تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : بهترين راه عقلي براي رسيدن به اخلاص و ريشه كن كردن ( ( ريا ) ) تقويت توحيد در دل خود مي باشد .منظوراز توحيد در اين مقام ، توحيد افعالي مي باشد؛ يعني ، انسان باور كند كه فاعل و موثري در عالم جز خداوندنيست ( ( لا موثر في الوجود الا الله ) ) . اگر براي ما روشن شود كه هيچ كس به غير از خدا منشا اثري نيست و بفهميم كه رزق ، عطا، منع ، غنا، فقر، مرض ، سلامتي ، ذلت ، عزت ، زندگي ، مردن و ...همه در دست خداوند است و هرآنچه در جهان هست مقهور امر حاكم بي شريك مي باشد، ديگر دل به ديگران نمي بنديم و خودنمايي در مقابل ديگران برايمان لذتي نخواهد داشت . زيرا ريشه ( ( ريا ) ) يا طمع در مال و منافع ديگر انسان ها است ، و يا محبت ودوست داشتن مدح و ستايش انسان ها، و يا خوش نداشتن و كراهت از مذمت و ملامت مردم است. اگر رياكار اين سه مشكل را حل نمايد، ديگر دليلي براي خودنمايي در مقابل انسان ها وجود نخواهد داشت. انسان عاقل رغبت به كاري كه براي او نفعي ندارد پيدا نمي كند و به امري كه به حال وي ضرر رساند بي ميل مي باشد .ريا همان ضرر و نبود نفع است ؛ زيرا دل بستن به تعريف يا دل گير شدن از نكوهش مردم نفعي به حال انسان ندارد؛ بلكه ريا موجب بطلان عبادت و مضر مي باشد .علاوه اين كه نظر مردم به اندك چيزي متغيرمي شود.رضا و خشنودي آدميان زودگذر و ناپايدار است و شخص رياكار مضطرب ، دل نگران ، متزلزل و مشوش است . در مقابل ، اخلاص و چشم نداشتن به مخلوقات ، اطمينان و آرامش دل را افزون مي كند.براي رسيدن و درك توحيد افعالي ، راه هاي زير توصيه مي شود : الف ) مطالعه و تفكر راجع به يگانگي مطلق خداوند.ب ) توجه به عجز و ناتواني مخلوقات. ج ) تلقين اين مطلب كه موثري در جهان غير از خداوند نيست. د ) توكل به خداوند در كارها و تمرين در جهت تقويت و ازدياد توكل. ه ) بيرون نمودن محبت دنيا و متعلقات آن از دل. و ) مبارزه با حب نفس ( زيرا ما خود را دوست داريم و هميشه مي خواهيم خواسته هايمان برآورده شود و مورد تكريم وستايش ديگران واقع شويم ). ز ) توجه به اينكه ريا عمل را مي سوزاند ونفاق در دل مي پرورد.;

پاسخ : براي تعجيل در ظهور آن حضرت بايستي : الف ) به درگاه خداوند دعا كرد.ب ) زمينه را براي ظهور آماده كرد؛ يعني ، افرادي ساخت ، كه واقعاً منتظر ظهور و به تمام معنا آماده اجراي برنامه هاي آن حضرت باشند.ج ) بسط انديشه مهدويت و ايجاد آمادگي جهاني براي ظهور حضرت. ;

پاسخ : ميل شما به نماز كشش فطري الهي است و در مقابل كسالت شما نتيجه نفس اماره و قواي شيطاني آن است . اين دو نيرو در مقاطع گوناگون با يكديگر به مقابله بر مي خيزند و همواره يكي ديگري را شكست مي دهد .البته اين خود شما هستيد كه با حاكم ساختن نيروي اراده مي توانيد با هواي نفس مقابله نموده و جنود رحماني باطن خويش را غلبه دهيد .بنابر اين هرگاه در برابر امور معنوي كسالتي احساس كرديد با اراده جدي با آن مقابله كرده و در جهت خلاف آن عمل كنيد .در صورتي كه چنين نماييد پس از اندك مدتي آن كسالت برطرف مي شود و انجام عمل آسان و بدون مانع دروني مي گردد .ضمنا" بهتر است كوشش كنيد نمازهاي خود را اول وقت و با جماعت بخوانيد× زيرا در اين صورت نشاط شما در عبادت بيشتر خواهد شد و كسالت از شما رخت بر خواهد بست . ;

