارد خفیف تر ممکن است برعکس آن اتفاق بیفتد و اشتهای فرد افزایش پیدا کند.

وقتی دریافت پروتئینتان کاهش پیدا می کند، بدن با افزایش اشتها تلاش می کند دوباره ذخایر پروتئینش را دوباره افزایش دهد.

بدن اشتها را افزایش می دهد تا شما به سمت غذایی پروتئینی بروید اما متاسفانه امروزه غذاهایی فراوان در دسترس هستند که کالری بالایی در خود جای داده اند و خوردنشان باعث افزایش کالری دریافتی فرد در طول روز می شود.

 

بسیاری از این غذاها تنها مقداری پروتئین در خود دارند. پروتئین موجود در این غذاها در مقایسه با کالری که به بدن منتقل می کنند بسیار ناچیز است.

در نتیجه نخوردن پروتئین به اندازه کافی می تواند منجر به افزایش وزن و چاقی شود. به همین دلیل است که افزایش پروتئین در برنامه غذایی می تواند کالری دریافتی را کاهش داده و در کم کردن وزن کمکتان کند.

اگر همیشه احساس گرسنگی می کنید و به سختی می توانید کالری دریافتی را کنترل کنید، بهتر است به تمام وعده هایی که می خورید مقداری پروتئین اضافه کنید.

 

 

نوشیدن مایعات با نی می تواند دلیل ورود هوای اضافی به دستگاه گوارش باشند

 

تولید گاز در دستگاه گوارش یکی از مشکلات شایع برای بسیاری از مردم جهان است. در بیشتر موارد، گاز به دام افتاده نشانه ای از وجود یک مشکل بزرگتر نیست، اگرچه می تواند شرایطی شرم آور، دردناک، و ناراحت کننده را موجب شود. اما اگر با تولید گاز اضافی مواجه هستید که به تغییر در عادات رژیم غذایی و سبک زندگی شما واکنشی نشان نمی دهد، بهترین گزینه مراجعه به پزشک برای ارزیابی دقیق شرایط است.

 

تولید گاز بخشی کاملا عادی از روند گوارش است، و برای هر فردی رخ می دهد. گاز می تواند به واسطه فرو بردن بیش از اندازه هوا هنگام غذا خوردن یا نوشیدن مایعات، یا طی فرآیند گوارش شکل بگیرد.

 

هنگامی که غذا به طور کامل در روده کوچک تجزیه نمی شود، به همان شکل وارد روده بزرگ می شود، جایی که باکتری ها غذا را هرچه بیشتر گوارش می کنند، اما این کار با تولید گاز همراه است. از جمله مواد غذایی که در بسیاری از افراد به تولید گاز منجر می شوند می توان به محصولات لبنی، لوبیا، و شیرین کننده های مصنوعی اشاره کرد.

 

علائم تولید گاز روده:

از علائم تولید گاز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

باد گلو: باد گلو می تواند به واسطه فرو بردن بیش از اندازه هوا یا مصرف نوشیدنی های گازدار شکل بگیرد.

 

باد شکم: عبور گاز از راست روده بیشتر مواقع با رژیم غذایی مرتبط است، اما در موارد نادر دلایل دیگر می توانند در این زمینه موثر باشند.

 

نفخ شکمی: گاز به دام افتاده در دستگاه گوارش می تواند موجب نفخ شود.

 

درد و ناراحتی شکمی: درد ناشی از گاز غیر معمول نیست، اما معمولا با عبور گاز تسکین می یابد.

 

دلایل تولید گاز روده:

فرو بردن بیش از اندازه هوا: ما هنگام غذا خوردن یا نوشیدن، چه آگاهانه و چه ناآگاهانه، مقداری هوا می بلعیم. با صدا نوشیدن مایعات، غذا خوردن سریع، صحبت کردن هنگام غذا خوردن، نوشیدن مایعات با نی، و آدامس جویدن می توانند دلایل ورود هوای اضافی به دستگاه گوارش باشند.

وقتی هوا وارد می شود، باید از بدن خارج شود، که به طور معمول از طریق باد گلو این کار صورت می گیرد. تغییر روش غذا خوردن می تواند به کاهش تولید گاز ناشی از این دلیل کمک کند.

