تبیان، دستیار زندگی

یک پی سی قدرتمند (Extreme System)، موردی است که در آن یک یا چند تابع، مثل عملکرد پردازنده و حافظه، عملکرد ویدئویی، عملکرد دیسک سخت یا ظرفیت، سطح نویز، و برخی موارد دیگر، به منظور دستیابی به حداکثر عملکرد ممکن، بهینه می شوند که البته این کار گاهی اوقات، به قیمت افت عملکرد در بعضی توابع دیگر رخ می دهد.
یک سیستم بازی، در واقع شکلی از Extreme System است اما پارامترهای دیگری نیز در آن مطرح هستند. برای گیمرها، عملکرد گرافیکی ‎3D، ضروری است اما برای کابران اصلی Extreme PC این قابلیت، اهمیتی ندارد. برای مثال یک کاربر، ممکن است یک تدوین گر حرفه ای ویدئو باشد که در نتیجه به عملکرد بالای پردازنده و ظرفیت بالای دیسک نیاز دارد؛ اما حتی ویدیوی مجتمع نیز برای نیاز وی کافی است. یک مورد جالب دیگر، یکی از دوستان ماست که علاقه زیادی به تولید ویدئو با گرافیک CGI و رزولوشن بالا دارد. او برای کار رندر، از چندین سیستم Extreme بصورت یک کلاستر استفاده نموده است. بواسطه این ساختار، ویدئو در این پیکربندی، از اولویت بالایی برخوردار نیست. این سیستم ها دارای دیسک های سخت کوچک، در کیس های مینی تاور قرار دارند و هر سیستم دارای یک پردازنده پرقدرت و دو کارت گرافیکی بالارتبه می باشد که به عنوان یک شتاب دهنده با عملیات ممیز شناور کار می کند.

تعیین نیازهای کاری
 

در اینجا فهرستی، از نیازهای کاری مورد نظر برای کاربرد را معرفی می کنیم:
پردازنده /حافظه: کاربردهای تدوین ویدئویی و کرانچینگ اعداد علمی، هر دو بطور وسیعی به توان بالای پردازنده نیاز دارند. بنابراین عملکرد پردازنده، در این کاربردها حیاتی است. این بدان معناست که ما به پردازنده ای نیاز داریم با حداکثر تعداد ممکن هسته ها و رشته ها (threadها)، که در بالاترین فرکانس ساعت ممکن اجرا گردد. همچنین در هر دو کاربرد مذکور، عملکرد حافظه نقشی بسیار مهم دارد. در واقع مقدار حافظه، از قدرت عملکرد آن اهمیت کمتری دارد؛ بنابراین ما به دنبال سریع ترین حافظه با کمترین تاخیر (latency) ممکن هستیم.

حافظه ثانوی با ظرفیت و عملکرد بالا
 

در مورد یک سیستم کرانچینگ عدد علمی، نیازی به هارد دیسک های آنچنانی نداریم؛ اما در حوزه تدوین ویدئویی و رندرینگ تصاویر بصورت جدی و حرفه ای، نه تنها ظرفیت بالای دیسک بلکه عملکرد بالای آن نیز مورد توجه ماست.
دیسک های پرظرفیت و سریع کنونی SATAt، دارای نرخ انتقال بایت حدوداً MB/s100 هستند. بنابراین خواندن یا نوشتن یک فایل ویدئویی 3 گیگابایتی، می تواند تا 30 ثانیه بطول بیانجامد که در کاربردهای تعاملی، زمان قابل ملاحظه های است. بنابراین ما به چیزی بهتر از دیسک های سخت منفرد نیاز داریم.

Top-notch 2D video
 

در این کاربرد ما به یک صفحه نمایش بزرگ با رزولوشن بالا (حداقل full 1080p) برای مشاهده و ویرایش ویدئوی HD نیاز داریم (1920×1200یا بالاتر، بهتر خواهد بود). همچنین به یک آداپتور ویدئویی متناسب با نیازهای این صفحه نمایش نیاز داریم.

معیارهای طراحی سخت افزاری
 

اولویت های نسبی در انتخاب قطعات در جدول ذیل ارائه شده اند: شکل (1) همانطور که مشاهده می کنید قدرت عملکرد پردازنده، ظرفیت/عملکرد دیسک و قابلیت اعتماد سیستم از مهمترین اولویت های این کاربرد هستند.

طعات سیستم
 

با معیارهای فوق پیشنهادات ما به شرح ذیل می باشد:

کیس و منبع تغذیه
 

کیس: (Antec Dark Fleet DF-85 (http://www.antec.com
منبع تغذیه: Antec CP-850 850W
اولین اولویت در انتخاب کیس برای این سیستم، داشتن تعداد زیادی محفظه پذیرش درایو است زیرا این سیستم ابتدائاً دارای شش درایو (یک درایو بوت SSD، چهار درایو 2 ترابایتی و یک درایو اپتیکال) است. اما به لحاظ پیش بینی برای توسعه در آینده ما به کیسی نیاز داریم که حداقل فضای افزودن چهار درایو دیگر را نیز داشته باشد. پرواضح است که چنین سیستمی، به راندمان خنک کنندگی بالایی نیاز دارد بنابراین کیس ما باید مقدار زیادی فن داشته باشد. چندین کیس با این ویژگی ها ازشرکت های معروفی همچون Antec ،Cooler Master ،Thermal Take و سایر شرکت های معروف دیگر وجود دارد که نیازهای سیستم ما را تامین می کنند.
در نهایت پیشنهاد ما یکی از سه کیس Antec Twelve Hundred ،Cooler‎‏ Master HAF Xیا Antec Dark Fleet DF-85 می باشد. شکل (2)
DF-85 به عنوان مثال کیسی است که دارای14محفظه درایو و 7 فن استاندارد است. چهار تا از 9 محفظه درایو 3.5 اینچی آن، دارای قابلیت hot-swappable بوده و محفظه پذیرش درایو SSD آن در بالای کیس قرار دارد که یک مزیت محسوب می شود.
منبع تغذیه انتخابی ما 850 وات است. شاید این سطح توان، برای سیستمی با یک پردازنده 130واتی و شش درایو ، زیاد به نظر برسد اما با توجه به نیازهای آینده و افزودن درایوهای اضافی، این منبع تغذیه، انتخابی معقول خواهد بود. راندمان برخی از منابع تعذیه در زیر بار کمتر از 50 درصد ظرفیت، به شدت افت نموده و الکتریسته را به هدر می دهند. خوشبختانه CP-850، در زیر بار 25 تا 100 درصد، دارای راندمان 80 درصد می باشد.

مادر برد :Intel Exterme Series DX58SO
 

چنین سیستمی، به مادربردی قدرتمند نیاز دارد. AMD، دیگر پردازنده های extreme تولید نمی کند، بنابراین ما پردازنده Intel Core i7 را برای این سیستم استفاده کردیم. مادربرد ما مبتنی بر چیب ست X58 می باشد.
با فرض موجود بودن ویژگی های ضروری، پارامترهای ضروری برای ما عملکرد، کیفیت ساخت و قابلیت اعتماد می باشد. پارامتر Performance توسط اغلب مادربردهای ضروری X58 تامین می شود. کیفیت ساخت مهم است و در مادربردهای بالارتبه بخوبی تامین می گردد. البته مادربردهای اینتل همواره از کیفیت ساخت خوبی برخوردارند.
شاید در اولین نگاه، مادربرد Intel DX58SO بهترین گزینه نباشد؛ اما این تصور اشتباه است. ازآنجایی که قیمت این مادربرد، در انتهای پایین طیف قیمت مادربردهای مورد بررسی ما قرار داشت، ما احساس کردیم که این مادربرد همه نیازهای کاربرد مورد نظر ما را تامین نمی کند.
برای مثال، DX58SO تنها دارای چهار اسلات حافظه (به جای شش اسلات موجود روی بردهای رقیب) می باشد. از آنجایی که X58 از حافظه سه کاناله پشتیبانی می کند، این مادربرد اینتل، به یک بانک حافظه سه کاناله (در مقایسه با دو بانک روی بردهای رقیب ) محدود می شود. در عمل، این مسئله هیچ مشکلی ایجاد نمی کند، زیرا DX58SO می تواند به 12 گیگابایت حافظه سه کاناله مجهز گردد که به بیش از این مقدار نیازی نداریم. در نتیجه اسلات های اضافی روی مادربردهای رقیب در پروژه ما هیچ ضرورتی ندارند.
این سیستم دارای شش درایو نصب شده (یک درایو بوت SSD، چهار درایو دیسک سخت و یک درایو اپتیکال) است، بنابراین ما حداقل به شش پورت SATA نیاز داریم. همچنین حداقل به دو پورت eSATA برای اتصال دیسک های سخت اکسترنال که برای بک آپ های روزانه مورد استفاده قرار می گیرند، نیاز داریم. این مادربرد دارای دو پورت eSATA است. البته امکان افزودن پورت از طریق کارت های توسعه با قیمت ارزان وجود دارد اما داشتن پورت روی خود مادربرد، ارجحیت دارد.
اغلب مادربردها در این طیف قیمت، دارای سه، چهار، پنج و حتی شش اسلات PCI Express x16 هستند. در حالیکه DX58SO، تنها دو تا از این نوع پورت را ارائه می کند. در واقع ما به تنها یک اسلات PCI Express 2.0 x16 (برای آداپتور ویدئویی ) نیاز داریم. البته ما دو اسلات را هدف قرار می دهیم چرا که در آینده ممکن است تصمیم بگیریم آداپتورهای ویدئویی دوتایی را در مود CrossFireX برای بازی های ویدئویی پیشرفته روی مادربرد نصب نماییم.
برای اغلب مردم (مثل خود ما)، هر چیزی بیش از دو اسلات 16x نه تنها ضرورتی ندارد، بلکه فقط هیاهوی تبلیغاتی است. چرا که آن ها هرگز مورد استفاده قرار نمی گیرند. نکته مهم این است که هر دو اسلات به لحاظ الکتریکی full x16 باشند که اغلب اینطور نیست.
یک اسلات PCI Express 2.0 ممکن است به لحاظ فیزیکی 16x باشد اما به لحاظ الکتریکی x‏8 ،x‏4‏‏ یا حتی x‏1باشد. هر دو اسلات در DX58SO به لحاظ الکتریکی x‏16است. بنابراین هر یک از آن ها (یا هر دو )، می توانند حتی سریع ترین آداپتورهای ویدئویی را پشتیبانی نمایند.
مسئله بعدی، پورت های ارتباطی است. به این سیستم، ده ها ابزار جانبی متصل خواهد شد: یک یا دو پرینتر، حداقل یک اسکنر، یک وب کم، اسپیکرهای USB، هدست های ارزان برای skype، هدفون های با کیفیت برای گوش دادن به صدا و تماشای ویدئو، یک میکرفون حذف کننده نویز با کیفیت برای صدا گذاری روی ویدئو، یک دوربین میکروسکوپی USB و ..
ما همچنین به پورت های USB برای اتصال به MP3 Playerها، رکوردرهای صدای دیجیتال، SLRهای دیجیتال و درایوهای فلش USB برای انجام بک آپ های سریع در طی روز کاری نیاز داریم. اغلب مادربردهای مورد بررسی ما دارای چهار، شش یا هشت پورت USB 2.0 هستند. مادربرد Intel DX58SO دارای 12 پورت USB 2.0 می باشد. البته افزودن پورت USB به سیستم بوسیله نصب یک آداپتور، کاملاً آسان است اما همانطور که قبلاً گفتیم، داشتن پورت های کافی روی خود مادربرد، یک مزیت محسوب می شود.
در نهایت، ما دو پورت (IEEE-1394(FireWire برای اتصال کمکوردرهای خود به سیستم نیاز داریم. روی مادربرد مذکور این دو پورت وجود دارد. اگرچه ما بنای خود را روی Intel DX58SO گذاشتیم اما شاید یکی از مدل های رقیب در همین طیف 200 تا 225 دلار، با نیازهای شما انطباق بیشتری داشته باشد.
مثلاً مادربرد GIGABYTE GA-X58AUD3R یک انتخاب عالی است. همچنانکه ASUS P6T یا P6T SE و ASUS P6X58D نیز گزینه های مناسبی هستند. اگر به یک مادربرد ATX‎‏u نیاز دارید، ASUS Rampage II GENE را انتخاب کنید.
اگر مایلید تا نزدیک به 300 دلار هزینه کنید، مدل های ASUS P6T Deluxe، P6TD Deluxe یا P6x58D Premium یا GIGABYTE GA-X58A-UD5 را مد نظر قرار دهید. در صورتیکه شما حتی تا 200 دلار نیز نمی خواهید برای مادربرد هزینه کنید، در میان مدل های ارزان تر X58، مدل ASRock X58 Extreme وجود دارد. برای یک پردازنده AMD، از مادربرد ASUS M4A89TD PRO یا GIGABYTE GA-890FXA-UD5 استفاده نمایید.

