بهترین ورزش‌ها پس از سكته

خدا کند صدای قلب هیچ وقت قطع نشود؛ صدایی که اگر یک دقیقه آن را نشویم، کارمان تمام است! اما آیا می‌دانید بهترین ورزش برای بیماری که سکته کرده است، چیست؟

این صدا، صدای قلبی است که هر روز و هر لحظه در تلاش است تا من و شما سالم و سرحال زندگی کنیم؛ قلبی که همه عمر و در هر شرایطی با ما کنار می‌آید، اما من و شما چطور با آن رفتار می‌کنیم؟ این قدر نسبت به آن بی‌توجه هستیم و نادیده‌اش می‌گیریم که گاهی یادمان می‌رود، قلبی هم در این سینه می‌تپد؛ قلبی که بود و نبود ما وابسته به آن است.

این قلب بیچاره خیلی هم متواضع و قانع است، چیز زیادی از صاحبش نمی‌خواهد، مگر یک رژیم غذایی سالم، حرص و جوش نخوردن و قدری تحرک. یعنی همان‌ها که از او دریغ می‌کنیم! غافل از این که اگر روزی این صدای قلب قطع شود، روزگار جلوی چشم‌مان تیره و تار خواهد شد.

البته گروهی خوش شانس هم پیدا می‌شوند که بعد از این بی‌توجهی‌ها و هنگامی که بیماری سراغشان می‌آید، خدای مهربان فرصتی دوباره به آن‌ها می‌دهد؛ و فرصتی می‌یابند برای زنده بودن. اینجاست که این افراد باید ورزش و رژیم غذایی را جدی‌تر بگیرند و بیش از پیش به فکر خودشان، قلبشان و سلامتشان باشند.

فعالیت فیزیکی، دشمن بیماری‌های قلبی

قرار نیست همیشه صبر کنیم تا مریضی سراغمان بیاید و بعد به فکر درمان بیفتیم. بد نیست گاهی هم قبل از این که سروکله بیماری‌ها پیدا شود، به فکر باشیم و یک بار هم ما آن‌ها را غافلگیر کنیم.

انجام فعالیت‌های فیزیکی و ورزش به طور منظم، نه‌تنها برای درمان بسیاری از مشکلات قلبی مانند سکته‌های قلبی موثر است، بلکه از بروز آن‌ها نیز پیشگیری می‌کند. ورزش منظم و مناسب، موجب افزایش قدرت عضلانی قلب و در نتیجه پمپاژ بهتر خون می‌شود. از طرف دیگر، ورزش موجب بهبود اکسیژن‌رسانی به بخش‌های مختلف بدن نیز می‌شود و می‌توان گفت بر اثر ورزش، ظرفیت قلبی و ریوی افزایش می‌یابد.

ورزش منظم و مناسب، نه‌تنها می‌تواند از پیشرفت گرفتگی‌های عروقی پیشگیری کند، بلکه موجب ترمیم و برگشت آن‌ها نیز خواهد شد. بنابراین، فعالیت فیزیکی مناسب، عامل مهمی برای پیشگیری از سکته‌های قلبی بعدی نیز به حساب می‌آید. چاقی هم عامل موثری در افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی است که ورزش می‌تواند با کنترل وزن با آن مقابله کند.

قرار نیست بیماری که سکته می‌کند، خانه‌نشین شود. شاید تا چند سال پیش هم تصور می‌شد كه سکته، پایان زندگی پرتحرک است، اما این روزها می‌بینیم كه بیماران بعد از سکته هم زندگی خوبی را تجربه می‌کنند، البته اگر بدانند چطور باید با قلب آزرده کنار بیایند.

ورزش کنید؛ حتی اگر سکته کرده‌اید

تکان نخور، این قدر حرکت نکن، آرام‌تر، یواش، استراحت کن، بیشتر بخواب و... وقتی یک بیمار قلبی و به خصوص کسی که سکته کرده است در خانه استراحت می‌کند، این جمله‌ها زیاد و مکرر از سوی اعضای خانواده بیان می‌شود، اما این قلب بیچاره که روزهای سختی را می‌گذراند، اگر می‌توانست درد دل کند، اگر توانایی حرف زدن داشت و اگر می‌توانست از حال و روز خودش بگوید، حتماً به ما می‌گفت كه خیلی وقت‌ها، استراحت و خوابیدن و حرکت نکردن، نه تنها به نفعش نیست، بلکه به ضعیف شدن او و صاحبش هم می‌انجامد.

از طرفی قرار نیست بیماری که سکته می‌کند، خانه‌نشین شود. شاید تا چند سال پیش هم تصور می‌شد كه سکته، پایان زندگی پرتحرک است، اما این روزها می‌بینیم كه بیماران بعد از سکته هم زندگی خوبی را تجربه می‌کنند، البته اگر بدانند چطور باید با قلب آزرده کنار بیایند.

