تبیان، دستیار زندگی

امام سجاد (ع) : اي مولي و آقاي من بر افتادن من با تمام رخسارم و بر لغزيدن پايم ( در گناهان ) رحم و مهرباني فرما ، و به حلم و بردباريت بر نادانيم ، و به احسان و نيكيت بر بدكرداريم ببخش ، زيرا من به گناه خود اقراركننده ، و به خطاي خويش اعتراف كننده ام ، و اين دست من و اين موي جلو سر من است ( من در دست تو و تحت حكم و فرمان توام ) زاري مي كنم و خود را براي قصاص و كيفر كردارم تسليم نموده ام ، بر پيريم و به پايان رسيدن روزهايم و نزديك شدن مرگم و ناتوانيم و نيازمنديم ( به رحمتت ) و بيچارگيم ( توانا نبودنم بر به دست آوردن سود و جلوگيري از زيان ) رحم و مهرباني كن

مولاي ارحم كبوتي لحر وجهي و زلة قدمي ، و عد بحلمك علي جهلي ، و باحسانك علي اساءتي ، فأنا المقر بذنبي ، المعترف بخطيئتي ، و هذه يدي و ناصيتي ، استكين بالقود من نفسي ، ارحم شيبتي و نفاد ايامي ، واقتراب اجلي و ضعفي و مسكنتي و قلة حيلتي .

امام سجاد (ع) : اي مولاي من و من را رحم نما چون نشان من از دنيا بريده ( نيست ) شود ، و يادم در ميان آفريدگان زايل گردد ، و مانند كسي كه فراموش شده در زمره و گروه فراموش شدگان باشم

مولاي و ارحمني إذا انقطع من الدنيا اثري ، و امحي من المخلوقين ذكري ، و كنت من المنسيين كمن قد نسي .

امام سجاد (ع) : اي مولاي من و من را رحم فرما هنگام دگرگون شدن پيكرم ( يا رخسارم ) و حال و چگونگي كه بر آن هستم آنگاه كه تنم كهنه و پوسيده گردد ، و اندامم از هم بپاشد ، و مفاصل و پيوندهايم پاره شود ( مضمون اين فصل از دعا به آنچه حضرت اميرالمؤمنين - عليهم السلام - از پيغمبر اكرم - صلي الله عليه و آله - نقل فرموده به اين كه بدن آل محمد - عليهم السلام - پس از مردن نمي پوسد ، و ما آن را در كتاب ترجمه و شرح نهج البلاغه صفحه دويست و هفتم شرح نموديم منافات ندارد ، زيرا غرض امام - عليه السلام - در اينجا مانند يكي از افراد مردم خضوع و فروتني است ، نه بيان آنچه به خود اختصاص دارد ) اي واي از غفلت و بي خبري من از آنچه ( مرگ و سؤال در قبر و تنهايي و تنگي و فشار و تاريكي آن و زنده شدن روز رستاخيز و حساب و بازپرسي در آن كه ) درباره ام خواسته مي شود ( و سختي آن را نمي توان وصف نمود )

مولاي و ارحمني عند تغير صورتي و حالي إذا بلي جسمي ، و تفرقت اعضائي ، و تقطعت اوصالي ، يا غفلتي عما يراد بي .

امام سجاد (ع) : اي مولاي من و من را در ( روز ) برانگيختن و زنده شدنم ( براي حساب و بازپرسي ) رحم كن ، و ايستگاهم را در آن روز با دوستانت ، و بازگشتم را ( به سراي جزا ) در ميان يارانت ، و منزل و جايم را در همسايگي ( رحمت ) خود قرار ده ، اي پروردگار جهانيان ( اي خدايي كه ايشان را به كمال شايسته خودشان مي رساني ) .

مولاي و ارحمني في حشري و نشري ، و اجعل في ذلك اليوم مع أوليائك موقفي ، و في احبائك مصدري ، و في جوارك مسكني ، يا رب العالمين .

امام سجاد (ع) : اي بردارنده غم و دور كننده اندوه ، اي بي اندازه بخشاينده در دنيا و آخرت و بسيار مهربان در آن دو سرا ، بر محمد و آل محمد درود فرست ، و غم من را بردار ، و اندوهم را دور ساز

يا فارج الهم ، و كاشف الغم ، يا رحمن الدنيا و الاخرة و رحيمهما ، صل علي محمد و آل محمد ، و افرج همي ، و اكشف غمي .

امام سجاد (ع) : اي يگانه اي يكتا اي مقصود در حوايج و خواسته ها اي آن كه نزاييده ( مانندي نداري كه براي او مبدا باشي ) و زاييده نشده ( مانندي نداري كه متأخر از او باشي ) و كسي همتاي او نبوده ( مانندي نداري كه با هم باشيد ) من را ( از هر پيشامدي ) نگاهدار ، و ( از گناهان ) پاك گردان ، و غم و اندوهم را دور كن

يا واحد يا احد يا صمد يا من لم يلد و لم يولد و لم يكن له كفوا احد ، اعصمني و طهرني ، و اذهب ببليتي ( و إقرأ آية الكرسي و المعوذتين و قل هو الله احد ، و قل : ) .