پردازنده
 

Intel Core i7 -980X
در مورد اغلب سیستم ها ما روی انتخاب پردازنده مقداری اندیشیدیم؛ اما در مورد سیستم Extreme مورد نظر در این پروژه، خیلی نیاز به اندیشیدن نیست. ما سریع ترین پردازنده دسک تاپ رومیزی را می خواهیم. در این مورد، Intel Core i7-980X پردازنده منتخب ماست. با فرکانس ساعت بالا، و شش هسته multithread، این پردازنده سایر رقبا را از میدان به در می کند. Core i7-980X، تقریباً 60 % سریع تر از پردازنده Phenom II X6 1090T و 50% سریع تر از Core i7-970 می باشد.
شاید پرداخت چنین هزینه ای برای پردازنده، در نظر اول، غیر ضروری بنماید اما در کاربرد مد نظر این مقاله، پرداخت این هزینه یک اجبار به حساب می آید. برای یک حرفه ای گرافیک که هفت روز هفته را در قالب 60 ساعت کار هفتگی، در پشت دسک تاپ می گذراند، اگر بگوییم رندر نمودن یک کلیپ ویدئویی یا کامپایل نمودن یک برنامه، 30 ثانیه (به قیمت 1000 دلار ) روی پردازنده Core i7980T بطول می انجامد و همین کار روی یک پردازنده 300 دلاری، دو برابر زمان می برد، روی یک دوره زمانی قابل انتظار از سیستم، تفاوت هزینه بین Core i7-980X و پردازنده های ضعیف تر، حدود نیم دلار در روز است که این رقم برای کسی که از یک چنین سیستمی در آمد کسب می کند، کاملاً قابل توجیه است. این 30 ثانیه زمان اضافه که بارها و بارها در طول یک روز کاری و حتی ساعت کاری رخ می دهد، وقتی در یک دوره کاری ضرب شود، آنوقت برای شما مشخص خواهد شد که پرداخت این مبلغ اضافی، اصلاً چیزی به حساب نمی آید. البته باز هم باید این نکته را گوشزد کنیم که همه کس، یک چنین استفاده سنگینی را از کامپیوتر خود نمی نماید. در کاربردهای سبک تر، پردازنده های پرقدرتی در طیف 250 تا 300 دلار شامل مدل های چهار هسته ای و کندتر Core i7 و سریع ترین مدل های شش هسته ای AMD Phenom II X6 وجود دارد. در این طیف قیمت، شما پردازنده ای با نصف سرعت Core i7-980X را بدست خواهید آورد؛ اما همین پردازنده ها هنوز بطور قابل توجهی سریع تر از پردازنده های mainstream هستند.

حافظه
 

crucial Ballistix BL3KIT25664BN1608 PC3-12800 6 GB kit 2GBx3
هنگام تعیین نیازهای حافظه، بخاطر داشتن این نکته مهم است که یک پردازنده شش هسته ای همانند Intel Core i7-980X عملاً از شش پردازنده جداگانه تشکیل شده است. هر یک از این پردازنده ها به همان اندازه یک پردازنده تک هسته ای به حافظه نیاز دارند. ما یک گیگابایت حافظه به ازای هر هسته را در نظر می گیریم که حداقل 6 گیگابایت حافظه برای یک سیستم شش هسته ای می شود.
البته، هر یک از شش هسته در Intel Core i7-980X می تواند در دو رشته (threads) اجرا شود؛ بنابراین بهتر است ما به ازای هر threads یک گیگابایت، حافظه را در نظر بگیریم که در کل 12 گیگابایت حافظه برای سیستم مورد نظر ما خواهد شد. البته شما می توانید ابتدا با 6 گیگابایت حافظه شروع کرده و بعداً آنرا به 12 گیگابایت ارتقاءدهید.
مادربرد Intel DX58SO از چندین پیکربندی بانک حافظه مختلف پشتیبانی می کند، اما سریع ترین مورد، نصب سه ماژول حافظه PC3-12800 در بانک های A, B و C است. این ماژول ها می توانند به صورت DIMMهای 2 گیگابایتی (برای کلاً 6 گیگابایت حافظه ) یا DIMMهای GB 4 برای یک حافظه مجموعاً 12 گیگابایتی باشد. ما در این پروژه یک کیت حافظه 6 گیگابایتی با زمان تاخیر کم (low-latency) را از برند واقعاً عالی crucial انتخاب نمودیم.

آداپتور ویدئویی
 

(ASUS EAH4350 SILENT/DI/512MD2(LP
انتخاب یک آداپتور (یا آداپتور های ) ویدئویی، می تواند از هر چیز بسیار ساده تا موارد بسیار پیچیده را در بر گیرد. اگر قابلیت ‏‎3D برای شما چندان اهمیتی ندارد، می توانید از ویدئوی مجتمع یا آداپتورهای ویدئویی ارازن قیمت استفاده کنید. اما اگر شما مثلاً برای بازی های ویدئویی یا کاربردهای مشابه، به عملکرد گرافیکی سه بعدی نیاز دارید، در آن صورت باید به بررسی ذقیق گزینه های موجود بپردازید.
تقریباً همه آداپتورهای گرافیکی ‎3D دسک تاپ، مبتنی بر یکی از دو چیپ ست دو شرکت معروف NVIDIA یا ATI هستند. هریک از این دو شرکت، تعداد زیادی چیپ ست در طیف وسیعی از عملکرد و قیمت ها را ارائه می نمایند. سایر شرکت ها با استفاده از این چیپ ست ها، آداپتورهای ویدئویی از 20 دلار تا 750 دلار یا بیشتر را تولید می نمایند.
همانطور که طبیعتاً انتظار دارید، کارت های گرانتر، سریع تر هستند. در طیف قیمت های پایین و متوسط، عملکرد با قیمت، همخوانی خوبی دارد. برای مثال یک کارت ویدئویی 80 دلاری، خیلی سریع تر از یک کارت 40 دلاری است و یک کارت 160 دلاری نیز خیلی سریع تر از یک کارت 80 دلاری است.
بالای 150 یا 200 دلار، شما سریعاً به سمت افقی شدن منحنی پیش می روید. یک آداپتور 300 دلاری ممکن است فقط 25 % سریع تر از یک آداپتور 150 دلاری باشد. و نیز یک آداپتور 600 دلاری ممکن است تنها 10 % سریع تر از یک کارت 300 دلاری باشد. حتی یک کارت 75 دلاری برای اجرای جدیدترین بازی ها در نرخ ارسال فریم معقول، به اندازه کافی سریع است. اگرچه ممکن است شما مجبور شوید از چیزی کمتر از حداکثر رزولوشن استفاده نموده و چند ترفند برای اجرای یکنواخت تر را به کار گیرید. پیشرفت های عمده در چیپ ست های ویدئویی در عصر اینترنت رخ نمود. اگر شما سریع ترین آداپتور ویدئویی موجود امروز را بخرید، در محدوده کارت ها متوسط، فقط 12 تا 18 ماه و در محدوده کارت های پایه، فقط در 2 تا 3 سال باقی خواهد ماند.
به همین دلیل gamerهای حرفه ای هر شش ماه، آداپتورهای ویدئویی خود را با موارد جدیدتر جایگزین می کنند.
چند سال پیش زمانی که بازی های ویدئویی به اوج خود رسیدند. هر دو شرکت NVIDIA و ATI، متدهایی را برای پشتیبانی همزمان از چندین آداپتور ویدئویی روی یک سیستم را آغاز نمودند. متد NVIDIA معروف به (SLI(Scalable Link Interface و تکنیک ATI، CrossFireX نام دارد.
اگرچه این دو متد از مفهوم و پیاده سازی مشابهی استفاده می کنند، اما با یکدیگر سازگار نیستند. هر یک از این رویکرد به شما امکان می دهند تا چندین آداپتور ویدئویی را به منظور حصول به عملکرد یک آداپتور ویدئویی سریع تر همزمان روی یک سیستم نصب نمایید.
بعداً بسیاری از gamerها دریافتند که آنها می توانند با این تکنیک، از سد آداپتورهای ویدئویی خیلی گران عبور کنند. به جای نصب یک آداپتور 600 دلاری، آن ها از دو آداپتور 300 دلاری استفاده نمودند و نتیجه خیلی بهتر از مورد منفرد 600 دلاری بود. همین مسئله در سایر موارد مثل دو کارت 150 دلاری به جای یک کارت 300 دلاری و حتی مورد بهتر در ترکیب دو کارت 75 دلاری به جای یک کارت 150 دلاری صادق است.
البته درنظر داشته باشید بواسطه رشد و تغییرات حیرت انگیز در این حوزه معرفی یک آداپتور خاص ممکن نیست و شما در زمان خرید باید به دنبال کارت های جدید ارائه شده روی سایت های شرکت های سازنده باشید.

آداپتور صدا
 

قابلیت صدای مجتمع روی اغلب مادربردهای جدید، عالی است بنابراین امروزه کارت صدا واقعاً ضرورتی ندارد. و در نتیجه integrated Intel HD audio روی مادربرد DX58SO تقریباً برای نیازهای اغلب کاربران عالی است.
اگر قصد دارید، از سیستم اسپیکر 6.1،5.1، یا 7.1 برای بازی ویدئویی استفاده کنید و به پشتیبانی از صدای EAX دارید، یک Creative Sound Blaster X-Fi XtremeGamer (اینترفیس PCI Express) یا Sound Blaster X-Fi Titanium (اینترفیس PCI Express) را نصب نمایید. اما قبل از اینکه شما اقدام به خرید هر گونه کارت صدایی اقدام کنید، صدای مجتمع را روی آن تست کنید.