 

غذا: برخی مواد غذایی در زمینه تولید گاز شناخته شده هستند، که از آن جمله می توان به لوبیا، ذرت، بروکلی، و کلم اشاره کرد. محصولات لبنی می توانند در افرادی که به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند موجب تولید گاز شوند.

 

نوشیدنی های گازدار و آدامس می توانند به شکل گیری باد گلو منجر شوند. جایگزین های قند که می توانند شامل سوربیتول، مانیتول، و زایلیتول باشند، ممکن است موجب تشکیل گاز در برخی افراد شوند.

 

عدم تحمل لاکتوز: عدم تحمل لاکتوز یکی از مشکلات شایعی است که به واسطه کمبود آنزیم مسئول تجزیه قند شیر شکل می گیرد. مصرف محصولات لبنی ممکن است نشانه های تولید گاز را افزایش دهند، و پرهیز از مصرف آنها یک روش درمانی معمول محسوب می شود. محصولات لبنی فاقد لاکتوز برای افرادی که توانایی تجزیه قند شیر را ندارند در دسترس هستند.

 

 

تولید گاز در دستگاه گوارش یکی از مشکلات شایع برای بسیاری از مردم جهان است

 

تشخیص تولید گاز روده:

مواد غذایی مصرفی: بیشتر مواقع، گاز به واسطه رژیم غذایی شکل می گیرد. ثبت با جزئیات مواد غذایی مصرفی و علائم ایجاد شده می تواند به پزشک در تشخیص این که آیا رژیم غذایی در زمینه تولید بیش از اندازه گاز مقصر است یا خیر کمک کند.

 

بیماری: گاز به طور معمول در نتیجه یک بیماری یا اختلال شکل نمی گیرد، اما اگر با میزان بیش از اندازه گاز مواجه هستید، که به واسطه رژیم غذایی شکل نگرفته است، پزشک ممکن است دلایل احتمالی دیگر را مد نظر قرار دهد. پس از دریافت سابقه پزشکی و انجام معاینه جسمانی، برخی آزمایش های تشخیصی برای شناسایی دلیل تولید گاز استفاده می شوند.

 

برخی بیماری ها که ممکن است با تولید بیش از اندازه گاز در ارتباط باشند شامل بیماری سلیاک، دیابت، اسکلرودرمی، و رشد بیش از اندازه جمعیت باکتری های روده کوچک می شوند.

 

آزمایش هایی که برای ارزیابی دلیل شکل گیری تولید گاز اضافی استفاده می شوند، شامل موارد زیر هستند:

- تصویربرداری پرتو اکس از شکم

- تصویربرداری معدی‌روده‌ای فوقانی

- سی‌تی اسکن

- آزمایش مدفوع

- آزمایش تنفس

 

 

هنگامی که غذا به طور کامل در روده کوچک تجزیه نمی شود وارد روده بزرگ می شود

 

درمان گاز روده:

رژیم غذایی

نخستین اقدام و گزینه ای با کمترین عوارض جانبی ممکن، ایجاد تغییر در رژیم غذایی است. در همین راستا، از مصرف مواد غذایی که در زمینه تولید گاز مشهور هستند باید پرهیز شود. مدت زمان زیادی طول نمی کشد تا دریابید آیا این رویکرد مفید بوده است یا خیر.

 

درمان برای تولید گاز ناشی از رژیم غذایی شامل پرهیز از مواد غذایی تولیدکننده گاز است. آنها را در مقادیر اندک یا به تنهایی مصرف کنید. مقدار مشخصی از آزمون و خطا می تواند به شناسایی بهترین روش برای کاهش گاز به شما کمک کند.

 

داروهای بدون نسخه

روش های درمانی مختلفی برای تولید بیش از اندازه گاز وجود دارند. لاکتاز، آنزیمی است که می توانید به همراه محصولات لبنی برای گوارش قند شیر مصرف کنید تا از تولید گاز ناشی از کمبود این آنزیم در بدن جلوگیری شود. بینو، آنزیم گوارشی دیگری است که می توانید برای کاهش گاز ناشی از مصرف لوبیاها، سبزیجات و غلات استفاده کنید. سایمتیکون ممکن است به کاهش گاز کمک نکند، اما شاید در عبور راحت‌تر آن نقش داشته باشد. آنتاسیدها ممکن است به رفع گاز اضافی کمکی نکنند. نقش زغال فعال در کاهش گاز ثابت نشده است، و نباید آن را همراه با داروهای دیگر مصرف کرد، زیرا خطر کاهش اثربخشی آنها را به همراه دارد.