پاسخ : هر گمان تشنه يقين است اي پسر=مي زند اندر تزايد بال و پر=چون رسد در علم پس بر پاشود=مريقين را علم او بويا شود=علم جوياي يقين باشد بدان =وآن يقين جوياي ديد است و عيان = جوياي يقين بودن هدفي والا است كه به دنبال آن هستي ولي بايد دانست كه هر قدر گوهر مطلوب گران قيمت تر باشددسترسي به آن نيز دشوارتر است . خداوند به پيامبر خويش چنين فرمان مي دهد : ( ( واعبد ربك حتي ياتيك اليقين ؛ عبادت پروردگار راپيشه ساز تا يقين نزد تو آيد ) ) و امام صادق ( ع ) فرمود : ( ( چيزي كمتر ازيقين در بين مردم تقسيم نشده است ) ) ، ( تحف العقول ، ص 358 ) . خودنمايي خواهند كرد .همان گونه كه در آيه 99 سوره حجر آمده است ، حركت در مسير خداوند و عبادت او هموار كننده راه يقين است . پالايش درون از رذايل و آراستن آن به فضايل و عبادت خداوند و ذكر او در همه احوال مسير به دست آوردن يقين است . تقوا؛ يعني ، قدرت كنترل نفس به گونه اي كه محرمات را ترك كرده و به واجبات عمل نمايد .براي تقويت تقوا بايد در دو بعد نظري و عملي اقدام نمود .در بعد نظري با تقويت مباني عقيدتي ، به ساختمان وچهارچوب عقايد استحكام بخشيد و سپس با عمل ، در راسخ ترشدن آنها كوشيد .در اين زمينه مطالعه منظم كتاب هاي زير توصيه مي شود : 1- گناهان كبيره شهيد دستغيب 2- جهان بيني اسلامي شهيدمطهري 3- نامه ها و برنامه هاحسن زاده آملي 4- نقطه هاي آغاز دراخلاق عملي مهدوي كني آنچه در بعد عملي مي توان ارايه نمود آن است كه : عمل به تكاليف ديني ، بهترين و كامل ترين راه براي نيل به درجه تقوا است . قرآن مجيد درباره روزه مي فرمايد : ( ( روزه بر شماواجب شد چنان كه بر پيشينيان شما واجب گشت ، باشد كه تحصيل تقوا كنيد ) ) . و در آيه ديگر فرموده است : ( ( از صبر و نماز كمك بگيريد ) ). تقويت ايمان و اعتقاد قلبي و عشق الهي بر آيند تقوا و پرهيزگاري است . هم چنان كه در بهاران نهال ناخشكيده شكوفه مي زند تقواي الهي ، انجام واجبات ، ترك محرمات و تهذيب نفس نيز بوستان دل راخرم و سرسبز نگه مي دارد و جوانه عشق الهي را در آن شكوفامي سازد .بنابراين درگام اول بايد بر انجام واجبات و ترك گناهان استواري نمود و در گام دوم به پالودن نفس از رذايل و آراستن به فضايل پرداخت و حب دنيا و تعلقات دنيوي را از ژرفاي ضمير بيرون راند آن گاه دل كانون عشق خدا مي شود و با اخراج شيطان نفسانيت ودنيا پرستي كه خانه دل را غصب نموده صاحب خانه در آن لانه مي گزيند .ملاقات با امام زمان ( عج ) و ديگر اولياي الهي نياز به سنخيت با آنان دارد .به دست آوردن سنخيت با اولياي الهي نياز به تحقق دو بعد؛ يعني ، معرفت و عمل دارد .اگر كسي خود را به اولياي الهي شبيه نمود، به لقاي آنان نيز واصل خواهد شد .نوريان مرنوريان را طالبند=ناريان مرناريان را جاذبند= نشانه تحقق اين دو بعد، زماني است كه فرد محرمات را كاملاً ترك و به واجبات و وظايف خويش عمل نمايد .التبه نكته اي نيز در اينجا حايز اهميت است و آن اينكه گرچه ملاقات اولياي الهي هدفي والا و بس قيمتي است ، ولي اگر كسي بدان نايل نشد نبايستي دچار روحيه ياس و نااميدي گردد .علاوه برآن كه سعي در ملاقات با امام زمان و يا ديگر اولياي الهي ( مانندخضر ) يك وظيفه و دستور ديني نيست . آنچه وظيفه ماست تشبه به آن حضرات و پيمودن راه آنان است. ;