درایو بوت /سیستم:
 

Crucial CT128M225 128 GB SSD
ما تمایل داریم از یک درایو بوت حالت جامد در هر سیستمی استفاده نماییم. در واقع در حالت ایده آل، مایلیم از SSD بطور وسیع استفاده کنیم. البته هنوز این کار مقرون به صرفه نیست.اما قیمت ها دائماً رو به کاهش است.
به هر حال در این سیستم، برای ذخیره سازی اطلاعات از هارد دیسک و برای درایو بوت/سیستم، از درایو SSD استفاده می نماییم. البته اینجا یک دو راهی دیگر وجود دارد و آن اینکه از (Single-Level Cell‏) SLC SSD‏‎با ظرفیت کمتر استفاده کنیم یا (MLC SSD (multi-level Cell که ظرفیت بیشتری نسبت به مورد اول دارد. درایوهای SLC معمولاً سریع تر هستند و دیرتر از درایوهای MLC زائل گشته اما برای یک ظرفیت معین، چهار برابر هزینه بیشتری را تحمل می کنند.
ابتدا ما تصمیم گرفتیم که از یک درایو SLC (بواسطه عملکرد و دوام آن) استفاده نماییم. گزینه اول درایو 32 گیگابایت بود که کفاف نیاز ما را نمی داد و گزینه دوم، 64GBبود که علیرغم فضای باز هم ناکافی، قیمتی بالای 600 دلار داشت که این رقم با بودجه ما انطباق نداشت.
بنابراین ما به سراغ گزینه های MLC رفتیم و در طیف ‎128GB به دنبال درایو مناسب گشتیم. در این طیف، تعداد قابل توجهی درایو متناسب با نیازهای ظرفیتی و هزینه ای ما از سازندگان معرفی همچون Corsair ،Crucial ،Kingston ،OCZ و Western Digital وجود دارد. البته گزینه Intel X25-M نیز یک کاندیدای جدی محسوب می شد اما مدل ‎80GB آن برای کار ما خیلی کوچک بود و مدل ‎160GB آن نیز خیلی گران بود.
با توجه به تجربه چندین ساله ما در کار با محصولات Crucial، ما در نهایت Crucial CT128M225 SSD با سرعت خوانش 250MB/s و سرعت نوشتن 190MB/s را انتخاب نمودیم. این درایو هم ظرفیت کافی و هم سرعت کافی را مطابق با نیازهای یک سیستم Exterme دارد.

دیسک سخت:
 

(Seagate Barracuda XT ST32000641AS 2TB(four
ما در طی سال های گذشته همواره دیسک سخت Seagate را انتخاب نموده و خرید آن را به دوستان توصیه نمودیم و هرگز از این انتخاب خود پشیمان نشده ایم. درایوهای سری باراکودا از این برند، بسیار سریع، آرام، قابل اعتماد و در نهایت با هزینه معقولی ارائه می شوند.
البته ما برندهای دیگر را از نظر دور نداشتیم. از گزینه های محدود مدل های TB 7.200 RPM SATA 2، مدل Western Digital Caviar Black وجود داشت که در Benchmarkها بسیار نزدیک با Seagate Barracuda XT عمل می کند. اما Barracuda XT از Caviar کم صداتر و خنک تر کار می کند.
بنابراین تصمیم گرفتیم چهار عدد از این درایو را روی سیستم خود (در مجموع TB 8) نصب نماییم. به منظور به حداکثر رساندن عملکرد خوانش متوالی بلوک بلند (long-block sequential read performance) که برای تدوین ویدئویی ایده آل است اما به یک کنترلر RAID سخت افزاری گران نیاز دارد و تنها ‎6TB از فضای دیسک را در دسترس قرار می دهد. از آنجایی که ما درایو SSD خیلی سریع را برای فایل های ویدئویی کاری خود در اختیار داریم، بنابراین از خرید آن صرف نظر کردیم.

درایو اپتیکال :
 

Sony Optiarc AD-7260S-0B DVD burner

صفحه کلید و ماوس:
 

Microsoft SideWinder X6

اسپیکر:
 

Logitech Z-523 40 W 2.1

صفحه نمایش:
 

ASUS VW266H 25.5"LCD
منبع: بزرگراه رایانه، شماره ی 140

یک کابل اترنت منفرد می تواند HDMI,power و دیتا را تا فاصله بیش از 100 متر فراهم کند.HDBaseT با استفاده از یک کابل اترنت Lowly Cat 5e یا Cat 6 می تواند جایگزین بسیاری از کانکتورهای الکترونیکی شامل HDMI,100BaseT Ethernet و پاور شود. این تکنولوژی، تمام سیم کشی ها را یکپارچه می کند و امکان اتصال به چندین نمایش گر/گیرنده را فراهم می کند و بدون افت سیگنال، به شکلی فوق العاده امکان دسترسی شما به انواع و اقسام ابزار را امکان پذیر می سازد. با استفاده از این تکنولوژی نوظهور، یک پخش کننده HDBaseT Blu-ray می تواند در فاصله 100 متری یک تلویزیون قرار بگیرد.
 

HDBaseT چگونه می تواند سیگنال های متعدد را در داخل یک کابل اترنت واحد جای دهد؟ ما در این مقاله این تکنولوژی را تشریح خواهیم کرد و به شما نشان خواهیم داد که چگونه قادر است اتصالات الکترونیکی را تسهیل کند و ویژگی های جدیدی را در اختیار ما قرار دهد.

سیگنال دهی آینده
 

مثل Light Peak اینتل، HDBaseT به جای ایجاد سیگنال های مخصوص به خود، داده ها را از طریق سیگنال های الکترونیکی از قبل ایجاد شده انتقال می دهد. برخلاف فیبر نوری اینتل، HDBasaT از کابل های استاندارد اترنت استفاده می کند بنابراین قیمت آن اندک است. یک مزیت مهم چنین کابلی در این است که بسیاری از ساختمان ها و خانه ها از قبل زیرساختار لازم برای استفاده از آن را در اختیار دارند.
ابزار و تجهیزات سیستم های خانگی نظیر پخش کننده های Blu-ray برای کد گذاری ویدئو به یک چیپ سنتی HDMI متکی هستند. یک پردازنده سیگنال دیجیتالHDBaseT این سیگنال را می گیرد و آن را برای اجرا بر روی اترنت اصلاح و تعدیل می کند. در این فرآیند از (pulse-amplitude modulation (PMA که داده ها را در ولتاژهای مختلف کد گذاری و سریعاً پالس می کند، استفاده می شود. در سمت دیگر یک decoder اطلاعات را به یک سیگنال HDMI محلی برمی گرداند.
در حالی که تکنیک PAM براساس اصول مشابه گیگابیت عمل و از همان کابل ها استفاده می کند، HDBase T از یک شمای مدولاسیون اختصاصی پیروی می نماید. در این روش فقط از کابل های فیزیکی استفاده می شود نه زیرساختار تشکیل دهنده بسته اترنت.
حتی HDBase T 100Mb/s Ethernet نیز به همین روش کد گذاری می شود، اگر چه یک درگاه HDBase T می تواند به شکل یک اترنت ساده برگشت داده شود و چنان چه به طور اتفاقی وارد یک شبکه اترنت معمولی شوید HDMI و سایر ویژگی ها را نادیده بگیرد. HDBase T از سوئیچ های فیزیکی مخصوص به خودش استفاده می کند، اگرچه نسخه های هیبرید که با اترنت استاندارد اینترفیس برقرار می کنند نیز مراحل توسعه را طی می کنند.
مشخصات نسخه HDBaseT 1.0 از قبل تعیین شده و نرخ تبادل دیتا در آن 8Gb/s است. اگرچه HDMI به سرعت ‎10.2Gb/s نیاز دارد این فرآیند کماکان کار می کند و فضا را برای سایر سیگنال ها خالی می کند زیرا گزینشی تر است.
Micha Risling رئیس کمیته بازاریابی HDBaseT Alliance می گوید: "بیش تر از‎3Gb/s برای HDMI به تصیح خطا اختصاص دارد ما نیازی به آن نداریم زیرا مدولاسیونی که استفاده می کنیم قوی تر از تصحیح خطا است. بنابراین HDBaseT از فرآیند استاندارد تصحیح خطای HDMI عبور می کند و آن را پشت سر می گذارد".
HDBaseT از قابلیت نرخ تبادل دیتای بیش تری نیز برخوردار است و امکان استفاده از اترنت گیگابیت یا پهنای باند اضافه شده به HDMI را فراهم می کند. این فرآیند از همان کابل ها استفاده خواهد کرد اما سیگنال را با نرخ های سریع تری ماژوله می کند که به یک DSP گران تر نیاز دارد. HDBase Alliance قصد دارد آن را در مشخصات آتی نمونه های جدید لحاظ کند.
اگرچه از سرباره تصحیح خطای HDMI استفاده نمی شود از لیست کامل فرمت های ویدئویی و صوتی HDMI 1.4 شامل HDCP و روش های کار با فریم های سه بعدی پشتیبانی به عمل می آید. هر چند، اولین وسیله های HDBaseT، یک ویژگی جدید را که نیاز به یک چیپ HDMI 1.4 دارد، مثل کانال برگشت صوتی حذف می کنند.
Risling می گوید Valens Semiconductor که در زمینه ساخت و تولید چیپ فعالیت می کند (و خود او نیز در همین کمپانی مشغول کار است) چیپ های جدیدی را برای عرضه به کمپانی های ساخت تجهیزات الکترونیکی مصرفی تولید کرده که با تمام ویژگی های HDMI 1.4 سازگار است.
در حالی که HDBaseT براساس HDMI ساخته شده، ظرفیت های بیش تر سیگنال آن باعث اهمیت آن شده است. کانال های دیتا و کنترل شامل پشتیبانی ازUSB,IR,HDMI CECو RS-232 می شود. این بدان معنا است که حتی اگر تلویزیون و پخش کننده Blu-ray شما در اتاق های مختلفی باشند ریموت IR شما هنوز هم می تواند تمام عملکردهای خود را به انجام برساند.
درست مثل HDMI، این سیگنال ها از پردازنده های خودشان عبور داده می شوند به شکل سیگنال HDBaseT PAM کد گذاری می شوند.شکل(1)
HDBaseT همچنین براساس (Power over Ethernet Standard (PoE+ پاور را به داخل این تلفیق لایه می کند. هرچند برخلاف این روش، که حداکثر به 25.5 وات می رسد HDBaseT می تواند از حداکثر 100وات پشتیبانی کند.
این استاندارد برای کار در فواصل بیش از100متر طراحی شده بود زیرا 100 متر محدودیت شبکه های اترنت است. HDBaseT در بعضی از شرایط می تواند از این محدودیت فراتر برود یا شما می توانید برای اضافه شدن 100مترهای بیش تر، حداکثر تا 5 سوئیچ به آن اضافه کنید. یک setting انتخابی نیز می تواند گستره سیگنال دهی را به همان 100متر محدود کند تا مثلاً فیلم های بلو-ری شما برای همسایه ها پخش نشود. HDBaseT Alliance می گوید سخت افزار براساس یک DRM flag که در محتوا گنجانده می شود می تواند این محدودیت را فعال کند.

