شاید بتوان اردیبهشت را زیباترین ماه طبیعت دانست؛ چراكه همه چیز در آن رنگ و بوی دیگری دارد. در این ماه به هر جایی كه سفر كنیم، شگفتی‌های زیادی از طبیعت را می‌بینیم؛ اما بیایید این بار جایی متفاوت را برای سفر انتخاب كنیم جایی نزدیك قزوین كه در اردیبهشت، بهشت كوهستان‌های ایران می‌شود.
نام الموت را بارها شنیده‌ایم، اما شاید اطلاعات كمی درباره آن داشته باشیم. الموت، منطقه‌ای كوهستانی در شمال قزوین است كه شامل دره‌ها و قله‌های بلند و روستاهای زیادی است كه مرز بین استان قزوین و شمال ایران به شمار می‌رود. الموت ویژگی‌های منحصر به فردی دارد كه می‌تواند هر كسی را با هر سلیقه‌ای در سفر راضی كند.
این منطقه سرسبز و خرم از روزگاران كهن محل سكونت اقوام مختلفی بوده و سابقه‌ای طولانی در تمدن و تاریخ ایران دارد.
غارهای طبیعی الموت
غارهای طبیعی بی‌شماری در منطقه الموت وجود دارد كه بعضی از آنها زیستگاه انسان در طول تاریخ بوده است، چون غارهای دلوكان و اندج در رودبار الموت، میلك و اكوجان در رودبار شهرستان و غار سفیدآب در 4 كیلومتری شمال روستای سفیدآب. در دل كوه سفید چشمه به ارتفاع تقریبی 2 هزار و 400 متر از سطح دریا غار شگفت‌انگیز سفیدآب واقع شده است. این غار به خاطر وجود آب بسیار، دهلیزهای عمودی فراوان – كه فرود بعضی چاه‌روهای آن به عمق 50 متر می‌رسد- استالاكتیت و استالاكمیت‌های جوان و بافت‌های گل كلمی در سطوح مختلف آن مورد توجه غارنوردان و توریست‌های ماجراجو است.
از الموت دست‌خالی بازنگردید
به لطف پوشش گیاهی مناسب، پرورش زنبور عسل هم از رونق خوبی برخوردار است و عسل این منطقه كیفیت مطلوبی را دارد، پس در سفر به الموت خرید محصولات لبنی و عسل را از یاد نبرده و دست خالی برنگردید.
ارتفاع زیاد و بارش‌های مناسب باعث شده تا این منطقه كوهستانی رویشگاه انواع گیاهان دارویی و درختان میوه باشد ازجمله آویشن، كتیرا، گون، سورینه و درختانی مانند ارس یا سرو كوهی، تبریزی، چنار و گردو كه فراوان در الموت یافت می‌شود.
سرو كوهی، درختی مقاوم است كه در ارتفاع صخره‌ها و در شرایط سخت آب و هوایی، جایی كه كمتر درختی توان ادامه حیات را دارد، رشد می‌كند و عمر برخی از آنها به هزار سال هم می‌رسد، اما در كنار این تنوع گیاهی، جانوران زیادی هم زندگی می‌كنند؛ مانند گرگ، خرس، روباه و گراز.این ناحیه جزو معدود مكان‌هایی است كه هنوز هم می‌توان در مناطق بكر آن پلنگ ایرانی را مشاهده كرد.
اطراق در پیچ‌بن
یكی از این مسیرها كه طبیعت‌گردان علاقه بسیاری به آن دارند و معروف‌تر است، از روستاهای گرمارود آغاز و به روستای قاضی محله شهسوار می‌رسد. گرمارود در انتهای شرقی دره الموت قرار دارد و تا نزدیكی آن جاده آسفالت كشیده شده، اما بعد از آن جاده خاكی می‌شود و باید دل به كوهستان زد.
از جاذبه‌های این راه قدیمی، روستای كم‌جمعیت و ییلاقی پیچ‌بن و كاروانسرای آن است كه در گردنه الموت و مازندران، در ارتفاع 3180 متری واقع شده است. در گذشته مسافران از شدت برف و سرما گاهی تا چند روز یا هفته در این كاروانسرا پناه می‌گرفتند تا راه باز شود.
