امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه سوم

اهداف جلسه:
آشنایی با دیابت
آشنایی با خودپایشی قند خون
آشنایی با دسته بندی و سبب شناسی دیابت
آشنایی با دیابت نوع یک
آشنایی با دیابت ایدیوپاتیک
وسایل مورد نیاز:
کامپیوتر مجهز به اینترنت

مقدمه
موضوع درس گذشته درباره دیابت و انواع آن بود. در جلسه دوم شما با بیماری دیابت و یکی از انواع آن که دیابت نوع یک هست آشنا شدید. در ادامه این پروژه قصد داریم در مورد دیابت نوع دوم و دیابت بارداری به بحث و بررسی بپردازیم.

3 -1 دیابت نوع دو

در دیابت نوع دو که ۹۰-۹۵٪ از بیماران دیابتی را شامل می شود، بدن نسبت به عملکرد انسولین دچار مقاومت می شود. این بیماران حداقل در ابتدای بیماری نقص انسولین نسبی (و نه مطلق) دارند. به این معنی که بدن فرد مبتلا انسولین تولید می کند و حتی ممکن است غلظت انسولین در خون از مقدار معمول آن نیز بیشتر باشد اما گیرنده های یاخته ای فرد نسبت به انسولین مقاوم شده و در حقیقت نمی گذارند انسولین وارد سلولها شده و اعمال طبیعی خود را انجام دهد. این بیماران برای زنده ماندن نیاز به درمان دائم با انسولین خارجی ندارند. علل متعددی برای این وضعیت وجود دارد، مکانیزم های جزئی بروز این وضعیت شناخته نشده است ولی مشخص است که تخریب اتوایمیون نقشی در بروز این بیماری ندارد.

دیابت نوع دوم در افراد چاق بیشتر دیده می شود و چاقی خود درجاتی از مقاومت به انسولین ایجاد می کند. درصد شیوع این بیماری در زنان بیش از مردان است. در این نوع از دیابت کتواسیدوز به ندرت خودبه خود ایجاد می شود بلکه در پی یک استرس همچون بروز یک بیماری یا عفونت ایجاد می شود. این نوع از دیابت معمولاً سال ها تشخیص داده نشده باقی می ماند چرا که هایپرگلایسمی (افزایش قند خون) به تدریج ایجاد می شود و در اوایل در حدی نیست که علائم کلاسیک دیابت را نشان دهد. با این حال این بیماران در معرض عوارض ماکرووسکولار و میکرووسکولار دیابت هستند.

مقاومت به انسولین ممکن است با کاهش وزن و درمان دارویی کمتر شود ولی به ندرت به حد طبیعی باز می گردد. با اینکه اخیراً افزایش شیوع این نوع در کودکان و نوجوانان و سنین پایین دیده شده ولی در بیشتر موارد ریسک بروز این نوع با افزایش سن، چاقی و نبود کمبود فعالیت بدنی بیشتر شده و بیشتر در زنان با سابقه قبلی دیابت بارداری و افراد دارای فشار خون بالا یا اختلال چربی خون دیده می شود. نوع دو زمینه ژنتیکی قویتری نسبت به نوع یک دارد، با این حال ژنتیک دیابت نوع دو پیچیده است و هنوز به خوبی تعریف نشده است.

3 -2 دیابت بارداری

هر نوع افزایش گلوکز خون در طی بارداری که به حد بالا ۵-۱۰٪ جمعیت برسد دیابت بارداری خوانده می شود. مشخص شده است که بارداری خود می تواند یکی از عوامل ایجاد کننده دیابت باشد. این اثر با افزایش مقاومت بدن به انسولین و افزایش انسولین برای جبران این مشکل ایجاد می شود. حاملگی می تواند حتی نواقص خفیف ترشح انسولین را آشکار کند، این منجر به ایجاد عدم تحمل به گلوکز و دیابت بارداری می شود. از طرفی بعضی از افراد که از قبل دچار اختلال خفیف قند خون هستند با آزمایش های غربالگری در طی بارداری تحت این گروه طبقه بندی می شوند. دیابت بارداری ۳-۸٪ از بارداری ها را درگیر می کند و همچنین یکی از عوامل خطر برای نتایج بد بارداری است. همچنین این وضعیت مستقلاً می تواند باعث ایجاد دیابت نوع ۲ شود.