Device Mananger
 

ما معمولاً منتظر شکل گیری کنسرسیوم ها می مانیم، برای سال ها در مورد استانداردها بحث می کنیم و در نهایت سخت افزار را عرضه می کنیم. اما HDBaseT سریع تر حرکت می کند زیرا Valens ابتدا چیپ را طراحی کرد و سپس کنسرسیومی را با LG، سامسونگ و Sony Pictures Entertainment در ماه ژوئن 2010 تشکیل داد.
Valens تقریباً در همان مقطع زمانی، کار فروش چیپ های HDBaseT را به وندورهای خود آغاز کرد. ابزار HDBaseT ساخت AMX،Crestron و Gefen از قبل وجود داشته اند و HDBaseT Alliance امیدوار است ابزار مصرفی مثل تلویزیون ها و پخش کننده های بلو-ری که از کانکشن های توکار استفاده می کنند به زودی به بازار عرضه شوند. Risling می گوید "ما انتظار داریم در سال 2011 شاهد عرضه محصولاتی که از HDBaseT استفاده می کنند و بیش از یک وندور آن ها را ارائه می کند، باشیم".
بزرگ ترین چالشی که این تکنولوژی جدید در پیش رو دارد قیمت است؛ signal extenderهایی که در حال حاضر در دسترس هستند، می توانند تا 700 دلار یا بیش تر قیمت داشته باشند. Valensجزئیات قیمت چیپ های خود را فاش نکرده اما امیدوار است هزینه ها تا حد چند دلار برای هر وسیله کاهش پیدا کند. Risling می گوید: "یکی از دلایلی که کمپانی هایی نظیر سامسونگ و ال.جی و سونی (Pictures) به این پیمان می پیوندند به خاطر این است که آن ها اعتقاد دارند این کار عملی است".
هر وقت که استاندارد جدیدی وارد می شود کیف پول ما به دردسر می افتد. اما اگر HDBaseT رایج شود، ویژگی های اضافی آن ممکن است ارتقای اجزای سیستم سینمای خانگی را توجیه کند.
منبع: بزرگراه رایانه، شماره ی 140

ماده ای که اخیرا Q استخراج شده میتواند نمایش گرها، باتری ها، سلول های خورشیدی و کامپیوترها را ورای سیلیکون توسعه دهد. نوک مداد شما در بردارنده آینده علم کامپیوتر، نمایش گرهای لمسی، سلول های خورشیدی، سیستم های کشف و تشخیص دود و قوی ترین، و سبک ترین مواد فیزیکی که تا به حال وجود داشته، می باشد. هر قسمت از دست خط شما، لایه هایی از سوپرماده ای که اخیراً استخراج شده بر جای می گذارد.
 

این ماده Graphene Graphene نام دارد و یک نمونه hexagonal-grid از اتم های کربن با ضخامت یک اتم است. این ماده کمی شبیه chicken-wire یا Settlers of catan board و فقط 100 میلیون برابر کوچک تر است. در شکل مسطح و ورقه ای خود، این اولین ماده کریستالی دو بعدی است که تاکنون جداسازی شده است. این ماده می تواند در داخل تیوب ها، نانوتیوب های کربن که مثل یک ماده تک بعدی رفتار می کنند، جاری شود و حتی می تواند در درون یک توپ بدون بعد، جای داده شود. این مشخصات چند بُعدی امکان تحقیقات و آزمایشات جدیدی را در سطح فیزیک کوآنتوم فراهم کرده است. ما در این مقاله به تشریح خصوصیات این ماده، چگونگی استخراج آن و این که چرا این ماده عصر اتم می تواند همه چیز را، از هواپیما گرفته تا تلفن های موبایل تغییر دهد می پردازیم.

استخراج انفجار
 

جایزه نوبل فیزیک سال 2010 به Andre Geim و Novoselov‎‏ Konstantin برای تحقیقات آنان در زمینه جداسازی Graphene اعطا شد. قبل از کشف آنان، دانشمندان تصور می کردند Graphene نمی تواند در یک سطج منفردِ یک اتمی پایدار باشد.
در چیزی که Geim از آن با عنوان آزمایش جمعه شب (آزمایشی که در اواخر روز انجام می شود) یاد می کند؛ دانشمندان نوار چسبناکی را بر روی مقداری کربن قرار دادند. وقتی آن ها نوار را کندند، کلاسترهایی از بیش از 100 لایه از Graphene را پاره کردند. با چسباندن مجدد نوار، لایه های کوچک تر و کوچک تری از Graphene را جدا کردند.
در انتها، آن ها با مشاهده این ماده از بالای اُکسید سیلیکون لایه های منفردی از ورقه های Graphene کشف کردند. یک هاله صورتی کم رنگ اطراف محل ماده ای شفاف را عیان می کرد؛ حدود 98 درصد از نور از بین لایه ها عبور می کرد. در آزمایش هایی که به دنبال این آزمایش اولیه به عمل آمد، سایر دانشمندان تکنیک های مختص خودشان را باز تولید کردند و انفجاری در حوزه Graphene به وجود آوردند.
علاوه بر این روش low-tech ،Graphene را می توان به روش های گوناگونی تولید کرد. در سال 2009، دانشمندان روشی را که مناسب کاربردهای تجاری بزرگ تر بود به کار گرفتند. محققان یک ویفر سیلیکون کارباید را تا 1300درجه سانتیگراد حرارت دادند که در این درجه، لایه سیلیکون پخته می شود و اتم های کربن را که به Graphene تبدیل می شود از خود باقی می گذارد. این روش می تواند برای الگودهی یا ایجاد اَشکال میکروالکترونیک مورد استفاده قرار گیرد.

مشخصات قدرتمند
 

خواص منحصر به فرد Graphene منجر به ایجاد گستره وسیعی از کارکردهای بالقوه می شود. این ماده که 200 برابر سخت تر از فولاد است به احتمال زیاد سبک ترین و قوی ترین ماده ای است که تا به حال کشف شده و برای ساخت قطعات هواپیما و کاربردهای دیگری که به فشار بسیار زیاد و وزن سبک نیاز دارند مناسب است. این ماده قادر است با مقاومتی بسیار بسیار کم و سریع تر از سیلیکون الکتریسیته را هدایت کند که این خاصیت آن را برای کاربردهای الکترونیکی بسیار مناسب کرده است.
این رفتارها در تلفیق با شفافیت Graphene، می تواند این ماده را به یک عنصر کلیدی در ساخت OLED ,LCD و پانل های لمسی عملیاتی تر تبدیل کند. و با نسبت سطح -به-حجم بزرگ، پودر Graphene حتی می تواند باتری ها را ارتقا دهد.
مشخصات الکتریکی Graphene ما را به سمت ظهور ایده ها و نظریات جدید در مورد آینده علم کامپیوتر رهنمون می سازد. دکتر رونالد کاواکامی پروفسور فیزیک و ستاره شناسی در دانشگاه کالیفرنیا معتقد است: "شما می توانید سعی کنید هر کاری را به یک روش مشابه انجام دهید اما ماده ای را پیدا کنید که ممکن است آن کار را بهتر از سیلیکون انجام دهد. شاید ما بتوانیم یک ترانزیستور بهتر بسازیم".
براساس این منطق Graphene را می توان در درون ترانزیستورهای بسیار ریزی که می توانند الکترون های واحد را در اطراف نیروهای الکترومغناطیسی حرکت دهند، قرار داد. الکترون در مسیر خود با یک مانع برخورد می کند و مجبور می شود از طریق یکی از دو مسیرموجود از آن عبور کند.این انتخاب، اصول باینری کامپیوترها را بازتعریف می کند.
از نظر تئوری، این ترانزیستورها می توانند کوچک تر باشند، انرژی کم تری مصرف کنند و در مقایسه با سیلیکون سرعت های بالاتری ایجاد کنند. در دهه های پیش رو ممکن است ما شاهد ظهور تلفن های موبایل 100GHz که براساس این تکنولوژی تولید شده اند، باشیم.
براساس اظهارات دکتر کاواکامی "وقتی کاری از اساس متفاوت انجام دهید ممکن است مزایای زیادی نصیب شما شود".
تحقیقات او به spin computing و بازنگری در الگوهای پردازش و انجام پردازش در سطح اتم مربوط می شود.
منطق حاکم بر این طرز تفکر بدین شرح است: الکترون ها فقط بار الکتریکی ندارند بلکه دارای چرخش هم هستند و مثل آهن رباهای ریزی با قطب مثبت و منفی رفتار می کنند. کامپیوترهای Spin می توانند از مزایای این قطبیت برای پردازش و ذخیره دادها استفاده کنند؛ این کار مثل تنظیم مغناطیسی دیسک های سخت فعلی است. این Spin می تواند در مسیرهای مختلفی انجام گیرد و مفهوم باینری فعلی را به راحتی به "بالا" یا "پایین" تغییر دهد و در عین حال امکان توسعه آتی را نیز فراهم کند. مشکل این است که وقتی محققان سعی می کنند Spin را به نیمه هادی ها تزریق کنند، مجبور هستند آن ها را تا سطوح سرمازایی بسیار شدیدی مثل 100 درجه کلوین خنک کنند. حتی در چنین دمایی هم کارکرد آن ها ضعیف است. Graphene می تواند این spin را در زمان بسیار طولانی تری حفظ کند و وظائف خود را در دمای اتاق انجام دهد. کاواکامی با لایه بندی Graphene با استفاده از یک عایق نازک روش هایی برای توسعه بیش تر spin کشف کرده است. Spin از طریق این عایق تزریق می شود و ماده اضافی به جلوگیری از نشت سریع آن کمک می کند.
Spin حالا می تواند بسیار بیش از یک نانوثانیه دوام پیدا کند و از نظر تئوریک این مدت زمان می تواند بین یک میلی ثانیه و یک میکروثانیه باشد. در حالی که این زمان ها خیلی هم طولانی نیستند، یک پردازنده یک گیگاهرتزی را در نظر بگیرید، یک کامپیوتر Graphene ی مبتنی بر Spin می تواند اطلاعات را تا یک میلیون سیکل حفظ کند.