پاسخ : محبت وعشق از راه آگاهي و انس و برطرف ساختن موانع به دست مي آيد؛مثلاً كسي اگر به طعم و خواص عسل آگاهي يابد، بدان علاقه مندمي شود و اگر آن را بچشد علاقه اش نسبت به آن افزون مي گردد .حب خدا و اولياي او نيز، از طريق شناخت و معرفت پديد مي آيد .هراندازه آدمي معرفت خودش را افزون كند و در عمل نيز انس و الفت خود را با خداوند و مقربان درگاهش بيشتر سازد و موانع راه را - كه علايق و وابستگي هاي مادي و دنيايي است - از دل بيرون كند، عشق الهي در دلش افزون تر خواهد شد .ترديدي نيست كه محبت و عشق محصول معرفت است . اگر اطراف آدمي را ده ها يوسف فرا گرفته باشد، و وي به جهت كوري نتواند آنها را ببيند، آيا هيچ گاه عاشق يوسف خواهد شد؟! زنان مصر بر زليخا ايراد گرفتند كه او عاشق غلام خويش شده است ولي وقتي يوسف را ديدند دستان خود را بريدند ومتوجه نشدند .اگر به محبت اهل بيت ( ع ) و اولياي الهي توصيه شده است ، در حقيقت فرمان به تحصيل مقدمات آن - كه همان معرفت مي باشد - داده است ؛ چرا كه اگر معرفت حاصل شد، قهراً علاقه وعشق به دنبال آن پديد خواهد آمد .براي تحصيل معرفت و محبت به پيشوايان معصوم ( ع ) راه كارهاي زير را به شما توصيه مي كنيم : 1-مطالعه در زندگي ، اخلاق ، رفتار و كرامت هاي پيامبر ( ص ) و ايمه ( ع ) وفضايل و مناقب آنان . 2- مطالعه كلمات و سخنان آن بزرگواران ؛ چراكه فرمايش هاي آنان ، درهاي گران بهايي است ، كه بايد در جست وجوي آنها بود .آيا ممكن است كسي نهج البلاغه را بخواند و بفهمد،ولي عاشق علي ( ع ) نشود؟ 3- تهذيب نفس و پرهيز از گناه ، و نيز عمل به واجبات ؛ چرا كه آدمي تا تزكيه و تهذيب نفس نكند نمي تواند بااولياي مقرب الهي ارتباط برقرار كند .نوريان مر نوريان راطالبند=ناريان مر ناريان را جاذبند= 4- دعا و الحاح به درگاه خداوندجهت القاي محبت آنان در دل . براي معرفت ايمه و مراتب وجودي آنها ر.ك : 1- ولايت در قرآن عبدالله جوادي آملي 2- انسان كامل ازديدگاه نهج البلاغه حسن زاده آملي 3- در آسمان معرفت حسن زاده آملي 4- فروغ ولايت جعفر سبحاني ;

