گونه هاى مختلف دلالت را در نمودار زير مى توان نشان داد:
دلالت
حقيقى وضعى
عقلى طبعى لفظى غير لفظى
مطابقى تضمّنى التزامى
در هر يك از اقسام سه گانه دلالت: عقلى، طبعى، وضعى، عقل مدخليّت دارد؛ يعنى انسان بدون دخالت عقل از هيچ دالّى به مدلولى منتقل نمى شود. ولى در دلالت وضعى و طبعى، علاوه بر عقل، عامل ديگرى به نام وضع يا طبع نيز دخالت دارد، در صورتى كه در دلالت عقلى، عقل به تنهايى منشأ انتقال ذهنى است.
نظر به اين كه علت توجه منطقى به بحث الفاظ، جلوگيرى از خطاهايى است كه گاه از اين ناحيه در جريان انديشه راه مى يابد، بنابراين از ميان اقسام مختلف دلالت، تنها دلالت وضعى لفظى محل بحث اوست.
منطقى پس از طرح گونه هاى مختلف دلالت لفظى به منظور توصيه روش درست استفاده از آن، به دو نتيجه مهم دست مى يابد:
اوّلاً، به كارگيرى دلالت مطابقى و تضمّنى در گفت وشنودها و رساله هاى علمى به جهت ارائه تعريف و يا استدلال درست است.
ثانياً، استفاده از دلالت التزامى اگرچه در محاورات و كاربردهاى ادبى درست است، اما به كارگيرى آن در علوم براى تعريف و يا استدلال درست مورد ترديد و مناقشه است.