Graphene تجاری؟
 

با وجود کاربردهای بسیار متنوع و گوناگون و هزینه ای که به طور مداوم در حال کاهش است، شما می توانید انتظار داشته باشید اولین کاربردهای تجاری Graphene را در دو تا سه سال آینده مشاهده کنید. البته توسعه کاربردهای بلندپروازانه تر Graphene به دهه های متمادی زمان نیاز دارد. البته باید اشاره کنیم که برخی از کمپانی ها نظیر سامسونگ از قبل در حال تست و آزمایش نمونه های اولیه نمایش گرهای 30 اینچی مبتنی بر Graphene بوده اند. کاواکامی می گوید: "کارهای زیادی هست که ما می توانیم بر این اساس انجام دهیم. بنابراین چقدر طول می کشد تا ما بتوانیم کامپیوترهایی را که براساس Graphene ساخته شده اند وارد بازار کنیم؟ در حالتی بسیار خوشبینانه، چنین کاری حداقل 15سال طول می کشد".(شکل 1)

منبع: بزرگراه رایانه، شماره ی 140

7. سخن نیک گفتن و به نیکویی سخن گفتن
 

یکی از آداب سخن گفتن این است که هم سخن نیکو بگوییم و هم آن را به نیکویی بگوییم. پیداست که بین این دو صفت تفاوت ظریفی است؛ اولی اشاره به محتوای سخن دارد و دومی به چگونگی بیان سخن. اولی ریشه در علم و درایت گوینده دارد و دومی نشان از ادب گوینده. قرآن کریم در چند جا از مؤمنان می خواهد که با دیگران به نیکی سخن بگویند و نیکو سخن بگویند؛ چنان که درباره خویشان و یتیمان و مسکینان می فرماید: اگر اینان در هنگام تقسیم میراث حاضر شدند و انتظار احسان داشتند آنها را روزی دهید و با آنان سخن نیکو بگویید: «قُولُوا لَهُم قَولاً مَّعرُوفًا.» (نساء: 8) قول معروف همان سخن نیک است که باید به نیکویی گفته شود؛ چنان که برخی اصحاب لغت گفته اند: «المعروف اسم لکل فعل یعرف حسنه بالعقل او الشرع»؛ هر فعلی که عقل یا شرع آن را خوب و پسندیده بدانند فعل معروف است. (ابراهیم انیس و دیگران، [بی تا]، ص 595) بر این مبنا، قول معروف سخنی است که عقل یا شرع آن را بپسندد. یکی دیگر از ویژگی های قول معروف این است که انسان به اندازه قامت و قدرت خویش سخن بگوید؛ یعنی کاری را که از عهده اش خارج است بر زبان نیاورد؛ چنان که قرآن کریم می فرماید: «کَبُرَ مَقتًا عِندَاللهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفعَلُونَ» (صف: 3)؛ اینکه سخنی بگویید که عمل نمی کنید (یا نمی توانید عمل کنید) بسیار موجب خشم خداست.
حضرت امیر در کلام بسیار زیبایی می فرماید: «الکلام فی وثاقک مالم تتکلم فاذا تکلمت به صرت فی وثاقه فاخزن لسانک کما تخزن ذهبک و ورقک فرب کلمه سلبت نعمه و جلبت نغمه» (عبده، 1413 ق، ص 752)؛ سخن را تا نگفته ای در اختیار توست و آنگاه که بر زبان آورده، تو در گرو آن هستی. پس زبانت را همچون گوهرهایت (طلا و نقره) در خزانه دهانت حفظ کن که چه بسا کلمه ای نعمتی را از تو برباید و موجب گرفتاری و رنج تو گردد. چه بسیار سخن ها که مایه فتنه در جامعه می گردد؛ سخنانی که از روی هوای نفس و خودنمایی و تحقیر دیگران برای رسیدن به مطامع دنیا و آرزوهای دنیوی گفته می شود.
و از نشانه های جهل و نادانی انسان همین بس که اسیر زبان خویش باشد؛ چنان که از امام هادی(ع) گزارش شده است: «الجاهل اسیر لسانه.» (عطاردی، 1410 ق، ص 304)

‌ 8. پرهیز از تمسخر و عیب جویی و سرزنش
 

یکی از آداب سخن گفتن این است که سخن انسان موجب تمسخر و سرزنش دیگران بر کاستی هایشان – که ممکن است بسیاری از آنها طبیعی باشد – نگردد. خداوند انسان ها را به گونه های مختلف آفریده است؛ یکی سفیدپوست، یکی سیاه پوست، یک کوتاه قد و یکی بلند قد. در هر انسانی بعضی ویژگی های مثبت و منفی وجود دارد. تمسخر و سرزنش و عیب جویی دیگران در برابر کاستی های وجودی آنان، زمینه های حقد و کینه و دشمنی را در جامعه گسترش می دهد و از روح تعاون و برادری می کاهد. خدای سبحان برای تشکیل یک مدینه فاضله به دست پیامبر بزرگ اسلام آدابی را در این باره به مسلمانان آموزش می دهد؛ از جمله می فرماید:
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا یَسخَر قَومٌ مِّن قَومٍ عَسَی أَن یَکُونُوا خَیرًا مِّنهُم وَلَا نِسَاء مِّن نَّسَاء عَسَی أَن یَکُنَّ خَیرًا مِّنهُنَّ وَلَا تَلمِزُوا أَنفُسَکُم وَلَا تَنَابَزُوا بِالأَلقَابِ بِئسَ الاِسمُ الفُسُوقُ بَعدَ الإِیمَانِ وَمَن لَّم یَتُب فَأُولَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ» (حجرات: 11)؛ ای اهل ایمان، مبادا گروهی از شما گروهی دیگر را مسخره کنند، چه بسا آن گروه از اینان بهتر باشند. و مبادا دسته ای از زنان دسته ای دیگر را مسخره کنند، چه بسا آن زنان از اینها بهتر باشند. هرگز دنبال عیب یکدیگر نباشید و بر یکدیگر نام زشت ننهید که پس از ایمان به خدا، نام فسق (زشت) بر مؤمن نهادن بسیار زشت است و اگر این عادت در کسانی بود و توبه هم نکنند، پس آنان ستمکارانند.

9. پرهیز از غیبت
 

یکی دیگر از آفات زبان و سخن گفتن، غیبت کردن است؛ یعنی پشت سر دیگران بدی های آنان را ذکر کردن. قرآن کریم به شدت با این عادت جاهلی که هنوز هم از جامعه رخت بر نبسته است مبارزه می کند. بدترین صفت این است که در پیش رو تملق می گوییم و پشت سر غیبت می کنیم؛ این از علایم نفاق است. قرآن کریم که غیبت کردن را به مثابه خوردن گوشت برادر مرده می داند، می فرماید: «وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا یَغتَب بَّعضُکُم بَعضًا أَیُحِبُّ أَحَدُکُم أَن یَأکُلَ لَحمَ أَخِیهِ مَیتًا فَکَرِهتُمُوهُ واتَّقُوا اللهَ إِنَّ اللهَ تَوَّابٌ رَّحِمٌ» (حجرات: 12)؛ مبادا در امور دیگران تجسس کنید و مبادا بعضی از شما از بعضی دیگر غیبت کند. آیا دوست می دارید یکی از شما گوشت برادر مرده خویش را بخورد؟ حتماً از این کار دوری می جویید. پس تقوا پیشه کنید [و از غیبت بپرهیزید و از این عمل توبه کنید] که خدا توبه پذیر مهربان است.
چرا به جای قدردانی و ستایش از خوبی های دیگران در آشکار و پنهان، عادت داریم همواره همچون مگسی باشیم که بر روی زخم ها و دمل ها می نشیند؟ چرا همچون زنبور عسل نیستیم که بر گل های خوشبو می نشیند و عسل شفابخش بیرون می دهد. (موسوی لاری، [بی تا]، ص 273) ریشه غیبت تجسس در امور دیگران است. از این رو، قرآن کریم ابتدا از تجسس کردن نهی می کند و بعد نهی از غیبت را می آورد. جاسوسی کردن برای کشف عیب های دیگران کار بسیار زشتی است که موجب بدبینی افراد به یکدیگر و رخت بربستن روح دوستی و همدلی از جامعه می شود.

10. رعایت حال مخاطبان
 

در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمودند: «ما کلم رسول الله(ص) العباد بکنه عقله قطُّ و قال: قال رسول الله: انا معاشر الانبیا امرنا ان نکلم الناس علی قدر عقولهم» (کلینی، 1365، ج 1، ص 23)؛ رسول خدا با مردم به عمق دانایی اش سخن نگفت و فرمود: ما انبیای الهی موظفیم که با هر گروه از مردم به اندازه ظرفیت ادراکشان سخن بگوییم.
سخن را باید برای بهره گیری مخاطب گفت نه برای اظهار فضل خویش. در ادبیات، یکی از ویژگی های سخن گفتن فصاحت و بلاغت است.
مراد از بلاغت، همان مخاطب شناسی است؛ سخن را باید با توجه به رعایت حال مخاطبان تنظیم کرد. گاه ایجاز پسندیده است و گاه اطناب. البته در هر صورت، سخن باید از ایجاز مخل و اطناب ممل به دور باشد تا مقصود گوینده به شنونده منتقل شود. در مثل است که هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد و ... .

نتیجه
 

سخن گفتن آدابی دارد که بر هر فرد از افراد اجتماع لازم است آنها را رعایت کند تا اجماع مطلوبی داشته باشیم.
سخن گفتن با خدا، با رسول خدا، با اولیای خدا، با معلم و استاد، با پدر و مادر و ... آدابی دارد که آن را می توان در دو دسته قرار داد: آداب ایجابی و آداب سلبی.

آداب ایجابی:
 

1. راست گویی، که ضروری ترین شرط سخن گفتن هر گوینده است؛
2. به آرامی سخن گفتن؛ در هنگام سخن گفتن باید به آرامی سخن گفت و صدای خود را از صدای پیامبر و دیگر کسانی که حق الهی بر انسان دارند نباید بلندتر کرد؛
3. قول معروف و قول سدید، که از ویژگی های یک سخن پسندیده است؛
4. ذکر نام خدا و سلام کردن در آغاز سخن؛
5. در نظر گرفتن حال مخاطب.

آداب سلبی:
 

1. پرهیز از غیبت، تهمت، مسخره کردن، لغو و بیهوده گویی و ...؛
2. پرهیز از فریاد زدن، مگر كسی كه بر او ظلمی شده باشد؛
3. پرهیز از تملق گویی؛
4. پرهیز از نجوا در جمع، مگر امر به نیکی و تقوا باشد.
منابع:
قرآن کریم.
1. ابراهیم انیس و دیگران؛ المعجم الوسیط؛ تهران: ناصر خسرو، [بی تا].
2. جعفری، محمدتقی؛ اخلاق و مذهب؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، [بی تا].
3. سادات، محمدعلی؛ اخلاق اسلامی؛ تهران: سمت، 1367
4. شعرانی، ابوالحسن؛ «دائره المعارف لغات قرآن مجید؛ تهران: کتاب فروشی اسلامی، 1398 ق .
5. صدر، سیدرضا، تفسیر سوره حجرات؛ ترجمه سیدباقر خسروشاهی؛ قم: بوستان کتاب، 1384 .
6. صدوق، محمدبن علی بن بابویه؛ کتاب المواعظ؛ تهران؛ مرتضوی، [بی تا] .
7. صلواتی، محمود؛ ترجمه صحیفه سجادیه؛ اصفهان: فرهنگ مردم، 1381 .
8. طباطبائی، سیدمحمدحسین؛ المیزان؛ انتشارات جامعه مدرسین، [بی تا] .
9. عبده، محمد؛ نهج البلاغه؛ بیروت: دارالبلاغه، 1413 ق / 1993 م.
10. عطاردی، عزیزالله؛ مسند الامام الهادی(ع)؛ [بی جا]: المؤتمر العالی للامام الرضا(ع)، 1410 ق.
11. فرید، مرتضی و سجادی، محمدصادق؛ اخلاق از دیدگاه قرآن و عترت؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1362 .
12. فهری، سیداحمد؛ پرواز در ملکوت، مشتمل بر آداب الصلوه امام خمینی؛ تهران: نهضت زنان مسلمان، 1359 .
13. کلینی، محمدبن یعقوب؛ کافی، 8 ج، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1365 .
14. محقق، محمدباقر؛ نمونه بینات در شأن نزول آیات؛ تهران؛ دفتر انتشارات اسلامی، [بی تا].
15. مطهری، مرتضی؛ آشنایی با علوم اسلامی، حکمت عملی؛ قم: صدرا، 1361 .
16. موسوی لاری، سیدمجتبی؛ رسالت اخلاق؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی، [بی تا] .
17. نراقی، محمدمهدی؛ جامع السعادات؛ سیدمحمد کلانتر، نجف اشرف: 1383- 1963.
منبع: نشریه الاهیات اجتماعی شماره 2.

