چكيده
1 . قلمرو فكر آدمى در دو ناحيه است : الف) معرِّف يا تعريف ؛ ب) حجّت يا استدلال .
2 . استدلال غير مباشر عبارت است از : استنتاج يك تصديق جديد از چند قضيّه مناسب با رعايت ضوابط و قوانين منطقى .
3 . استدلال غير مباشر از جهت صورت به سه قسم قياس ، استقرا و تمثيل تقسيم مى شود .
4 . استقرا در لغت به معناى تتبّع و جستجوست و در اصطلاح منطقى حجتى است كه در آن ذهن از قضاياى جزئى نتيجه كلى استنتاج مى كند و دو گونه است : الف . تام ، ب . ناقص .
5 . تمثيل عبارت است از سرايت دادن حكم يك جزئى به جزئى ديگر به دليل وجود نوعى مشابهت بين آن دو كه بر چهار ركن استوار است : اصل ، فرع ، جامع و حكم .
6 . قياس ، قولى مركّب از چند قضيّه است به گونه اى كه در صورت پذيرش آن ها، ذهن انسان از خود آن قضايا وادار به پذيرش قول ديگرى به عنوان نتيجه مى شود .
7 . تعريف قياس داراى چند نكته است :
الف) قياس از سنخِ مركب تامّ خبرى است .
ب) منظور از چند قضيه در تعريف دو قضيه (در قياس بسيط) و بيشتر از دو قضيه )در قياس مركب) است .
ج) صادق بودن مقدمات در قياس شرط نيست .
د( قيد از خود آن قضايا ، استلزام با واسطه را خارج مى كند .
ه ( بين پذيرش نتيجه با پذيرش مقدمات ، رابطه استلزامى است .
8 . حجت از جهت ماده و صورت ، قابل تقسيم است كه براساس ماده به صناعات خمس و بر اساس صورت به قياس ، استقرا و تمثيل ، و قياس نيز به اقترانى و استثنايى تقسيم مى شود .
