خواص شیمیایی آب- جلسه دوم
اهداف: بررسی واکنش آب با اکسید فلزات
وسایل مورد نیاز:
- قاشق از جنس فولاد ضد زنگ
- آهک
- یک فنجان سرامیکی
- آب مقطر
- قطره چکان
- شیشه مربای درب دار
- سرکه
- عینک ایمنی
2-1: مقدمه
آب در دمای اتاق با فلزات بسیار فعال مانند سدیم و پتاسیم به شدت واکنش می دهد، لذا چون همان گونه که می دانید آب همیشه در هوا به صورت بخار وجود دارد، این فلزات را هرگز نمی توانیم بدون انجام تدابیر محافظتی خاص در منزل یا محیط های عادی نگه داری نماییم.
فلزاتی که کتر فعال می باشند مانند آلومینیوم و منیزیم تنها با بخار داغ واکنش می دهند.
ممکن است این سوال برای شما پیش آید که اگر آلومینیوم با بخار داغ واکنش می دهد، پس چرا برخی از ظروف آشپزی را از جنس آلومینیوم می سازند؟
آلومینیوم در معرض هوا با یک لایه محافظ بسیار نازک از اکسید آلومینیوم پوشیده می شود که این لایه عمل محافظت از آلومینیوم را در دمای بالا انجام می دهد.
2-2: واکنش آب با اکسید فلزات
آب در حالت عادی با پودر آهک معمولی (که از مصالح فروشی ها و یا فروشگاه های لوازم باغبانی قابل تهیه است) واکنش نمی دهد.
آهک در حقیقت اکسید کلسیم یا CaO می باشد که از کلسیم (Ca) و اکسیژن (O) تشکیل می شود. ترکیباتی که از یک فلز و اکسیژن ساخته می شوند، اکسید فلزی نامیده می شوند، لذا آهک نیز یک اکسیژن فلزی می باشد.
حال می خواهیم آزمایشی بر روی آهک انجام دهیم:
ابتدا عینک ایمنی خود را به چشم بزنید. حدود یک قاشق چای خوری پودر آهک در فنجان سرامیکی بریزید. به کمک قطره
چکان، سه قطره آب به آن اضافه نمایید. چه اتفاقی می افتد؟
کف فنجان را لمس کنید. آیا دمای آن تغییر یافته؟ آب داخل قطره چکان را قطره قطره تا انتها به آهک اضافه نمایید. حال مقدار بیش تری آب اضافه کنید تا آب تا نصف ارتفاع فنجان را پر نماید. حتماً در حین اضافه نمودن آب، محلول را هم بزنید.
حباب های ایجاد شده، نشام می دهند که آهک در حال واکنش دادن با آب می باشد. این واکنش گرمازا می باشد و گرمای ایجاد شده باعث می شود مقداری از آب تبخیر گردد.
پس از این که واکنش به صورت کامل انجام شد، اضافه نمودن آب، به خنک شدن فنجان کمک می کند. واکنش بوجود آمده در هنگام اضافه نمودن آب به صورت زیر می باشد:
CaO + H2O " Ca(OH)2
هیدروکسیدکلسیم "آب + اکسید کلسیم
محلول هیدروکسیدکلسیم بوجود آمده آب آهک نام دارد. هیدروکسیدکلسیم در آب، کم محلول می باشد و لذا مقداری از آن در کف ظرف رسوب خواهد نمود. آب آهک ایجاد شده را در شیشه مربا بریزید و درب آن را محکم ببندید و آن را برای جلسات آینده در یک جای امن نگه دارید.
آب آهک را با دست لمس نکنید.
در صورتی که خواستید آب آهک را دور بریزید، ابتدا به آن آنقدر سرکه اضافه کنید که تمام هیدروکسیدکلسیم آن ناپدید شود سپس آن را به درون چاه بریزید.
تحقیق بیشتر:
تحقیق کنید که در قدیم دیوارها را چگونه می ساختند؟ نقش آهک در ساختمان سازی چیست؟ دلیل این نقش چیست؟
تکلیف: تحقیقات انجام شده را برای ما ارسال نمایید.
محل بازدید/ اردو/ خرید: یک ساختمان در حال ساخت (بررسی استفاده از آهک)
منابع مطالعه: ---------------------------------------