ج. آداب عمومی سخن گفتن
 

1. سلام کردن
 

مؤمنان سخن گفتن را باید با سلام کردن آغاز کنند. این حکم عام است، اما در خصوص رعایت آن درباره رسول خدا(ص) و بزرگان تأکید بیشتری شده است.
قرآن کریم می فرماید: «خدا و ملائکه او بر پیامبر صلوات و درود می فرستند، شما هم ای مؤمنان! بر او صلوات و درود بفرستید. (احزاب: 56)
خداوند به پیامبرش نیز آموزش می دهد که وقتی مؤمنان به خدمت تو رسیدند به آنان بگو: سلام بر شما باد! (انعام: 54)
حتی ملائکه الهی وقتی بر حضرت ابراهیم(ع) وارد شدند ابتدا بر او سلام گفتند و ابراهیم(ع) هم بر آنان سلام گفت. (هود: 69) سپس ملائکه مهمان که تمثل بشری پیدا کرده بودند وارد منزل شدند و ابراهیم(ع) آداب میزبانی به جای آورد. یکی از سنت های حسنه علمای اسلام این است که سخن خود را با نام و حمد خدا و سپس درود و سلام بر پیامبر آغاز می کنند.
در اسلام، سلام کردن قبل از سخن گفتن آنقدر تأکید شده است که امام صادق(ع) می فرماید: «من بدأ بالکلام قبل السّلام فلا تُجیبوه». هر کس سلام نکرده سخن گفت پاسخش ندهید. (کلینی، 1365، ج 2، ص 644)
پس یکی دیگر از آداب مهم سخن گفتن این است که سخن را باید با سلام بر مخاطب آغاز کرد، خواه مخاطب یک فرد باشد یا جمع؛ خواه مردم بخواهند با رسول خدا سخن بگویند، خواه رسول خدا بخواهد با مردم سخن بگوید. نه تنها سخن گفتن باید با سلام آغاز شود، بلکه انسان بر هر جمعی یا بر هر منزل و محل کاری وارد می شود و بر هر دوست و آشنا و مؤمنی می گذرد پسندیده است که سلام کند.(1)

2. پرهیز از نجوا
 

نجوا در فرهنگ عرب (ابراهیم بن انیس و دیگران، [بی تا]، ج 2، ص 905) و لسان قرآن (شعرانی، 1398 ق، ج 2، ص 440) به معنای «به راز سخن گفتن با دیگری» است. قرآن کریم نجوا به گناه و سرپیچی از رسول خدا را منع کرده، اما نجوا به نیکی و تقوا را جایز دانسته است. (مجادله: 9) قرآن برای نجوا با رسول خدا مقرراتی وضع کرد و آن اینکه هر کسی می خواست با پیامبر به راز سخن بگوید می بایست پیش از نجوا کردن صدقه ای در راه خدا بپردازد. (مجادله: 12) ولی چون این کار بر عامه مسلمانان گران آمد خدا از آن حکم چشم پوشید، اما آنان را به اقامه نماز و پرداخت زکات و اطاعت خدا و رسول سفارش کرد. (مجادله: 13)
به طور کلی، نجوا کردن در جمع اگر موجب بدگمانی دیگران شود پسندیده نیست، مگر در حد ضرورت. پس یکی از آداب سخن گفتن در جمع پرهیز از نجواست.

3. به نرمی سخن گفتن
 

همواره سخن نرم که همراه با تکریم مخاطب باشد مؤثرتر از سخنی است که به درشتی گفته شود. خدای تعالی به حضرت موسی(ع) می فرماید: تو و برادرت به سوی فرعون بروید، که او در مقابل خدا سرکشی کرده است، اما با او به نرمی سخن بگویید: «فَقُولَا لَهُ قَولًا لَّیِّنًا لَّعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَو یَخشَی» (طه: 4)؛ پس با او به نرمی سخن بگویید شاید او پند گیرد یا خدا ترس شود.
وقتی سخن گفتن با فرعون طغایانگر باید به نرمی باشد، پیداست که با دیگر مردم به نحو اولی باید این گونه سخن گفت. نرم خویی رحمت الهی است؛ چنان که خدای تعالی در قرآن کریم به پیامبرش می فرماید: «فَبِمَا رَحمَهٍ مِّنَ اللهِ لِنتَ لَهُم» (آل عمران: 159)؛ ای پیامبر! به رحمت خداوندی، تو نسبت به مسلمانان نرم خو و مهربان هستی.
و این سخنان نرم و زبان خوش پیامبر بود که اعراب خشن و تندخو را آرام کرد و برادری و الفت بینشان ایجاد نمود: «فَأُصبَحتُم بِنِعمَتِهِ إِخوَانًا.» (آل عمران: 103) در مقابل، تندخویی و بدزبانی موجب گریز مردم از انسان می شود، حتی اگر رسول خدا باشد؛ چنان که خدای تعالی به پیامبرش می فرماید: «لَو کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ القَلبِ لاَنَفَضُّوا مِن حَولِکَ» (آل عمران: 158)؛ ای پیامبر! اگر تندخو و سخت دل بودی مسلمانان از پیرامونت پراکنده می شدند. پیامبراکرم(ص) در وصیت هایش به امیرالمؤمنین می فرماید: «یا علی من خاف الناس لسانه فهو من اهل النار»؛ ای علی! آن انسانی که مردم از زبانش آرامش نداشته باشند و از دستش در امان نباشند، از اهل آتش است. (صدوق، [بی تا]، ص 4) در لسان امام صادق(ع) یکی از نشانه های حسن خلق این است که با دیگران با لطف و محبت سخن گفته شود. آن حضرت در پاسخ به این سؤال که حسن خلق چگونه تعریف می شود فرمودند: «تلین جانبک و تطیب کلامک و تلقا اخاک ببشر حسن»؛ تواضع کردن و با لطف و محبت سخن گفتن و با چهره گشاده با مردم روبه رو شدن. (همان، ص 116)

4. سخن سدید
 

یکی از آموزش های قرآن در باب سخن گفتن، به راستی و درستی و استواری سخن گفتن است. سخن انسان در عین نرمی باید درست و استوار باشد. در عرب به درستی قول و فعل «سداد» گفته می شود. پس مراد از قول سدید، سخن حق و درست و محکم است. قرآن کریم در دو جا، همراه با تقوا امر به سخن گفتن به درستی کرده است. (ر.ک به: نساء: 9 / احزاب: 70)
در سوره «احزاب» به اهل ایمان می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَقُولُوا قَولًا سَدِیداً»؛ ای اهل ایمان، از خدا پروا نمایید و همواره به حق و صواب سخن گویید.
علامه طباطبائی ذیل این آیه شریفه درباره قول سدید می نویسد:
قول سدید سخنی است که هم راست و مطابق با واقع باشد و هم از لغو بودن (بی فایده بودن) یا فایده غیر شرعی داشتن مانند سخن چینی و مانند آنها به دور باشد. پس مؤمن باید درستی سخن خویش را بررسی کند و از اینکه سخن لغو بگوید یا به واسطه سخن خویش اصلاحی را به افساد بدل کند بپرهیزد. (طباطبائی، [بی تا]، ج 16، ص 347)
الف. پرهیز از بیهوده گویی: قرآن در سوره «مؤمنون» یکی از اوصاف مؤمنان را پرهیز از سخن لغو می داند: «قَد أَفلَحَ المُؤمِنُونَ ... الَّذِینَ هُم عَنِ اللَّغوِ مُعرِضُونَ ...» (مؤمنون: 3)؛ مؤمنان به رستگاری رسیدند ... آنان از سخن بیهوده می پرهیزند.
یکی از نویسندگان می نویسد: یکی از علمای آخرت در تعریف سخن بیهوده گفته است: «سخن بیهوده آن است که سخنی بگویی که اگر نمی گفتی نه گناهی کرده بودی و نه زیان مالی و یا جانی متوجه تو می شد.» (فهری، 1359، ص 233)
ب. راست گویی: یکی دیگر از ویژگی های سخن سدید راست گویی است و به عبارت دیگر، یکی از مهم ترین آداب سخن گفتن، راست گویی است. گرچه راست گویی را از ویژگی های سخن استوار و از آداب سخن گفتن برشمردیم، اما از حیث دیگر در دایره اخلاق قرار می گیرد؛ چون راست گویی و دروغ گویی دو صفت راسخ در وجود انسان می باشند و از آن رو که ملکات در وجود انسان بر اثر تکرار حاصل می شود، پس اگر کسی این ادب سخن گفتن را رعایت نماید کم کم ملکه راست گویی در وجودش راسخ می شود و اگر ادب سخن گفتن را رعایت نکند و دروغ بگوید این صفت رذیله و زشت در وجودش ملکه می گردد.
در وصایای پیامبر به امیرالمؤمنین، دروغ گویی از آفات کلام برشمرده شده است: «آفه الحدیث الکذب» (صدوق، همان، ص 45) و در جایی دیگر، از نشانه های نفاق: «للمنافق ثلاث علامات: اذا حدث کذب و اذا وعد اخلف و اذا ایتمن خان»؛ منافق سه نشانه دارد: وقتی سخن می گوید دروغ می گوید و وقتی وعده می دهد تخلف می کند و آنگاه که امین دانسته شد و امانتی به او سپرده شد خیانت می کند. (همان، ص 23)

5. پرهیز از تملق گویی
 

یکی دیگر از آداب سخن گفتن این است که انسان نسبت به دیگران به ویژه رئیسان و دنیاداران و به طور کلی صاحبان زر و زور تملق نگوید. تملق گویی از اوصاف فریبکاران است؛ چنان که پیامبراکرم(ص) می فرماید: از نشانه های فریبکاران این است که در حضور شما تملق می گویند و در غیابت شما غیبت می کنند. (همان، ص 23)

6. کریمانه سخن گفتن
 

یکی از آداب سخن گفتن، کریمانه سخن گفتن است. کرامت در سخن گفتن این است که مخاطب را بزرگ بشماری و با احترام با او سخن بگویی. خدای سبحان حکم کرده است که به پدر و مادر «اف» (کم ترین سخنی که موجب رنجش و آزاردگی آنان گردد) گفته نشود و با آنان کریمانه سخن گفته شود: «فَلاَ تَقُل لَّهمَآ أَفٍّ وَلاَ تنهَرهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَولاً کَرِیماً.» (اسراء: 23)
قرآن سخن کریمانه ای است (واقعه: 77) که از خدای کریم (انفطار: 60) توسط فرشته ای بزرگوار (تکویر: 19) بر پیامبری کریم نازل شده تا انسان را کرامت بخشد. نه تنها با پدر و مادر باید کریمانه سخن گفت، بلکه با همه مردم، حتی مشرکان، باید کریمانه سخن گفته شود، خواه آن سخن ملفوظ باشد یا مکتوب؛ چنان که حضرت سلیمان وقتی به بلقیس مشرک (ملکه سبا) نامه می نویسد کریمانه می نویسد. قرآن کریم از زبان بلقیس گزارش می کند که به مشاوران حکومتش می گوید: «أَیُّهَا المَلَأُ إِنِّی أُلقیَ إِلَیَّ کِتَابٌ کَرِیمٌ إِنَّهُ مِن سُلَیمَانَ وَإِنَّهُ بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» (نحل: 29 و 30)؛ ای بزرگان، نامه ای گرامی و ارزشمند به سویم افکنده شد؛ آن از سلیمان است و با نام خدای بخشاینده بخشایشگر آغاز شده است.
پس هر گوینده ای باید با مخاطبانش به بزرگواری سخن بگوید، به ویژه با کسانی که حق بزرگی بر گردن انسان دارند.

