8 زانياري گرنگ له‌سه‌ر ددانه‌کانت بزانه‌ !

ته‌ندروستيي ده‌م و ددان بۆ مه‌ودايه‌کي دوور زۆر جيي بايه‌خه‌. هه‌ندێ شتي ناڕاست و نادروست هه‌يه‌ جێي باوه‌ڕي هه‌موومانه‌ و په‌ێڕه‌وي ده‌که‌ين.

پزيشکيي ددان زانستێکي ته‌واوه‌ و زۆر له‌وه‌ زياتره‌ که‌ ئێمه‌ زانياريمان له‌باره‌وه‌ هه‌يه‌ .. ئه‌مانه‌ي خواره‌وه‌ چه‌ند ڕاستييه‌کن که‌ زۆربه‌ي خه‌ڵک نازانن چين

1 -  ئه‌و قه‌پاخه‌ي که‌ به‌سه‌ر سه‌ري فڵچه‌ي ددانه‌وه‌يه‌، له‌کاتي هه‌ڵگرتني فڵچه‌ي ددان داده‌نرێت زيانبه‌خشه‌. ئه‌و شێيه‌ي که‌له‌ناو قه‌پاخه‌که‌ ده‌مێنێته‌وه‌ يارمه‌تي گه‌شه‌ي به‌کتريا ده‌دات.

2-  نابێت له‌ خوار به‌رزي 2 مه‌تر وه‌ ددانت بشۆيت، چونکه‌ پرشي ئاوه‌که‌ که‌ له‌وانه‌يه‌ به‌کترياي زيانبه‌خشي تێدابێت، هاتاکو به‌رزي 2 مه‌تر ده‌ڕوات.

3 – له‌ 75%ي خه‌ڵکي وڵاته‌ يه‌کگرتووه‌کاني ئه‌مريکا نه‌خۆشيي پووکيان هه‌يه‌، به‌هه‌موو جۆره‌ قۆناغه‌کاني تووندي نه‌خۆشييه‌که‌.

4 –  ئه‌وانه‌ي رۆژي 3 يان زياتر په‌رداخ سۆدا/ کۆلا ده‌خۆنه‌وه‌ له‌ 62% زياتريان ددانيان پڕکاه‌وه‌ته‌وه‌، کلۆرن يان کێشراوون.

5 –  يه‌که‌م فڵچه‌ي ڕيشاڵداري ددان له‌ ساڵي 1498 چين دروست کرا. ڕيشاڵي فڵچه‌کان له‌ تووکي به‌راز، ئه‌سپ و گۆڕهه‌ڵکه‌نه‌ دروست ده‌کران. يه‌که‌م فڵچه‌ي بازرگانيي له‌ساڵي 1938 دروست کراوه‌.

6 –  ئه‌گه‌ر هه‌يري دداني گه‌وره‌ له‌لايه‌ن مناڵه‌وه‌ قوت بدرێت ئه‌وا ده‌بێته‌ هۆي ژه‌هراوي بووني مناله‌که‌.

7 –  ئه‌گه‌ر تووشي ئه‌نفلۆنزا يان سه‌رما بوويت ده‌بێت فڵچه‌ي ددانه‌که‌ت بگۆڕيت. چونکه‌ ئه‌م ميکرۆبه‌ زيانبه‌خشانه‌ له‌سه‌ر فڵچه‌که‌ ده‌مێننه‌وه‌ و تووشي دووباره‌ تووشبوونت ده‌که‌نه‌وه‌.

8 –  مناڵي تازه‌ له‌دايک بوو تووشي کلۆريي ددان نابێت. زۆربه‌ي جار، ميکرۆب له‌دايکه‌وه‌ بۆ ناو ده‌مي مناڵه‌که‌ به‌هۆي ماچکردن يان فووکردن له‌ خواردن پێش پێداني ده‌گوازرێته‌وه

سه‌رچاوه‌ - http://www.kurdhealth.net/‌

Nrt2