 

داروهای تجویزی

گاهی اوقات، برخی داروهای تجویزی برای درمان گاز اضافی به کار گرفته می شوند، اما این شرایط شایع نیست. رگلان (متوکلوپرامید) ممکن است برای برخی شرایط گوارشی تجویز شود، زیرا تحرک در بخش فوقانی دستگاه معدی‌روده ای را افزایش می دهد. این شرایط ممکن است به عبور سریع‌تر گاز از بدن کمک کزده، و از نفخ شکمی و درد پیشگیری کند.

 

پروپالسید (سیساپراید) نیز برای درمان گاز مورد استفاده قرار می گرفت، اما در حال حاضر چندان تجویز نمی شود. این دارو نیز موجب تحرک بیشتر در بخش فوقانی دستگاه معدی‌روده ای می شود.

هموگلوبین، پروتئینی در گلبول های قرمز خون است که اکسیژن را از ریه ها به بافت های بدن می برد و دی اکسید کربن را از بافت ها به ریه ها بر می گرداند. هماتوکریت نیز جزئی از گلبول های قرمز خون می باشد.

 

 

 

هماتوکیریت چیست؟

هماتوکریت همیشه به صورت درصد بیان می شود؛ برای مثال هماتوکریت 25 درصد نشان می دهد که 25 میلی لیتر گلبول های قرمز خونی در 100 میلی لیتر خون وجود دارد.

 

اندازه گیری هماتوکریت

هماتوکریت و هموگلوبین خون گرفته شده از فرد، توسط دستگاهی اتوماتیک اندازه گیری می شوند.

بیشتر این دستگاه ها به طور مستقیم، هماتوکریت را اندازه گیری نمی کنند، بلکه از طریق مقدار هموگلوبین و حجم متوسط گلبول های قرمز خون، مقدار هماتوکریت محاسبه می شود.

 

همچنین می توان با استفاده از سانتریفوژ مقدار هماتوکریت را اندازه گرفت.

هنگامی که لوله آزمایش خون، سانتریفوژ می شود، گلبول های قرمز در انتهای لوله جمع می شوند. نسبت گلبول های قرمز به حجم کلی خون، نشان‌دهنده میزان هماتوکریت می باشد.

 

میزان طبیعی هماتوکریت خون

میزان طبیعی هماتوکریت بستگی به سن و جنس فرد دارد.

 

 

  سن
میزان هماتوکریت (درصد)
نوزاد
55 تا 68 
نوزاد یک هفته
47 تا 65
  نوزاد یک ماهه
37 تا 49
نوزاد سه ماهه
30 تا 36  
کودک یک ساله
29 تا 41 
کودک 10 ساله
36 تا 40 
بزرگسالان مرد
42 تا 54 
بزرگسالان زن
38 تا 46   
 

 

کاهش هماتوکریت خون نشانه چیست؟

کاهش هماتوکریت نشان دهنده کاهش گلبول های قرمز خون و کم خونی می باشد.

بسیاری از علل باعث کاهش هماتوکریت می شوند، از جمله:

- صدمات

- جراحی

- خونریزی

- سرطان روده بزرگ

- مشکلات مغز استخوان از قبیل: سرطان مغز استخوان، سرکوب توسط داروهای شیمی درمانی و نارسایی کلیه

- غیرطبیعی بودن هموگلوبین (کم خونی داسی شکل)

- مقدار زیاد گلبول های سفید خون در اثر عفونت، لوسمی، لنفوم و دیگر مشکلات گلبول های سفید

- کمبود ویتامین و املاح مثل کمبود آهن، فولات و ویتامین ب12

- بزرگ شدن طحال

- زیاد شدن آب بدن

هموگلوبین، شکل گلبول های قرمز خون را حفظ می کند. اگر شکل گلبول قرمز تغییر کند، عملکردش مختل شده و جریان خون دچار مشکل می گردد
 

افزایش هماتوکریت خون نشانه چیست؟

 

افزایش هماتوکریت نشاندهنده مقدار زیاد گلبول های قرمز خون می باشد.

