تبیان، دستیار زندگی

اگر كافر ذمي زميني را كه از مسلمانان خريده به مسلمان ديگري هم بفروشد بايد خمس آن را بدهد و نيز اگر بميرد و مسلماني آن زمين را از او ارث ببرد بايد خمس آن را از همان زمين يا از مال ديگرش بدهند.

اگر كافر ذمي موقع خريد زمين شرط كند كه خمس ندهد يا شرط كند كه فروشنده خمس آن رابدهد شرط او صحيح نيست و بايد خمس را بدهد ولي اگر شرط كندكه فروشنده مقدارخمس را از طرف او به صاحبان خمس بدهد، اشكال ندارد.

اگر مسلمان زميني را به غير خريد وفروش ، ملك كافر كند و عوض آن رابگيرد مثلا به او صلح نمايد، بنابر احتياط واجب در ضمن عقد با كافر ذمي شرطكند كه خمس آن را بدهد.

اگر كافر ذمي صغير باشد و ولي او برايش زميني بخرد، احتياط واجب آن است كه تا بالغ نشود خمس زمين را از او نگيرند.

خمس را بايد دو قسمت كنند : يك قسمت آن سهم سادات است ، كه امرآن با حاكم است و بايد آن را به مجتهد جامع الشرايط تسليم كنند و يا با اذن اوبه سيد فقير يا سيد يتيم يا به سيدي كه در سفر درمانده شده بدهند و نصف ديگر آن سهم امام عليه السلام است كه در اين زمان بايد به مجتهد جامع الشرايط بدهند يا به مصرفي كه او اجازه مي دهد برسانند، ولي اگر انسان بخواهد سهم امام را به مجتهدي كه از او تقليد نمي كند بدهد در صورتي به او اذن داده مي شود كه بداند آن مجتهد ومجتهدي كه از او تقليد مي كند، سهم امام را به يك طور مصرف مي كنند.

سيد يتيمي كه به او خمس مي دهند، بايد فقير باشد ولي به سيدي كه در سفردرمانده شده اگر در وطنش فقير هم نباشد مي شود خمس داد.

به سيدي كه در سفر درمانده شده ، اگر سفر او سفر معصيت باشد نبايدخمس بدهند.

به سيدي كه عادل نيست مي شود خمس داد، ولي به سيدي كه دوازده امامي نيست ، نبايد خمس بدهند.

به سيدي كه معصيت كار است ، اگر خمس دادن كمك به معصيت او باشد نمي شود خمس داد و به سيدي هم كه آشكارا معصيت مي كند، اگر چه دادن خمس كمك به معصيت او نباشد، بنابر احتياط واجب نبايد خمس بدهند.

اگر كسي بگويد سيدم نمي شود به او خمس داد مگر آنكه دو نفر عادل ، سيدبودن او را تصديق كنند يا در بين مردم به طوري معروف باشد كه انسان يقين يااطمينان پيدا كند كه سيد است .

به كسي كه در شهر خودش مشهور باشد سيد است ، اگر چه انسان به سيدبودن او يقين نداشته باشد، مي شود خمس داد.

كسي كه زنش سيده است بنابر احتياط واجب نبايد به او خمس بدهدكه به مصرف مخارج خودش برساند، ولي اگر مخارج ديگري دارد كه به آن محتاج است و بر شوهرش واجب نيست ، جايز است شوهر از بابت خمس به زن بدهد كه به مصرف آن مخارج برسد.