تبیان، دستیار زندگی

بسم الله الرحمن الرحیم

مسلمانان در چهار سده نخستین هجری در اخلاق علم و تمدن پیشرفت بسیار کردند چنانکه نزدیک بود سرور همه جهان آن روز شوند

اخلاق آنها در جنگ و صلح متین بود در علم آنچه را که امت‌های دیگر همچون هند، ایران، یونان و روم کسب کرده بودند، یک جا گرد آوردند و در هم آمیختند و علوم خود را بر پایه آن ساختند و خود ابتکارات زیادی کردند و بر آنها افزودند تمدن اسلامی نیز از بهترین تمدنها بود و شهرهای اسلامی آن روز مانند نیشابور، غزنین، بغداد، دمشق، قاهره، قیروان(از شهرهای قدیم تونس) و قرطبه به رنگهای گوناگون حضارت از علم، هنر، آبادانی، بازرگانی و صنایع روشن و آراسته بود. چنانکه از نقاط دوردست دنیا برای فراگرفتن و اقتباس علوم و معارف اسلامی بدانجا سفر میکردند. از لحاظ حریت عقیده و گفتار و کردار نیز چنین بود و در این دوران کمتر امتی بدین پایه آزادی داشت و هر کس از یهود و نصاری و مجوس که در بلاد آنها می‌زیستند، از این نعمت برخوردار بودند و این در حالی بود که یا اروپا وجود نداشت یا قسمت زیادی از آن هنوز به درستی شکل نگرفته بود.

منبع: تاریخ نهضتهای دینی سیاسی معاصر، نویسنده: دکتر علی اصغر حلبی

اما پس از این دوره چهارصد ساله، اندک اندک عوامل ضعف در عالم اسلامی ظاهر شده و مصائب و مشکلات زیادی دامن ایشان را گرفت. و هر چه زمان می‌گذشت ناتوانی آنها افزون‌تر میشد.

نخستین این مصائب ظهور ترکان کوچ نشین بود که از پیش به خشونت و بی‌رحمی شهره بودند و جز جنگ بدون رحمت و خرابکاری بدون روّیت کاری را به خوبی نمی‌دانستند. این جماعت از علم و تمدن و شیوه‌های حکومت و قوانین سیاست بی‌خبر بودند. اما خلفای عباسی به دلایلی از ورود آنها به بلاد اسلامی استقبال کردند و آنها را بزرگ داشتند. و کار بدانجا رسید که رفته رفته حکومت به دست آنان افتاد. به حدی که نسبت به سروران خود و رعایای آنها هر دو بی‌اعتنایی می‌کردند. به قول ابن خلدون این ترکان خلیفه را روز به قفس می‌انداختند و شب از آن بیرون می‌آوردند و به ظاهر در برابر او تعظیم و کرنش می‌کردند و در پشت وی نماز می‌خواندند. طولی نکشید که اینان به اسلام درآمدند و لیکن هرگز ایمان به دلهای آنها وارد نشده بود. لذا با مسلمانان برادری نکردند بلکه در بنده کردن و خوار ساختن آنها کوشیدند و گذشته از این که علم و تمدن نساختند بلکه هر چه از علم و تمدن بود از میان بردند یا در خرابی و زوال آن کوشیدند.

پس از آن، جنگهای صلیبی آغاز شد و تمام آسیای صغیر را در بر گرفت. و سرانجام صلیبی‌ها بر بیت‌المقدس مسلط شدند. و اروپا سپاهیانی پشت سپاهیان دیگر برای این جنگ آماده ساخت و چند قرن این جنگ را ادامه داد و جهان اسلامی هر چه در توان داشت برای دفع این غائله به کار برد تا آنکه هوش و مال و مهارت و قدرتش به پایان رسید.

در سده هفتم هجری، قوم مغول بخش بزرگی از جهان اسلام را مسخر ساختند. در رأس این قوم چنگیز خان مغول بود که مردی بی‌رحم و خونریز بود. پس از وی نیز جانشینان او از قبیل هولاکوخان و دیگر ایلخانان آمدند و هدف غائی آنها فتح و استعمار بود و جز غنیمت و ربودن اموال مسلمین و خرابی بلاد کاری نداشتند. اینان بغداد را خراب کردند و تمدن و علم و فن آن را از میان بردند بغدادی که در آن روزگار زینت عالم بود. بلای خانمان‌سوز مغول و حملات بی‌رحمانه آنان چنان شد که مردمان را سر بریدند و آبادانی‌های آنان را با خاک یکسان کردند و پل‌های آن را فرو ریختند و با نکبت بغداد در حقیقت نکبت جهان اسلامی آغاز گشت. سبکی از چنگیزخان مغول نقل می‌کند که او پیوسته می‌گفت: همه زمین از آن من است و خداوند مرا مالک آن ساخته است.