علل افزایش هماتوکریت عبارتند از:

- کمبود اکسیژن

- فیبروز ریوی

- افرادی که در ارتفاعات زندگی می کنند

- سیگار

- کم آبی بدن و گرمازدگی

 

برخی از علل نادر که باعث افزایش هماتوکریت می شوند عبارتند از:

- بیماری ریوی

- بیماری قلبی مادرزادی

- تولید بیش از حد گلبول های قرمز توسط مغز استخوان و یا بیماری مغز استخوان به نام پلی سیتمی ورا روبرا

- تومورهای خاص

- سوء استفاده از اریتروپویتین توسط ورزشکاران برای دوپینگ

- آپنه خواب

- انسداد ریوی

 

هموگلوبین چیست؟

هموگلوبین، پروتئینی در گلبول های قرمز خون است که اکسیژن را از ریه ها به بافت های بدن می رساند و دی اکسید کربن را از بافت ها به ریه ها بر می گرداند تا از طریق تنفس دفع شود.

هموگلوبین دارای دو زنجیره آلفا و دو زنجیره بتا می باشد. هر زنجیره دارای یک مولکول می باشد و درون هر مولکول، عنصر آهن جا دارد که اکسیژن و دی اکسید کربن را در بدن جابجا می کند.

آهن موجود در هموگلوبین مسئول رنگ قرمز خون است.

هموگلوبین، شکل گلبول های قرمز خون را حفظ می کند. اگر شکل گلبول قرمز تغییر کند، عملکردش مختل شده و جریان خون دچار مشکل می گردد.

 

میزان طبیعی هموگوبین خون

میزان طبیعی هموگلوبین بستگی به سن و جنس فرد دارد.

 

 

سن
میزان هموگلوبین (گرم در دسی لیتر)
نوزاد
17 تا 22 
نوزاد یک هفته
15 تا 20 
نوزاد یک ماهه
11 تا 15 
کودک
11 تا 13  
بزرگسالان مرد
14 تا 18  
بزرگسالان زن
12 تا 16     
مردان میانسال
12.4 تا 14.9
زنان میانسال
11.7 تا 13.8
 

 

کاهش هموگلوبین خون نشانه چیست؟

کاهش هموگلوبین نشان دهنده کم خونی می باشد.

علل کاهش هموگلوبین عبارتند از :

- صدمات

- جراحی

- خونریزی

- سرطان روده بزرگ

- زخم معده

- کمبود مواد مغذی مثل کمبود آهن، فولات و ویتامین B12

- مشکلات مغز استخوان از قبیل: سرطان مغز استخوان، سرکوب توسط داروهای شیمی درمانی و نارسایی کلیه

- غیرطبیعی بودن هموگلوبین (کم خونی داسی شکل و یا تالاسمی)

- بزرگ شدن طحال

- واسکولیت

- خونریزی شدید قاعدگی

- بیماری کلیوی

- مسمومیت با سرب

- سرطان خون

- کم خونی فقر ویتامین

- لنفوم هوچکین و غیرهوچکین

- کم کاری تیروئید

- سیروز کبدی

- داروهای ضدویروسی برای ایدز

- داروهای شیمی درمانی

- خون دماغ شدن

برای درمان کاهش هماتوکریت و هموگلوبین، نیاز به تزریق داخل وریدی آهن و یا خون است
 

علل افزایش هموگلوبین خون

 

- زندگی در ارتفاعات

- سیگار

- کم شدن آب بدن و گرمازدگی

 

برخی از علل نادر دیگر عبارتند از:

- بیماری ریوی پیشرفته (آمفیزم)

- بیماری مغز استخوان به نام پلی سیتمی ورا روبرا

- تومورهای خاص

- سوء استفاده از اریتروپویتین توسط ورزشکاران برای دوپینگ

- نارسایی قلبی

- سرطان کلیه

- سرطان کبد

- کاهش میزان اکسیژن

 

درمان افزایش و کاهش هماتوکریت و هموگلوبین

درمان مشکل بستگی به علت آن و سلامتی فرد دارد.

کاهش و یا افزایش جزئی هماتوکریت و هموگلوبین نیاز به درمان ندارد.

 

برای درمان کاهش هماتوکریت و هموگلوبین، نیاز به تزریق داخل وریدی آهن و یا خون است.

برای درمان افزایش هماتوکریت، نیاز به خارج کردن خون از بدن است.

 

پزشک متخصص تشخیص می دهد که شما از چه روشی برای درمان استفاده کنید و آیا نیاز به مصرف دارو دارید یا نه.

