• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
 
 
 
 
 
 

خويش خوددارى كند، نشانه آن است كه در دوستى صداقت ندارد.

10. ايثار در حق دوست.

11. انصاف درباره دوست.

12. وفاى به وعد. از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) روايت كرده اند: «لا تُمارِ اَخاكَ وَلا تُمازِحْهُ وَلا تَعِدْهُ مَوْعِداً فَتُخْلِفَهُ».(1)

13. رعايت حقوق دوستان. انسان نبايد به واسطه اعتماد بر روابط دوستانه در انجام دادن وظايف و رعايت حقوق دوست خود كوتاهى كند.

يكى از نكات دقيق در عالم رفاقت در تمام دوره ها و همه فراز و نشيب هاى زندگى اين است كه انسان وقتى با كسى رفيق مى شود و باب صميميت مى گشايد، گاه اين رفاقت وى را از اداى حقوق دوست غافل مى كند و موجب مى شود كه حقوق رفيقش را درست ادا نكند; مثلا از جمله حقوق دوست مؤمن آن است كه در محضر ديگران به او ا حترام گذارد و اگر به چيزى احتياج دارد، احتياج وى را زودتر برآورده سازد ولى گاهى صميميت و يگانگى به حدى مى رسد كه آدمى نه تنها حقوق دوست خود را فراموش مى كند بلكه كمتر هم به او احترام مى گذارد. مثلا از آنجا كه رفاقت و صميميت عميق بين خود و دوستش احساس مى كند در عالَم دوستى با ضمير خطاب «تو» او را صدا مى زند و بر اثر عادت گاهى در انظار عمومى نيز به همان شكل رفتار مى كند. بايد توجه داشت كه اين شكل رفتار و برخورد بتدريج باعث كم رنگى رفاقت مى شود. على(عليه السلام)فرمود: «لاتضيّعَنَّ حق اخيك اِتّكالا على ما بينكَ و بينه; فإنّه ليس لك باخ من أَضَعْتَ حقه».(2)

14 . رعايت اعتدال در گفتار با دوستان. انسان بايد همواره از افراط و تفريط در انبساط و انقباض بپرهيزد; يعنى نه آن قدر شوخى و مزاح كند كه موجب طغيان نفس و سوء استفاده ناصالحان گردد و نه آنقدر عبوس باشد كه موجب كسالت نفس و فرار دوستان صالح شود.

15 . قطع رابطه با دوستى كه منحرف شده و اميدى به اصلاح او نيست.

16 . ياد خير از دوستى كه از انسان جدا شده و قطع رابطه كرده است.

1 . بحار الأنوارج 77، ص 152، باب 7، ح 113.

2 . نهج البلاغهص 403، نامه 31.