امام سجاد (ع) : بار خدايا من از تو درخواست مي نمايم درخواست كسي كه نيازمنديش سخت ، و تواناييش سست ، و گناهانش بسيار است ، درخواست كسي كه براي نيازمنديش فريادرسي ، و براي ناتوانيش توانايي دهنده اي ، و براي گناهانش آمرزنده اي جز تو نمي يابد ، اي داراي عظمت و بزرگي و احسان و نيكي از تو درخواست مي كنم ( توفيق ) عمل و كرداري را كه به سبب آن دوست داري ( مشمول رحمتت مي گرداني ) هر كه را كه آن را انجام دهد ( نه عملي را كه آن را دوست داشته و انجام دهنده اش را دشمن ، حضرت رسول - صلي الله عليه و آله - فرموده : خداوند بنده اي را دوست و كردارش را دشمن و كردار را دوست و تنش را دشمن دارد ) و يقين و باوري كه به وسيله آن سود ( پاداش ) مي دهي كسي را كه در جريان امر ( اراده و خواست ) تو حقيقت يقين ( بالاترين مراتب آن كه تعبير به حق اليقين مي شود ) را به دست آورد ( نه يقيني را كه سودي ندارد مانند يقين و باور فرعونيان به معجزات موسي - عليه السلام - ، در قرآن كريم " سوره 27 ، آيه 13 " فرموده : فلما جاءتهم اياتنا مبصرة قالوا هذا سحر مبين ( آيه 14 ) وجحدوا بها واستيقنتها انفسهم ظلما وعلوا يعني چون آيات و نشانه هاي هويداي " قدرت و توانايي " ما نزد فرعونيان آمد " حضرت موسي آنها را به ايشان نشان داد " گفتند : اين جادويي است آشكار ، و با اين كه پيش خود آن آيات را يقين و باور داشتند " كه از جانب خداست " از روي ظلم و ستم " به خويش " و سركشي " از ايمان به موسي - عليه السلام - " آنها را انكار و تكذيب نمودند )

اللهم إني أسألك سؤال من اشتدت فاقته ، و ضعفت قوته ، و كثرت ذنوبه ، سؤال من لا يجد لفاقته مغيثا ، و لا لضعفه مقويا ، و لا لذنبه غافرا غيرك ، يا ذالجلال و الاكرام أسألك عملا تحب به من عمل به ، و يقينا تنفع به من استيقين به حق اليقين في نفاذ امرك .

امام سجاد (ع) : بار خدايا بر محمد و آل محمد درود فرست ، و من را بر راستي ( در قصد و گفتار و كردار ) بميران ، و حاجت و نيازمنديم را از دنيا جدا ساز ، و رغبت و خواسته ام را در آنچه ( پاداش اخروي كه ) نزد توست شوق و دوستي ديدار ( رحمت ) خويش قرار ده ، و راستي توكل و اعتماد بر خود را به من عطا فرما ( من را چنان كن كه در حوايج و خواسته ها به غير تو رونياورم )

اللهم صل علي محمد و آل محمد ، و اقبض علي الصدق نفسي ، و اقطع من الدنيا حاجتي ، و اجعل فيما عندك رغبتي شوقا الي لقائك ، و هب لي صدق التوكل عليك .

امام سجاد (ع) : از تو مي خواهم نيكي آنچه ( درباره من ) نوشته شده و گذشته ، و به تو پناه مي برم از بدي آنچه نوشته شده و گذشته ( مقدر گشته ) از تو مي خواهم ترس عبادت كنندگان و پرستش فروتنان مر تو را و يقين و باور اعتمادكنندگان بر تو را ، و توكل و اعتمادي را كه مؤمنين بر تو دارند ( مي خواهم توفيقم دهي تا رفتارم در درگاهت مانند عبادت كنندگان و فروتنان و اعتمادكنندگان و مؤمنين باشد ، حضرت امام محمد باقر - عليه السلام - فرموده : رسول خدا - صلي الله عليه و آله - را در يكي از سفرهايش سواراني ملاقات نمودند و گفتند : السلام عليك يا رسول الله " درود بر تو اي رسول خدا " حضرت فرمود : شما كيستيد ؟ گفتند : يا رسول الله ما ايمان آورندگانيم ، حضرت فرمود : حقيقت " اصل و پايه " ايمانتان چيست ؟ گفتند : رضا و خشنودي به قضا و حكم خدا ، و تفويض و بازگذاشتن " كارها را " به خدا ، و فرمانبري از امر و فرمان خدا ، رسول خدا فرمود : دانايان با حكمت " كه حقيقت هر چيز را دانسته و درستكارند " نزديك است كه بر اثر حكمت پيغمبران باشند " اگر چه پيغمبر نيستند " اگر شما راستگويانيد نسازيد چيزي " ساختماني " را كه در آن نمي نمانيد ، و گرد نياوريد چيزي را كه نمي خوريد ، و از خدايي كه به سوي او بازمي گرديد بترسيد )

أسألك من خير كتاب قد خلا ، و أعوذ بك من شر كتاب قد خلا ، أسألك خوف العابدين لك ، و عبادة الخاشعين لك ، و يقين المتوكلين عليك ، و توكل المؤمنين عليك .

امام سجاد (ع) : بار خدايا رغبت و اراده من را در مطلب و خواسته ام مانند رغبت دوستانت در خواسته هاشان و ترسم را مانند ترس دوستانت قرار ده ( زيرا بزرگترين رغبت ايشان در شهود و ديدن حق و ترسشان از حجاب و پنهان بودن اوست ، و رغبت ساير مردم در ثواب و پاداش و ترسشان از عقاب و كيفر است ) و من را در رضا و خشنوديت به عمل و كاري وادار ( يقين و باوري به من عطا كن ) كه با آن چيزي از ( احكام ) دين تو را بر اثر ترس ( از غلبه يا آزار ) كسي از آفريدگانت رها نكنم ( زيرا كسي كه يقين و باور داشت كه سود و زيان به دست خداي تعالي است به كسي جز او توجه نداشته و از كسي جز او نمي هراسد )

اللهم اجعل رغبتي في مسألتي مثل رغبة أوليائك في مسائلهم ، و رهبتي مثل رهبة أوليائك ، و استعملني في مرضاتك عملا لا أترك معه شيئا من دينك مخافة احد من خلقك .