 

 

افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون را، غلظت خون می گویند. اگر میزان هموگلوبین خون در آقایان بیشتر از 18 و در خانم ها بیشتر از 16 گرم در دسی لیتر باشد، غلظت خون گفته می‌شود.

پزشکان اصطلاح پلی سیتمی (polycythaemia) و اریتروسیتوز (erythrocytosis) را برای نشان دادن افزایش تعداد گلبول های قرمز خون به کار می برند.

بیشتر سلول های خون را گلبول های قرمز تشکیل می دهند. آن ها اکسیژن را به تمامی بدن می رسانند. لذا حجم اصلی آنها را هموگلوبین ( پروتئین حمل کننده اکسیژن) تشکیل می دهد.

تعداد گلبول های قرمز خون بر اساس سن و جنس افراد متفاوت است. آقایان گلبول های قرمز بیشتری از خانم ها دارند و نوزادان تازه متولد شده اغلب گلبول قرمز بیشتری از بزرگسالان دارند.

افزایش تعداد گلبول های قرمز خون و در نتیجه ایجاد غلظت خون باعث می شود جریان خون به سمت اندام های بدن کاهش یابد و گاهی نیز لخته های خون تشکیل می شوند.

بسیاری از افراد هنگام خون دادن، خون روشن را دلیل بر رقت آن و خون تیره را دلیل بر غلظت آن می دانند، در حالی که این تصور اشتباه است، زیرا نمی توان غلظت خون را از طریق چشم غیر مسلح تشخیص داد.

هیچ گاه تیره بودن خون دلیل بر غلظت آن نیست، چون خونی که از فرد گرفته می شود از ورید است و خون وریدی به دلیل کمبود اکسیژن اغلب تیره است.

با انجام آزمایش خون (CBC) و سنجش میزان هموگلوبین، پزشک می تواند به عارضه غلظت خون پی ببرد. هرگاه میزان هموگلوبین خون (درصد گلبول قرمز خون) از حد معمول بالاتر برود، غلظت خون رخ می دهد.

سن شیوع این عارضه بالای چهل سال بوده و در آقایان شایع‌تر است.

 

چه عواملی باعث غلظت خون می شوند؟

بخشی از علت ابتلا به مشکل غلظت خون، زمینه های ارثی و مادرزادی است (5 تا 10 درصد موارد). ولی بیشترین علت ابتلا به غلظت خون ، وجود بیماری های ریوی و قلبی است که باعث کاهش اکسیژن در بدن می شوند.

زمانی که اکسیژن کافی به بدن نرسد، برای جبران این کمبود، گلبول قرمز بیشتری در بدن ساخته می شود و این امر باعث افزایش غلظت خون در رگ ها می شود.

با کمبود اکسیژن در بدن، هورمونی به نام اریتروپویتین از کلیه ترشح می شود که این هورمون، مغز استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک می کند تا بتواند کمبود اکسیژن رسانی به بافت های بدن را با افزایش گلبول قرمز جبران کند.

اغلب افراد ساکن در مکان هایی نظیر کوهستان و ارتفاعات و یا مکان های دچار آلودگی هوا، به دلیل کمبود اکسیژن ، دچار بیماری غلظت خون می شوند.

استرس و تنش های عصبی هم عامل بروز غلظت خون هستند. استرس و فشارهای روانی سبب افزایش ترشح آدرنالین و در نتیجه بروز انقباضات عروقی می‌شوند، بدین ترتیب پلاسمای خون به خارج عروق نشت کرده و نسبت آن به گلبول قرمز کاهش می‌یابد.

تعریق و اسهال‌های شدید از علل بروز غلظت خون موقتی هستند.

یکی دیگر از علل مهم غلظت خون، کشیدن سیگار است. با مصرف سیگار، اکسیژن رسانی به خون کم شده و غلظت خون ثانویه ایجاد می شود.

در برخی افراد به طور ارثی، هموگلوبین خون شان به راحتی اکسیژن را به بافت ها تحویل نمی دهد که در واقع به آن هموگلوبین غیرطبیعی گفته می شود که جزء علل نادر غلظت خون محسوب می شود.

بیماری مغز استخوان، تومورهای بدخیم کلیوی و کبدی در بزرگسالان، تومورهای مخچه ای در کودکان، فیبروم های رحمی در زنان، کیست های متعدد کلیه، سنگ کلیه و انسداد مجاری ادراری نیز می توانند غلظت خون را سبب شوند.