و شگفت این که درست در همین ایام، خلفای عباسی به جای آنکه در فکر مسلمانان و علاج مشکلات کشورهای آن باشند به فکر عیاشی و شادخواری خود و اطرافیان خود بودند. ابن طقطقی می‌نویسد: معتصم به شنیدن آواز و نیوشیدن چنگ و ساز دل داده بود، در حالی که مملکت او سست و ناساز گشته بود. و از حکایت‌های مشهوری که از وی یاد کرده‌اند یکی نیز این است که به بدرالدین لؤلؤ حاکم موصل نامه نوشته بود و از وی گروهی سازنده و نوازنده طلب کرده و درست در همین حال رسول سلطان هلاکو بر وی اندر آمده و از وی منجنیق و آلات حصار طلب می‌کرد. بدرالدین چون این حال ملاحظه کرد گفت: به این دو خواسته بنگرید و بر اسلامیان بگریید.

در اوایل سده نهم هجری تیمور لنگ از گرد راه رسید او نیز کارهای چنگیز و هولاکو را تکرار کرد مردمان را کشت و شهرها را سوزاند و خراب کرد، و عالم اسلامی را که هنوز از خرابی‌های مغولان کمر راست نکرده بود به مصیبتی دیگر گرفتار ساخت.

پس از آن فتوحات ترکان عثمانی آغاز شد و چنانکه تاریخ می‌گوید حکومت غالب آنان حکومت صالحی نبود و با امتهای مغلوب سیاست عادلانه نداشتند. این جماعت هر چند شجاع و جنگ آور بودند ولی سیاستمدار و عادل نبودند. و بیشتر از کشورداری و اداره درست ممالک، به کشورگیری و خونریزی و استبداد علاقه داشتند. از این روی با گذشت زمان، جهان اسلامی دچار نوعی قهقرا گشت و گرفتار ظلمت استبداد و جهل و فقر گردید. یکی از سیاحان فرانسوی به نام ولنی در سده هجدهم میلادی که مصر را دیده و حدود چهار سال در بلاد شام اقامت داشته می‌گوید: ((جهل در این شهرها عام و شایع است این شهرها مانند غالب بلاد عثمانی(ترکیه) است که جهل در میان همه طبقات آن رسوخ کامل دارد و علم و ادب هنر و صنایع در آنها به بسیط‌ترین و ابتدایی‌ترین صورتی باقی مانده است. چنانکه اگر ساعت شخصی خراب شود کسی را نمی‌تواند یافت که آن را درست کند مگر آنکه بیگانه باشد.)) در همین روزگار وضع مصر نیز بهتر نبود چه حکومت حتی از تدریس شدن علوم ریاضی و طبیعی می‌ترسید. و از این جهت از شیخ محمد انبایی مفتی جامع الازهر فتوی خواسته بود که: جایز است مسلمانان علوم ریاضی مانند هندسه، حساب، هیأت، طبیعیات و شیمی و معارف دیگر را فرا گیرند یا نه؟ و شیخ با احتیاط فتوی داده بود که: تعلم این دانشها ظاهرا جایز است بدین شرط که فایده تعلم آنها آشکار گردد. و گویی مسلمانان با این علوم بیگانه بوده‌اند. و قبلا از مکتسبان و مخترعان علوم مذکور نبوده‌اند و در آنها به هیچ تفوقی نایل نشده بوده‌اند به عبارت دیگر این فقیه یا از اختراعات و اکتشافات امثال بتانی، خوارزمی محمد زکریای رازی، ابن سینا، ابوریحان بیرونی، خیام، و خواجه نصیر طوسی خبر نداشته و یا مانند حکومت مصر از رواج علم وحشت داشته است و یا معتقد بوده است که هر کس فلسفه و علوم عقلی بخواهد حتما کافر است.

