مى كند. در پاسخ به اين سؤال بايد كلى حيوان را، كه جنس و بيان كننده حقيقت مشترك آنهاست، ذكر كرد.
3 . فصل. كلى ذاتى است كه يك نوع را از ساير انواع داخل در يك جنس متمايز مى كند؛ مانند ناطق كه در جنس حيوان موجب تميز انسان از ساير انواع حيوان است.
تعريف كاربردى: فصل، مفهومى است كلى كه مميز ذاتى شى ء و مساوى با آن است. اگر چه خود به تنهايى در پاسخ از چيستى واقع نمى شود؛ اما هنگامى كه شخص علم به جنس دارد و به دنبال جزء مختص به ماهيّت مى گردد، در طريق پاسخ آن واقع مى شود؛ مانند ناطق كه در طريق سؤال از چيستى انسان و در كنار جنس مى آيد: حيوان ناطق.
4 . عرضى خاص (خاصه). مفهومى است كلى كه خارج از حقيقت شى ء و در عين حال مختص به آن است؛ مانند ضاحك نسبت به انسان.
تعريف كاربردى: مفهومى است كلى كه اختصاص به نوع يا جنس دارد و نسبت به آن، يا مساوى و يا اخص است؛ مانند ضاحك و شاعر نسبت به انسان. بنابراين، اگر درباره امتيازى از امتيازات عرضى انسان پرسيده شود، در پاسخ آن از اعراض خاصه استفاده مى شود. چنين پرسشى غالباً هنگامى است كه سؤال كننده نوعى آشنايى كلى و قبلى در مورد انسان دارد؛ مثلاً مى داند انسان حيوان است؛ اما چون دست او از شناخت فصل آن كوتاه است و علاوه بر دانستن جنس مى خواهد بداند انسان در بين حيوانات ديگر چه صفت عرضى مخصوص به خود دارد؟ در پاسخ پرسش هايى از اين دست گفته مى شود: ضاحك، شاعر و... .
5 . عرضى عام. مفهومى است كلى كه خارج از حقيقت شى ء و در عين حال مختص به افراد آن نيست؛ مانند راه رونده نسبت به انسان.
تعريف كاربردى: هر گاه از عوارض مشترك چند فرد و يا چند نوع كه داراى حقايق مختلف و متفاوتند سؤال شود؛ مثلاً پرسيده شود: صفت عرضى مشترك بين انسان و اسب چيست؟ در پاسخ آن راه رونده، كه عرضى عام است، مى آيد.