 

علائم آن چیست؟

سرخ شدن صورت

تیرگی رنگ لب به ویژه هنگام انجام فعالیت های ورزشی

اختلالات تنفسی مثل تنگی نفس

اختلالات هوشیاری،‌ منگی و ‌خواب آلودگی

اختلالات بینایی مثل تاری دید

ضعف و بی حالی

سردردهای غیرطبیعی

خارش بدن به ویژه بعد از دوش گرفتن با آب گرم

برجستگی وریدهای چشم

 

عوارض آن کدام اند؟

غلظت خون در بدن باعث کند شدن حرکت خون در قلب و رگ ها می شود که با گرفتگی اندام هایی نظیر دست و پا، موجب سکته مغزی یا قلبی خواهد شد.

افزایش غلظت خون در افراد مبتلا به بیماری های ریوی، باعث آمبولی (انسداد جریان خون) ریه می شود.

زخم معده ، دردهای استخوانی و در مراحل بعد نقرس و سنگ کلیوی می تواند بروز کند.

فشار خون بالا

خونریزی بینی

بزرگی کبد و طحال

 

درمان آن چگونه است؟

درمان عامل زمینه ای در صورت وجود گرفتن خون از بیمار درمان های دارویی جهت کاهش تولید گلبول های قرمز خون پرهیز از سیگار و هوای آلوده مصرف مایعات زیاد (مصرف حداقل روزی هشت لیوان مایعات)

 

تغذیه مناسب برای کاهش غلظت خون چیست؟

پزشکان معتقدند با نوشیدن آب کافی، غلظت خون در حد متعادل باقی می ماند و مشکلاتی مانند لخته شدن خون که عاملی در بروز سکته قلبی است، بروز نمی کند، زیرا کم آبی باعث افزایش غلظت خون شده و گردش خون را دچار اشکال می کند.

آلبالو و آب لیموی ترش برای رفع غلظت خون مفید است. مصرف موز نیز برای صاف کردن خون مفید است.

به‌ طور کلی میوه‌ها و سبزی‌ها، به‌ علت دارا بودن ویتامین C و فیبرهای محلول و نامحلول، باعث کاهش غلظت خون، کاهش میزان فیبرینوژن (پروتئینی که تبدیل به لخته خون می شود) و کاهش فشار خون می شوند. به همین علت افرادی که گیاه خوارند ، نه تنها احتمال ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را از خود دور کرده‌اند، بلکه دارای خون رقیق‌تر و فشارخون و فیبرونوژن پایین‌تری نسبت به افراد هم‌ سن و سال خود هستند.

برای کاهش لخته شدن خون از روغن جامد ، روغن نارگیل ، چربی‌های حیوانی، گوشت قرمز ، دل، قلوه، مغز ، پیه ‌گاو و گوسفند به مقدار خیلی کم مصرف کنید و به جای آن از لبنیات کم چرب، ماهی، سبزی و میوه ی فروان استفاده کنید.

 

 

یافته های جدید نشان می دهد بروز عفونت های جدی خون در بین افراد سیگاری چاق و بی تحرک بسیار شایع است. 
به گزارش مهر، به عفونت خون «سپسیس» (sepsis) گفته می شود. افراد مبتلا به سپسیس بیش از ۲۰ درصد در معرض مرگ ناشی از عفونت قرار دارند. به گفته محققان سالانه ۶ میلیون نفر در جهان به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می دهند.

 

پژوهشگران برای بررسی عوامل تاثیرگذار بر افزایش ریسک ابتلا به این عفونت مرگبار، گزارش پزشکی حدود ۲۰۰۰ بیمار مبتلا به سپسیس را بررسی کردند.

 

یافته ها نشان داد سیگار کشیدن همراه با چاقی و سبک زندگی بی تحرک تهدید اصلی مسمومیت خون است. افراد مبتلا به این ۳ فاکتور پرخطر، پنج برابر افراد غیرسیگاری و دارای وزن عادی با ریسک سپسیس روبر هستند.

 

شاخص توده بدنی (BMI) مورداستفاده در این محاسبه ۳۵ بود. BMI زیر ۲۵ وزن نرمال و بالای ۳۰ چاق تلقی می شود.

