جاذبه های گردشگری دزفول (مکان های تاریخی)

موقعیت جغرافیایی دزفول

دزفول شهریست در جنوب غربی ایران که با مساحت ۴۷۶۲ کیلومتر مربع، به عنوان مرکز شهرستان دزفول شناخته می شود و در بخش های جلگه ای استان خوزستان واقع گشته است. این شهر که سی امین شهر پر جمعیت کشور هم محسوب می شود، در ۷۲۱ کیلومتری تهران، ۱۵۵ کیلومتری اهواز و ۳۰۰ کیلومتری دریا قرار گرفته است. ارتفاع دزفول از سطح دریا ۱۴۳ متر است و از لحاظ وسعت، دومین شهر بزرگ استان خوزستان بعد از اهواز می باشد. دزفول در دامنه های رشته کوه های زاگرس میانی قرار گرفته است و قدمت آن به دوران با شکوه ساسانیان باز می گردد. البته این شهر قبل از دوران ساسانیان هم شهری پر رونق بوده است، چنانکه به عنوان قسمتی از سرزمین های حکومت عیلامیان و هخامنشیان محسوب می شده است.

همگی در کتب تاریخ خوانده ایم که هر کجا آب بوده، آبادی هم بوده. رودخانه بزرگ دز نیز با زیبایی هرچه تمام از میان این شهر عبور می کند و نقش غیر قابل انکاری در شکل گیری و رونق گرفتن این شهر ایفا کرده است. شاید به سبب همین رودخانه است که ابنیه و مکان های تاریخی بسیاری در این شهر در کنار هم قرار گرفته اند. در این مطلب قصد داریم شما را با معروف ترین جاذبه های تاریخی دزفول آشنا کنیم.

پل قدیم دزفول

این پل مهم ترین اثر تاریخی دزفول است که با بیش از ۱۷ قرن قدمت، به عنوان قدیمی ترین پل استوار جهان شناخته می شود. این پل در حقیقت یکی از راه های رابط منطقه جندی شاپور و سرزمین بین النهرین بوده، که به دستور شاپور اول پس از پیروزی بر والرین، با به کار گماشتن  اسرای رومی ساخته شده است. بسیاری از تاریخدانان، این پل را دلیل اصلی پیدایش دزفول می دانند. پل تاریخی دزفول با شماره ۸۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بافت قدیم دزفول

دزفول با قدمتی ۵ هزار ساله، جزء شهرهای با اهمیت کشور است که دارای بافتی سنتی و قدیمی با مساحت تقریبی ۲۴۴ هکتار، در حاشیه رودخانه دز می باشد. این بافت تاریخی، طبق تقسیم بندی صورت گرفته به ۲۸ محله تقسیم شده است که گذرهای سرپوشیده ای به نام ساباط پیوستگی این محلات را بیشتر می کند. این بافت ۱۲ هزار واحد مسکونی دارد و یکی از قدیمی ترین بافت های کشور به حساب می آید. اکثر بناهای بافت تاریخی دزفول آجری بوده و به همین دلیل این شهر به موزه آجری ایران شهرت یافته است.

سازه های آبی دزفول

شهر دزفول به دلیل قرار گرفتن در حاشیه رودخانه دز دارای سازه های آبی ارزشمندی با قدمت چند هزار ساله می باشد. این سازه ها، شامل آسیاب های آبی، قنات ها، حمام و… می باشد که یادگاری از دوران با شکوه عیلامیان و ساسانیان هستند. اگر قصد بازدید از جاذبه های گردشگری دزفول را داشتید، سازه های آبی آن را فراموش نکنید.

قمش ها (قنات ها)

یکی از مشهور ترین جاذبه های گردشگری دزفول قنات های آن هستند. قنات های دزفول ویژه ترین قنات های کشورند. چرا که شیب زمین در بستر دز و همچنین مرتفع بودن سطح شهر از رودخانه دز موجب شده تا با مهندسی خاص و حیرت انگیزی آب را از فرا دست رودخانه به زیر زمین شهر هدایت کنند. بنابراین، آب قنات های دزفول آب سفره زیر زمینی نبوده و آب جاری رودخانه هستند. خود مردم دزفول به این قنات ها “قمش” می گویند.

عمر قمش های دزفول با عمر خود شهر تفاوت زیادی ندارد، چرا که بدون این قمش ها زندگی در دزفول کاری بسیار سخت می بوده است. امروزه بقایای این شاهکار مهندسی چند هزار ساله در دزفول، چشمان گردشگران و بازدیدکنندگان را خیره و مبهوت خود می کنند.

آرامگاه یعقوب لیث صفاری

یکی دیگر از جاذبه های گردشگری دزفول آرامگاهیست که محوطه تاریخی جندی شاپور واقع شده است. مقبره این سردار ایرانی که موسس سلسله صفاریان هم بوده در ده کیلومتری شهر دزفول جای گرفته است. یعقوب لیث صفاری را احیا کننده زبان پارسی هم نامیده اند.

محوطه تاریخی جندی شاپور

جندی شاپور باستان که اکنون تنها بقایایی از آن در اطراف شهر دزفول بر جای مانده، بر اساس مستندات تاریخی سر آغاز نخستین نظام نامه آموزش عالی در جهان است. نخستین دانشگاه جهان به دستور شاپور اول ساسانی  در ۱۷۵۰ سال قبل، نخستین مرکز علمی جهان بوده که رشته هایی از قبیل طبابت، فلسفه و نجوم در آن تدریس می شد.

دانشگاه جندی شاپور

این دانشگاه در زمان شاپور اول ساسانی در فاصله ۱۰ کیلومتری شهر دزفول کنونی بنا شده است و بقایایی از آن هنوز هم پابرجاست. این دانشگاه قدیمی ترین کتابخانه و دانشگاه و همچنین قدیمی ترین بیمارستان جهان را در گذشته خود جای داده است.

موزه مردم شناسی دزفول (حمام کرناسیان)

حمام کرناسیان، یکی از بناهای تاریخی مربوط به اواخر دوره زندیه در شهر دزفول است. از سال ۸۵، به همت سازمان نوسازی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این بنا به عنوان موزه مردم شناسی دزفول تغییر کاربری داد. بنای حمام کرناسیون در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بازدید از این موزه، شما را با فرهنگ و آداب و رسوم مردم دزفول و شغل و پیشینه آن ها در گذشته آشنا می سازد.

مسجد جامع دزفول

اولین و قدیمی ترین مسجدی که در دزفول ساخته شده است، مسجد جامع است که در مرکز شهرستان دزفول قرار دارد. ساخت این مسجد که به سبک معماری دوره ساسانی است، بین قرن های سوم و چهارم هجری قمری صورت گرفته است. بنای این مسجد در یک طبقه ساخته شده و دارای صحنی بزرگ می باشد. مسجد جامع دزفول را بعد از پل تاریخی آن، مهمترین بناری تاریخی شهر می شناسند.

بازار قدیمی دزفول

بازار قدیم دزفول با قدمت ۱۰ قرن یکی از بازارهای سنتی استان خوزستان است که از دیرباز محل تولید و فروش صنایع دستی و آثار هنری شهر است. کلوچه های مخصوص دزفول را هم می توانید از این بازار تهیه کنید.

بازار قدیم دزفول در حال حاضر نیز به عنوان یکی از مراکز اصلی تجارت شهر فعال است و به عنوان یکی از جذاب ترین جاذبه های گردشگری دزفول شناخته می شود.

---

منبع: مجله گردشگری الی گشت