در واقع پس از جنگهای صلیبی، جهان اسلام عزلت گزیده بود و راه ارتباطش با اروپا مسدود شده بود، و به جای آن کشورهای مسلمان به جان هم افتاده بودند و همدیگر را به بهانه شیعی‌گری و سنی‌گری و دست‌آویزهای نادرست دیگر از هم می‌دریدند. از نظر علمی نیز به سکون و توقف گرفتار شده بودند، و کاری جز بازخوانی و بحث در برخی از مباحث صرف و نحو، فقه و قصص انبیا، و گاه مباحث کلامی نداشتند. در صنعت، اختراع جدیدی نکرده بودند و بر اثر رواج استبداد و فساد، در پیشه‌های قدیم خود نیز ظرافت و اتقان سابق را از دست داده بودند. در فنون و آلات جنگی نیز به همان شیوه قدیم بسنده کرده بودند. در سیاست و امور جنگی نیز حق شرکت و یا اظهارنظر نداشتند. یعنی نه در وضع قوانین و نه در اداره حکومت شرکت میتوانستند بکنند. و در حقیقت به قول سید جمال: مسلمانان مزرعه حکام و مستغلات والیان و امیران شده بودند و به هر طریق بود می‌بایست شهوات آنان را با کد یمین و عرق جبین خود فراهم سازند.

مرکز خلافت که آستانه(استانبول) بود از هم پاشیده و منحل شده بود و ولایات دیگر همچون مصر، شام، عراق و حجاز خراب تر و واژگون‌تر از پایتخت بود، و استبداد روح آنها را کشته بود. از علوم دینی به رسائل مذهبی عملی که به فرموده دولتمردان فراهم می‌شد، بسنده می‌کردند، متن آنها را حفظ می‌کردند یا اعراب می‌نهادند یا بر متنی شرح می‌نوشتند یا بر شرحی حاشیه می‌زدند. از علم نجوم قدیم نیز تنها در شناخت اوقات نماز بهرن‌مند می‌شدند و عجیب‌تر از همه آنکه کشورهای اسلامی نیز به آن وضع انس گرفته بودند و به خوابی گران فرو رفته بودند و از هر گونه اصلاحی کراهت داشتند چنانکه اگر از اصلاح قشون و یا دادگستری سخنی به میان می‌آمد صاحب منصبان قدیم و برخی از علمای دین خشمگین می‌شدند. خلاصه جهان اسلامی در آن زمان به پیری سالخورده می‌مانست که حوادث و مصائب او را فرو شکسته و خرد کرده باشد. در این دوران به تعبیر سید جمال: فساد نظام، استبداد حکام، و هرج و مرج در احکام و خمود عام و تسلیم به قضاء و قدر از سوی انام، دست به هم داده بودند و کشورهای اسلامی را در رکود و بی‌خبری مرگباری فرو برده بودند.

دین نیز روح واقعی خود را از دست داده بود چنانکه سخنان شریعتمداران نه در دل می‌نشست و نه روح را زنده می‌ساخت. خرافات و اوهام شایع شده بود و تصوف به بازیهای پهلوانی مبدل گشته بود و این ذهنیت رایج گشته بود که وسیله رستگاری در حیات دنیا کوشش و کار نیست بلکه رستگاری در گرو قضاء و قدر زیارت قبور و توسل به اولیاست اینان هستند که در جنگها یاری می‌کنند و بیماران را شفا می‌بخشند. لذا بلاد اسلامی از دجالان و شعبده‌گران پر شده بود این اجمالی از حال شرق بود.

با سلام
حكایات خوب و مفیدی بود
دستتون درد نكنه
جواب یكی از سوالاتم كه چرا اسلام در اروپا و غرب رایج نیست تا حدودی داده شده

موفق باشید.

یکی از فعالیت های نظام استکبار جهانی بر ضد جامعه اسلامی ایران را در سایت خبرآنلاین به نقل از یک نماینده طرفدار دولت خواندم که فکر کنم جالب باشد:
امروز به عنوان کودکان ایرانی بسیاری از کودکان غیر ایرانی در سر چهار راه ها برای تکدی گری می پردازند تا چهره جمهوری اسلامی را لوث کنند.(هادی مقدسی)
http://khabaronline.ir/news-137667.aspx
یعنی حتی گدانما می آورند و در سرچهارراه ها می گمارند تا چهره ی جمهوری اسلامی را مکدر کنند.