 

طبق این گزارش، در هنگام بررسی چاقی به تنهایی، افراد دارای شاخص توده بدنی بین ۳۰ تا ۳۵، ۳۰ درصد بیشتر در معرض ابتلا به سپسیس قرار دارند.

 

جولی پالسن، سرپرست تیم تحقیق از دانشگاه علوم و تکنولوژی نروژ، در این باره می گوید: «افراد دارای شاخص توده بدنی بالای ۴۰، سه برابر افراد دارای وزن نرمال در معرض ابتلا به این عفونت قرار دارند.»

 

تیم تحقیق همچنین دریافت سیگار کشیدن به تنهایی ریسک این عفونت را در مقایسه با افراد غیرسیگاری تا ۵۰ درصد افزایش می دهد. و بی تحرکی مطلق با افزایش دو برابری ریسک ابتلا به عفونت خونی در مقایسه با افرادی که حداقل هفته ای یک ساعت ورزش می کنند، همراه است.

 

احتمال مرگ افراد چاق به دلیل ابتلا به این بیماری بسیار بالاست. افراد دارای شاخص توده بدنی ۴۰ یا بالاتر سه برابر در معرض مرگ ناشی از عفونت قرار دارند.

 

 

 

متخصصان علوم پزشکی در کانادا به بررسی چگونگی تاثیرگذاری ترکیب جای سبز در پیشگیری از آلزایمر پرداختند. 
به گزارش ایسنا، متخصصان کانادایی معتقدند ترکیب EGCG موجود در چای سبز می‌تواند به پیشگیری از بیماری آلزایمر کمک کند.

 

هرچند نتایج مطالعات متعدد تاکنون حاکی از ارتباط چای سبز با کاهش خطر ابتلا به آلزایمر بوده اما مکانیزم نهفته در این ارتباط پیش از این نامشخص بوده است. اکنون بررسی جدید نشان می‌دهد چگونه ترکیب EGCG موجود در این نوشیدنی تشکیل پلاک‌های سمی موثر در بروز آلزایمر را مختل می‌سازد.

 

آلزایمر بیماری پیشرونده عصبی است که با کاهش قدرت حافظه و تفکر و بروز مشکلات رفتاری شناخته می‌شود. برآورد شده که تقریبا ۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری دچار هستند و همچنین انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ میلادی این رقم به ۱۳۱.۵ میلیون نفر افزایش پیدا کند.

 

علت دقیق بیماری آلزایمر مشخص نیست اما کارشناسان معتقدند بتا آمیلوئیدها نقش کلیدی در این زمینه بازی می‌کنند. این پروتئین‌ها به یکدیگر می‌چسبند و پلاک‌هایی را شکل می‌دهند که این پلاک‌ها ارتباط بین سلول‌های عصبی را مختل می‌کنند.

 

به گزارش مدیکال نیوز تودی، به گفته متخصصان کانادایی ترکیب EGCG موجب تغییر شکل الیگومرهای (Oligomer) بتاآمیلوئید شده و در نهایت مانع از شکل گیری پلاک‌های مضر و آسیب‌رسان می‌گردد.

 

 

 

 

 

 

محققان در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا طی انجام یک پژوهش جدید به یکی دیگر از خواص بروکلی پی بردند. 
به گزارش ایسنا و به نقل از گیزمگ، آنها در این پژوهش جدید دریافتند که بروکلی می‌تواند به افرادی که از مشکلات گوارشی رنج می‌برند کمک کند.

 

محققان پیشتر نیز با انجام پژوهش‌های مختلف به خواص اعجاب انگیز این سبزی جادویی در درمان دیابت، مبارزه با سرطان، سلامت قلب و عروق، سلامت پوست، استحکام استخوان ها و جلوگیری از آرتروز پی برده بودند.

 

آنها با انجام پژوهش بر روی موش‌ها دریافتند که وقتی این جوندگان بروکلی می خورند، می توانند مشکلات گوارشی مانند "سندرم روده نشت کننده" (leaky gut syndrome) و کولیت را نسبت به موش‌هایی که این سبزی را مصرف نمی‌کردند، بیشتر تحمل کنند.

 

یکی از محققان این پژوهش اظهار کرد: دلایل زیادی وجود دارد که ما به بررسی راه‌هایی برای سلامت دستگاه گوارش می‌پردازیم و یکی از دلایل آن این است که اگر فرد دچار مشکلاتی نظیر سندرم روده نشت کننده شده و در آن ناحیه دچار التهاب شود، این امر به شرایط دیگری مانند آرتریت و بیماری قلبی منجر خواهد شد.