پاسخ : بدون ترديدشيري كه كودك مي خورد در شخصيت او تاثير دارد .البته از نظرشرعي دايه گرفتن براي طفل اشكالي ندارد ولي بايستي كسي را براي اين منظور برگزيد كه داراي صلاحيت هاي اخلاقي و شرعي باشد .ازمال حلال ارتزاق كند و اهل فسق و فجور نباشد .هم چنين نبايد كودك را به دايه احمق سپرد چرا كه شير او بر روي كودك اثر خواهدگذاشت. ;

پاسخ : در حجاب مانند بسياري از تكاليف ديگر، حدواجب و مستحب وجود دارد .حد واجب آن پوشاندن اعضاي بدن غير از وجه و كفين ( دست ها تا مچ و گردي صورت ) است . علاوه براين پوشش بايد به گونه اي باشد كه پستي و بلندي هاي بدن را نمايان نسازد و موجب جلب نظر و تحريك نگردد .به طور كلي فلسفه حجاب نوعي اعلام و هشدار دورباش در برابر نامحرم است ، تابدين وسيله حرمت زن و عفت و سلامت معنوي جامعه تضمين شود.از اين رو هر چه پوشش زن متين تر و با وقار بيشتر باشد بهتر است . باتوجه به اين مساله روشن مي شود كه حجاب برتر هم در حد پوشش وهم كيفيت آن و هم از نظر رنگ مهم است . افزون بر آن وقار رفتاري زن نيز در اين رابطه بسيار موثر و مفيد است . اكنون به خوبي روشن است كه چادر زن با طريق پوشش متين و به ويژه با رنگ مشكي و سلوك موقرانه زن قوي ترين اعلام دورباش و تامين كننده حقيقي فلسفه حجاب مي باشد .حد مستحب آن هر شكلي است كه اين پوشش به سبك متين تر و سنگين تري رعايت گردد .;

پاسخ : صدقه دادن و به طور كلي انجام كارهاي خوب بلا و گرفتاري را از انسان دور مي نمايد .البته بعضي امور تقدير حتمي است و قابل پيشگيري و دور نمودن نيست . در اين صورت صدقه و كار نيك نمي تواند آن را دفع نمايد .اما ثواب و نتيجه صدقه و كار نيك براي شخص محفوظ است و هم چنين با صدقه دادن و انجام كارهاي خوب بعضي بلايا تخفيف مي يابد و يا تغييرجهت و موضوع مي دهد .مثلاً چه بسا در آن مسافرت حادثه اي به مراتب سنگين تر و بدتر از اين در انتظار شما بوده كه با دادن صدقه تنزل يافته و در اين ميان تنها كيف پول و مدارك شما مفقود گرديده است . صدقه دادن مطميناً موثر است اما اين اثر صورت هاي گوناگون دارد .صورتي از آن دفع و رفع بلا است و صورت ديگر آن تخفيف بلاو يا تغيير جهت دادن آن. ;

پاسخ : چنانچه شخص توبه صحيح نمايد خداوند توبه او را مي پذيرد و درآخرت براي آن گناه مجازات نمي شود؛ بلكه خداي رحمان آن گناه رااز نامه اعمال او محو مي گرداند؛ ليكن كسي كه توبه مي كند اگرحق الناس به عهده اوست يا واجبات ديني از او قضا شده بايد نسبت به ادا و انجام آنها اقدام كند و يا از صاحبان حق استحلال نمايد.;

پاسخ : در اين زمينه ر . ك : 1- اصطلاحات عرفاني علي اصغر حلبي انتشارات زوار2- گلشن رازشيخ محمود شبستري 3- تماشاگه رازشهيد مطهري 4-شاخص هاي عرفاني نشر نور فاطمه 5- مصطلحات عرفاني و مفاهيم برجسته در زبان عطارسهيلا صارمي 6- مدخلي بر رمزشناسي عرفاني جلال ستاري ;