تحقیقات نشان داده اند که ۵۰٪ از این زنان طی ۲۰-۳۰ سال بعد دچار دیابت خواهند شد. در سال های اخیر افزایش میزان ابتلا به دیابت بارداری مشاهده شده است. فاکتورهای ایجاد کننده متعددی برای این افزایش مطرح شده اند. شامل شیوع بالای چاقی در جوانان، بهبود بقای کودکان مونثی که وزن تولدشان در دو انتهای طیف وزن طبیعی تولد است. در بزرگسالی این کودکان دچار اختلال در عملکرد انسولین و یا توانایی ترشح انسولین هستند که می تواند آنها را مستعد ابتلا به دیابت بارداری کند. دیابت بارداری می تواند منجر به عوارض جدی و گسترده برای مادر و نوزاد شود. این عوارض را می توان با تشخیص و درمان مناسب کاهش داد، زنان دارای ریسک بالای ابتلا با آزمون ۷۵ گرمی تحمل گلوکز در اولین ویزیت بعد از بارداری آزمایش می شوند و آزمایش مجددی نیز در ۲۴ تا ۲۸ هفتگی بارداری انجام می شود. درمان دیابت بارداری در ابتدا با رژیم غذایی و فعالیت بدنی است و در صورت عدم پاسخ برای کنترل قند از درمان با انسولین استفاده می شود. این زنان پس از اتمام بارداری هم به طور منظم مورد آزمایش قرار می گیرند.

3-3 انواع دیگر دیابت

_ نواقص ژنتیکی سلول های بتا
انواع تک ژنی دیابت گروه ناهمگونی (هتروژن) از دیابتی ها را تشکیل می دهند که توسط یک جهش ژنتیکی ایجاد می شوند و با اختلال ترشح انسولین مشخص می شوند. تخمین زده می شود که ۵٪ از تمام انواع دیابت ناشی از این جهش ها است، با این حال تشخیص دقیق اهمیت زیادی در درمان، پروگنوز و ریسک در افراد خانواده دارد. شایعترین نوع معمولاً با بروز افزایش قند در سنین پایین (زیر ۲۵ سال) مشخص می شود که دیابت بارز شده در بلوغ جوانان (MODY) نامیده می شوند. توارث این نوع اتوزومال مغلوب است، اختلالات در شش محل ژنی تاکنون برای این بیماری شناخته شده که شایعترین آن (۵۰-۷۰٪ موارد) روی کروموزم ۱۲ در فاکتور رونویسی هپاتیک، معروف به جهش HNF-۱α است.

شکل دوم مربوط به جهش ژن گلوکوکیناز روی کروموزوم ۷p است که منجر به تولید مولکول معیوب گلوکوکیناز که عامل تبدیل گلوکز به گلوگز-۶-فسفات و تحریک ترشح انسولین است می شود. به علت این جهش مقادیر بالاتری از گلوکز لازم است تا منجر به ترشح انسولین حد طبیعی شود. فرم نادرتر جهش در سایر فاکتورهای رونویسی ژنی است شامل HNF-۴α، HNF-۱β، IPF-۱ و NeuroD۱ است. آزمایش های ژنتیکی برای این نوع معمولاً در مواردی که سن بروز دیابت پایین است و علایم غیر معمول بسته به دیابت نوع یک و دو مشاهده می شود و یا سابقه خانوادگی قوی از این نوع وجود دارد توصیه می شود.

تکلیف: درباره بیماری دیابت نوع 2 و دیابت بارداری در اینترنت جستجو کنید. اطلاعات بدست آمده را طبقه بندی کنید و برای ما ارسال نمایید.
محل بازدید/ اردو/ خرید: ______

منابع مطالعه: برای کسب اطلاعات بیش تر در زمینه دیابت و انواع آن، کتاب راهنمای دیابت نوع 1 در کودکان و نوجوانان تألیف دکتر نصرت قائمی را مطالعه نمایید.

امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه اول
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه دوم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه سوم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه چهارم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه پنجم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه ششم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه هفتم
امکان سنجی ساخت قهوه هسته خرما - جلسه هشتم

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان
تهیه: الهام گارسچی- تنظیم:  نیلوفر یاقوتی