البته نباید فراموش كنیم كه باورهای نادرست همیشه و درباره همه موضوعات وجود داشته و دارد، اما وقتی این اشتباهات به سلامت نوزاد و مادر مربوط می شود، نباید نسبت به آن سكوت كرد و بی تفاوت ماند بنابراین باید با شناخت باورهای غلط و آگاهی از واقعیت های تغذیه نوزاد، بیشتر و بهتر از شیر مادر استفاده شود.
دكتر نسترن خسروی، فوق تخصص نوزادان می گوید: یكی از باورهای نادرست درباره آغوز است؛ برخی تصور می كنند بهتر است آغوز دور ریخته شود، چراكه آن را عاملی برای زردی نوزاد می دانند؛ در حالی كه باید بدانید آغوز نه تنها موجب زردی نمی شود، بلكه بهترین شیوه برای كاهش زردی نوزادان، تغذیه با آغوز است.
علاوه بر این، آغوز بسیار مغذی بوده و مصرف آن برای كودكان بسیار مفید است و می تواند از آنها در برابر بیماری های گوناگون محافظت كند.
گروهی هم تصور می كنند اگر شیر در سینه های مادر باقی بماند، فاسد می شود. این پزشك متخصص ضمن اشتباه دانستن چنین طرز فكری توضیح می دهد: تخلیه نشدن شیر باعث كاهش تولید شیر شده و همچنین موجب بروز احتقان (گرفتگی غدد شیرساز) می شود بنابراین اگر به هر دلیلی كودك نتواند شیر مادر را مصرف كند، بهتر است مادر شیرش را بدوشد.
خانم ها نگران تغییر شكل نباشند
خیلی از مادرهای جوان نگران تغییر ظاهرشان هستند و تصور می كنند اگر به نوزاد شیر ندهند، وضع بهتری خواهند داشت.
دكتر خسروی در این زمینه یادآور می شود: در دوران بارداری، سینه ها بزرگ تر شده و تغییر شكل می دهد. بنابراین به یاد داشته باشید قبل از شیردهی، تغییر شكل سینه ها رخ داده و شیردادن عامل تغییر نیست.
به گفته وی، در دوران بارداری مقداری چربی اضافه در بدن مادر ذخیره می شود و هنگامی كه پس از تولد نوزاد، مادر شروع به شیردهی كند، این چربی های ذخیره، مصرف خواهد شد و این كار حتی می تواند به تناسب اندام مادر كمك كند.
شیر شما هم خوب است
خیلی از خانم ها می گویند ما خانوادگی نمی توانیم به بچه ها شیر بدهیم و به صورت ارثی با این مساله روبه رو هستیم؛ در حالی كه این هم باور اشتباهی است كه دكتر خسروی در مورد آن می گوید: بیشتر مادران براحتی می توانند به نوزاد شیر بدهند و این مساله فقط به دفعات شیرخوردن و تقاضای شیرخوار بستگی دارد؛ در واقع مكیدن مكرر سینه توسط شیرخوار باعث زیاد شدن شیر می شود و آشامیدن مقدار زیاد مایعات تاثیری در این مورد ندارد. همچنین آرامش مادر و نداشتن استرس نیز عامل مهمی است كه می تواند در افزایش شیر موثر باشد.
دكتر خسروی با تاكید بر این كه نباید رنگ و غلظت شیر مادر را با سایر شیرها مقایسه كرد، خاطرنشان می كند: بعضی از خانم ها می گویند شیرشان آبكی و رقیق است، در حالی كه تركیب شیر در ابتدا و انتهای هر وعده شیردهی متفاوت است و تغییر می كند؛ در ابتدای شیردهی، شیر حاوی مقدار زیادی املاح و پروتئین است و آبكی به نظر می رسد و در انتها شیر مادر چربی بیشتری دارد و به همین دلیل كودك را سیر می كند بنابراین توصیه می شود كودك در هر وعده از یك سینه و برای مدت بیشتری شیر بنوشد تا هم از قسمت اول شیر استفاده كند و هم از قسمت چرب.
وی می افزاید: شیردهی ارتباطی به اندازه سینه ندارد و در اثر مكیدن های مكرر سینه توسط شیرخوار و ترشح هورمون پرولاكتین تولید شیر بیشتر می شود. علاوه بر این، مادرانی كه بچه های دوقلو دارند فكر می كنند شیرشان كافی نیست، ولی باید بدانید مادران بچه های سه قلو هم می توانند به آنها شیر بدهند و مشكلی ندارند.
به گفته وی، روابط جنسی و عادت ماهانه هم تاثیری بر شیر مادر ندارد و تنها ممكن است در دوران عادت ماهانه شیر كمی شورتر شود.