 

آنها بر این باورند که دلیل تاثیرگذاری بروکلی بر بیماری‌های گوارشی وجود ترکیباتی در این سبزی است که به گیرنده‌های روده به نام( AHRs )متصل می‌شود.

 

هنگامی که کلم بروکلی و دیگر سبزیجاتی که از این خانواده هستند در معده تجزیه می شوند، ترکیبی به نام (ICZ)پدید می‌آید.

 

هنگامی که (ICZ )به گیرنده‌های(AHR) در روده متصل می‌شود، به ایجاد تعادل سالم در فلور روده(Gut flora) کمک کرده و عملکرد این اندام را تقویت کند.

 

این امر به جلوگیری از بیماری‌ها، از قبیل سرطان‌های مختلف و بیماری کرون، ناشی از التهاب در پوشش روده کمک می‌کند.

 

این پژوهش در مجله Functional Foods منتشر شده است.

 

ریسک ابتلا به دیابت نوع۲ به شکل قابل توجهی از طریق مصرف رژیم غذایی غنی از چربی های پلی اشباع نشده امگا۶ کاهش می یابد.
به گزارش مهر، یافته های محققان موسسه جرج در سیدنی استرالیا نشان می دهد امگا۶ که در حبوبات و روغن دانه های نظیر روغن سویا و آفتابگردان و مغزیجات آجیلی یافت می شود، فواید زیادی برای سلامت دارد و از توصیه های بالینی برای افزایش مصرف مواد غذایی سرشار از امگا۶ دفاع می کند.

 

دکتر جیسون وو، عضو تیم تحقیق، در این باره می گوید: «یافته های ما نشان می دهد یک تغییر ساده در رژیم غذایی ممکن است از افراد در مقابل ابتلا به دیابت نوع۲ که به سطح هشدار در جهان رسیده است، کمک کند.»

 

به گفته محققان، هر چقدر میزان نشانگرهای امگا۶ خون بالاتر باشد، احتمال ابتلا به دیابت نوع۲ کمتر می شود.

 

مطالعات اخیر این دغدغه را ایجاد کرده بود که ممکن است امگا۶ تاثیرات منفی سلامت نظیر التهاب که منجر به افزایش ریسک بیماری های مزمن می شود را به همراه داشته باشد.

 

حال محققان دریافته اند افرادی که دارای بالاترین میزان اسید لینولئیک، چربی اصلی امگا ۶، در خون شان باشند، ۳۵ درصد کمتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ در مقایسه با افرادی که حداقل مقدار آن را دارند، هستند.

 

محققان داده های مربوط به ۲۰ مطالعه شامل ۳۹۷۴۰ نفر را از ۱۰ کشور جهان بررسی کردند.

 

اسید لینولئیک با ریسک کمتر ابتلا به دیابت همراه بود، در حالیکه میزان اسید آراکیدونیک با ریسک بالاتر یا پایین تر ابتلا به دیابت ارتباط چشمگیری نداشت. اسید لینولئیک در بدن تشکیل نشده و تنها از طریق رژیم غذایی قابل دستیابی است.

 

 

طبق نتایج جدید، زنان مبتلا به میگرن می توانند به شکل ایمن از هورمون درمانی برای درمان علائم یائسگی استفاده کنند. 
به گزارش مهر، در مطالعه ۸۵ هزار زن آمریکایی مشخص شد هورمون درمانی هیچ ریسک خاصی در رابطه با حمله قلبی یا سکته در بین زنان دارای سابقه سردردهای میگرنی ندارد.

 

دکتر جلنا پاولوویک، سرپرست تیم تحقیق از دانشکده آلبرت انیشتین، در این باره می گوید: «ما متوجه شدیم استفاده از هورمون درمانی برای زنان مبتلا به میگرن از لحاظ ریسک بیماری قلبی-عروقی شیوه ای ایمن و مطمئن است.»

 

توصیه کلی وی به زنان این است که در مورد فواید و خطرات هورمون درمانی حتما با پزشک شان مشورت کنند.

 

محققان تاکید دارند زنان فقط با پایین ترین دوز و کوتاه ترین زمان نیاز به هورمون درمانی برای کاهش علائم یائسگی نظیر گُرگرفتگی و عرق های شبانه دارند.