با این که در گذشته اغلب به بیماران توصیه می‌شد كه پس از سکته قلبی، میزان فعالیتشان را کاهش دهند تا فشار کمتری به قلبشان وارد شود، اما امروزه بیمارانی که سکته کرده‌اند، یا دچار مشکلات و بیماری‌های قلبی هستند، می‌توانند از خدمات «بازتوانی قلبی» کمک بگیرند. پس از گذشت حداقل دو هفته از سکته قلبی، می‌توان برنامه بازتوانی قلبی این بیماران را شروع کرد و به آن‌ها توصیه می‌شود كه فعالیت‌های فیزیکی را از سر بگیرند.

بهترین فعالیت‌ها پس از سکته قلبی

می‌دانید بهترین ورزش برای بیماری که سکته کرده است، چیست؟ اگر چنین فردی اطرافتان باشد، حتماً به این موضوع فکر کرده‌اید، اما چه در این موقعیت باشید و چه نه، باید بدانید بهترین ورزش‌ها کدام است و در چه شرایطی باید انجام شود.

بهتر است نوع و شدت ورزش‌ها از سوی متخصص تعیین شود، با توجه به شرایط بیمار، باید فعالیت مناسبی برای او انتخاب شود؛ بنابراین در مراکزی که خدمات بازتوانی قلبی را ارائه می‌کنند، ابتدا وضع قلب، تنفس، فشار خون و ضربان قلب بیمار کنترل می‌شود تا براساس آن، ورزش مورد نظر را تعیین کنند که به تدریج، شدت و مدت فعالیت‌ها نیز افزایش می‌یابد.

زمانی که بیمار پس از چند جلسه بازتوانی قلبی متوجه می‌شود كه مانند گذشته یا حتی بهتر از قبل، می‌تواند مشغول ورزش و فعالیت شود، نه‌تنها روحیه بهتری پیدا می‌کند، بلکه از نظر جسمی هم شرایط مناسب‌تری خواهد داشت.

نوع ورزش‌ها با توجه به مشکل قلبی بیماران متفاوت است، ولی در مورد سکته‌های قلبی، حتماً باید حداقل دو هفته پس از سکته، این فعالیت‌ها شروع شود که اغلب با ورزش‌های هوازی نیز این کار انجام می‌شود. بنا بر نظر پزشک معالج، کم‌کم می‌توان نوع و شدت ورزش را هم تغییر داد.

ورزش‌های هوازی

استفاده از تردمیل و دوچرخه‌ها، شنا و پیاده‌روی‌های تند، ورزش‌های هوازی مناسبی است که بیماران می‌توانند انجام دهند، البته با توجه به این که اغلب بیماران پس از سکته، با ترس و نگرانی مشغول ورزش و فعالیت می‌شوند و تصور می‌کنند شاید این ورزش‌ها فشار بیش از حدی به آن‌ها وارد کند که چندان به نفع قلبشان نباشد، باید حتماً با پزشک معالج مشورت شود.

مدت زمان گرم کردن و سرد کردن بدن برای این افراد اهمیت ویژه‌ای دارد و باید بیش از حالت عادی باشد. همچنین با توجه به این که هوای سرد، این بیماران را اذیت می‌کند، لازم است در فصول سرد بیشتر مراقب باشند و ورزش را به ساعت‌های گرم‌تر روز موکول کنند. در کل مهم است كه قبل از شروع هر نوع ورزشی، وضع بدنشان را با شرایط فعالیت جسمی تطابق دهند.

زور آلودگی هوا بیشتر از ورزش!

آن‌هایی که در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند، این روزها کمتر آسمان آبی را می‌بینند و به جای آن شاهد سقفی دودگرفته بر بالای سرشان هستند. در این شرایط هم رسانه‌ها معمولاً هشدار می‌دهند و می‌گویند كه بیماران قلبی نباید از خانه خارج شوند و نباید زیاد تحرک داشته باشند.

از سوی دیگر، پزشکان توصیه می‌کنند بیماران قلبی در برنامه روزانه‌شان، فعالیت فیزیکی را نیز در نظر بگیرند. پس شاید این سۆال برای بیماران مطرح شود که بالاخره چه کار باید کرد؟ از ترس آلودگی هوا باید ورزش را کنار گذاشت یا برای مقابله با بیماری قلبی باید در آلودگی نفس کشید؟

آلودگی هوا مشکلی نیست که در تمام روزها و ماه‌های سال ادامه داشته باشد، اما هنگامی که با این مشکل روبه‌رو هستیم، به بیماران قلبی توصیه می‌شود كه از منزل خارج نشده و فعالیت فیزیکی را هم تا جای ممکن محدود و متوقف کنند.

در شرایط عادی که هوا آلوده نیست، این بیماران باید به اندازه کافی ورزش کنند و تحرک داشته باشند. البته در چنین شرایطی، ورزش در هوای آزاد بهتر و مفیدتر از محیط‌های بسته است.

اگر در طول ورزش با مشکلی هر چند جزیی مواجه می‌شوید، حتماً باید با پزشک معالجتان مشورت کنید و نظر او را جویا شوید. درد قفسه سینه یکی از مهم‌ترین علائمی است که باید مورد توجه قرار گیرد و لازم است علت اصلی آن تشخیص داده شود.

جام جم

دکتر خسروی - متخصص پزشکی ورزشی