پی نوشت ها :
 

1- متأسفانه این آداب قدری در جامعه ما کم رنگ شده است. چه بسا انسان مشاهده می کند که افراد وارد محل کار، منزل یا ماشین دیگران می شوند و پیش از سلام کردن باب سخن را می گشایند یا تقاضایشان را عنوان می کنند.
 

منبع: نشریه الاهیات اجتماعی شماره 2.

چکیده
 

یک بخش از تعالیم اسلام مربوط به آداب معاشرت است. یکی از این آداب مهم، ادب سخن گفتن است. سخن گفتن در اسلام از دو جنبه قابل بررسی است: محتوای سخن و صورت سخن. اولی ریشه در میزان علم و درایت و اندیشه گوینده دارد و دومی ریشه در آداب دانی او.
در آداب سخن گفتن در اسلام، مسائلی مانند چگونگی سخن گفتن با خدا، بزرگان دین (به ویژه پیامبر و اهل بیت عصمت)، کسانی که برگردن انسان حق ولایت دارند (مانند پدر، مادر و معلم)، و در مرتبه بعد، آداب سخن گفتن با عامه مردم بحث شده است که این مقاله به مهم ترین آنها از جمله به: آرامی و نرمی سخن گفتن و سخن را به نام خدا و با سلام آغاز کردن و پرهیز از خشونت کلامی، بیهوده گویی، غیبت و تملق گویی می پردازد.
کلید واژه ها: ادب، سخن گفتن، قول معروف، قول سدید، نجوا، راست گویی.

مقدّمه
 

اگر مجموعه تعالیم اسلام را به چند دسته تقسیم نماییم، یک دسته از آن، آداب اجتماعی است که در کنار اعتقادات، عبادات، احکام اجتماعی و معاملات و اخلاق و شعائر اسلامی قرار می گیرند. غالب محققان، اخلاق و آداب را در کنار هم بحث می کنند و تفکیکی بین آنها قایل نیستند،(1) اما برخی دیگر از ایشان در گذشته و حال توجه به تمایز اخلاق و آداب داشته اند و کتاب های مستقلی در باب برخی امور به رشته تحریر درآورده اند. برای مثال، شهید ثانی در آداب تعلیم و تربیت، منیه المرید فی ادب المفید و المستفید و امام خمینی در آداب نماز خواندن، آداب الصلوه را نوشته اند. ولی با توجه به تعریف هر یک از آنها، مشخص می شود گرچه در بعضی موارد هم پوشانی هایی دارند، اما دو مقوله مجزا هستند.
اخلاق را غالب محققان این علم به ملکات راسخ در نفس، معنا کرده اند که منشأ افعال خوب و زیبا یا زشت و ناپسند است،(2) اما آداب، به مجموعه روش های مطلوب و پسندیده رفتاری انسان در حوزه فردی و اجتماعی تعریف می گردد. این تعریف گرچه بسیار کلی است، اما در هر حوزه ای متناسب با آن حوزه جزئی می شود.
بر این مبنا، آداب اجتماعی به مجموعه رفتارهای هر فرد با سایر افراد اجتماع و هر قوم با سایر اقوام و هر گروه با سایر گروه ها و هر کشوری با سایر کشورها تعریف می گردد. به همین بیان، آداب سخن گفتن نیز تعریف خاص خودش را دارد؛ آداب معامله، آداب تعلیم و تعلم، آداب جهاد، آداب مناظره و گفت و گو، آداب پرداخت صدقات واجب و مستحب، آداب امر به معروف و نهی از منکر، آداب معاشرت با انبیا و امامان و اولیای الهی، با پدر و مادر، دوستان، بزرگ ترها، کوچک ترها، پیرمردان و پیرزنان، یتیمان، فقیران و درماندگان و سؤال کنندگان، همسایگان، بیگانگان، هم دینان، غیر هم دینان، دشمنان غیر حربی و دشمنان حربی، و در مقیاس بزرگ تر، در حوزه برخورد کشورهای مسلمان اعم اهل کتاب و غیر اهل کتاب که مجموعه ای از آداب سیاسی روابط ملت ها را تشکیل می دهد. همین آداب است که می تواند روابط فرد با اجتماع، افراد با یکدیگر و کشوری با کشور دیگر را تعمیق بخشد یا تیره و تار نماید.
علاوه بر آداب فرد با اجتماع و آداب یک جامعه با جامعه دیگر، بخشی دیگر از آداب مربوط به حوزه فردی هر کس است که این آداب نیز بخشی از شخصیت انسان را می سازد؛ مانند آداب غذا خوردن، آداب راه رفتن در میان مردم در کوچه و خیابان یا در جمع دوستان و بزرگ ترها، آداب نشستن در جمع و ... .
علاوه بر اینها – همان گونه که اشاره شد – برخی آداب در حوزه انسان با خدا و دین تعریف می شود؛ مانند آداب نماز خواندن که خود مجموعه ای از آداب را در باب هر یک از مقدمات و افعال نماز دربر می گیرد؛ مانند آداب وضو،(3) لباس و مکان نمازگزار و ذکر یا قرائت نماز، ایستادن در هنگام قرائت، آداب رکوع، آداب سجود، آداب نشستن در نماز، و آدابی که به نماز جماعت و جمعه و نماز در مسجد(4) مربوط می شود و آداب حج و آداب روزه گرفتن و آداب دعا خواندن در تنهایی و در جمع. مجموعه اینها، شکلی چند ضلعی را تشکیل خواهد داد که می تواند محور تحقیق محققان در الهیات قرار گیرد. این مقاله به آداب سخن گفتن می پردازد و محور بررسی را آداب سخن گفتن با خدا، با پیامبر، اولیای دین، پدر و مادر و دیگران از نگاه قرآن و روایات قرار می دهد.

الف. آداب سخن گفتن با خدا
 

نماز و دعا، سخن گفتن با خداست، همان گونه که قرائت قرآن، سخن گفتن خدا با انسان است. قرآن کریم می فرماید «لاَ تَجهَر بِصَلاَتِکَ وَلاَ تُخَافِت بِهَا وَابتَغِ بَینَ ذَلِکَ سَبِیلاً» (اسراء: 110)؛ صدایت را در نماز خیلی بلند نکن و بسیار خفیف هم سخن نگو و راهی میان آن دو انتخاب کن. در روایات، برای هر فعلی از افعال نماز آدابی ذکر شده است که بحث مستقلی می طلبد.(5)
در دعا هم باید مؤدبانه با خدا سخن گفت. دعا را باید با حمد خدا و صلوات بر پیامبر و آلش آغاز کرد و با صلوات بر پیامبر و آلش به پایان برد. چون دعایی که ابتدا و انتهایش مستجاب باشد وسط آن هم اگر خالصانه و به صلاح بنده باشد مستجاب خواهد بود؛ چنان که این الگو در صحیفه سجادیه آموزش داده شده است. (ر.ک: صلواتی، 1381، ص 46) آنچه که به آداب اجتماعی سخن گفتن با خدا برمی گردد مباحث مربوط به نماز، دعا و مناجات با خدا در اجتماعاتی مانند مسجد الحرام، مسجدالنبی و سایر مساجد و عبادتگاه هاست که هر فرد وظیفه دارد رعایت حال دیگر طواف کنندگان، نمازگزاران و دعاکنندگان را بنماید. همچنین دعاهای وارد شده در کتب معتبر را بخواند، از خدا خیر دنیا و آخرت خود و دیگر برادران دینی را طلب کند و به مطالب دنیوی اصرار نورزد. نیز به موارد دیگری که در کتب مربوط به آداب دعا خواندن ذکر شده است عمل نماید.

ب. آداب سخن گفتن با رسول خدا(ص)(6)
 