از همان ابتدا به نوزاد شیر بدهید
دكتر خسروی با اشاره به خانم هایی كه چند روز پس از تولد نوزاد با تصور كم شدن شیرشان، به او شیر نمی دهند تا وضع بهتر شود، می گوید: فراموش نكنید هرقدر شروع تغذیه با شیر مادر تاخیر داشته باشد، جریان شیر هم دیرتر اتفاق می افتد. به همین دلیل توصیه می شود ظرف 30 دقیقه اول پس از تولد، نوزاد با شیر مادر تغذیه كند.
همچنین وقتی شیرخوار در طول شب بیدار می شود یا زود به زود گریه می كند، اطرافیان می گویند حتما گرسنه است و شیر مادر سیرش نمی كند. اما آیا واقعا گریه های نوزاد نشانه گرسنگی و ناكافی بودن شیر مادرش است؟
این فوق تخصص نوزادان در پاسخ به این سوال می گوید: چون شیر مادر براحتی قابل هضم است و پروتئین آن با پروتئین شیر گاو تفاوت دارد، زودتر هضم شده و در نتیجه معده شیرخوار خیلی سریع تر تخلیه می شود و او احساس گرسنگی می كند.
دكتر خسروی به مادرانی كه فرزندشان بیمار است نیز توصیه می كند: تصور نكنید هنگام بروز بیماری هایی مانند اسهال، تب و... تغذیه با شیر مادر باید قطع شود. در واقع تغذیه با شیر مادر به بهبود شیرخوار كمك كرده و همچنین آب از دست رفته بدن را جبران می كند.
به گفته وی، مادرها تصور می كنند هنگامی كه شیرخواران زیر شش ماه در هوای گرم قرار می گیرند، حتما باید آب بیاشامند، در صورتی كه این كودكان به هیچ وجه به آب اضافه نیاز ندارند و به غیر از شیر مادر و قطره های ویتامینی لازم نیست چیز دیگری مصرف كنند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران با تاكید بر این كه تماس شیرخوار با بدن مادر می تواند نیاز به مهر و محبت را برطرف كرده و با شنیدن صدای قلب مادر كودك احساس آرامش و امنیت می كند، می گوید: نباید با تصور این كه ممكن است نوزاد بغلی شود، این محبت را از كودك دریغ كنید.
شیر دادن برنامه نمی خواهد
خیلی ها فكر می كنند باید سر ساعت خاصی به نوزاد شیر بدهند و در این مورد برنامه ای دقیق داشته باشند؛ در حالی كه متخصصان می گویند كودكی كه از شیر مادر استفاده می كند اصلا نباید در زمانی خاص و با فاصله معین، شیر بنوشد و هر وقت نیاز داشت، مادر باید به او شیر بدهد.
دكتر خسروی به مادرانی كه می خواهند به كودكشان شیر بدهند، توصیه می كند: لازم نیست قبل از هر مرتبه شیردادن به نوزاد سینه ها با صابون شسته شود و اگر فقط یك بار در روز سینه ها را با آب بشویید، كافی است. چون استفاده مكرر از صابون می تواند موجب تحریك و ترك خوردن سینه شود.
به گفته وی، در صورتی كه شیر مادر قطع شده باشد، نباید تصور كنید كه شیردهی دیگر ممكن نیست؛ در واقع تولید شیر جریانی عصبی ـ هورمونی است كه می تواند برگشت پذیر باشد و در اثر مكیدن مكرر شیرخوار، لمس و نگاه كردن به او امكان دوباره شیردادن وجود دارد.
مادران شاغل هم می توانند به كودك شیر بدهند
مادران شاغل همیشه نگران تغذیه فرزندشان هستند و نمی دانند چطور باید به او شیر بدهند.
دكتر خسروی ضمن تاكید بر این كه شیردوشیده شده را می توان حدود چهار تا هشت ساعت در دمای اتاق و تا 48 ساعت در یخچال نگهداری كرد، می گوید: در ماه های اول باید سعی كنید كنار شیرخوار بمانید و كار كردن خارج از خانه را دیرتر آغاز كنید. همچنین باید یكی دو ماه قبل از برگشتن به محل كار، ذخیره مناسبی از شیر در فریزر فراهم كنید. در محل كار هم هر سه تا چهار ساعت باید شیر را دوشیده، در یخچال بگذارید و آن را روی یخ به خانه برگرداند تا روز بعد به كودك داده شود. چنانچه مقدار شیر كافی نبود، می توان با استفاده از فنجان، قاشق یا استكان از ذخیره داخل فریزر به نوزاد شیر داد.
منبع : سیمرغ