متاسفانه زمزمه‌هایی از گوشه و كنار برای آسفالت‌كردن جاده الموت به شهسوار شنیده می‌شود كه تهدیدی جدی برای طبیعت بكر آن به شمار می‌رود. با توجه به ارتفاع زیاد، برف‌گیر بودن و نداشتن صرفه اقتصادی، این جاده در صورت احداث فقط تابستان‌ها قابل استفاده خواهد بود.
تماشای جاده‌های پاكوب
الموت به لطف قرار گرفتن در میان رشته‌كوه‌های رفیع پوشیده از برف البرز، دارای آب و هوایی سرد در زمستان و تابستان‌هایی معتدل است. یكی از جاذبه‌های الموت مسیرهای كوهنوردی آن است.
راه‌های میانبری كه مردم قزوین و الموت در گذشته برای داد و ستد با شمال ایران استفاده می‌كردند، اكنون مورد توجه كوهنوردان و طبیعت‌گردان بسیاری است.
این مسیرهای مالرو و پاكوب از روستاهایی مانند گرمارود، هنیز، معلم كلایه و هیر شروع شده و به دره دوهزار و سه‌هزار شهرستان شهسوار و اشكورات مازندران می‌رسد. اگر در نیمه خرداد با یك كوهپیمایی دو روزه از این مسیرها عبور كنید، هر آنچه از طراوت و جلوه‌گری طبیعت بخواهید در طول راه خواهید دید. مناظری بدیع و دلنواز كه سر هر انسانی را در برابر خالق یكتای هستی به‌تعظیم وامی‌دارد.
راندن در جاده، مسحور دریاچه
اگر در جاده الموت رانندگی كنید، حتما در جای‌جای مسیر تابلوهایی را می‌بینید كه شما را به طرف دریاچه اوان راهنمایی می‌كند. این دریاچه كه در دامنه جنوبی كوه خشكچال و در 75 كیلومتری قزوین قرار دارد، یكی از جاذبه‌های طبیعی الموت است.
دریاچه در ارتفاع 1800 متری و در نزدیكی روستاهای وربن و زواردشت واقع شده است. دریاچه تقریبا به شكل دایره‌ای با قطر 330 متر است و آب آن از چشمه‌هایی كه در اعماق آن می‌جوشد، تامین می‌شود.
مناظر اطراف دریاچه در اردیبهشت به اوج زیبایی خود می‌رسد و پر از شكوفه‌های سفید و صورتی درختان است. انعكاس عكس آسمان در آب دریاچه، تابلوی زیبایی از نقاشی طبیعت را به نمایش می‌گذارد و هر بیننده‌ای را مدهوش زیبایی خود می‌كند. در اطراف این دریاچه، امكاناتی نظیر قایق‌های تفریحی، سرویس‌های بهداشتی و مكان‌‌های اقامتی وجود دارد كه تا اندازه‌‌ای نیاز مسافران برطرف شود.
همه قلعه‌های الموت
اما از هر چه بگذریم، حیف است از الموت بگوییم و سخنی از قلعه‌های تاریخی آن به زبان نیاوریم. كوهستانی و صعب‌العبور بودن این منطقه باعث شده از دیرباز مردمی كه علیه حكومت‌های ظالم زمان خود می‌شوریدند، الموت را به عنوان پناهگاه خود انتخاب كنند. قلعه‌های حسن صباح، لمبسر، گرمارود و چند قلعه دیگر كه اكنون فقط ویرانه‌های آنها باقیمانده، یادگار دلیر مردانی است كه در سخت‌ترین شرایط، از هدف والای خود دست برنداشتند و كوشیدند ریشه‌های ستم را بخشكانند.
شاید مشهورترین این قلعه‌ها، قلعه حسن صباح نزدیك روستای گاز رخان باشد كه بر فراز صخره‌ای بلند بنا شده است. این قلعه از سه طرف غیرقابل نفوذ است و تنها راه دسترسی آن مسیری باریك است كه اگر لشكری هم قصد نفوذ به داخل دژ را داشت، مجبور بود یكی‌یكی از آن عبور كند و همین مساله ، دشمن را زمینگیر و مغلوب می‌كرد.