آیات مربوط به آداب معاشرت و سخن گفتن با رسول خدا(ص) در قرآن، بیشتر در مدینه نازل شده اند. به عبارت دیگر، آیات مدنی هستند؛ یعنی بعد از تشکیل امت اسلامی. این آداب را بیشتر می توان در سوره هایی مانند حجرات، فتح، مجادله، حشر، ممتحنه، تحریم و ... یافت.
در ذیل، ابتدا برخی آیات سوره حجرات(7) و سپس آیاتی از دیگر سوره ها بررسی می شود.
در پنج آیه اول این سوره در باب ادب معاشرت و سخن گفتن اهل ایمان با رسول خدا سخن به میان آمده است. در آیه اول می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُقَدَّمُوا بَینَ یَدَیِ اللهِ وَ رَسُولِهِ وَاتَّقُوا اللهَ إِنَّ اللهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ.»
آیه اول عام تر از بقیه آیات است از این حیث که نهی تقدم بر خدا را نیز در ابتدا آورده و «تُقَدِّمُوا بَینَ یَدَیِ اللهِ وَ رَسُولِهِ» می تواند اعم از پیشی گرفتن در سخن گفتن باشد یا در اعمال دیگر، آن گونه که برخی پژوهشگران بیان کرده اند.(8)
گرچه علامه طباطبائی به قرینه آخر آیه شریفه که می فرماید: «وَ اتَّقُوا اللهَ إِنَّ اللهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» (از خدا بپرهیزید که خدا به گفته های شما شنوا و آگاه است)- و نفرموده «سَمِیعٌ بصیرٌ»؛ چون بصیر در نظارت بر فعل می آید، اما سمیع در گفتار، و علیم بودن خداوند دلالت بر محتوا و انگیزه های گفتار دارد – آن را مربوط به عدم تقدم در گفتار می داند. (طباطبائی، [بی تا]، ج 18؛ ص 305)
پس اولین ادب سخن گفتن با رسول خدا این است که مؤمنان موظف بودند پیش از آن حضرت آغاز به سخن گفتن نکنند و تا پیامبر درباره حکمی از احکام دین سخنی نگفته، از پیش خود حکمی صادر نکنند و این، با تقوا و کمال ایمان سازگار است، چنان که خدای تعالی در ادامه می فرماید: «وَ اتَّقُوا اللهَ»؛ یعنی: لازمه تقوا رعایت شأن و منزلت پیامبر و عدم تقدم بر اوست.
در آیه دوم می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَرفَعُوا أَصوَاتَکُم فَوقَ صَوتِ النَّبِیِّ وَلَا تَجهَرُوا لَهُ بِالقَولِ کَجَهرِ بَعضِکُم لِبَعضٍ أَن تَحبَطَ أَعمَالُکُم وَأَنتُم لَا تَشعُرُونَ.»
گرچه آیه قبل خطاب به «یَا أَیُّهُا الَّذِینَ آمَنُوا» (ایمان آورندگان) بود، در آغاز این آیه نیز «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» تکرار شده است تا مجدداً مسلمانان را مخاطب قرار داده و موجب توجه بیشتر آنان باشد.
بعد از آن، اهل ایمان را به موردی دیگر از ادب سخن گفتن با رسول خدا ارشاد فرموده است و آن اینکه صدایشان را بلندتر از صدای پیامبراکرم(ص) نکنند و با صدای بلند پیامبر را مخاطب قرار ندهند؛ چون این عمل موجب استخفاف (کوچک شمردن) پیامبر است و حکایت از بی ادبی گوینده دارد و این خلاف مقام تعظیم و بزرگداشت پیامبر است، در حالی که مؤمنان موظف به گرامیداشت مقام رسول خدا هستند.
در ادامه، با بیان «لَا تَجهَرُوا لَهُ بِالقَولِ کَجَهرِ بَعضِکُم لِبَعضٍ» (در هنگام سخن گفتن با نبی خدا صدایتان را بلند نکنید آن گونه که همدیگر را خطاب می کنید)، بلند سخن گفتن با پیامبر را به طور کلی نهی نموده است. در قسمت قبل، مؤمنان از بلند کردن صدایشان نسبت به صدای پیامبر نهی شده بودند؛ در اینجا نهی کلی از بلند سخن گفتن است. به طور کلی، مؤمنان باید متعادل سخن بگویند و از فریاد زدن در تخاطب با یکدیگر بپرهیزند، چنان که لقمان حکیم در تربیت فرزندش، چگونگی سخن گفتن را به او می آموزد و می فرماید: «وَ اغضُض مِن صَوتِکَ إِنَّ أَنکَرَ الأَصوَاتِ لَصَوتُ الحَمِیرَ» (لقمان: 19)؛ آرام سخن بگو نه با فریاد و بلند، که نکره و زشت ترین صداها صدای خران است. اینکه خدای تعالی فریاد زنندگان در هنگام سخن گفتن را به صوت الاغ تشبیه نموده، شاید به این دلیل باشد که از خران یا صدایی بر نمی خیزد و یا اگر به صدا درآیند آواز نکره ای دارند که گوش خراش است، و صدای ناهنجار روان آدمی را می گزد، چون گزیدن مار بدن را.(9)
سخن گفتن با پیامبر به صدای بلند علاوه بر آنکه نشانه بی ادبی است، اثر وضعی دیگری دارد و آن، باطل شدن اعمال حَسَن مؤمنان به طور ناخودآگاه است، چنان که خدای سبحان بعد از نهی از رفع صوت و جهر در سخن گفتن، می فرماید: «أَن تَحبَطَ أَعمَالُکُم وَأَنتُم لَا تَشعُرُونَ»؛ تا مبادا اعمال نیکتان به واسطه (این بی ادبی) باطل شود و شما از آن آگاه نباشید.
آیت الله سیدرضا صدر می فرماید: پیغمبر(ص) محبوب ترین خلق نزد خداست، احترام به او بالاترین نیکی هاست. کسی که در حضور مقدسش با ادب رفتار نکند طاعت و عبادت های وی نزد خدا باطل می گردد. (صدر، 1384، ص 192)
در آیه سوم این سوره، آثار رعایت ادب در سخن گفتن با رسول خدا را یادآوری می کند تا مؤمنان را ترغیب و تشویق به آن نماید: «إِنَّ الَّذِینَ یَغُضُّونَ أَصوَاتَهُم عِندَ رَسُولِ اللهِ أَولَئِکَ الَّذِینَ امتَحَنَ اللهُ قُلُوبَهُم لِلتَّقوَی لَهُم مَّغفِرَهٌ وَأجرٌ عَظِیمٌ»: آن دسته از مؤمنان که در نزد رسول خدا صدایشان را کوتاه می کنند (غض صوت دارند) خدا قلب های آنها را به تقوا آزموده است، برای آنان آمرزش و اجر بزرگی است. غض صوت کنایه از متانت و ادب سخن گفتن است و این ادب برخاسته از تقواست. (همان، ص 202)
پس متانت و ادب در سخن گفتن را دربرخورد با هرکس باید رعایت کرد، به ویژه در رابطه با رسول خدا و اولیای دین خدا؛ چرا که احترام به رسول خدا و اکرام و بزرگداشت او، علاوه بر آنکه بزرگداشت شخص پیامبر است، بزرگداشت خود خدای سبحان نیز می باشد؛ چون پیامبر از سوی خدا فرستاده شده است و احترام فرستاده، احترام فرستنده نیز هست. اینجاست که خدای سبحان آن را نشانه تقوای درونی و در نتیجه، موجب دریافت پاداش بزرگ و آمرزش خود دانسته است.
در آیه بعد، نمونه ای دیگر از برخورد و گفت و گو با رسول خدا را آموزش می دهد و عدم رعایت آن را موجب بی خردی می داند: «إِنَّ الَّذِینَ یُنَادُونَکَ مِن وَرَاء الحُجُرَاتِ أَکثَرُهُم لَا یَعقِلُونَ»؛ آنان که از پشت حجره ها تو را ندا می دهند بیشترشان بی خردانند. محمدباقر محقق شأن نزول آیه را گروهی از بی خردان بنی تمیم می داند که پشت منزل رسول خدا آمدند و گفتند: یا محمد! نزد ما بیا تا با تو حرف بزنیم. پیامبر(ص) از سوء ادب و طرز رفتار بد آنان دل آزرده گشت و این آیه نازل شد. (محقق، [بی تا]، ص 739)(10)
ادب حکم می کرد که در جلوی درب خانه پیامبر به انتظار می نشستند تا پیامبر بر آنان وارد شود و آنگاه با کمال ادب خواسته شان را مطرح و با آن حضرت گفت و گو کنند، نه اینکه از پشت دیوار خانه، پیامبر را صدا بزنند تا به سوی آنان بیرون برود و رفتارشان موجب رنجش پیامبر گشته و اعمالشان باطل گردد؛ چنان که در آیه بعد، روش درست مراجعه به پیامبر و گفت و گو با آن حضرت را بیان می فرماید: «وَلَو أَنَّهُم صَبَرُوا حَتَّ تَخرُجَ إِلَیهِم لَکَانَ خَیرًا لَّهُم وَاللهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ»؛ اگر اینان صبر می کردند تا پیامبر خودش به سوی آنان از منزل خارج شود؛ برایشان بهتر بود [و به خاطر این ادب نگه داشتن مورد مغفرت و رحمت خدا قرار می گرفتند] و خدا آمرزنده مهربان است.
علامه طباطبائی ذیل این آیه می فرماید: اگر اینان تحمل می کردند و پیامبر را صدا نمی زدند تا اینکه پیامبر به سوی آنان رود بهتر بود؛ چون نشانه حسن ادب و رعایت بزرگی و شأن مقام رسالت بود و برای آن گروه موجب مغفرت و رحمت خداوندی می شد. (طباطبائی، 1417، ج18، ص 315)
این آیه شریفه آدابی از معاشرت و سخن گفتن با رسول خدا را برشمرده است که در ذیل به مهم ترین آنها اشاره می شود:
1. در سخن گفتن نباید بر رسول خدا پیشی گرفت.
2. در مقابل رسول خدا هنگام سخن گفتن نباید صدای کسی فراتر از صدای رسول خدا باشد. به طور کلی، در نزد رسول خدا نباید با صدای بلند سخن گفت، بلکه باید با متانت و محترمانه صحبت کرد.
3. مؤمنان برای سخن گفتن با رسول خدا نباید هر وقت دلشان خواست به خانه پیامبر بروند و او را صدا بزنند و مزاحم پیامبر شوند، بلکه باید صبر کنند در زمان مناسبی خدمت آن حضرت شرفیاب شوند تا مانع و مزاحم مناجات شخصی پیامبر با خدا و یا استراحت و رسیدگی او به امور منزل نشوند؛ مثلاً آنگاه که پیامبر به سوی مسلمانان بیرون می رود، یا در زمان خاصی که برای ملاقات معین کرده است و یا هنگامی که در مسجد برای رسیدگی به امور مسلمانان می نشیند.
علاوه بر آداب مذکور که در این سوره در باب آداب سخن گفتن مؤمنان با پیامبر(ص) آمده، آداب دیگری نیز در سایر سوره ها آمده است که اختصاصی به پیامبر ندارد، بلکه هر فرد مسلمانی باید آنها را رعایت کند.

پی نوشت ها :
 

1- نراقی(ره) آداب تعلیم و تعلم را در ضمن مباحث کتاب خود مطرح کرده است. (نراقی، 1383، ج 1، ص 105)
2- محمد علی سادات می نویسد: اخلاق عبارت است از مجموعه ملکات نفسانی و صفات و خصائص روحی (سادات، 1367، ص 22) .
3- در مصباح الشریعه منسوب به امام صادق(ع) در باب وضو آمده: «وآت بادابها فی فرائضه و سننه»؛ آداب وضو را در واجبات و مستحباتش رعایت کن.
4- تفاوت نماز صحیح با نماز با آداب آن این است که نماز صحیح نمازی است که در فقه بیان می شود و حد و مرزهای نماز صحیح و نماز باطل را بیان می کند، اما نماز با آداب آن، موجب تقرب عبد به خدا و درک حضور خداوند است نه رفع تکلیف شرعی.
5- امام خمینی کتابی تحت عنوان آداب الصواه نوشته است و سیداحمد فهری آن را شرح کرده.
6- گفتنی است آنچه در قرآن و روایات درباره آداب سخن گفتن و مانند آن با رسول خدا آمده، در رابطه با امامان شیعه که اوصیای رسول خدا هستند به طور اخص و اولیای دین به طور اعم تا حد زیادی قابل تعمیم است، مگر حکمی که اختصاصی رسول خدا باشد. از سوی دیگر، بعضی از این آداب زمان بعد از رحلت آنان را نیز که تحت عنوان «آداب زیارت» است شامل می شود.
7- سوره حجرات از سوره های مدنی و دربردارنده مسائلی از شریعت است که به واسطه آنها سعادت افراد در زندگی فردی و اصلاح نظام اجتماعی به بهترین وجه تأمین می شود. از جمله آن مسائل، ادب زیبای انسان با خدا و رسولش می باشد، که در پنج آیه اول این سوره آمده است. (طباطبائی، [بی تا]، ج 18، ص 305)
8- محمدباقر محقق، به نقل از تفسیر علی بن ابراهیم، موضوع را مربوط به دو گروه بنی عدی و بنی تمیم می داند که در کنار حجره رسول خدا پیامبر را با صدای بلند و با نام «یا محمد» آواز داده و جلوتر از ایشان حرکت می کردند و نیز به نقل از تفسیر کشف الاسرار به گزارش حسن بصری آورده است: این مسئله مربوط به قربانی روز عید قربان قبل از رسول خدا می باشد. (محقق، [بی تا]، ج 2، ص 737 و 738)
9- به دلیل تأثیر نامطلوب صداهای ناهنجار در آدمی (به ویژه بیماران) است که در خیابان مجاور بیمارستان ها تابلوی «بوق زدن ممنوع» نصب می شود.
10- این سخن از زمخشری در ربیع الابرار است. اقوال دیگری نیز جناب محقق ذکر کرده که تقریباً در همین راستاست و تفاوت آنها در نام افراد می باشد.
 

منبع: نشریه الاهیات اجتماعی شماره 2.